52010DC0159

[pic] | KOMISJA EUROPEJSKA |

Bruksela, dnia 21.4.2010

KOM(2010)159 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Dwunastopunktowy plan działań UE na rzecz milenijnych celów rozwoju

{SEC(2010) 418}{SEC(2010) 419}{SEC(2010) 420}{SEC(2010) 421}{SEC(2010) 422}

SPIS TREŚCI

1. Rok 2010 kluczowym rokiem dla działań i odpowiedzialności 1

2. Działania UE służące przyśpieszeniu postępów w zakresie MCR 1

2.1 Wiarygodna ścieżka realizacji zobowiązań pomocowych w 2015 r. 1

2.2. Skuteczne wykorzystanie pomocy: wyższy poziom wspomagania ODA, większa skuteczność pomocy 1

2.3. Europejskie przyśpieszone działanie w zakresie MCR 1

2.4. Proaktywny program prac w zakresie spójności polityki na rzecz rozwoju (PCD) 1

2.5. Mobilizacja zasobów krajowych poprzez skuteczniejsze opodatkowanie 1

2.6. Wspieranie regionalnej integracji i wymiany handlowej celem pobudzania wzrostu gospodarczego i zatrudnienia 1

2.7. Wykorzystanie innowacyjnych źródeł finansowania w celu sprostania globalnym wyzwaniom 1

2.8. Przykład zmian klimatu 1

2.9. Rozwój i bezpieczeństwo 1

2.10. Globalna struktura zarządzania 1

3. Przyszłe wyzwania i szanse 1

1. ROK 2010 KLUCZOWYM ROKIEM DLA DZIAłAń I ODPOWIEDZIALNOśCI

W ostatnim czasie Komisja określiła w strategii „UE 2020” swoją wizję dla UE na przyszłe lata[1]. W tym kontekście polityka rozwoju UE będzie się skupiała na ponowionym dążeniu do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju (MCR) do 2015 r.

Dziesięć lat temu światowi przywódcy uzgodnili, że należy podjąć zdecydowane działania w calu zwalczania ubóstwa na świecie w jego różnych aspektach. Stosując ograniczone czasowo i wymierne wartości docelowe, uzgodnili, że do 2015 r.:

- ubóstwo i głód powinny zostać zmniejszone o połowę,

- wszystkim ludziom należy zapewnić dostęp do pełnego szkolnictwa podstawowego,

- należy wyeliminować nierówność pomiędzy płciami,

- umieralność matek i dzieci powinna zostać zmniejszona, odpowiednio, o dwie trzecie i trzy czwarte,

- należy zahamować rozprzestrzenianie się HIV/AIDS oraz częstość występowania malarii i innych głównych chorób,

- należy zapewnić zrównoważone gospodarowanie środowiskiem,

- należy wypracować globalne partnerstwo na rzecz rozwoju.

Milenijne cele rozwoju stanowią pierwszy w historii zestaw wspólnych celów rozwojowych na szczeblu międzynarodowym. Przyczyniły się one do osiągnięcia bezprecedensowego poziomu zgodności i powinny nadal wytyczać kierunek międzynarodowego wsparcia oraz je mobilizować. Podkreślają one, jak istotne jest powiązanie rozwoju z kwestią praw człowieka.

Jako że do uzgodnionego progowego roku 2015 pozostało tylko pięć lat, światowi przywódcy zgromadzą się w dniach 20-22 września 2010 r. w Nowym Jorku na spotkaniu plenarnym NZ na wysokim szczeblu w sprawie przeglądu MCR. Ich celem jest zapewnienie kompleksowego przeglądu sukcesów i niedociągnięć oraz uzgodnienie konkretnych działań służących przyśpieszeniu postępów.

Obecna sytuacja jest nierówna. Znaczne różnice występują zarówno między poszczególnymi MCR, jak i między regionami, przy czym główne różnice w postępach dotyczyły kluczowych zmiennych: wzrostu gospodarczego, właściwego zarządzania i jakości krajowych strategii. W skali globalnej wystąpiły znaczne i trwałe postępy w zakresie ograniczenia skrajnego ubóstwa oraz w zakresie innych celów, takich jak powszechne szkolnictwo podstawowe, równouprawnienie płci w szkolnictwie podstawowym i dostęp do wody. Jednakże około 1,4 miliarda ludzi wciąż żyje w skrajnym ubóstwie (51 % z nich w Afryce subsaharyjskiej), a jedna szósta ludności świata jest niedożywiona. Nie osiągnięto prawie żadnych postępów w zakresie ograniczenia umieralności matek i dzieci, a perspektywy w zakresie dostępu do kanalizacji również nie napawają optymizmem.

Rok 2010 jest co prawda „Europejskim rokiem walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym”, jednak wyzwania związane z ubóstwem nie kończą się na granicach UE, a rozwiązania tego problemu nie da się znaleźć jedynie na obszarze UE. Niedawna seria światowych kryzysów pokazała wzajemne powiązania świata: kryzysy finansowe, pandemie i zmiany klimatu mają wpływ na wszystkie kraje, a ich skutki są często najbardziej dotkliwe dla krajów ubogich. Aby stworzyć bezpieczne środowisko dla wszystkich, globalizacja musi nabrać bardziej zrównoważonego i sprawiedliwego charakteru.

