9.5.2014   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 136/1

(1)

Głównym celem polityki współpracy na rzecz rozwoju jest zmniejszenie, a docelowo eliminacja, ubóstwa, zgodnie z art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) i art. 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zwalczanie ubóstwa na świecie pozwoli również budować bardziej stabilny, pokojowo nastawiony, cieszący się dobrobytem i sprawiedliwszy świat, odzwierciedlający współzależność krajów bogatszych i biedniejszych.

(2)

Jak stwierdzono w rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2012 r. w sprawie „Programu działań na rzecz zmian: przyszłość polityki rozwojowej UE”, współpraca na rzecz rozwoju polega również na wspieraniu rozwoju społecznego i rozwoju jednostki we wszystkich wymiarach, także w wymiarze kulturalnym.

(3)

Unia świadczy pomoc w ramach współpracy na rzecz rozwoju od 1957 r. i jest obecnie największym na świecie darczyńcą oficjalnej pomocy rozwojowej.

(4)

W traktacie z Lizbony ugruntowano politykę rozwoju w kontekście działań zewnętrznych Unii wspierających jej interesy w stabilnym świecie cieszącym się dobrobytem. Polityka rozwoju pomaga również stawiać czoła innym światowym wyzwaniom i przyczynia się do realizacji strategii „Europa 2020” określonej w komunikacie Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowanym „Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”.

(5)

Unia odgrywa czołową rolę w formułowaniu i realizacji koncepcji spójności polityki na rzecz rozwoju, która ma na celu zwiększenie synergii pomiędzy dziedzinami polityki niedotyczącymi pomocy i celami rozwoju, w celu zapewnienia, aby polityka Unii wychodziła naprzeciw potrzebom rozwojowym krajów rozwijających się lub przynajmniej nie była sprzeczna z celem, jakim jest eliminacja ubóstwa.

(6)

W 2000 r. społeczność międzynarodowa zobowiązała się przeprowadzić do 2015 r. konkretne działania w celu zwalczania ubóstwa, przyjmując milenijne cele rozwoju, które zostały zaakceptowane przez Unię i państwa członkowskie.

(7)

Wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w ramach Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji w sprawie unijnej polityki rozwoju — „Konsensus europejski” (3), które nadal jest najobszerniejszą bazą dla unijnej współpracy na rzecz rozwoju, wzywa Unię do pomocy we wzmocnieniu roli nowych państw członkowskich jako nowych darczyńców.

(8)

Świat w ostatnich latach uległ ogromnym zmianom, w tym również w zakresie globalnej równowagi gospodarczej i politycznej. Na arenie światowej pojawiły się nowe podmioty, w tym prywatne i pozarządowe. Większość światowego produktu krajowego brutto generują gospodarki rozwinięte i wschodzące; te ostatnie stały się obecnie ważną siłą napędową globalnego wzrostu i wywierają już znaczący wpływ na światową gospodarkę.

(9)

W szybko zmieniającym się świecie niezbędne jest stałe wspieranie współpracy na rzecz rozwoju. Około 1,3 mld ludzi nadal żyje w warunkach skrajnego ubóstwa dochodowego, a potrzeby wielu innych w zakresie rozwoju społecznego w dalszym ciągu nie są zaspokajane. W większości obszarów świata wzrastają nierówności wewnątrz poszczególnych krajów. Środowisko naturalne jest poddawane coraz większej presji, a kraje rozwijające się szczególnie cierpią z powodu skutków zmiany klimatu. Wyzwania te są powszechne i wzajemnie powiązane, a sprostanie im wymaga współdziałania wszystkich państw.

(10)

Dyskusje o ramach, które mają obowiązywać po 2015 r., już się rozpoczęły: w oparciu o komunikat Komisji z dnia 13 października 2011 r. zatytułowany „Zwiększenie wpływu unijnej polityki rozwoju — Program działań na rzecz zmian” oraz konkluzje Rady z dnia 14 maja 2012 r. na temat Programu działań na rzecz zmian, które już przyniosły znaczną reorientację polityki Unii w dziedzinie rozwoju, Komisja przedstawiła swoje poglądy w komunikacie z dnia 27 lutego 2013 r. zatytułowanym „Godne życie dla wszystkich: eliminacja ubóstwa i zapewnienie światu zrównoważonej przyszłości”, a Rada przyjęła „Nadrzędny program działań na okres po roku 2015” w konkluzjach z dnia 25 czerwca 2013 r., mając na celu zaradzenie problemom obecnych ram rozwoju oraz sformułowanie wspólnego podejścia do połączenia eliminacji ubóstwa i zagrożeń dla zrównoważonego rozwoju w nadrzędnych międzynarodowych ramach.

(11)

Rok 2015 powinien stać się rokiem symbolicznym i przełomowym, jako ostatni rok realizacji wspólnie uzgodnionych milenijnych celów rozwoju, a przez to będzie stanowił unikalną szansę oceny stanu realizacji zobowiązań międzynarodowych. Również w roku 2015 mają zostać podjęte na poziomie międzynarodowym istotne decyzje co do ram rozwoju, które w kolejnych dekadach zastąpią milenijne cele rozwoju.

