Wybierz funkcje eksperymentalne, które chcesz wypróbować

Ten dokument pochodzi ze strony internetowej EUR-Lex

Dokument 62023TJ0349

Wyrok Sądu (czwarta izba w składzie powiększonym) z dnia 12 marca 2025 r.
Monica Semedo przeciwko Parlamentowi Europejskiemu.
Prawo instytucjonalne – Członek Parlamentu – Mobbing – Decyzja przewodniczącej Parlamentu stwierdzająca mobbing wobec akredytowanego asystenta parlamentarnego oraz decyzja nakładająca na posła sankcję w postaci utraty prawa do otrzymywania dziennej diety na utrzymanie przez okres 10 dni – Prawo do bycia wysłuchanym – Prawo do obrony.
Sprawa T-349/23.

Identyfikator ECLI: ECLI:EU:T:2025:252

 WYROK SĄDU (czwarta izba w składzie powiększonym)

z dnia 12 marca 2025 r. ( *1 )

Prawo instytucjonalne – Członek Parlamentu – Mobbing – Decyzja przewodniczącej Parlamentu stwierdzająca mobbing wobec akredytowanego asystenta parlamentarnego oraz decyzja nakładająca na posła sankcję w postaci utraty prawa do otrzymywania dziennej diety na utrzymanie przez okres 10 dni – Prawo do bycia wysłuchanym – Prawo do obrony

W sprawie T‑349/23

Monica Semedo, zamieszkała w Grevenmacher (Luksemburg), którą reprezentowali T. Bontinck, A. Guillerme i L. Marchal, adwokaci,

strona skarżąca,

przeciwko

Parlamentowi Europejskiemu, który reprezentowali D. Boytha, N. Görlitz i A. Krachler, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

SĄD (czwarta izba w składzie powiększonym),

w składzie: S. Papasavvas, prezes, R. da Silva Passos, N. Półtorak, I. Reine i T. Pynnä (sprawozdawczyni), sędziowie,

sekretarz: H. Eriksson, administratorka,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

uwzględniając wniosek o przedłożenie dokumentów skierowany przez Sąd do Parlamentu w dniu 11 lipca 2024 r. oraz odpowiedź Parlamentu złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 17 lipca 2024 r.,

po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 8 października 2024 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

W skardze na podstawie art. 263 TFUE skarżąca, Monica Semedo, wnosi o stwierdzenie nieważności decyzji Parlamentu Europejskiego z dnia 17 kwietnia 2023 r., w których Parlament, po pierwsze, przyjął, że niektóre podnoszone wobec niej zachowania, rozpatrywane indywidualnie i w całości, stanowią mobbing w rozumieniu art. 12a ust. 3 Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) (decyzja zwana dalej „pierwszą zaskarżoną decyzją”), a po drugie, nałożył na nią sankcję polegającą na utracie prawa do otrzymywania dziennej diety na utrzymanie przez okres 10 dni (decyzja zwana dalej „drugą zaskarżoną decyzją”, a wraz z „pierwszą zaskarżoną decyzją” zwane dalej „zaskarżonymi decyzjami”).

Okoliczności powstania sporu

2

W dniu 4 marca 2022 r. Komitet doradczy rozpatrujący skargi dotyczące nękania lub molestowania z udziałem posłów do Parlamentu (zwany dalej „komitetem”) poinformował skarżącą przed Sądem, która jest byłą posłanką do Parlamentu, o wszczęciu przeciwko niej dochodzenia w związku ze złożeniem skargi przez jej byłego akredytowanego asystenta parlamentarnego (zwanego dalej „składającym skargę”) i przekazał jej streszczenie zarzutów składającego skargę, a także przedstawione przez niego środki dowodowe nieobjęte klauzulą poufności. Komitet wezwał skarżącą do przedstawienia uwag na piśmie w przedmiocie tych zarzutów do dnia 17 marca 2022 r. i zaznaczył, że wezwie ją do przedstawienia jej stanowiska na kolejnym posiedzeniu, prawdopodobnie w dniu 26 kwietnia 2022 r.

3

W dniu 17 marca 2022 r. skarżąca przedstawiła komitetowi uwagi na piśmie w przedmiocie twierdzeń składającego skargę.