Promowanie rozwoju jest w związku z tym nieodłącznym elementem reagowania Europy na globalne wyzwania dnia dzisiejszego. Rok 2010 jest „rokiem szansy” dla UE na wszystkich jej szczeblach i jej partnerów, aby przeprowadzić ożywione i skoordynowane działania służące osiągnięciu MCR. Jest również „rokiem odpowiedzialności”, jako że wyznaczono szereg pośrednich celów i wskaźników w zakresie MCR, w tym celów zawartych w planie działania UE[2], oraz w zakresie oficjalnej pomocy rozwojowej.

W zeszłym roku UE uzgodniła szereg działań wspierających kraje rozwijające się w radzeniu sobie z kryzysem[3]. Wiele z tych działań zostało już wdrożonych lub jest wdrażane[4], na przykład mechanizm FLEX. Inne działania zostają ponowione na podstawie tego dokumentu. Nie chodzi tu tylko o dystrybucję pomocy: chodzi o wzajemne zaufanie w ramach globalnego partnerstwa. MCR 8 uwidacznia znaczenie ożywionej współpracy międzynarodowej, która jest potrzebna do osiągnięcia wszystkich pozostałych MCR. UE będzie w dalszym ciągu siłą napędową globalnego rozwoju, pokazując, jak dotrzymuje obietnic. W interesie UE jak najbardziej leży zapewnienie dalszego politycznego i finansowego zaangażowania w milenijne cele rozwoju w polityce donatorów i innych krajów partnerskich. Wejście w życie traktatu lizbońskiego wyznacza nową erę w polityce rozwoju UE, a UE i państwa członkowskie są nastawione na ściślejszą koordynację swoich polityk.

Niniejszy komunikat przedstawia plan działań UE, zawierający szereg szczegółowych średnioterminowych działań na rzecz MCR. Towarzyszy mu pięć dokumentów roboczych służb Komisji[5], które dotyczą, kolejno, MCR, skuteczności pomocy, finansowania rozwoju, pomocy na rzecz wymiany handlowej oraz programu prac w zakresie spójności polityki na rzecz rozwoju na lata 2010-2013, które to dokumenty zawierają więcej szczegółowych informacji dotyczących różnych propozycji zawartych w niniejszym komunikacie. Niniejszy plan działań ma stanowić:

- ujednolicony wkład UE w konkretne propozycje działań NZ na rzecz MCR na lata 2010-2015;

- podstawę komunikacji i dialogu, przed spotkaniem plenarnym NZ na wysokim szczeblu i po nim, z naszymi najważniejszymi i strategicznymi partnerami, zarówno w kontekście G8/G20, jak i na takich forach jak konferencja rozwojowa Azja-Europa (w dniach 26-27 maja 2010 r.), szczyt UE-Ameryka Łacińska i Karaiby (w dniu 18 maja 2010 r.) oraz 3. szczyt UE-Afryka (w dniach 29-30 listopada 2010 r.);

- element strategii Europa 2020.

UE i państwom członkowskim proponuje się następujące działania.

2. DZIAłANIA UE SłUżąCE PRZYśPIESZENIU POSTęPÓW W ZAKRESIE MCR

2.1 Wiarygodna ścieżka realizacji zobowiązań pomocowych w 2015 r.

Oficjalna pomoc rozwojowa (ODA) ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju. Kryzys pokazał, że funkcjonuje ona często jak siatka bezpieczeństwa, stanowiąc stabilne źródło finansowania w czasach, gdy przepływy prywatne ulegają zmniejszeniu. Umożliwiła krajom rozwijającym się utrzymanie podstawowych usług socjalnych i ogólnego funkcjonowania państwa oraz wygenerowanie podstawowej aktywności gospodarczej. Jako taka stanowi ona dobrą inwestycję w regionalną i globalną stabilność.

UE jako całość pozostaje największym na świecie donatorem, przekazując prawie 56 % światowej pomocy. ODA przekazywana przez UE wzrosła prawie dwukrotnie od momentu przyjęcia MCR i w 2009 r. wyniosła 49 mld EUR. Pomimo spadku w stosunku do poziomów notowanych w 2008, jej wielkość odpowiada 0,42 % dochodu narodowego brutto (DNB) w UE i jest na wysokim poziomie w porównaniu z innymi głównymi donatorami, pomimo napiętej sytuacji budżetowej w większości państw członkowskich. Jednakże UE z opóźnieniem realizuje wspólny cel pośredni UE, który zakłada 0,56 % DNB do 2010 r. i jest etapem w kierunku przeznaczania na ODA 0,7 % DNB do 2015 r.

