EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52012DC0742
COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL AND THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE A new European approach to business failure and insolvency
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO Nowe europejskie podejście do niepowodzeń biznesowych i niewypłacalności
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO Nowe europejskie podejście do niepowodzeń biznesowych i niewypłacalności
/* COM/2012/0742 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO Nowe europejskie podejście do niepowodzeń biznesowych i niewypłacalności /* COM/2012/0742 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO Nowe europejskie podejście do
niepowodzeń biznesowych i niewypłacalności 1. Wprowadzenie: sprawiedliwość w
imię wzrostu Ponieważ Europa boryka się z poważnym
kryzysem gospodarczym i socjalnym, Unia Europejska podejmuje działania na
rzecz wspierania ożywienia gospodarczego, napędzania inwestycji i
ochrony zatrudnienia. Jednym z wysokich
priorytetów politycznych jest podejmowanie środków na rzecz wygenerowania
trwałego wzrostu i dobrobytu[1]. Kryzys zadłużenia ma
bezpośredni wpływ na ludzi, miejsca pracy i przedsiębiorstwa.
Kryzys gospodarczy doprowadził do wzrostu liczby upadających
przedsiębiorstw. Od lat 2009-2011 każdego roku w UE upadłość
ogłaszało średnio 200 000 spółek rocznie. W przypadku około jednej czwartej z tych
bankructw występował element transgraniczny.
Około 50 % z wszystkich nowych przedsiębiorstw nie
jest w stanie przetrwać powyżej pięciu pierwszych lat
działalności. Szacuje się,
że każdego roku wskutek upadłości przestaje istnieć
1,7 mln miejsc pracy. Wzrost stał się centralnym elementem
programu Komisji w zakresie sprawiedliwości („Sprawiedliwość w
imię wzrostu”), zgodnie ze strategią na rzecz wzrostu „Europa 2020”,
roczną analizą wzrostu gospodarczego oraz niedawno przyjętym
aktem o jednolitym rynku II [2] Unowocześnienie unijnych przepisów
dotyczących upadłości, by ułatwić
przedsiębiorstwom przetrwanie i dać przedsiębiorcom drugą
szansę została ustalona jako jedno z kluczowych działań mających
poprawić funkcjonowanie rynku wewnętrznego.
W programie sztokholmskim na rzecz europejskiego obszaru
sprawiedliwości[3]
podkreślono znaczenie przepisów dotyczących upadłości dla
wspierania działalności gospodarczej. Odpowiedź ze strony Europy powinna polegać
na stworzeniu skutecznego systemu przywracania i reorganizacji
działalności gospodarczej, tak by przedsiębiorstwa mogły
przetrwać kryzys finansowy, funkcjonować skuteczniej i, w razie
potrzeby, zacząć od nowa. Dotyczy to nie tylko wielkich wielonarodowych
spółek, lecz także 20 mln małych przedsiębiorstw
stanowiących kręgosłup europejskiej gospodarki. Skuteczne
zarządzanie przypadkami upadłości stanowi kwestię
istotną dla europejskiej gospodarki i trwałego wzrostu. Unijne rozporządzenie o postępowaniu
upadłościowym[4]
zostało przyjęte w celu uregulowania kwestii transgranicznej
upadłości poprzez odpowiednie uznawanie i koordynację krajowych
postępowań upadłościowych, a także w celu
zapobieżenia czynnikom zachęcającym strony do przenoszenia
majątku lub postępowań sądowych z jednego państwa
członkowskiego do drugiego, by znaleźć się w
korzystniejszej sytuacji prawnej (zjawisko określane w jęz. ang. jako
forum shopping). Ponieważ jednak rozporządzenie ma
transgraniczny zakres zastosowania, nie harmonizuje ono przepisów upadłościowych
wykorzystywanych w przypadku „krajowych” upadłości. Nadal istnieją zatem różnice w przepisach
krajowych, a tym samym może dochodzić do zaprzestania
działalności gospodarczej, wierzyciele mogą nie odzyskiwać
tyle, ile by mogli, a wierzyciele z różnych państw członkowskich
nie są traktowani jednakowo. Komisja proponuje obecnie unowocześnienie
rozporządzenia UE w sprawie postępowania