(12)

Rok 2015 to także właściwy czas na przedstawienie wyników unijnej polityki rozwoju w następstwie wdrożenia zasad określonych w komunikacie Komisji w sprawie Programu działań na rzecz zmian.

(13)

W 2015 r. w państwach członkowskich odbędą się też ważne międzynarodowe imprezy, takie jak światowa wystawa „Wyżywić planetę: energia do życia” w Mediolanie, które będą stanowiły szczególną okazję do omówienia światowych strategii rozwoju i przeprowadzenia szerokiej akcji informacyjnej na temat zrównoważonego rozwoju i związanych z nim kwestii.

(14)

W rezolucji w sprawie Programu działań na rzecz zmian Parlament Europejski wezwał Komisję do proklamowania roku 2015 Europejskim Rokiem na rzecz Rozwoju, wyrażając nadzieję, że zwiększy to prestiż współpracy na rzecz rozwoju.

(15)

Rok 2015 powinien zatem zostać ogłoszony Europejskim Rokiem na rzecz Rozwoju („Europejski Rok”), aby zapewnić w dobrym momencie sposobność podnoszenia świadomości ogółu społeczeństwa na temat obecnego kierunku unijnej polityki rozwoju. Niezbędne jest informowanie, w jaki sposób Unia zwrócona na zewnątrz może przyczynić się do zapewnienia zrównoważenia w skali globalnej. Obejmuje to podnoszenie świadomości na temat globalnych współzależności oraz unaocznianie tego, że rozwój nie sprowadza się tylko do pomocy.

(16)

Kluczowe dla skuteczności działań Unii na rzecz rozwoju jest szerokie poparcie polityczne oraz wśród opinii publicznej oraz zdolność wykazania skutecznego i efektywnego wykorzystania publicznych środków finansowych do osiągnięcia wyników w dziedzinie rozwoju. Europejski Rok powinien zatem sprzyjać podnoszeniu świadomości, w tym poprzez publiczną debatę polityczną i edukację rozwojową, zapewnianiu dynamiki działań i wymianie najlepszych praktyk pomiędzy państwami członkowskimi, władzami lokalnymi i regionalnymi, społeczeństwem obywatelskim, sektorem prywatnym, partnerami społecznymi oraz międzynarodowymi podmiotami i organizacjami zajmującymi się kwestiami rozwoju. Powinien też pomóc w skupieniu uwagi politycznej i mobilizowaniu wszystkich zainteresowanych stron w celu stymulowania i propagowania dalszych działań i inicjatyw na poziomie Unii i państw członkowskich w porozumieniu z beneficjentami pomocy rozwojowej i ich przedstawicielami.

(17)

W ramach Europejskiego Roku należy podnosić świadomość na temat wszystkich formach dyskryminacji ze względu na płeć dotykających kobiety i dziewczęta w różnych regionach, w szczególności w zakresie dostępu do kształcenia, miejsc pracy i systemów opieki zdrowotnej, jak również o przymusowych małżeństwach, wykorzystywaniu seksualnym i okaleczaniu narządów płciowych, a także o innych nadużyciach.

(18)

Badanie specjalne Eurobarometru 392 zatytułowane „Solidarność obejmująca cały świat — Europejczycy a pomoc rozwojowa”, opublikowane w październiku 2012 r. wykazało, że 85 % obywateli Unii popiera pomoc ludziom w krajach partnerskich. Jak stwierdzono w tym badaniu pomimo obecnej sytuacji gospodarczej ponad sześćdziesiąt procent obywateli jest zdania, że należy zwiększyć pomoc dla ludzi w krajach partnerskich. Jednocześnie badanie to pokazuje wyraźnie, że brakuje wiedzy na temat współpracy Unii na rzecz rozwoju, a więc potrzebne są lepsze działania informacyjne.

(19)

Podstawowym warunkiem wstępnym skuteczności Europejskiego Roku jest skuteczna koordynacja pomiędzy wszystkimi współdziałającymi partnerami na poziomie Unii, krajowym, regionalnym i lokalnym. Partnerzy lokalni i regionalni mają w tym przypadku do odegrania szczególną rolę w promowaniu unijnej polityki rozwoju.

(20)

Zróżnicowanie krajowych kontekstów i uwarunkowań społeczno-gospodarczych i kulturowych wymaga, aby niektóre działania w ramach Europejskiego Roku były zdecentralizowane i odbywały się na poziomie krajowym, zgodnie z art. 58 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 (4). Niemniej jednak ustalanie priorytetów na poziomie krajowym powinno być koordynowane z Komisją w celu zagwarantowania spójności ze strategicznymi celami Europejskiego Roku. Ścisła koordynacja działań Komisji i państw członkowskich będzie miała priorytetowe znaczenie dla stworzenia synergii i sprawienia, aby Europejski Rok odniósł sukces.