4

Wiadomością elektroniczną z dnia 7 kwietnia 2022 r. komitet wezwał skarżącą na przesłuchanie w dniu 26 kwietnia 2022 r. Wyjaśnił on, że posiedzenia komitetu odbywają się przy drzwiach zamkniętych i są częścią wewnętrznego postępowania administracyjnego, a nie postępowania sądowego, w związku z czym adwokaci nie są dopuszczani do przesłuchań.

5

W dniu 12 kwietnia 2022 r. doradcy skarżącej skierowali do komitetu pismo, w którym podnieśli, że na podstawie art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”) i orzecznictwa Trybunału dotyczącego prawa do obrony nie można odmówić pomocy adwokata w jakimkolwiek postępowaniu, które może zakończyć się wydaniem niekorzystnej decyzji, i że wobec tego będą oni wspierać skarżącą podczas jej przesłuchania w dniu 26 kwietnia 2022 r.

6

Pismem z dnia 21 kwietnia 2022 r. przewodnicząca komitetu odrzuciła wniosek doradców skarżącej o udział w przesłuchaniu w dniu 26 kwietnia 2022 r.

7

Pismem z dnia 22 kwietnia 2022 r. jeden z pełnomocników skarżącej poinformował komitet, że nie weźmie ona udziału w przesłuchaniu w dniu 26 kwietnia 2022 r. ani w żadnym innym, dopóki nie będzie mogła korzystać ze wsparcia adwokata.

8

W dniu 26 kwietnia 2022 r. składający skargę został wysłuchany przez komitet.

9

W dniu 28 kwietnia 2022 r. przewodnicząca komitetu skierowała do pełnomocników skarżącej pismo, w którym ponownie wezwała ją do stawiennictwa na przesłuchaniu w dniu 31 maja 2022 r.

10

Pismem z dnia 4 maja 2022 r. jeden z pełnomocników skarżącej wskazał, że skarżąca i on sam mogą stawić się na przesłuchaniu w dniu 31 maja 2022 r., lecz skarżąca nie będzie w nim uczestniczyć bez swego adwokata.

11

W dniu 15 listopada 2022 r. komitet przyjął sprawozdanie w sprawie skargi, jak również zalecenia (zwane dalej „sprawozdaniem komitetu”) i przedłożył je przewodniczącej Parlamentu. Komitet stwierdził, że okoliczności, na które powołuje się składający skargę, stanowią mobbing w rozumieniu art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego. Zalecił on, zgodnie z art. 176 regulaminu Parlamentu (zwanego dalej „regulaminem”), nałożenie na skarżącą sankcji polegającej na utracie prawa do otrzymywania dziennej diety na utrzymanie przez okres 20 dni.

12

W dniu 19 grudnia 2022 r. przewodnicząca Parlamentu przekazała skarżącej zanonimizowaną wersję sprawozdania komitetu i zwróciła się do niej o przedstawienie uwag na piśmie do dnia 6 stycznia 2023 r., zgodnie z art. 11 ust. 2 decyzji Prezydium Parlamentu Europejskiego z dnia 2 lipca 2018 r. w sprawie funkcjonowania komitetu i procedur w tym zakresie (zwanej dalej „decyzją Prezydium”) i z art. 176 ust. 2 regulaminu.

13

W dniu 16 stycznia 2023 r. doradcy skarżącej przedstawili uwagi na piśmie w przedmiocie sprawozdania komitetu, które zostały przekazane przez przewodniczącą Parlamentu komitetowi do rozpatrzenia. W swoich uwagach skarżąca wnosiła w szczególności o przekazanie jej całości akt komitetu, w tym niektórych zeznań, które nie mogły zostać zanonimizowane.

14

W dniu 9 marca 2023 r. komitet poinformował przewodniczącą Parlamentu, że uwagi na piśmie skarżącej z dnia 16 stycznia 2023 r. nie podważają wniosków zawartych w jego sprawozdaniu.

15

W dniu 17 kwietnia 2023 r. przewodnicząca Parlamentu wydała zaskarżone decyzje.

Żądania stron

16

Skarżąca wnosi do Sądu o:

stwierdzenie nieważności zaskarżonych decyzji;

obciążenie Parlamentu kosztami postępowania.