upadłościowego, jednak proponowane zmiany dotyczą jedynie
przypadków transgranicznych. Nowoczesne prawo upadłościowe w
państwach członkowskich powinno pomagać solidnym
przedsiębiorstwom w przetrwaniu oraz zachęcać
przedsiębiorców do skorzystania z nowej szansy. Powinno ono
gwarantować szybkie i wydajne procedury, w interesie zarówno
dłużników, jak i wierzycieli, oraz powinno przyczyniać się
do ochrony zatrudnienia, pomagać dostawcom w zachowaniu klientów, a
właścicielom w utrzymaniu wartości rentownych
przedsiębiorstw. Aby zrealizować cele „Europy 2020”,
musimy skoncentrować się na ogólnym celu usprawnienia systemu
sprawiedliwości w UE. Wydajne systemy
sprawiedliwości mogą przyczynić się do ograniczenia
zagrożeń i niepewności prawnej oraz zachęcić do
transgranicznego biznesu, handlu i inwestycji. Doświadczenia
Komisji z państwami członkowskimi, w których realizowany jest program
na rzecz ożywienia gospodarczego uwydatniły kluczową rolę
reform prawnych. Reformy krajowego prawa
upadłościowego stanowią istotne narzędzie wspierania
ożywienia gospodarczego. Europejski
semestr z 2012 r. odzwierciedlił wpływ systemów sprawiedliwości
na gospodarkę poprzez uwzględnienie w nim zaleceń dla niektórych
państw członkowskich dotyczących efektywnych
postępowań upadłościowych. Wyzwanie polega na
właściwej i szybkiej reakcji na trudności finansowe
dłużnika, chroniąc równocześnie słuszne interesy
wierzyciela oraz gwarantując wszystkim stronom dostęp do systemu
sprawiedliwości. W ostatnich dwudziestu latach doszło do
ukształtowania jednolitego rynku jako obszaru bez barier. Jeżeli firma przeżywa trudności
finansowe, powinna móc uzyskać tak pomoc krajową, jak i
transgraniczną. Zapewnienie równych warunków w kontekście krajowych
przepisów upadłościowych powinno sprawić, że spółki,
przedsiębiorcy i osoby fizyczne pragnące prowadzić
działalność na rynku wewnętrznym nabiorą
większego zaufania do systemów innych państw członkowskich.
Efektywne przepisy upadłościowe poprawiają również
dostęp do kredytu, co z kolei zachęca do inwestycji. Wierzyciele są bardziej skłonni do
udzielania pożyczek, jeśli wiedzą, że będą w
stanie je odzyskać. Dlatego też większa zgodność
przepisów dotyczących postępowań upadłościowych
może poprawić funkcjonowanie rynku wewnętrznego.
Różnorodność, chociaż stanowi element zgodnej z prawem
konkurencji regulacyjnej opartej na wyborach dokonywanych w poszczególnych
państwach, generalnie prowadzi do problemu forum shopping[5]. Danie przedsiębiorcom drugiej szansy na
przywrócenie rentownej działalności gospodarczej i ochrona
miejsc pracy to kluczowe elementy nowego europejskiego podejścia do
niepowodzeń biznesowych i niewypłacalności. Podejście to ma
dać solidny impuls wzrostu europejskim przedsiębiorstwom na rynku
wewnętrznym. Propozycja aktualizacji unijnego rozporządzenia w
sprawie postępowań upadłościowych w kontekście
transgranicznym, przyjęta równolegle z niniejszym komunikatem, jest
już oparta na tym nowym podejściu. Wsparcie dla niej stanowić
będzie również europejski plan działania w dziedzinie
przedsiębiorczości, który ma zostać wkrótce przyjęty. W niniejszym komunikacie uwydatniono te
obszary, w których różnice między krajowymi przepisami
upadłościowymi mogą w największym stopniu przeszkadzać
w ustanowieniu wydajnych ram upadłościowych na rynku
wewnętrznym. Zmierza on do ustalenia tych kwestii, na których należy
skoncentrować nowe europejskie podejście do niepowodzeń biznesowych
i niewypłacalności, tak by krzewić kulturę ratowania
przedsiębiorstw i przywracania ich na właściwe tory we
wszystkich państwach członkowskich. 2. Kształtowanie nowego podejścia
do niewypłacalności: potrzeba stworzenia środowiska bardziej
sprzyjającego przedsiębiorcom Zarówno Parlament Europejski, jak i Komisja
przeprowadziły mnóstwo badań i analiz dotyczących krajowych