Odroczenie zwiększenia udzielanej pomocy oznacza opóźnienie postępów w realizacji MCR. W czasie obecnego kryzysu finansowego i gospodarczego dotrzymanie naszych wspólnych obietnic, zakładających przeznaczanie na ODA 0,7 % naszego DNB do 2015 r. oraz skierowanie 50 % zwiększonej ODA na pomoc dla Afryki może nie być łatwe, jednak jest to wciąż wykonalne i konieczne. Jest to kwestia dalekowzroczności i woli politycznej. Wszyscy donatorzy muszą przyczynić się do wspólnego celu na podstawie sprawiedliwego globalnego i wewnątrzeuropejskiego podziału obciążeń. W ramach spotkania plenarnego NZ na wysokim szczeblu UE musi pokazać, jak zamierza dotrzymać swoich obietnic, udowadniając, że kraje rozwijające się mogą nam ufać. Dotyczy to również rozwiązywania nowych globalnych wyzwań poprzez zapewnienie finansowania ze środków innych niż ODA.

(1) W sprawie ODA:

- Wezwanie do sprawiedliwego międzynarodowego podziału obciążeń z innymi międzynarodowymi donatorami, w tym nowymi, tak aby dążyli oni do podobnie ambitnych poziomów pomocy jak UE;

- Ustanowienie realistycznych, wiarygodnych rocznych planów działania w zakresie osiągania poszczególnych celów[6] oraz opublikowanie pierwszych planów przed wrześniem 2010 r.;

- Wzmocnienie mechanizmu odpowiedzialności UE: w oparciu o roczne plany działania państw członkowskich oraz sprawozdanie monitorujące Komisji, Rada powinna przeprowadzić wewnątrzunijną „wzajemną ocenę ODA” i poinformować o jej wynikach Radę Europejską. Wspomniane plany działania muszą przedstawiać w zarysie przynajmniej planowane wydatki w ramach ODA na kolejny rok budżetowy oraz szacunkowe wartości na pozostałe lata do 2015 r.;

- Rozważenie wprowadzenia prawodawstwa krajowego dotyczącego wyznaczenia celów ODA, bazując na doświadczeniach z Belgii i Zjednoczonego Królestwa.

2.2. Skuteczne wykorzystanie pomocy: wyższy poziom wspomagania ODA, większa skuteczność pomocy

Szacunki[7] wskazują na możliwy przyrost efektywności o wartości od 3 do 6 mld EUR rocznie, jeżeli UE i państwa członkowskie mogłyby lepiej wdrażać zasady skuteczności pomocy uzgodnione w Deklaracji paryskiej i programie działania z Akry. UE musi przyśpieszyć realizację tych zobowiązań, aby osiągnąć konkretne wyniki przed czwartym forum wysokiego szczebla w sprawie efektywności pomocy, które odbędzie się w 2011 r. w Seulu. Koordynowanie europejskich działań na poziomie odgórnym przynosi większe skutki niż podejmowanie środków korygujących na poziomie oddolnym.

(2) W sprawie skuteczności pomocy:

- Stopniowe ujednolicenie, do 2013 r., ram czasowych krajowych i wspólnotowych cyklów programowania na poziomie krajów partnerskich oraz wykorzystanie wspólnych ram programowania do określenia wspólnych priorytetów i celów rozwojowych w krajach rozwijających się, tak aby unikać powielania środków pomocy i nachodzenia ich na siebie;

- Wykorzystanie wspólnych ram czasowych i wspólnych ram programowania w celu sporządzenia europejskich krajowych dokumentów strategicznych i programów wieloletnich, jak to uczyniła UE w stosunku do Haiti, realizując dzięki temu nasze zobowiązanie względem krajów partnerskich w zakresie zapewnienia skuteczności i przewidywalności pomocy;

- Poprawa, w ramach istniejących operacyjnych ram skuteczności pomocy, podziału pracy UE nie tylko w krajach będących odbiorcami pomocy, ale również między tymi krajami (w szczególności poprzez zapewnienie neutralności w odniesieniu do wielkości pomocy, podjęcie kwestii krajów pomijanych przy udzielaniu pomocy (ang. aid orphans )[8] oraz wprowadzenie mechanizmu systematycznej wymiany informacji); oraz ustanowienie wspólnego podejścia UE w zakresie realizacji zobowiązań dotyczących wzajemnej odpowiedzialności i przejrzystości, które należy następnie szeroko rozpowszechnić;

- Zachęcanie innych donatorów – w tym nowych – do stosowania programu skuteczności pomocy.

2.3. Europejskie przyśpieszone działanie w zakresie MCR

2.3.1. Ukierunkowanie na kraje z nikłymi postępami w realizacji MCR

Aby wspierać osiąganie MCR, UE powinna szczególną uwagę zwracać na te cele, których realizacja jest najbardziej opóźniona. Jednakże MCR nie mogą być postrzegane jako zbiór odrębnych sektorowych celów i wskaźników. Przeciwnie, są one ze sobą powiązane, wzajemnie się wzmacniają i tak powinny być traktowane.