17

Parlament wnosi do Sądu o:

odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej w zakresie, w jakim jest ona skierowana przeciwko drugiej zaskarżonej decyzji, oraz oddalenie jej jako bezzasadnej w zakresie, w jakim jest skierowana przeciwko pierwszej zaskarżonej decyzji;

obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

Co do prawa

W przedmiocie dopuszczalności żądań skierowanych przeciwko drugiej zaskarżonej decyzji

18

Parlament podnosi, że oba zarzuty podniesione w skardze dotyczą jedynie pierwszej zaskarżonej decyzji. Twierdzi on, że w braku argumentów dotyczących drugiej zaskarżonej decyzji skarga jest niedopuszczalna w zakresie, w jakim jest skierowana przeciwko tej decyzji na podstawie art. 21 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, mającego zastosowanie do Sądu na mocy art. 53 tego statutu i art. 76 lit. d) regulaminu postępowania przed Sądem.

19

Skarżąca kwestionuje tę argumentację.

20

W tym względzie należy stwierdzić, że w drugiej zaskarżonej decyzji przewodnicząca Parlamentu, po odniesieniu się do pierwszej zaskarżonej decyzji, w której stwierdziła, że zachowanie, na które powołuje się składający skargę, stanowiło mobbing ze strony skarżącej, postanowiła nałożyć na nią karę.

21

Jak słusznie podnosi skarżąca, zgodność z prawem drugiej zaskarżonej decyzji zależy zatem od zgodności z prawem pierwszej zaskarżonej decyzji. Stwierdzenie przez Sąd nieważności pierwszej zaskarżonej decyzji prowadziłoby bowiem również do stwierdzenia nieważności drugiej zaskarżonej decyzji, niezależnie od braku argumentów podniesionych przez skarżącą konkretnie w stosunku do tej drugiej decyzji. W każdym razie skargę można rozumieć w ten sposób, że podniesiono w niej argumenty dotyczące zgodności z prawem obu zaskarżonych decyzji.

22

Z powyższego wynika, że zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Parlament, zgodnie z którym skarga jest niedopuszczalna w zakresie, w jakim jest skierowana przeciwko drugiej zaskarżonej decyzji, należy oddalić.

Co do istoty

23

W uzasadnieniu skargi skarżąca podnosi dwa zarzuty. Zarzut pierwszy dotyczy naruszenia prawa do bycia wysłuchanym i prawa do obrony. Zarzut drugi dotyczy oczywistego błędu w ocenie przy kwalifikacji zachowań jako mobbingu.

24

W ramach zarzutu pierwszego skarżąca twierdzi, że Parlament nie wysłuchał jej uwag ustnych i odmówił jej korzystania z pomocy adwokata, najpierw przed komitetem (w ramach części pierwszej zarzutu), a następnie przed przewodniczącą Parlamentu (w ramach części drugiej zarzutu).

25

Sąd uważa za właściwe zbadanie najpierw części drugiej niniejszego zarzutu.

26

Część druga zarzutu pierwszego składa się z trzech zastrzeżeń. W ramach zastrzeżenia pierwszego skarżąca zarzuca Parlamentowi, że nie została ona wysłuchana przez przewodniczącą Parlamentu, co stanowi naruszenie art. 11 ust. 2 decyzji Prezydium i art. 48 Karty. W ramach zastrzeżenia drugiego skarżąca podnosi, że Parlament odmówił jej możliwości skorzystania z pomocy adwokata podczas przesłuchania przed przewodniczącą Parlamentu, z naruszeniem art. 48 Karty, orzecznictwa dotyczącego postępowań dyscyplinarnych i ogólnych przepisów wykonawczych innych instytucji. Wreszcie w ramach zastrzeżenia trzeciego skarżąca utrzymuje, że Parlament dokonał anonimizacji załączników w sposób uniemożliwiający jej obronę. Skarżąca dodaje, że w braku tych nieprawidłowości zarówno sprawozdanie komitetu, jak i zaskarżone decyzje mogłyby mieć inną treść.