przepisów upadłościowych. W listopadzie 2011 r. Parlament Europejski przyjął
rezolucję w sprawie postępowań upadłościowych[6]. Wezwał
w niej, po pierwsze, do rewizji rozporządzenia upadłościowego –
proponowana rewizja stanowi odpowiedź na to wezwanie. Parlament zalecił również
harmonizację konkretnych aspektów krajowego prawa upadłościowego
i prawa spółek. Zamówiona przez niego
analiza[7]
wykazała, że rozbieżności między krajowymi przepisami
upadłościowymi mogą tworzyć bariery, zapewniać
przewagę konkurencyjną lub wręcz przeciwnie, a także
powodować trudności dla transgranicznej działalności lub
praw właścicieli w UE. Analiza
wykazała, że harmonizacja postępowań
upadłościowych we wszystkich państwach członkowskich UE
doprowadziłaby do zwiększenia efektywności procesu
upadłości i reorganizacji przedsiębiorstw. To z kolei pozwoliłoby wierzycielom
odzyskać więcej środków w razie podjęcia decyzji o
likwidacji majątku lub też poprawiłoby perspektywy
reorganizacji, zachęcając większą liczbę wierzycieli
do wsparcia planów restrukturyzacji. Łącznie
doprowadziłoby to do zwiększenia zaufania sektora handlowego i finansowego
co do wydajności infrastruktury finansowej UE. W oparciu o tę analizę Parlament
Europejski stwierdził, że „istnieją pewne obszary prawa
upadłości, w których warto przeprowadzić harmonizację i w
których jest ona możliwa”. Jednakże
we wszelkich dalszych rozważaniach reformy prawa upadłościowego
konieczne będzie uwzględnienie wpływu na inne istotne dziedziny
prawa. Komisja poddała
niedawno analizie dynamikę biznesową[8]. Analiza nie wykazała, by rodzaj systemu
prawnego (common law/prawo cywilne) miał wpływ na poziom
przedsiębiorczości (wskaźnik nowopowstających firm,
aktywność przedsiębiorcza, wskaźnik przetrwania firm).
Oznacza to, że skuteczne procedury upadłościowe nie
zależą od rodzaju lub priorytetów systemu prawnego, lecz od
szczegółowych przepisów, takich jak te dotyczące ugód pozasądowych,
przyspieszonego postępowania w przypadku MŚP, systemu wczesnego
ostrzegania oraz innych przepisów, które znacząco wpływają na
wydajność systemu. Państwa
uzyskujące najlepsze rezultaty dysponują wydajnymi ramami prawnymi w
zakresie bankructwa i systemów wczesnego ostrzegania.
Analiza pokazuje, że prawie wszystkie państwa co do których
uznano, że posiadają bardzo sprawny system prawny w zakresie
bankructwa, uznano także za dysponujące bardzo sprawnymi
narzędziami wczesnego ostrzegania. Istotną kwestią pomagającą
w zapewnieniu faktycznej drugiej szansy[9]
jest kwestia okresu, jaki musi minąć od ogłoszenia bankructwa
firmy (jej likwidacji) zanim będzie mogła ona ponownie
podjąć swoją działalność (tzn. uzyskają
rodzaj „absolutorium”). Często uznaje się, że kwestia ta ma
zasadnicze znaczenie jeżeli chodzi o możliwość wznowienia
działalności. Obecnie okres ten
różni się bardzo w poszczególnych państwach. W niektórych państwach uczciwi
przedsiębiorcy uzyskują absolutorium niezwłocznie po
zakończeniu likwidacji. W części
państw zbankrutowane firmy muszą wystąpić o takie
absolutorium, a jeszcze w innych w ogóle nie
mogą go uzyskać. Druga refleksja dotycząca kwestii
„drugiej szansy” odnosi się do ponownego rozpoczęcia
działalności przez wcześniej zbankrutowanego/upadłego
przedsiębiorcę. W wielu
państwach europejskich istnieje zaangażowanie polityczne na rzecz
podjęcia kwestii niepowodzeń biznesowych i promowania drugiej szansy. Państwa członkowskie
przedłożyły plany reformy ich krajowych przepisów
upadłościowych w celu wspierania przedsiębiorców pragnących
skorzystać z drugiej szansy. Większość
ustawodawstw krajowych nie wydaje się zbytnio sprzyjać takim
przedsiębiorcom. Prowadzi to do tego,
że mniejsza ich liczba ponownie rozpoczyna działalność,
mimo faktu, że przedsiębiorcy, którym się nie powiodło,
są bardzo zdeterminowani, by powrócić do gry. Rada ds. Konkurencyjności z maja 2011 r.