Chociaż UE musi być aktywna we wszystkich krajach rozwijających się, priorytetowo należy traktować działania w krajach, w których potrzebne są największe postępy. Ukierunkowane interwencje powinny skupiać się na osobach najbardziej narażonych na zagrożenia, w tym kobietach, dzieciach i osobach niepełnosprawnych, poprzez wspieranie systemów zabezpieczenia społecznego o dużym zasięgu, które są kluczowym elementem społecznej spójności i stabilności.

Przyszłość kwestii ubóstwa jest szczególnie ważna w krajach najsłabiej rozwiniętych (LDC) i w krajach, których sytuacja jest niestabilna.[9] Państwa niestabilne wykazują znacznie mniejszy postęp w kierunku MCR niż inne kraje rozwijające się, a wiele z nich jest również pomijana przy udzielaniu pomocy. Aby poprawić tę sytuację, donatorzy powinni w państwach niestabilnych prowadzić więcej działań w sposób bardziej skoordynowany[10].

(3) W sprawie państw niestabilnych i krajów z nikłymi postępami:

- Zapewnienie wspólnotowych mechanizmów koordynacji procesu decyzyjnego i organizacji podziału pracy w krajach niestabilnych w perspektywie krótkoterminowej. Działania te rozpoczęto od Haiti;

- Utrzymanie odpowiedniej równowagi między nagradzaniem za wyniki a reagowaniem na potrzeby, przekierowanie finansowania do krajów z nikłymi postępami, przy uwzględnieniu krajowych polityk i możliwości. Na poziomie UE Komisja zaproponuje to w ramach śródokresowego przeglądu programów dla państw AKP przewidzianego na 2010 r., a także zaproponuje zwiększenie środków przyznanych w Afganistanie i Pakistanie na lata 2011-2013.

2.3.2. Ukierunkowanie na cele, których realizacja jest najbardziej opóźniona

W ostatnim czasie zaproponowano przeglądy pięciu sektorów kluczowych dla MCR, tj. sektora zdrowia[11], edukacji[12], humanitarnej pomocy żywnościowej[13], bezpieczeństwa żywnościowego[14] i równouprawnienia płci[15]. Stanowią one integralną część całościowego planu działań UE mającego na celu wspieranie postępów w kierunku MCR.

Zasadą nadrzędną jest, że UE i państwa członkowskie powinny zawsze w pierwszym rzędzie wykorzystywać strategie i systemy krajów partnerskich[16], tak aby zwiększyć zaangażowanie krajów. Powinno to następować najlepiej poprzez wsparcie budżetowe oraz programy oparte na umowach dotyczących MCR. Jeśli pomoc jest udzielana poza systemami krajowymi, powody takiej decyzji powinny zostać jasno określone; należy także wspierać tworzenie zdolności w celu usprawnienia systemów krajowych.

(4) W sprawie poprawy skutków polityki w kluczowych sektorach:

- W sektorze edukacji i w sektorze zdrowia skoncentrowanie działań UE i państw członkowskich w krajach, w których potrzeby są największe i gdzie można wspierać politykę zrównoważonego rozwoju. Przed wrześniem Komisja przygotuje listę krajów priorytetowych;

- W sektorze zdrowia, dzięki zwiększonej spójności polityki i dalszemu politycznemu i finansowemu zaangażowaniu UE w Światowy Fundusz Walki z AIDS, Gruźlicą i Malarią oraz Globalny Sojusz na rzecz Szczepionek i Szczepień, sprawienie, aby funkcjonowały one jak platforma na rzecz skuteczności pomocy; przestrzeganie zasad Międzynarodowego partnerstwa na rzecz zdrowia i przyczynianie się do wzmocnienia systemów opieki zdrowotnej;

- W sektorze edukacji, zwiększanie wsparcia na rzecz krajowych planów w zakresie edukacji, które dążą do szkolnictwa o wysokiej jakości, poprzez kanały dwustronne i wielostronne, a także poprzez przyspieszoną inicjatywę „Edukacja dla wszystkich”;

- Uwzględnienie wszelkich aspektów bezpieczeństwa żywnościowego, skupiając się na ekologicznie efektywnym rolnictwie, na drobnych producentach rolnych; wspieranie krajowych i regionalnych polityk zrównoważonego rozwoju (w tym poprzez zwiększoną pomoc finansową na rzecz „Kompleksowego programu rozwoju rolnictwa w Afryce” i przyspieszone wdrażanie afrykańskich wytycznych dotyczących polityki gruntowej) i promowanie lepszej integracji wyżywienia, szczególnie w Azji Południowej;

- Zwiększenie poziomu odpowiedzialności i monitorowania w zakresie równouprawnienia płci poprzez wykorzystanie wskaźnika polityki OECD we wszystkich działaniach związanych z MCR (z myślą o zastosowaniu go w co najmniej 80 % działań UE i państw członkowskich);

- Kontynuacja priorytetowego traktowania globalnych działań dotyczących zdrowia, rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego w obrębie ramowych programów badawczych UE.