27

Parlament kwestionuje argumentację skarżącej. Podnosi on, po pierwsze, że art. 11 ust. 2 decyzji Prezydium pozostawia otwartą kwestię tego, czy przesłuchanie danego posła przez przewodniczącego Parlamentu powinno odbywać się w drodze procedury ustnej, czy pisemnej, oraz że art. 176 ust. 2 regulaminu, który reguluje zasady przesłuchania przez przewodniczącego Parlamentu, nie przewiduje obowiązku wysłuchania posła osobiście, po drugie, że skarżąca mogła przedstawić swoje uwagi na piśmie z udziałem swojego adwokata w dniu 16 stycznia 2023 r., zanim zostały wydane niekorzystne dla niej zaskarżone decyzje, a po trzecie, że skarżąca mogła zapoznać się z kluczowymi pisemnymi oraz ustnymi środkami dowodowymi, ponieważ sprawozdanie komitetu zawierało sedno kluczowych części zebranych zeznań.

28

Sąd stoi na stanowisku, że właściwe jest rozpoczęcie analizy od zbadania zastrzeżenia trzeciego.

29

Skarżąca podnosi, że anonimizacja załączników do sprawozdania komitetu uniemożliwiła jej obronę. Po pierwsze, jej zdaniem sprawozdanie komitetu i pierwsza zaskarżona decyzja, w brzmieniu, w jakim zostały jej przekazane, odnoszą się do dwóch zeznań, których treść została jedynie częściowo powtórzona w sprawozdaniu komitetu. Po drugie, według niej nie zawierają one pisemnych środków dowodowych na stwierdzenie mobbingu.

W przedmiocie dostępu skarżącej do zeznań

30

W odniesieniu do dostępu do zeznań świadków należy zauważyć, że zgodnie z orzecznictwem w postępowaniu mającym na celu ustalenie, czy doszło do mobbingu, ogólna zasada poszanowania prawa do obrony wymaga – z zastrzeżeniem ewentualnych wymogów dotyczących poufności – przekazania osobie, której się stawia zarzuty, przed wydaniem niekorzystnej dla niej decyzji, wszystkich zawartych w aktach sprawy dokumentów dotyczących tego mobbingu, zarówno przemawiających na jej korzyść, jak i na niekorzyść, oraz wysłuchania jej w tym zakresie (wyrok z dnia 3 lutego 2021 r., Moi/Parlament, T‑17/19, EU:T:2021:51, pkt 103).

31

Z orzecznictwa wynika również, że aby osoba oskarżona o nękanie lub molestowanie mogła skutecznie przedstawić swoje uwagi, ma ona prawo otrzymać przynajmniej streszczenie oświadczeń niektórych osób, od których odebrano zeznania w toku dochodzenia, ponieważ oświadczenia te zostały wykorzystane przez komitet w sprawozdaniu w celu sformułowania zaleceń dla przewodniczącej Parlamentu, przy czym streszczenie to powinno zostać przekazane w stosownym wypadku z poszanowaniem zasady poufności (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 1 września 2021 r., KN/EKES,T‑377/20, EU:T:2021:528, pkt 113 i przytoczone tam orzecznictwo).

32

Dla zapewnienia poufności zeznań świadków oraz celów, które poufność ta chroni, można – upewniwszy się, że zainteresowany został skutecznie wysłuchany przed wydaniem niekorzystnej dla niego decyzji – posłużyć się pewnymi technikami, takimi jak anonimizacja, a nawet ujawnienie istoty zeznań w formie streszczenia czy też zamaskowanie pewnych części tych zeznań świadków (zob. podobnie wyroki: z dnia 4 kwietnia 2019 r., OZ/EBI,C‑558/17 P, EU:C:2019:289, pkt 59; z dnia 25 czerwca 2020 r., HF/Parlament, C‑570/18 P, EU:C:2020:490, pkt 66).

33

W niniejszym wypadku z akt sprawy wynika, że w toku postępowania, które doprowadziło do wydania zaskarżonych decyzji, skarżąca nie miała dostępu ani do oświadczeń złożonych przez dwóch świadków przed komitetem, ani do streszczenia przesłuchań tych dwóch świadków zawartego w załączniku II do sprawozdania komitetu, podczas gdy oświadczenia te zostały wykorzystane przez komitet we wspomnianym sprawozdaniu w celu sformułowania zaleceń dla przewodniczącej Parlamentu, w świetle których wydała ona zaskarżone decyzje. Treść załącznika II do sprawozdania komitetu zawierającego streszczenie przesłuchań obu świadków została bowiem całkowicie utajniona.