wezwała do podjęcia szczególnych środków. Rada „zachęca państwa członkowskie, aby
propagowały politykę drugiej szansy dla przedsiębiorców i do
roku 2013 ograniczyły uczciwym przedsiębiorcom czas na rozliczenie
się i uregulowanie zobowiązań po bankructwie do maksymalnie
trzech lat”[10]. 3. Obszary krajowego prawa
upadłościowego, w których harmonizacja może przynieść
korzyści Na podstawie analizy powyższych
ustaleń Komisja zidentyfikowała szereg obszarów, w których
różnice w krajowym prawie upadłościowym mogą prowadzić
do niepewności prawnej oraz „nieprzyjaznego” otoczenia biznesowego. Tworzy to mniej sprzyjający klimat dla
inwestycji transgranicznych. 3.1. Druga szansa dla
przedsiębiorców, którzy „uczciwie” zbankrutowali[11] Zasada II „Small Business Act for Europe”[12] ma służyć
wspieraniu drugiej szansy dla uczciwych przedsiębiorców[13]. „Uczciwe” bankructwo zachodzi
wtedy, gdy bankructwo nastąpiło nie wskutek oczywistego zaniedbania
ze strony właściciela lub zarządcy, tzn. gdy mieli oni uczciwe
intencje, w przeciwieństwie do przypadków bankructw noszących
znamiona oszustwa lub wynikających z nieodpowiedzialności. A
dokumencie tym wezwano do wymiany najlepszych praktyk między
państwami członkowskimi. Długotrwałe i kosztowne procedury
upadłościowe stanowią jeden z głównych czynników
ograniczających skuteczne skorzystanie z drugiej szansy. Oprócz tego przedsiębiorcy, którzy
zbankrutowali w sposób „uczciwy” podlegają z reguły tym samym
ograniczeniom, co oszuści. Oznacza to nie
tylko to, że uczciwi bankruci mogą dźwigać piętno
społeczne związane z bankructwem, lecz także to, że
napotykają bariery prawne i administracyjne chcąc ponownie
rozpocząć działalność. Problemy
z uzyskaniem finansowania nowego przedsięwzięcia uznawane są za
główny problem, z jakim borykają się ci przedsiębiorcy. Należy jednak pamiętać o tym,
że osoby pragnące ponownie rozpocząć
działalność uczą się na swoich błędach i z
reguły rozwijają swój biznes szybciej niż nowo otwarte
przedsiębiorstwa. Możliwe byłoby podjęcie
działań celem rozróżnienia między uczciwymi i nieuczciwymi
bankructwami. W reżimach
upadłościowych można by wprowadzić rozróżnienie
między tymi, którzy byli uczciwie w swoim postępowaniu lub
działalności, które doprowadziło do zadłużenia i tymi,
którzy działali nieuczciwie, wprowadzając np. przepis
stanowiący, że celowe lub nieodpowiedzialne niewypełnione zobowiązań
prawnych przez dłużnika podlega karom cywilnoprawnym oraz, w
stosownych przypadkach, odpowiedzialności karnej.