2.3.3. Rozwijanie w krajach partnerskich zaangażowania w zakresie MCR

We wszystkich historiach sukcesu podkreśla się znaczenie silnego lokalnego zaangażowania politycznego. Aby pobudzać zaangażowanie zainteresowanych osób, działania donatorów muszą również uwzględniać wymiar kulturowy procesu rozwojowego.

UE i państwa członkowskie muszą w dalszym ciągu promować i wspierać podejścia krajowe w zakresie decyzji dotyczących priorytetowych inwestycji służących MCR, dostosowując cele i wskaźniki do kontekstu krajowego. Zaangażowanie w MCR należy uznać za część szerszych zobowiązań w zakresie zarządzania podejmowanych przez kraje partnerskie, oraz nieodłączny element dialogu UE z tymi krajami. Wysokiej jakości dane statystyczne mają kluczowe znaczenie dla monitorowania postępów w kierunku MCR na poziomie krajowym oraz dla pobudzania odpowiedzialności społecznej i zapewnienia podstaw racjonalnych polityk i procesu decyzyjnego, zarządzania makroekonomicznego i efektywnej alokacji zasobów. Problem braku wiarygodnych i dokładnych danych służących rejestracji postępów w zakresie MCR jest szczególnie dotkliwy w Afryce.

(5) W sprawie zwiększonego zaangażowania:

- Wykorzystanie partnerstwa UE-Afryka w zakresie MCR jako platformy do zwiększania regionalnej koordynacji monitorowania MCR w Afryce, przy współdziałaniu z organizacjami regionalnymi;

- Promowanie uwzględniania MCR w strategiach rozwojowych krajów rozwijających się.

2.4. Proaktywny program prac w zakresie spójności polityki na rzecz rozwoju (PCD)

UE wspiera MCR również poprzez przyczynianie się do tego, aby polityki wykraczające poza pomoc w większym stopniu wspierały cele rozwojowe. W ciągu ostatnich pięciu lat UE uruchomiła w tym celu mechanizmy ex ante i ex post [17], w tym oceny skutków badające zewnętrzny wpływ wniosków dotyczących takich polityk. Program prac PCD[18] wyznacza konkretne cele i wskaźniki postępów w celu realizacji zobowiązań UE dotyczących PCD w ramach wszystkich polityk mających wpływ na następujące pięć wyzwań globalnych: wymiana handlowa i finanse, zmiany klimatu, bezpieczeństwo żywnościowe, migracja i bezpieczeństwo.

(6) W sprawie spójności polityki w zakresie rozwoju:

- Proaktywne i wczesne wykorzystanie programu prac PCD jako narzędzia do kierowania procesem decyzyjnym UE w szerokim zakresie decyzji, które mają wpływ na kraje rozwijające się, poza pomocą rozwojową.

2.5. Mobilizacja zasobów krajowych poprzez skuteczniejsze opodatkowanie[19]

Sama pomoc zewnętrzna nie doprowadzi jakiegokolwiek kraju do stworzenia zamożnego społeczeństwa. Zasoby własne krajów partnerskich mają kluczowe znaczenie dla ich rozwoju, ponieważ polepszają umocowanie prawne państwa, zwiększają zaangażowanie w polityki rozwojowe oraz są źródłem stabilnego finansowania dóbr publicznych i osiągania MCR.

Mając na względzie znaczące zwiększenie wskaźnika podatków do PKB[20], należy wzmocnić wsparcie UE w zakresie ustanawiania zrównoważonych systemów fiskalnych i celnych w krajach rozwijających się poprzez kompleksowe podejście do administracji podatkowej i celnej i do ich reform. Donatorzy powinni wspierać inicjatywy wielostronne i regionalne, działać w kierunku przejrzystego, kooperatywnego i sprawiedliwego międzynarodowego środowiska podatkowego, wzmacniać możliwości monitorowania w krajach rozwijających się w celu walki z nielegalnym przepływami pieniężnymi i oszustwami celnymi oraz wspierać zawieranie i wdrażanie odpowiednich umów. Kraje rozwijające się muszą również mieć możliwość bardziej skutecznego uczestniczenia w międzynarodowej współpracy podatkowej i celnej. Poprawa krajowego poboru podatków powinna pomóc wypełnić luki w finansowaniu w zakresie najbardziej opóźnionych MCR na poziomie krajowym.

(7) W sprawie opodatkowania i rozwoju:

- Wzmocnienie możliwości krajów rozwijających się w zakresie mobilizacji przychodów poprzez reformy podatkowe i administracyjne. Zwiększenie zdolności administracyjnych służb celnych w krajach rozwijających się w celu skutecznego przyczynienia się do realizacji krajowych celów rozwojowych. Zwiększenie wsparcia dla inicjatyw, które promują przejrzystość podatków i odpowiedzialność krajową, takich jak „Egzekwowanie prawa, zarządzanie i handel w dziedzinie leśnictwa” i „Inicjatywa na rzecz przejrzystości w przemyśle wydobywczym”; poprawa koordynacji między donatorami;

- Promowanie właściwego zarządzania w kwestiach podatkowych i wspieranie walki z unikaniem opodatkowania poprzez standardy międzynarodowe, współpracę ułatwiającą zawieranie i wykonywanie umów, takich jak umowy dotyczące wymiany informacji podatkowych i konwencje w sprawie unikania podwójnego opodatkowania; przyjmowanie i wdrażanie wytycznych OECD dotyczących cen transferowych w krajach rozwijających się; oraz bieżące badania w zakresie standardów sprawozdawczości krajowej dla korporacji wielonarodowych.