34

W tym względzie Parlament podnosi, że jawna wersja sprawozdania komitetu zawiera streszczenie ujawniające istotę zeznań zebranych przez komitet w trakcie dochodzenia, wobec czego skarżąca została jedynie pozbawiona informacji umożliwiających zidentyfikowanie przesłuchanych świadków.

35

W świetle argumentacji zawartej w pkt 34 powyżej należy zbadać, czy wersja jawna sprawozdania komitetu zawiera streszczenie zeznań zebranych przez ten komitet w trakcie dochodzenia, a następnie ustalić, w stosownym przypadku, czy streszczenie to odzwierciedla istotę tych zeznań (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 1 września 2021 r., KN/EKES,T‑377/20, EU:T:2021:528, pkt 121).

36

W pierwszej kolejności, co się tyczy zamieszczenia w wersji jawnej sprawozdania komitetu streszczenia oświadczeń przesłuchanych świadków, należy zauważyć, że w skierowanym do skarżącej piśmie z dnia 19 grudnia 2022 r. przewodnicząca Parlamentu wskazała, iż skarżąca „w załączniku do tego pisma może zapoznać się ze zanonimizowaną wersją sprawozdania tego komitetu, odnoszącą się do zeznań świadków, które zostały zebrane i uwzględnione przez komitet w pkt 5.1.3, 5.2.2, 5.2.3 i 5.2.4 sprawozdania”.

37

I tak, pkt 5.1.3 sprawozdania komitetu, dotyczący świadków, wskazuje:

„Obaj świadkowie przesłuchani przez komitet zostali uznani za wiarygodnych i nie było istotnych sprzeczności faktycznych pomiędzy ich zeznaniami; stwierdzono jedynie różnicę w postrzeganiu zachowania posłanki i odnośnych sytuacji konfliktowych. Oceniając zeznania obu świadków, komitet wziął pod uwagę ich sytuację zawodową. Jednakże w odniesieniu do kilku okoliczności zeznania obu świadków potwierdziły twierdzenia składającego skargę”.

38

W pkt 5.2.2 sprawozdania komitetu, dotyczącym oświadczenia o stworzeniu stresującego środowiska pracy, wskazano:

„[…] Z wiarygodnych ustnych środków dowodowych przedstawionych przez świadków wynika, że wiele spotkań nie było dobrze zorganizowanych i że [poufne] nie była przygotowana na te spotkania, w szczególności w odniesieniu do notatek informacyjnych sporządzonych przez AAP. [poufne] oświadczył, że otrzymał od posłanki inne wiadomości późnym wieczorem i wcześnie rano.

[…]

Inne ustne środki dowodowe (potwierdzone przez jednego ze świadków) dotyczyły sytuacji, w których [poufne] zwróciła się do [poufne] o przygotowanie not informacyjnych na temat poprawek kompromisowych, które nie zostały jeszcze opublikowane, oraz na temat wniosków z posiedzenia Rady Europejskiej, które jeszcze się nie zakończyło.

[…]

Zdaniem obu świadków organizacja pracy w zespole dla [poufne] była problematyczna. [poufne] wyjaśnił, że spotkania w zespole były stałym źródłem napięcia i niepokoju, były chaotyczne i pozbawione struktury oraz że posłanka ustalała krótkie terminy i była niegrzeczna. [poufne] wskazał, że poprzednie postępowanie w sprawie mobbingu wywołało napięcia, ale wciąż podejmowano starania w celu ustalenia dobrych praktyk w zakresie pracy w gabinecie.

[…]

Zgodnie z dostępnymi środkami dowodowymi, w tym zeznaniem ustnym jednego ze świadków, posłanka nie przyjęła dobrze [poufne] na szkolenie, podczas gdy celem tego szkolenia było właśnie rozwiązanie problemu relacji służbowych między asystentem a posłanką.

[…]”.

39

W pkt 5.2.3 sprawozdania komitetu, dotyczącym oświadczenia o stworzeniu stresującego środowiska pracy, wskazano:

„[…]

Z ustnych środków dowodowych wynika jednak, że świadkowie potwierdzali w różnym stopniu, iż posłanka zwracała się w sposób niewłaściwy do swoich pracowników, w szczególności gdy znajdowała się pod presją. Świadkowie potwierdzili twierdzenia, że [poufne] zignorowała i zareagowała w sposób agresywny na przedstawione przez składającego skargę wyjaśnienie dotyczące prawidłowego tytułu projektu dyrektywy (w sprawie płacy minimalnej). Jeden ze świadków potwierdził również, że posłanka krzyczała na składającego skargę przez telefon w następstwie błędu w głosowaniu, i wspomniał o innym podobnym incydencie, w którym świadek nie uczestniczył, ale o którym został poinformowany.