Wszelkie programy wspierające założenie nowego
przedsiębiorstwa powinny być dostępne jedynie dla uczciwych
bankrutów, bez traktowania ich przy tym inaczej niż przedsiębiorców,
którzy nie zbankrutowali. Poniższe środki można by
uznać za najważniejsze dla zapewnienia większych
możliwości skorzystania z drugiej szansy: ·
odrębne postępowanie likwidacyjne dla
uczciwych i nieuczciwych przedsiębiorców; ·
opracowanie i stosowanie „przyspieszonego”
postępowania likwidacyjnego wobec uczciwych bankrutów. 3.2. Okresy, po których uzyskuje
się absolutorium nie zachęcają do skorzystania z drugiej
szansy. Również absolutorium ma zasadnicze
znaczenie dla skorzystania z drugiej szansy: trzyletni
okres od uzyskania absolutorium i uregulowania zobowiązań powinien
stanowić racjonalny górny limit dla uczciwego przedsiębiorcy i
powinien on być w jak największym stopniu automatycznie stosowany. Kluczowe znaczenie ma, by podjęcie
działalności gospodarczej nie kończyło się
„dożywociem”, jeżeli sprawy poszły nie tak jak trzeba[14]. Państwa członkowskie zgodziły
się co do potrzeby harmonizacji długości trwania okresu przed
uzyskaniem absolutorium w ten sposób, by był on krótszy niż trzy lata
w konkluzjach Rady ds. Konkurencyjności z maja 2011 r., po uruchomieniu
przeglądu programu „Small Business Act” dla Europy[15]. Skrócenie i uzgodnienie tego okresu
stanowiłoby istotny krok w kierunku stworzenia bardziej przyjaznego i
innowacyjnego otoczenia biznesowego, umożliwiając europejskim
przedsiębiorstwom funkcjonowanie na równych zasadach. Mógłby to być pierwszy krok na rzecz
większego zbliżenia krajowych przepisów upadłościowych. 3.3. Zróżnicowane szanse na
restrukturyzację wskutek różnych przepisów o wszczęciu
postępowania Istnieją znaczące różnice,
jeżeli chodzi o kryteria wszczęcia postępowań
upadłościowych. W niektórych
państwach członkowskich mogą być one wszczęte jedynie
w przypadku dłużników, którzy mają już trudności
finansowe i są niewypłacalni. W
innych postępowanie można wszcząć także w przypadku
wypłacalnych przedsiębiorstw, które przewidują, że
staną się niewypłacalne w bliskiej przyszłości. Dalsze różnice można dostrzec w przypadku
kryteriów niewypłacalności (takich jak test płynności)
przyjętych w prawie państw członkowskich. Niewątpliwie różnice między kryteriami
niewypłacalności oznaczają, że przedsiębiorstwa w
podobnej sytuacji finansowej mogą odpowiadać takim kryteriom w jednym
państwie członkowskim, ale już nie w innym. W rezultacie przedsiębiorstwa mają
nierówne szanse na skorzystanie z nieformalnej, pozasądowej
restrukturyzacji w celu zaradzenia trudnościom finansowym i
uniknięcia postępowania upadłościowego związanego z
częściowym lub całkowitym zajęciem majątku dłużnika
i wyznaczeniem syndyka. Kolejny problem dotyczy przepisów o
składaniu wniosku o ogłoszenie upadłości. Między państwami członkowskimi
istnieją znaczne różnice, jeżeli chodzi o terminy, jakich
dotrzymać musi dłużnik jeżeli wszczęcie
postępowania upadłościowego jest obowiązkowe. W niektórych państwach członkowskich
dłużnik ma dwa tygodnie od czasu, gdy stał się
niewypłacalny na wniesienie przedmiotowego wniosku, w innych
dłużnik musi go wnieść w ciągu dwóch
miesięcy od momentu, w którym dowiedział się o
niewypłacalności. W jeszcze innych
