Ochrona i eksploatacja zasobów morskich

Rozporządzenie (WE) nr 2371/2002 kładzie podstawy wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb), której celem jest zagwarantowanie zrównoważonej eksploatacji żywych zasobów wodnych z gospodarczego, środowiskowego i społecznego punktu widzenia. Środki przyjęte w ramach rozporządzenia opierają się na zasadzie przezorności i przesłankach naukowych. Dotyczą zachowania i ochrony stad rybnych i ekosystemów morskich, dostępu do wód i zasobów, floty, kontroli działań, procesu podejmowania decyzji, a także uczestnictwa stron zainteresowanych we wszystkich etapach ustalania polityki.

AKT

Rozporządzenie Rady (WE) nr 2371/2002 z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa [Zob. akt(-y) zmieniający(-e)].

STRESZCZENIE

Wspólna polityka rybołówstwa obejmuje ochronę i eksploatację zasobów morskich, zarządzanie nimi, a także sektory przetwórstwa i handlu produktami rybołówstwa i akwakultury. Przewiduje ona spójne środki dotyczące:

• ochrony, zarządzania i eksploatacji żywych zasobów wodnych,
• ograniczenia wpływu rybołówstwa na środowisko,
• warunków dostępu do wód i zasobów,
• wydajności floty,
• kontroli,
• akwakultury,
• wspólnej organizacji rynków,
• stosunków międzynarodowych.

Ochrona i zrównoważenie

Unia Europejska (UE) ustanawia niezbędne środki regulujące dostęp do łowisk i zasobów oraz zrównoważone prowadzenie działalności połowowej. Środki te mają zastosowanie do każdego zasobu i grupy zasobów. Ich celem jest ograniczenie wskaźnika śmiertelności połowowej oraz zmniejszenie wpływu działalności połowowej na środowisko poprzez:

• przyjmowanie planów odbudowy zasobów, których objętość znajduje się poza bezpiecznymi granicami biologicznymi,
• przyjmowanie planów zarządzania, aby utrzymać objętość zasobów w bezpiecznych granicach biologicznych,
• ustanawianie celów zrównoważonej eksploatacji zasobów;
• ograniczanie połowów,
• ustalanie liczby i rodzaju statków rybackich uprawnionych do połowów;
• ograniczanie nakładu połowowego,
• przyjmowanie środków technicznych służących promowaniu bardziej selektywnych połowów, które wywierają mniejszy wpływ na ekosystemy morskie i na gatunki niedocelowe. Środki te mogą także odnosić się do konstrukcji, liczby i rozmiaru narzędzi połowowych na pokładzie, ustalenia stref i/lub okresów, w których działalność połowowa jest zabroniona lub ograniczona.

Komisja Europejska i państwa członkowskie mogą w przypadku poważnego zagrożenia dla ekosystemu lub dla ochrony zasobów zastosować środki nadzwyczajne trwające od 3 do 6 miesięcy. Decyzja państw członkowskich dotyczy wyłącznie wód, które leżą w ich obszarze zwierzchnictwa. Państwa członkowskie mogą także podjąć niedyskryminacyjne środki w strefie 12 mil morskich dla ochrony ekosystemu. Jeżeli środki te mogą mieć wpływ na statki innego państwa członkowskiego, należy skonsultować się z Komisją, państwami członkowskimi oraz regionalnymi komitetami doradczymi. Państwa członkowskie mają możliwość przyjęcia dla statków pływających pod ich banderą innych środków ochrony i zarządzania pod warunkiem, że respektują one cele wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb).

Dostosowanie zdolności połowowej

Państwa członkowskie są zobowiązane dostosować swoją zdolność połowową tak, aby zrównoważyć zdolności połowowe i uprawnienia do połowów. Biorąc pod uwagę krytyczną sytuację znacznej części zasobów w wodach europejskich, całkowita zdolność połowowa floty wspólnotowej została „zamrożona” począwszy od 31 grudnia 2002 r. Dlatego też wprowadzenie nowego kutra rybackiego jest możliwe dopiero po wycofaniu z floty wspólnotowej innego kutra o tej samej zdolności połowowej, mierzonej w tonach („GT”) i mocy silnika („kW”). Począwszy od 1 stycznia 2003 r., zwiększenie tonażu bez jednoczesnego wycofania innego kutra jest możliwe wyłącznie w przypadku modernizacji pokładu w celu poprawy bezpieczeństwa na statku, warunków pracy, higieny oraz jakości produktu.