Zarówno pisemne, jak i ustne środki dowodowe dotyczą sytuacji, która wydarzyła się w dniu 5 lipca 2021 r., podczas gdy [poufne] był w drodze samochodem do Strasburga wraz ze swoją małżonką i został zmuszony do udziału w spotkaniu zespołu za pośrednictwem Zoom. Podczas tego spotkania, jak potwierdził jeden ze świadków, posłanka krzyczała na innego AAP, stawiając [poufne] w sytuacji dużego stresu, do tego stopnia, że wybrał on zły zjazd, aby uniknąć wypadku.

Komitet uznał, że ustne środki dowodowe wystarczyły do wykazania, że [poufne] wykazała się agresywnością wobec składającego skargę, m.in. poprzez oskarżenie go o to, że nie przekazał jej w odpowiednim czasie wystarczających informacji, poprzez reagowanie w sposób agresywny na przedstawione przez niego wyjaśnienia oraz poprzez karanie go za błędy w postaci krzyku i wygłaszania niegrzecznych komentarzy”.

40

W pkt 5.2.4 sprawozdania komitetu, dotyczącym twierdzenia o lekceważeniu życia osobistego i dobrostanu składającego skargę, wskazano:

„[…]

Jeśli chodzi o skorzystanie z urlopu [poufne] z przyczyn osobistych, z pisemnych środków dowodowych (popartych ustnymi zeznaniami świadków) wynika, że z pewnością dostarczał on, zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą, odpowiednie informacje, nawet jeśli nie robił tego z dużym wyprzedzeniem […]. […] Jeden ze świadków powiedział, że [poufne] była »rozdrażniona« podczas spotkania, po tym jak składający skargę ogłosił zamiar skorzystania z urlopu z okazji zawarcia związku małżeńskiego, i zwróciła się do [poufne] o skontaktowanie się z [poufne] podczas urlopu w celu sprawdzenia, czy rzeczywiście pracuje, jak obiecał.

[…]”.

41

W tym względzie należy zauważyć, że w wersji jawnej sprawozdania komitetu wskazano, iż zebrano zeznania dwóch świadków, bez precyzowania ich tożsamości ani funkcji. Sprawozdanie to zawiera ponadto ustne środki dowodowe uwzględnione przez komitet przy przedstawianiu i ocenie każdego z zarzucanych czynów stanowiących mobbing.

42

Ściślej rzecz ujmując, w odniesieniu do każdego z zachowań zarzucanych skarżącej sprawozdanie zawiera odesłania do uwzględnionych ustnych oświadczeń. Sprawozdanie uściśla ponadto w odniesieniu do każdego z rozpatrywanych zachowań, czy jest ono poparte wyłącznie pisemnymi środkami dowodowymi, wyłącznie ustnymi środkami dowodowymi, czy też oboma rodzajami środków dowodowych (s. 9, 11 i 12 sprawozdania komitetu).

43

Z powyższego wynika, że wersja jawna sprawozdania komitetu zawiera streszczenie oświadczeń świadków.

44

W drugiej kolejności, aby sprawdzić, czy Parlament przestrzegał prawa skarżącej do obrony, należy upewnić się, czy streszczenie zeznań świadków odzwierciedla istotę zeznań, zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 35 powyżej.

45

W tym celu w drodze środka dowodowego Sąd wezwał Parlament do przedstawienia poufnej wersji załącznika II do sprawozdania komitetu, zapewniając poufność tego dokumentu wobec skarżącej.

46

Po pierwsze, należy stwierdzić, że istnieją różnice w postrzeganiu dwóch zebranych zeznań ustnych. Różnice te dotyczą w szczególności stosunków, jakie skarżąca utrzymywała z akredytowanymi asystentami parlamentarnymi poza ramami zawodowymi, oraz odpowiedzialności składającego skargę za pogorszenie jego stosunków ze skarżącą. Tymczasem te różnice w postrzeganiu nie wynikają ze streszczenia zeznań zawartego w sprawozdaniu komitetu.