dłużnik musi wystąpić o ogłoszenie upadłości
najpóźniej po 45 dniach od zaprzestania spłaty zobowiązań. Długość tych terminów może
wpłynąć na zdolność dłużnika do
rozwiązania problemów finansowych. Chociaż
nadmiernie rygorystyczne terminy mogą niekorzystnie wpłynąć
na tę zdolność, długie terminy mogą z kolei
opóźnić przyznanie zwolnienia w trybie postępowania
upadłościowego i utrudnić skuteczną realizację
postępowania na rzecz wszystkich wierzycieli. 3.4. Niespełnione oczekiwania
wierzycieli wobec różnych kategorii dłużników Państwa członkowskie mają
zróżnicowane przepisy, jeżeli chodzi o możliwość
wszczynania przez wierzycieli postępowania upadłościowego wobec
dłużników i w relacji do różnych kategorii dłużników. Pogodzenie tych różnic ze słusznymi
oczekiwaniami wierzycieli może okazać się trudne. Wierzyciele oczekują, że będą w
stanie nałożyć obowiązek poddania się
postępowaniu upadłościowemu wobec swoich dłużników i,
zamiast uciekać się do indywidualnych czynności egzekucyjnych,
mogą wszcząć zbiorowe postępowanie upadłościowe. Kolejny obszar, w którym może
zachodzić potrzeba zbliżenia przepisów to zdolność do
wszczęcia postępowania wobec dłużnika. |Wszystkie państwa członkowskie mają
system umożliwiający dłużnikowi (osobie fizycznej lub
publicznej albo prywatnej osobie prawnej) prowadzącemu
działalność gospodarczą, wierzycielowi i państwu
wystąpienie do sądów o wszczęcie postępowania
upadłościowego wobec dłużnika. Jednakże
w niektórych jurysdykcjach zdolność wierzyciela do wszczęcia
postępowania upadłościowego ograniczono wprowadzając dodatkowe
warunki. Wszelkie ograniczenia zdolności
wierzyciela do wszczęcia postępowania upadłościowego
mogą prowadzić do sytuacji, w której wierzyciel traktowany jest
odmiennie w przypadku wszczynania postępowania głównego i postępowania
pochodnego wobec tego samego dłużnika. 3.5. Niepewność
wierzycieli co do procedur zgłaszania i weryfikacji wierzytelności Aby zmniejszyć niepewność i
doprowadzić do równego traktowania wierzycieli w państwach
członkowskich należy rozważyć dalsze zbliżenie przepisów
dotyczących zgłaszania i weryfikacji wierzytelności, takich
jak przepisy dotyczące procedur, terminów, kar i konsekwencji braku
przestrzegania wymogów, jak również informacji, które mają być
udzielane wierzycielom. Przejrzystość i
skuteczność procedury zgłaszania i weryfikacji znacząco
wpływają na zdolność wierzycieli do uzyskania
zadowalających rezultatów postępowania upadłościowego. Przepisy państw członkowskich w sposób
zróżnicowany regulują te kwestie. Ustalone
różnice dotyczą m.in. terminów na zgłaszania wierzytelności
i praw, dostępności i dostępu do informacji na temat
postępowania oraz konsekwencji zbyt późnego zgłoszenia
wierzytelności. Termin na zgłaszanie
wierzytelności ustanawiany jest często w orzeczeniu w sprawie
ogłoszenia upadłości. Brak
dotrzymania terminu może mieć również różnie konsekwencje
w poszczególnych państwach członkowskich. W niektórych z nich wierzyciel, który nie dotrzyma terminu
może utracić prawo do występowania ze swymi roszczeniami w postępowaniu
upadłościowym i uzyskania zadowalających rezultatów w tym
postępowaniu, podczas gdy w innych państwach członkowskich
spóźnienie nie ma takiego skutku. Wierzyciele zagraniczni mogą być w
większym stopniu narażeni na negatywne skutki różnic w