(21)

Uczestnictwo w działaniach finansowanych w ramach Europejskiego Roku powinno być otwarte nie tylko dla państw członkowskich, ale też dla krajów kandydujących korzystających ze strategii przedakcesyjnej, zgodnie z ogólnymi zasadami oraz warunkami ogólnymi dotyczącymi uczestnictwa tych krajów w programach Unii, ustanowionych w odpowiednich umowach ramowych i w decyzjach rady stowarzyszenia. Należy zachęcać do koordynacji z działaniami krajowymi, w szczególności z krajowymi programami DEAR dotyczącymi edukacji i podnoszenia świadomości na temat rozwoju. Poziom i forma uczestnictwa w Europejskim Roku powinna pozostawać w gestii każdego państwa członkowskiego.

(22)

Należy zapewnić spójność i komplementarność z innymi aktami prawnymi i działaniami Unii, w szczególności z Instrumentem Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju, ustanowionym na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 233/2014 (5) w tym z programem DEAR, z Europejskim Funduszem Rozwoju, z Europejskim Instrumentem Sąsiedztwa, ustanowionym na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 232/2014 (6) oraz innymi instrumentami Unii służącymi finansowaniu działań zewnętrznych, w przypadkach, w których mają one znaczenie dla polityki rozwoju.

(23)

Należy chronić interesy finansowe Unii poprzez stosowanie proporcjonalnych środków w całym cyklu wydatkowania, w tym poprzez zapobieganie nieprawidłowościom, ich wykrywanie i prowadzenie dochodzeń, odzyskiwanie środków finansowych straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładanie sankcji administracyjnych i finansowych zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 966/2012.

(24)

W celu optymalizacji skuteczności i efektywności działań przewidzianych w ramach Europejskiego Roku ważne jest przeprowadzenie działań przygotowawczych w 2014 r.

(25)

Komisja podjęła już szereg działań w celu promowania polityki rozwoju oraz informowania obywateli Unii o współpracy na rzecz rozwoju. Działania te należy wykorzystywać w maksymalnym możliwym stopniu na potrzeby Europejskiego Roku.

(26)

Odpowiedzialność za podnoszenie świadomości obywateli w kwestiach rozwoju spoczywa głównie na państwach członkowskich. Działania na poziomie Unii uzupełniają działania podejmowane na poziomach krajowym, regionalnym i lokalnym, na co zwrócono uwagę w deklaracji politycznej podpisanej w dniu 22 października 2008 r. przez Parlament Europejski, Radę i Komisję, zatytułowanej „Partnerski proces komunikacji poświęconej Europie”.

(27)

Ponieważ cele niniejszej decyzji nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie ze względu na potrzebę wielostronnych partnerstw, ponadnarodowej wymiany informacji oraz kampanii uświadamiających i upowszechniania dobrych praktyk w całej Unii, natomiast ze względu na rozmiary Europejskiego Roku możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TEU. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,

a)

informowanie obywateli Unii o współpracy Unii i państw członkowskich na rzecz rozwoju, podkreślając rezultaty, jakie Unia we współdziałaniu z państwami członkowskimi osiągnęła na arenie międzynarodowej i będzie nadal osiągał w myśl ostatnich dyskusji na temat nadrzędnego programu działań na okres po roku 2015;

b)

wspieranie bezpośredniego zaangażowania, krytycznego myślenia i aktywnego zainteresowania obywateli Unii i zainteresowanych stron współpracą na rzecz rozwoju, w tym tworzeniem i wdrażaniem polityki; oraz

c)

podnoszenie świadomości na temat korzyści płynących ze współpracy Unii na rzecz rozwoju nie tylko dla beneficjentów unijnej pomocy rozwojowej, ale również dla obywateli Unii, oraz osiągnięcie szerszego zrozumienia spójności polityki na rzecz rozwoju, a także promowanie wśród obywateli w Europie i krajach rozwijających się poczucia wspólnej odpowiedzialności, solidarności i szansy w zmieniającym się świecie coraz silniejszych wzajemnych powiązań.

a)

kampanie informacyjne w celu rozpowszechniania głównych przesłań, kierowane do ogółu społeczeństwa oraz do bardziej konkretnych grup, w szczególności ludzi młodych i innych kluczowych grup docelowych, w tym za pośrednictwem mediów społecznościowych;

b)

organizacja konferencji, imprez i inicjatyw z udziałem wszelkich zainteresowanych stron w celu promowania aktywnego uczestnictwa i debaty oraz w celu podnoszenia świadomości na wszystkich poziomach;

c)

konkretne działania w państwach członkowskich, służące promowaniu celów Europejskiego Roku, w szczególności poprzez edukację rozwojową, wymianę informacji, dzielenie się doświadczeniami i dobrymi praktykami pomiędzy organami administracji krajowej, regionalnej i lokalnej oraz innymi organizacjami; oraz

d)

organizowanie badań i sondaży oraz rozpowszechnianie ich wyników.