2.6. Wspieranie regionalnej integracji i wymiany handlowej celem pobudzania wzrostu gospodarczego i zatrudnienia

Integracja regionalna zwiększa stabilność polityczną i przyczynia się do poprawy koniunktury gospodarczej. Pomaga ona państwom w zapewnieniu dóbr publicznych, które są niezbędne dla zrównoważonego rozwoju, tym samym przyczyniając się bezpośrednio i pośrednio do osiągnięcia MCR. UE popiera integrację regionalną w swoich stosunkach zewnętrznych zarówno na płaszczyźnie politycznej, jak i finansowej.

Udział w handlu międzynarodowym jest głównym źródłem zasobów niezbędnych dla krajów rozwijających się do realizacji MCR i musi on być uwzględniony w każdej skutecznej strategii rozwojowej.

W tym celu UE kontynuuje dążenia do wypracowania prorozwojowej struktury zasad handlu międzynarodowego i wspiera możliwości uczestnictwa krajów partnerskich w handlu światowym i regionalnym, w tym poprzez propagowanie umów o partnerstwie gospodarczym. Zgodnie z MCR 8, UE zapewnia specjalne preferencje handlowe dla krajów rozwijających się, które obejmują całkowicie wolny dostęp do rynku UE dla wszystkich towarów z krajów LDC z wyjątkiem broni. Ponadto UE nadal dba o to, aby w zawieranych umowach dwustronnych unikać klauzuli, które mogłyby ograniczać dostęp do lekarstw w krajach rozwijających się.

UE i państwa członkowskie wypełniły również swoje wspólne zobowiązanie wydatkowania 2 mld EUR rocznie na pomoc związaną z handlem, na długo przed docelową datą 2010 r. Ponadto intensywnie wspierają możliwości produkcyjne i infrastrukturę związaną z handlem – w 2008 r. całkowita wartość pomocy związanej z handlem przekroczyła 10 mld EUR, co stanowiło znaczny wzrost od 2007 r.

UE powinna opierać się na tym sukcesie, poświęcać więcej uwagi krajom najsłabiej rozwiniętym i współdziałać bardziej strategicznie i skutecznie, zgodnie ze stosownym dokumentem roboczym.

(8) W sprawie regionalnej integracji i wymiany handlowej:

- Zwiększanie pomocy na rozwój sektora prywatnego, głównie poprzez takie mechanizmy, jak instrument inwestycyjny AKP i infrastrukturalny fundusz powierniczy UE-Afryka;

- W ramach przeglądu zewnętrznego mandatu Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), wzmocnienie możliwości EBI w zakresie wspierania celów rozwojowych UE oraz promowanie skutecznego łączenia dotacji i pożyczek w krajach trzecich;

- Konsekwentne dążenie do zamknięcia rundy dauhańskiej i kontynuowanie prac nad dwustronnymi i regionalnymi umowami handlowymi, które uwzględniają i odpowiednio odzwierciedlają różne potrzeby krajów partnerskich, w tym umowami o partnerstwie gospodarczym;

- Dalsze postępy w udzielaniu pomocy na rzecz wymiany handlowej, przy zwiększeniu wysiłków na rzecz krajów LDC, oraz w zakresie skuteczności pomocy, w szczególności osiągnięcie porozumienia w sprawie regionalnych pakietów pomocy na rzecz wymiany handlowej dla AKP przed końcem 2010 r.

2.7. Wykorzystanie innowacyjnych źródeł finansowania w celu sprostania globalnym wyzwaniom

W następstwie kryzysu finansowego same budżety państwowe i inwestycje prywatne nie są w stanie zapewnić zasobów potrzebnych do sprostania aktualnym wyzwaniom globalnym, w tym MCR. W celu zapewnienia dodatkowych funduszy w sposób przewidywalny i stabilny, musimy również w pełni wykorzystać możliwości innowacyjnego finansowania.

Kilka innowacyjnych mechanizmów już działa w oparciu o partnerstwo publiczno-prywatne i rynki, zapewniając znaczące uzupełnienie istniejących zasobów i mechanizmów wspierania rozwoju. Inne możliwości są obecnie badane w ramach różnych forów, w tym w grupie wiodącej ds. innowacyjnego finansowania rozwoju. Służby Komisji przeanalizowały również możliwości różnych mechanizmów w zakresie generowania dochodów[21].

Globalizacja przysporzyła gospodarce światowej ogromnych korzyści, ale kraje najuboższe nie wykorzystały jeszcze wszystkich tych możliwości. Dystrybucja nowych dochodów musi poprawić sytuację w tym względzie.