przepisach państw członkowskich mając na uwadze potencjalne
poważne konsekwencje braku przestrzeganie norm regulujących
postępowanie. Obejmuję one ich prawo
do uczestnictwa w podziale majątku. 3.6. Wspieranie planów
restrukturyzacji Przepisy dotyczące planów
restrukturyzacji (w tym ich treści i powiązanych zagadnień
proceduralnych) mają zasadnicze znaczenie dla stworzenia warunków dla
udanej restrukturyzacji w toku postępowania upadłościowego). Sztywne i trudne w praktycznej realizacji przepisy
mogą zmniejszyć szansę przyjęcia planu restrukturyzacji,
nie pozostawiając innego wyjścia jak likwidacja
przedsiębiorstwa. Ramy prawne planów
restrukturyzacji przyjęte w państwach członkowskich
różnią się między sobą znacząco. Główne różnice dotyczą ustalenia
stron, które mogą pełnić rolę promotorów planu, a
także przyjmowania, modyfikacji i weryfikacji planów. Choć przepisy państw
członkowskich dopuszczają na ogół, by to dłużnik
proponował plan restrukturyzacji, przepisy dotyczące tego, czy taki
plan może zostać zaproponowany przez wierzycieli są zróżnicowane. Istnieją również duże różnice w
przepisach dotyczących procedury przyjmowania planu, w tym odnośnie
do tego, czy wierzyciele podzieleni są na kategorie oraz co do wymaganych
większości. W niektórych
państwach członkowskich nie dzielą się oni na kategorie. Przepisy państw członkowskich
zawierają odmienne reguły dotyczące większości
wymaganych dla zatwierdzenia planu. Różnią
się one również odnośnie do standardów stosowanych przez
sądy podczas weryfikacji planu. Przepisy
niektórych państw przyznają sądom sporą swobodę
decyzyjną, w innych jest ona bardziej ograniczona. 4. Szczególne potrzeby mśp w zakresie
wspierania drugiej szansy UE przykłada szczególną wagę do
sytuacji, w jakiej znajdują się MŚP i do dania im drugiej
szansy. Komisja uważa, że wsparcie
dla MŚP mające pomóc im w radzeniu sobie z trudnościami
gospodarczymi powinno być przeznaczone na[16]: ·
zapobieganie; ·
pomoc po bankructwie i drugą szansę; ·
rozstrzygnięcia polubowne na drodze
pozasądowej; ·
procedury sądowe. Restrukturyzacja może być niezwykle
kosztowna dla MŚP, tak kosztowna, że często jedyną
racjonalną opcją jest bankructwo. Należy
znaleźć rozwiązania umożliwiające
restrukturyzację MŚP mniejszym kosztem. Rozwiązaniem
mogą okazać się limity wysokości opłat. Należy wdrożyć alternatywne
procedury by udostępnić odpowiednie rozwiązania wszystkim
rodzajom MŚP. Procedury powinny być
proporcjonalne do wielkości przedsiębiorstwa.
Procedury pozasądowe powinny być otwarte dla wszystkich
rodzajów dłużników, niezależnie od dostępnych środków. Chociaż średni czas trwania procedur
zmierzających do uzyskania ugody pozasądowej jest stosunkowo krótki,
w większości państw członkowskich ugodę udaje się
osiągnąć w ponad połowie przypadków. Chociaż ugody pozasądowe i postępowania
przedupadłościowe to mechanizmy niedawno wprowadzone, są one
coraz częściej wykorzystywane przez MŚP w UE. MŚP mogą przeżywać
trudności gospodarcze także jako wierzyciele.
Niektórzy przedstawiciele MŚP uważają, że
mikroprzedsiębiorstwa jako wierzyciele tracą bezzasadnie
dużą część swoich wierzytelności w postępowaniu
upadłościowym, ze względu na długie procedury i krajowe
przepisy dotyczące uprzywilejowania wierzycieli.