Niezbędne zmniejszenie zdolności stanowi część planów zarządzania i odbudowy. Każde wycofanie statku przy wsparciu ze środków publicznych (państwa członkowskiego i/lub Wspólnoty) jest ostateczne, a więc wycofanego kutra nie można zastąpić. Każdego roku Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie streszczenie wyników wysiłków państw członkowskich zmierzających do osiągnięcia trwałej równowagi pomiędzy zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów, przygotowane na podstawie rocznych raportów państw członkowskich. Prowadzi również dokumentację dotyczącą wspólnotowej floty rybackiej zawierającą wszystkie dane na temat cech charakterystycznych i działalności statków, niezbędne do monitorowania prawidłowego stosowania WPRyb.

Dostęp do wód i zasobów

Wspólnotowe statki rybackie mają jednakowy dostęp do wód i zasobów na wszystkich wodach wspólnotowych, z wyjątkiem pasów wodnych do 12 mil od brzegu, znajdujących się pod zwierzchnictwem państw członkowskich (załącznik I). Szczegółowe zasady obowiązują dla obszaru Szetlandów (Kwadrat Szetlandzki) (załącznik II). Rada co roku ustala poziom całkowitych dopuszczalnych połowów (TAC), a następnie rozdziela uprawnienia do połowów pomiędzy państwa członkowskie, czuwając nad zapewnieniem każdemu z nich stosunkowej stabilności w zakresie działalności połowowej dla każdego stada lub łowiska. Państwa członkowskie mogą następnie dowolnie przydzielać przysługujące im uprawnienia do połowów swoim kutrom rybackim, a także wymieniać się nimi. Rada decyduje również o uprawnieniach połowowych państw trzecich, które mają dostęp do wód wspólnotowych.

Realizacja i kontrola

Europejski system kontroli rybołówstwa został ustanowiony w celu zapewnienia poszanowania reguł wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb) od pierwszego do ostatniego ogniwa łańcucha produkcji, tj. od połowu do sprzedaży detalicznej. W dalszym ciągu przeprowadzane są kontrole na morzu, ale są one nasilone w portach, podczas transportu, w zakładach przetwórstwa, na rynkach itp., w celu weryfikacji, czy połów ryb odbył się legalnie.

System kontroli ma zastosowanie do wszystkich elementów działalności połowowej na wodach wspólnotowych, a także do działalności połowowej prowadzonej przez statki Wspólnoty oraz obywateli UE na wodach wspólnotowych i międzynarodowych. Ma także zastosowanie do sektorów przetwórstwa i handlu produktami rybołówstwa, do rybołówstwa rekreacyjnego, którego celem są wrażliwe zasoby oraz do akwakultury.

Podejmowanie decyzji i konsultacje

Decyzje dotyczące rybołówstwa są podejmowane przez Parlament Europejski i Radę na wniosek Komisji i po przeprowadzeniu konsultacji z Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów. W niektórych przypadkach decyzja zapada po uzyskaniu zgody Komitetu Doradczego ds. Rybołówstwa i Akwakultury, zgodnie z procedurą określoną w decyzji 1999/468/WE ustanawiającej warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji.

Komisję wspiera Komitet Doradczy ds. Rybołówstwa i Akwakultury powołany do istnienia w 1971 r. Komitet Doradczy ds. Rybołówstwa i Akwakultury stanowi stałe forum dialogu z tym sektorem przemysłu. Komitet składa się z 21 członków, którzy reprezentują główne dziedziny przemysłu rybołówstwa i akwakultury (produkcję, przetwórstwo i handel), a także grupy i organizacje konsumenckie, które zajmują się ochroną środowiska i rozwojem. Komitet Doradczy ds. Rybołówstwa i Akwakultury składa się z czterech grup roboczych, których zadaniem jest przygotowywanie opinii:

• Grupa 1: Dostęp do zasobów połowowych i zarządzanie działalnością związaną z rybołówstwem,
• Grupa 2: Akwakultura: hodowla ryb, skorupiaków, mięczaków i innych bezkręgowców wodnych,
• Grupa 3: Rynki i polityka handlowa,
• Grupa 4: Sprawy ogólne: gospodarka i analiza sektorowa.