(9) W sprawie innowacyjnego finansowania:

- Wspieranie propozycji w zakresie mechanizmów innowacyjnego finansowania ze znaczącym potencjałem generowania dochodu, mając na względzie zapewnienie przewidywalnego finansowania zrównoważonego rozwoju, szczególnie w odniesieniu do krajów najuboższych i najbardziej podatnych na zagrożenia[22].

2.8. Przykład zmian klimatu

Zmiany klimatu są ogromnym zbiorowym wyzwaniem i mają one wpływ na wszystkie MCR.

UE jest zaangażowana we wspieranie krajów rozwijających się w przyjmowaniu i wdrażaniu odpowiednich strategii dostosowawczych lub łagodzących. Realizowane jest to poprzez większe uwzględnienie kwestii związanych ze zmianami klimatu w politykach rozwoju i poprzez ułatwianie krajom rozwijającym się dostępu do niskoemisyjnych i przyjaznych środowisku technologii, z poszanowaniem praw własności intelektualnej; poprzez zwiększanie wiedzy na temat zmian klimatu; oraz poprzez zwiększanie wsparcia UE udzielanego na związane z tym zagadnieniem badania prowadzone w krajach rozwijających się i wspólnie z tymi krajami. To powinno umożliwić im wypracowanie opłacalnych rozwiązań opartych na ekosystemach w zakresie łagodzenia i dostosowywania.

Ponadto w ramach negocjacji post-kopenhaskich oraz dauhańskiej rundy rozwojowej UE powinna w dalszym ciągu promować rozszerzony dostęp krajów rozwijających się do ekologicznych technologii, między innymi poprzez dalszą liberalizację handlu w zakresie towarów i usług sektora ochrony środowiskowa przez redukcję lub eliminację barier taryfowych i pozataryfowych.

(10) W sprawie zmian klimatu:

- Realizacja zobowiązania UE polegającego na przekazaniu krajom rozwijającym się szybko uruchamianego finansowania w wysokości 2,4 mld EUR rocznie od 2010 r. do 2012 r. oraz zapewnienie, aby fundusze te były programowane i wydatkowane zgodnie z programem skuteczności pomocy. Komisja jest gotowa zająć się ułatwieniem realizacji i monitorowania skoordynowanych decyzji w ramach zobowiązania UE do przekazywania szybko uruchamianego finansowania[23].

2.9. Rozwój i bezpieczeństwo

Rozwój nie jest w ogóle możliwy bez bezpieczeństwa, a długofalowego bezpieczeństwa nie można zapewnić bez inwestycji prorozwojowych. Większość krajów znajdujących się w niestabilnej sytuacji ma opóźnienia w zakresie MCR i potrzebne są szczególne wysiłki, aby krajom takim przekazać pomoc w opłacalny sposób.

(11) W sprawie niestabilności i bezpieczeństwa:

- Wspieranie „Planu działań UE na wypadek sytuacji niestabilności i konfliktu”, który zostanie zaproponowany w 2010 r. celem lepszego radzenia sobie z takimi sytuacjami w sposób całościowy i zintegrowany oraz lepszego włączenia celów rozwojowych w planowanie i realizację operacji pokojowych i stabilizacyjnych.

2.10. Globalna struktura zarządzania

W następstwie kryzysu gospodarczego rządy na całym świecie dostrzegły potrzebę stosowania faktycznie zintegrowanego globalnego zarządzania. Międzynarodowa struktura instytucjonalna jest skomplikowana, a interesy krajów najuboższych są często marginalizowane. Kolejnym ważnym problemem jest rozdrobnienie pomocy wielostronnej w skutek mnogości agencji wielostronnych[24]. UE powinna dać nowy impuls bieżącym pracom prowadzonym na różnych forach międzynarodowych, w tym w ramach G20, mających na celu reformę globalnego zarządzania.

Główne wyzwanie polega na znalezieniu równowagi między umocowaniem prawnym a skutecznością instytucji globalnych, w tym poprzez reprezentację regionalną.

(12) W sprawie globalnego zarządzania:

- Wspieranie trwającego procesu reform mającego na celu zwiększenie spójności i skuteczności systemu NZ, z myślą o stopniowym usprawnieniu funkcjonowania agencji i ograniczeniu ich liczby;

- Zapewnienie szybkiego i adekwatnego zwiększenia liczby głosów krajów rozwijających się i krajów będących w okresie transformacji w Banku Światowym i MFW; działania na rzecz jednolitej reprezentacji europejskiej, będącej celem ostatecznym, oraz wzmacnianie koordynacji UE, w szczególności w ramach regionalnych banków rozwoju.