47

Po drugie, istnieje sprzeczność między streszczeniem zeznań zawartym w sprawozdaniu komitetu a treścią załącznika II do tego sprawozdania. I tak, liczne dowody przedstawione w sprawozdaniu komitetu jako wynikające z zeznań, na przykład m.in. brak przygotowania skarżącej do spotkań zespołu oraz chaotyczny i nieuporządkowany charakter tych spotkań, wysyłanie wiadomości wcześnie rano (zob. pkt 38 powyżej), nieuprzejmość i krzyki (zob. pkt 39 powyżej) oraz żądanie sprawdzenia, czy składający skargę pracował w trakcie urlopu (zob. pkt 40 powyżej), nie zostały w żaden sposób wymienione w załączniku II do sprawozdania komitetu.

48

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że sprawozdanie komitetu nie odzwierciedla istoty zebranych zeznań w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 35 powyżej, ponieważ, po pierwsze, nie wynikają z niego różnice w postrzeganiu świadków, a po drugie, istnieją rozbieżności między tym dokumentem a streszczeniem przedstawionym w załączniku II do tego sprawozdania.

49

W związku z tym na podstawie orzecznictwa przytoczonego w pkt 30 i 31 powyżej należy stwierdzić, że prawo skarżącej do obrony nie było przestrzegane.

W przedmiocie dostępu skarżącej do pisemnych środków dowodowych

50

Jeśli chodzi o dostęp do pisemnych środków dowodowych, skarżąca podnosi, że sprawozdanie komitetu i pierwsza zaskarżona decyzja, w brzmieniu, w jakim zostały jej przekazane, nie zawierały pisemnych środków dowodowych zebranych w celu stwierdzenia mobbingu.

51

W niniejszej sprawie ze sprawozdania komitetu i z pierwszej zaskarżonej decyzji wynika, że na poparcie twierdzenia dotyczącego stworzenia stresującego środowiska pracy uwzględniono trzy wiadomości wysłane przez skarżącą poza godzinami pracy, odpowiednio, w dniach 20 października 2020 r., 4 i 6 października 2021 r. oraz pięć żądań z krótkim terminem wykonania lub stanowiących wyzwanie dla składającego skargę, odpowiednio, w dniach 20 października 2020 r., 31 sierpnia, 22 września, 18 października 2021 r. i we wrześniu 2021 r.

52

Tymczasem spośród pisemnych środków dowodowych, o których mowa w pkt 51 powyżej, jedynie wiadomość elektroniczna z dnia 4 października 2021 r. i wymiana wiadomości w aplikacji WhatsApp z września 2021 r. zostały wysłane skarżącej przez komitet w załączniku do pisma tego komitetu z dnia 4 marca 2022 r., w którym poinformowano skarżącą o wszczęciu przeciwko niej dochodzenia. Natomiast pozostałe pisemne środki dowodowe nie znajdują się ani wśród załączników do pisma komitetu skierowanego do skarżącej w dniu 4 marca 2022 r., ani wśród załączników do sprawozdania komitetu, przekazanego skarżącej przez przewodniczącą Parlamentu w dniu 19 grudnia 2022 r. (zob. pkt 2 i 12 powyżej). Zostały one natomiast przedstawione przez Parlament w toku postępowania przed Sądem w załączniku do odpowiedzi na skargę.

53

Wynika z tego, że nie wszystkie pisemne środki dowodowe uwzględnione w celu stwierdzenia mobbingu zostały przekazane skarżącej w toku postępowania administracyjnego.

54

Parlament podnosi, że wszystkie pisemne środki dowodowe zostały zidentyfikowane poprzez ich datę, sposób przekazania i treść w sprawozdaniu komitetu, w związku z czym skarżąca, w zakresie, w jakim była ich autorką, mogła z łatwością zapoznać się z nimi i w związku z tym przedstawić swoje uwagi na ich temat. W tym względzie skarżąca nie zakwestionowała tego, że dysponowała rozpatrywaną wymianą informacji.