Warto zbadać, co można uczynić, by poprawić
pozycję MŚP będących wierzycielami. 5. Dalsze kroki Komisja, jako pierwszy krok, proponuje unowocześnienie
unijnego rozporządzenia w sprawie postępowania
upadłościowego. Poza tym zamierza przyjąć europejski plan
działania w zakresie przedsiębiorczości, który
obejmowałby działania na rzecz wspierania skutecznego
postępowania upadłościowego i oferowanie drugiej szansy. Jako kolejny krok Komisja rozważa
możliwe kierunki działań na rzecz zaradzenia problemom
wynikającym z rozbieżności między krajowymi przepisami
upadłościowymi. Indywidualne działanie na szczeblu krajowym nie
może odpowiednio sprostać wyzwaniom wynikającym z
transgranicznych aspektów rynku wewnętrznego. Użyteczne
byłoby podjęcie działań na rzecz zmniejszenia
niepewności i stworzenia otoczenia bardziej przyjaznego dla
przedsiębiorców. Wyzwanie stanowi
odpowiednia i szybka reakcja na trudności finansowe dłużnika,
przy równoczesnym uwzględnianiu interesów wierzyciela oraz ułatwianiu
ratowania i restrukturyzacji przedsiębiorstw. Komisja będzie kontynuować
realizację podejścia zapoczątkowanego w ramach cyklu
poprzedniego semestru europejskiego, w kontekście którego niektóre
państwa członkowskie zdążyły już zreformować
swoje prawo upadłościowe. Dlatego też w razie potrzeby
można wydać zalecenia dotyczące poszczególnych państw
członkowskich, sugerując im aktualizację prawa
upadłościowego. Komisja zamierza ponadto bardziej
dogłębnie przeanalizować wpływ różnic między
krajowymi przepisami upadłościowymi na funkcjonowanie rynku
wewnętrznego. W tym celu
nawiąże dialog z Parlamentem Europejskim i Radą na podstawie
niniejszego komunikatu. Oprócz tego Komisja
zainicjuje konsultacje społeczne, by uzyskać opinie zainteresowanych
podmiotów na temat problemów określonych w niniejszym komunikacie oraz
wszelkich innych problemów, jak również możliwych rozwiązań
i wariantów politycznych. [1] Zob. pismo przewodniczącego Barosso do
przewodniczącego PE przekazane w ramach przemówienia o stanie Unii w dniu
12 września 2012 r. [2] COM(2012) 573. [3] Dz.U. C 115 z 4.5.2010, s. 1. [4] Rozporządzenie (WE) nr 1346/2000 w sprawie
postępowania upadłościowego, Dz.U. L 160 z 30.6.2000, s. 1. [5] Problematyka ta opisana jest bardziej szczegółowo w
ocenie skutków towarzyszącej rewizji rozporządzenia (WE) nr 1346/2000
w sprawie postępowania upadłościowego, COM(2012) 744. [6] Rezolucja PE z dnia 15.11.2011 r. zawierająca
zalecenia dla Komisji w sprawie postępowań upadłościowych w
kontekście prawa spółek w UE. [7] „Harmonizacja prawa upadłościowego na szczeblu
UE”, Parlament Europejski 2010, PE 419.633. Następnie przeprowadzono
analizę „harmonizacja prawa upadłościowego na szczeblu UE w
zakresie wszczynania postępowania, zgłaszania i weryfikacji
wierzytelności oraz planów reorganizacji, PE 2011, PE 432.766. [8] „Dynamika biznesowa, nowe przedsiębiorstwa,
transfery biznesowe i bankructwo, Komisja Europejska, DG ds.
Przedsiębiorstw i Przemysłu, styczeń 2011 r. Sprawozdanie to
zawiera analizę oddziaływania gospodarczego prawnych i
administracyjnych procedur upadłościowych oraz możliwości
uzyskania drugiej szansy po bankructwie w 33 europejskich krajach (27
państw członkowskich UE plus Islandia, Norwegia, Chorwacja, Turcja,
Serbia i Czarnogóra. [9] Zob. „Druga szansa dla przedsiębiorstw:
zapobieganie bankructwu, uproszczenie procedur upadłościowych i
wsparcie ponownego rozpoczęcia działalności”, sprawozdanie grupy
ekspertów, Komisja Europejska, DG ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu,
styczeń 2011 r. [10] Rada Unii Europejskiej, dokument 10975/11. [11] Wyraźnie potrzebne jest rozróżnianie przypadków
„uczciwych” bankructw od tych oszukańczych oraz zdecydowane unikanie
zachęcania do tych ostatnich. [12] COM (2008) 394 final. Dokument ten został poprzedzony
komunikatem zatytułowanym „W jaki sposób przezwyciężyć
piętno porażki poniesionej w działalności gospodarczej –
działania na rzecz polityki drugiej szansy”, COM(2007) 584 final. [13] Zasada II: „Zagwarantowanie, by uczciwi przedsiębiorcy,
których przedsiębiorstwo zostało postawione w stan
upadłości, dostali szybko drugą szansę”. [14] Takie samo zalecenie wynikało z ww. sprawozdania
grupy ekspertów ds. drugiej szansy. [15] COM(2011) 78 final. [16] „Druga szansa dla przedsiębiorstw: zapobieganie
bankructwu, uproszczenie postępowania upadłościowego i wsparcie
ponownego rozpoczęcia działalności”, zob. przyp. 9 powyżej.