Regionalne Komitety Doradcze zostały ustanowione, aby zwiększyć udział przedstawicieli sektora rybołówstwa i innych przedstawicieli sektorów zainteresowanych WPRyb, np. w dziedzinach ochrony środowiska lub konsumentów. Obejmują strefy morskie znajdujące się w obszarze jurysdykcji co najmniej dwóch państw członkowskich. W pracach Regionalnych Komitetów Doradczych biorą udział także przedstawiciele świata naukowego. Komisja prowadzi z nimi konsultacje na temat np. opracowania i wdrożenia planów zarządzania lub uzdrowienia. Z własnej inicjatywy przedstawiają oni również zalecenia i informują Komisję lub państwa członkowskie na temat problemów związanych z wdrażaniem WPRyb.

Komitet Naukowo-Techniczny i Ekonomiczny ds. Rybołówstwa, w którego skład wchodzą wysoko wykwalifikowani naukowcy, jest regularnie konsultowany w sprawach dotyczących ochrony i zarządzania żywymi zasobami wodnymi. Komisja bierze pod uwagę jego opinię podczas formułowania wniosków dotyczących zarządzania rybołówstwem.

Do końca 2012 r. Komisja przedstawi Parlamentowi i Radzie raport dotyczący ochrony i zrównoważonego rozwoju rybołówstwa, a także przystosowania zdolności połowowych.

AKTY POWIĄZANE

Uprawnienia do połowów

Rozporządzenie Rady (UE) nr 40/2013 z dnia 21 stycznia 2013 r. ustalające uprawnienia do połowów na 2013 r. dostępne w wodach UE oraz – dla statków UE – na określonych wodach nienależących do UE w odniesieniu do pewnych stad ryb oraz grup stad ryb, które są przedmiotem negocjacji lub umów międzynarodowych [Dz.U. L 23 z 25.1.2013].

Rozporządzenie Rady (UE) nr 39/2013 z dnia 21 stycznia 2013 r. ustalające uprawnienia do połowów dla statków UE na 2013 r. w odniesieniu do pewnych stad ryb i grup stad ryb, które nie są przedmiotem negocjacji lub umów międzynarodowych [Dz.U. L 23 z 25.1.2013].

Rozporządzenie Rady (UE) nr 1262/2012 z dnia 20 grudnia 2012 r. ustalające na lata 2013 i 2014 uprawnienia do połowów dla unijnych statków rybackich dotyczące niektórych stad ryb głębinowych [Dz.U. L 356 z 22.12.2012].

Flota

Rozporządzenie (UE) nr 1013/2010 z dnia 10 listopada 2010 r. ustanawiające przepisy wykonawcze do polityki dotyczącej floty Unii, określonej w rozdziale III rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/2002 [Dz.U. L 293 z 11.11.2010]. Przepisy tego rozporządzenia mają zastosowanie do wszystkich statków rybackich Wspólnoty z wyłączeniem tych, które są wykorzystywane wyłącznie w akwakulturze i tych, które są zarejestrowane w regionach najbardziej oddalonych Francji, Hiszpanii i Portugalii. W rozporządzeniu tym określono wzory służące do ustalenia poziomów odniesienia w zakresie tonażu brutto (GT) oraz mocy dla każdego państwa członkowskiego na dzień 1 stycznia 2003 r. Ustalono także warunki kwalifikowalności do zwiększenia tonażu. Każde państwo członkowskie ma obowiązek gromadzenia informacji związanych z wdrażaniem WPRyb i wycofywaniem (lub wymianą) statków wchodzących w skład floty unijnej. Należy także zasygnalizować każdą modernizację statku pociągającą za sobą zmianę jego zdolności połowowej.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 26/2004 z dnia 30 grudnia 2003 r. dotyczące rejestru statków rybackich Wspólnoty [Dz.U. L 5 z 9.1.2004]. W rozporządzeniu tym określono minimum informacji, które muszą się znaleźć w rejestrze prowadzonym przez każde państwo członkowskie dla statków rybackich pływających pod jego banderą. Określono także obowiązki państw członkowskich w zakresie gromadzenia, zatwierdzania i przekazywania tych danych do Komisji oraz obowiązki Komisji w zakresie zarządzania wspólnotowym rejestrem floty rybackiej. Statki są identyfikowane za pomocą niepowtarzalnego numeru CFR (Community Fleet Register), który nadaje się im definitywnie i którego nie można nadać innemu statkowi.

Zob. tekst skonsolidowany.

See also

• Gospodarowanie zasobami i środowiskiem w rybołówstwie

Ostatnia aktualizacja: 08.02.2013