3. PRZYSZłE WYZWANIA I SZANSE

Najbliższych pięć lat będzie okresem prawdziwych wyzwań dla europejskiej i światowej polityki rozwoju. W tym okresie UE będzie musiała dotrzymać obietnicy zakładającej wydatkowanie 0,7 % DNB na ODA oraz w pełni zrealizować swoje zadania w ramach zapewnienia osiągnięcia MCR. Jednocześnie UE i kraje rozwinięte będą musiały wykazać się zaangażowaniem na rzecz krajów rozwijających się w zakresie zmian klimatu, przekuwając obietnice w praktyczne i skuteczne działania.

Jednakże nadchodzące lata będą dla krajów rozwijających się również czasem ogromnych szans. Osiągnięcie MCR będzie dla wielu państw krokiem w kierunku wydajnej i rozwijającej się gospodarki. Można oprzeć się na wielu już osiągniętych sukcesach. Nowopowstające partnerstwo UE-Afryka może czerpać z MCR i stanowić trwałe fundamenty wzrostu.

Dwunastopunktowy plan przedstawiony w zarysie powyżej stanowi strategię udziału UE w osiąganiu wspomnianych celów i wykorzystywania wspomnianych szans. UE powinna w dalszym ciągu być największym na świecie donatorem, wykazując jednocześnie determinację do jeszcze lepszego i bardziej efektywnego wykorzystania przekazywanej przez siebie pomocy. Można to osiągnąć jedynie poprzez działanie w partnerstwie z krajami rozwijającymi się w zakresie takich kwestii, jak zarządzanie i opodatkowanie, oraz z innymi donatorami, którzy muszą być równie ambitni, jak UE. Ze swojej strony kraje rozwijające się muszą być zdeterminowane, aby zagwarantować, że przekazana pomoc stanowi o rzeczywistej i trwałej zmianie.

Komisja wzywa Radę i państwa członkowskie do poparcia i aktywnego wdrażania wyżej wskazanych działań. Komisja będzie monitorować i informować o realizacji tego dwunastopunktowego planu w ramach sprawozdawczości dotyczącej finansowania rozwoju przez UE. UE powinna również wezwać innych międzynarodowych donatorów do zapewnienia sprawiedliwego międzynarodowego podziału obciążeń oraz do ustanowienia własnych planów działań z myślą o podwyższeniu poziomu ambicji w zakresie MCR.

[1] COM(2010) 2020.

[2] Konkluzje Rady 11096/08 z 24.6.2008.

[3] COM (2009) 160 wersja ostateczna i konkluzje Rady 10018/09 z 18.5.2009.

[4] Zob. dokument roboczy służb Komisji w sprawie finansowania rozwoju, SEC(2010) 420.

[5] SEC(2010) 418; SEC(2010) 419; SEC(2010) 420; SEC(2010) 421 i SEC(2010) 422.

[6] 0,33 % DNB w przypadku państw członkowskich, które przystąpiły do UE od 2004 r.; 0,7 % DNB w przypadku pozostałych państw UE; natomiast państwa członkowskie, które osiągnęły cel, zobowiązują się do pozostania powyżej tego poziomu. Dokument roboczy służb Komisji w sprawie finansowania rozwoju określa różne warianty przyszłych działań, SEC(2010) 420, rozdział 4.5.

[7] Badanie wykonane na zlecenie Komisji Europejskiej, „Skuteczność pomocy: Korzyści wynikające z europejskiego podejścia”, HTSPE Limited, październik 2009 r.

[8] Tak zwane „kraje osierocone”/pomijane przy udzielaniu pomocy to kraje, w przypadku których jest niewielu czynnych donatorów, a poziomy pomocy są niskie.

[9] SEC(2007) 1417 i konkluzje Rady 15118/07 z 20.11.2007.

[10] Europejskie sprawozdanie w sprawie rozwoju 2009, „Przezwyciężanie niestabilności w Afryce - wypracowywanie nowego europejskiego podejścia”, http://erd.eui.eu/erd-2009 .

[11] COM (2010) 128

[12] SEC(2010) 121.

[13] COM(2010) 126.

[14] COM(2010) 127.

[15] SEC(2010) 265.

[16] W szczególności w zakresie zarządzania finansami publicznymi, księgowości, audytu, zamówień publicznych, zasad ramowych dotyczących wyników oraz monitorowania.

[17] SEC(2007) 1202, SEC(2009) 1137 wersja ostateczna oraz konkluzje Rady 16079/09 z 18.11.2009.

[18] SEC (2010) 421.

[19] COM(2010) 163.

[20] Z obecnego bardzo niskiego poziomu średniego wynoszącego około 15 %.

[21] SEC(2010) 409

[22] Ustępy 23 i 27 konkluzji Rady Europejskiej z 29/30 października 2009 r., i ust. 8 Rady Europejskiej z 25/26 marca 2010 r.

[23] COM(2010) 86.

[24] Według OECD obecnie istnieje około 260 organizacji międzynarodowych kwalifikujących się do ODA, w porównaniu z 15 w 1940 r. Istnieje ponad 100 agencji, z których każda zarządza kwotą mniejszą niż 20 milionów USD rocznie, a które łącznie stanowią jedynie 2 % całkowitej wielkości głównych i uzupełniających funduszy organizacji wielostronnych.