55

Jednak aby móc przygotować swoją obronę, osoba, wobec której wysunięto zarzuty, powinna mieć możliwość dokładnego zapoznania się z dokumentami zawartymi w aktach sprawy, na których oparto zarzuty, jakie sformułowano w dotyczących jej decyzjach (wyrok Sądu z dnia 3 lutego 2021 r., Moi/Parlament, T‑17/19, EU:T:2021:51, pkt 110).

56

W niniejszej sprawie, ponieważ z akt sprawy wynika, że komitet lub przewodnicząca Parlamentu nie dostarczyli skarżącej w toku postępowania administracyjnego wszystkich pisemnych środków dowodowych, należy stwierdzić, zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 55 powyżej, że prawo skarżącej do obrony nie było przestrzegane.

W przedmiocie konsekwencji naruszenia zasady poszanowania prawa do obrony

57

Zgodnie z orzecznictwem naruszenie prawa do obrony uzasadnia stwierdzenie nieważności decyzji wydanej w wyniku postępowania jedynie wówczas, gdyby w braku tej nieprawidłowości postępowanie mogło się zakończyć innym rozstrzygnięciem (wyrok z dnia 4 kwietnia 2019 r., OZ/EBI,C‑558/17 P, EU:C:2019:289, pkt 76).

58

Z orzecznictwa wynika również, że przesłanka, o której mowa w pkt 57 powyżej, jest spełniona, jeżeli strona skarżąca nie miała dostępu do dokumentów, które powinny zostać jej przekazane na podstawie należnego poszanowania prawa do obrony, i tym samym została pozbawiona szansy, nawet ograniczonej, na lepsze zorganizowanie swojej obrony (wyrok Sądu z dnia 3 lutego 2021 r., Moi/Parlament, T‑17/19, EU:T:2021:51, pkt 116 i przytoczone tam orzecznictwo).

59

W takim przypadku nieprzekazanie dokumentów z akt sprawy, na których oparła się administracja, wpływa bowiem w sposób nieunikniony, z punktu widzenia ochrony wynikającej z prawa do obrony, na prawidłowość aktów wydanych w wyniku postępowania mogących negatywnie wpłynąć na sytuację strony skarżącej (zob. wyrok z dnia 3 lutego 2021 r., Moi/Parlament, T‑17/19, EU:T:2021:51, pkt 117 i przytoczone tam orzecznictwo).

60

W niniejszym przypadku z akt sprawy wynika, że w trakcie dotyczącego jej postępowania skarżąca nie miała dostępu ani do streszczenia zawierającego istotę zeznań zebranych przez komitet, ani do dokumentów zawartych w aktach sprawy, na których opierały się stawiane jej zarzuty, w szczególności wiadomości elektronicznych lub wiadomości, na których opierały się oskarżenia, podczas gdy informacje te zostały uwzględnione w celu stwierdzenia mobbingu i nałożenia sankcji.

61

W tych okolicznościach na podstawie orzecznictwa przypomnianego w pkt 57–59 powyżej należy uznać, że skarżąca została pozbawiona w niniejszej sprawie szansy na lepsze przygotowanie swojej obrony oraz że owa nieprawidłowość w nieunikniony sposób wpłynęła na treść zaskarżonych decyzji.

62

Należy zatem stwierdzić nieważność zaskarżonych decyzji ze względu na naruszenie prawa skarżącej do obrony, bez konieczności badania pozostałych zastrzeżeń w ramach zarzutu pierwszego ani zarzutu drugiego.

W przedmiocie kosztów

63

Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Komisja przegrała sprawę, należy – zgodnie z żądaniem skarżącej – obciążyć ją kosztami postępowania.

 

Z powyższych względów

SĄD (czwarta izba w składzie powiększonym)

orzeka, co następuje:

 

1)

Stwierdza się nieważność decyzji przewodniczącej Parlamentu Europejskiego z dnia 17 kwietnia 2023 r., w których, po pierwsze, przyjęła ona, że niektóre zachowania zarzucane Monice Semedo stanowią mobbing, a po drugie, nałożyła na nią sankcję polegającą na utracie prawa do otrzymywania dziennej diety na utrzymanie przez okres 10 dni.

 

2)

Parlament zostaje obciążony kosztami postępowania.

 

Papasavvas

da Silva Passos

Półtorak

Reine

Pynnä

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu z dnia 12 marca 2025 r.

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: francuski.

Góra