Systemy gwarancji depozytów

UE zamierza chronić osoby składające depozyty we wszystkich instytucjach kredytowych i zapewnić stabilność systemu bankowego jako całości.

AKT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 94/19/WE z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów [Zob. akty zmieniające].

STRESZCZENIE

Gwarancja depozytów * jest podstawowym elementem rynku wewnętrznego i niezbędnym uzupełnieniem systemu nadzoru instytucji kredytowych * ze względu na solidarność, którą tworzy między wszystkimi instytucjami rynku finansowego w przypadku niezdolności płatniczej jednego z nich.

Harmonizacja

Harmonizacja powinna zapewnić w bardzo krótkim czasie wpłaty z tytułu gwarancji obliczane na podstawie zharmonizowanego poziomu. System gwarancji depozytów powinien interweniować natychmiast po wystąpieniu niezdolności płatniczej.

Niniejsza dyrektywa wymaga z zasady od wszystkich instytucji kredytowych przystąpienia do systemu gwarantowania depozytów.

Następujące depozyty są wyłączone ze spłaty przez systemy gwarancji depozytowych: niektóre depozyty i wszystkie instrumenty wchodzące w zakres pojęcia „środki własne” instytucji kredytowych.

Dyrektywa wymaga ustanowienia i oficjalnego uznania przez każde państwo członkowskie jednego lub więcej systemów gwarancji depozytów na jego terytorium. Jednakże, jeśli zostaną spełnione pewne warunki, w tym równoważna ochrona deponentów, państwo członkowskie może zwolnić od obowiązku przystąpienia do systemu gwarancji depozytów instytucję kredytową należącą do systemu mającego na celu zapewnienie utrzymania działania jego instytucji członkowskich.

Dyrektywa określa procedurę postępowania w sytuacji, gdy instytucja kredytowa nie spełnia swoich obowiązków jako członek systemu gwarancji depozytów. Właściwe władze podejmują wówczas odpowiednie środki, w tym sankcje, włącznie z cofnięciem zezwolenia na działanie instytucji kredytowej, aby zapewnić, że instytucja kredytowa będzie wypełniać swoje zobowiązania.

Systemy gwarancji depozytów utworzone i oficjalnie uznane w jednym państwie członkowskim obejmują zabezpieczenie deponentów oddziałów * utworzonych przez instytucje kredytowe w innych państwach członkowskich.

Jeżeli zezwolenie zostaje cofnięte, depozyty przechowywane w momencie cofnięcia zezwolenia są objęte gwarancją.

Oddziały utworzone przez instytucje kredytowe z siedzibą spółki poza Wspólnotą dysponują pokryciem i informacją równoważnymi tym, jakie są przewidziane w niniejszej dyrektywie. W przeciwnym razie przyjmujące państwa członkowskie mogą wymagać, by takie oddziały instytucji kredytowych przyłączały się do systemu gwarancji depozytów funkcjonującego na ich terytorium. Oddziały te muszą jednak udostępniać swoim faktycznym potencjalnym deponentom wszystkie informacje o działaniach zabezpieczających ich depozyty.

Kwota gwarancji depozytów

Państwa członkowskie zapewniają, że w przypadku gdyby depozyty były niedostępne, całość depozytów tego samego deponenta byłaby pokryta co najmniej do wysokości sumy 50 000 EUR. Dyrektywa stanowi, że państwa członkowskie ustalają tę kwotę 100 000 EUR do dnia 31 grudnia 2010 r., chyba że Komisja sformułuje zastrzeżenia w sprawozdaniu, które ma przedłożyć z końcem roku 2009.

Komisja ma możliwość dostosowania tych kwot z uwzględnieniem inflacji w UE, opierając się na zharmonizowanym wskaźniku cen konsumpcyjnych.

Beneficjent gwarancji

Jeżeli deponent nie może w sposób nieograniczony dysponować kwotą depozytu, będzie chroniona osoba uprawniona w nieograniczony sposób do korzystania z depozytu. Jeżeli istnieje kilka osób w nieograniczony sposób uprawnionych do korzystania z depozytu, to przypadający na każdego z nich udział będzie uwzględniony przy obliczaniu górnych granic. Niniejszy przepis nie ma zastosowania do zbiorowych funduszy inwestycyjnych.

Dostępne informacje

Dyrektywa określa informacje, które należy udostępnić deponentom. Informacje te obejmują przepisy systemu gwarancji depozytów lub wszelkie inne mające zastosowanie ustalenia, włącznie z wysokością i zakresem gwarancji zapewnianej przez system gwarancji depozytów. W przypadku gdy depozyt nie jest gwarantowany przez system gwarancji depozytów, deponent musi być o tym poinformowany przez instytucję kredytową. Informacje te muszą być dostępne i jasno sformułowane.

Wnioskodawca może uzyskać na żądanie informacje dotyczące warunków odszkodowania.

Terminy

Wypłata prawidłowo sprawdzonych roszczeń powinna nastąpić w ciągu trzech miesięcy (dwudziestu dni roboczych od końca 2010 roku), licząc od daty, do której właściwe organy dokonały ustalenia niedostępności. Ten okres o maksymalnej długości sześciu miesięcy (dziesięciu dni roboczych od końca 2010 roku) może być przedłużony w wyjątkowych okolicznościach i w szczególnych przypadkach.

Nadzór

Komisja musi przedstawić do końca 2009 r. raport dotyczący następujących zagadnień:

• skutki braku harmonizacji mechanizmów finansowania systemów gwarantowania depozytów w przypadku kryzysu transgranicznego,
• możliwości i warunki oferty pełnego pokrycia dla niektórych sald na rachunkach,
• ewentualne modele umożliwiające określenie wysokości składek w zależności od ryzyka,
• praktyczne konsekwencje ewentualnego wprowadzenia wspólnotowego systemu gwarancji depozytów,
• skutki braku zharmonizowanych przepisów w sprawie odszkodowań w przypadkach, gdy długi deponenta są odliczane od jego roszczeń,
• skutki harmonizacji zakresu produktów i deponentów objętych gwarancją,
• relacje między systemami gwarancji depozytów i innymi instrumentami zapewniającymi zwrot depozytów.

Kontekst

Dyrektywa 94/19/WE umożliwia oszczędzającym korzystanie z podstawowych gwarancji swoich depozytów. Kryzys finansowy, który rozpoczął się w październiku 2008 r., wywołał wiele niepewności co do gwarancji depozytów. Dlatego ważne jest wzmocnienie zasięgu gwarancji poprzez zwiększenie minimalnej wysokości gwarancji oraz stworzenie podstaw dla wspólnotowych ram w zakresie gwarantowania depozytów.

Ostatnia aktualizacja: 08.06.2009