System informacyjny Schengen drugiej generacji (SIS II) – dotychczasowa decyzja trzeciego filaru

System informacyjny Schengen drugiej generacji (SIS II) zastąpi obecny system i zapewni lepszą funkcjonalność. Poddawany jest obecnie szeroko zakrojonym testom w ścisłej współpracy z krajami Unii Europejskiej (UE) i państwami stowarzyszonymi, które przystąpiły do strefy Schengen.

Decyzja SIS II stanowi niezbędną podstawę prawną dla SIS II w kwestiach objętych zakresem stosowania Tytułu VI Traktatu o Unii Europejskiej (dotychczasowy trzeci filar). Zawiera przepisy dotyczące technicznych aspektów i eksploatacji SIS II, obowiązków organu zarządzającego i uczestniczących państw członkowskich, przetwarzania danych związanych z wpisami zawartymi w systemie i warunków dostępu do danych i ochrony danych. Dokładniej mówiąc, określa wpisy dotyczące osób i przedmiotów, które wprowadzane są do SIS II, aby ułatwić współpracę policyjną i sądową w sprawach karnych. Zostały w niej również zawarte przepisy określające warunki i procedury dokonywania tych wpisów oraz przepisy dotyczące organów mających prawo dostępu do tych danych.

AKT

Decyzja Rady 2007/533/WSiSW z dnia 12 czerwca 2007 r. w sprawie utworzenia, funkcjonowania i użytkowania Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II).

STRESZCZENIE

System informacyjny Schengen drugiej generacji (SIS II) będzie wielkoskalowym systemem informatycznym zawierającym wpisy dotyczące osób i przedmiotów. Aby zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa, korzystać z niego będą strażnicy graniczni, celnicy, organy wizowe i organy ścigania w całej strefie Schengen. Nowy system poddawany jest obecnie szeroko zakrojonym testom w bliskiej współpracy z krajami Unii Europejskiej (UE) i państwami stowarzyszonymi, które przystąpiły do strefy Schengen (zwanymi dalej „państwami członkowskimi”) i zastąpi obecny system, który zapewni zwiększoną funkcjonalność.

Podstawa prawna SIS II opiera się na dwóch aktach, które się uzupełniają: decyzji SIS II i rozporządzeniu SIS II. Kilka artykułów w obu aktach jest wspólnych. Dodatkowo uzupełniono je zbiorem szczegółowych przepisów dotyczących użytkowania systemu na konkretnym obszarze objętym tym instrumentem.

Szczegółowe przepisy zawarte w decyzji SIS II dotyczą użytkowania systemu dla celów objętych Tytułem VI Traktatu o Unii Europejskiej (dotychczasowym trzecim filarem). W decyzji zdefiniowano w szczególności kategorie danych (wpisy dotyczące osób i przedmiotów), które będą wprowadzone do systemu, aby wspomóc współpracę operacyjną organów policji i organów sądowych w sprawach karnych, cele, do jakich dane te mają być wprowadzone, kryteria i procedury ich wprowadzania oraz przetwarzania, a także określono organy, które będą miały prawo dostępu do tych danych. W decyzji zawarte są również szczegółowe przepisy dotyczące przetwarzania i ochrony danych w odniesieniu do tych kategorii.

Wpisy zawarte w SIS II

W decyzji określono, że aby wspomóc współpracę operacyjną organów policji i organów sądowych w sprawach karnych, następujące kategorie wpisów zawarte zostaną w SIS II:

• wpisy dotyczące osób poszukiwanych w celu aresztowania ich i wydania na podstawie europejskiego nakazu aresztowania oraz osób poszukiwanych w celu ekstradycji,
• dane osób zaginionych, które powinny być objęte ochroną, lub osób, których miejsce przebywania należy ustalić,
• wpisy dotyczące osób, których obecność jest wymagana do celów procedury sądowej,
• wpisy osób lub pojazdów, jednostek pływających, statków powietrznych i kontenerów do celów kontroli niejawnych lub kontroli szczególnych w celu ścigania przestępstw oraz zapobiegania zagrożeniom bezpieczeństwa publicznego,
• dane dotyczące przedmiotów poszukiwanych w celu ich zajęcia lub wykorzystania jako dowód w postępowaniu karnym.

Kiedy SIS II stanie się operacyjny, wobec wpisów zastosowanie będą mieć następujące przepisy i procedury:

• w przypadku osoby poszukiwanej wpis będzie równoważny z europejskim nakazem aresztowania albo wnioskiem o tymczasowe aresztowanie (w przypadku ekstradycji), właściwy organ podejmie odpowiednie działania,
• w przypadku osoby zaginionej organ dokona zgłoszenia, kiedy taka osoba została odnaleziona, i jakie działania, zgodne z wymogami przedstawionymi przez organ, który wpisu dokonał, podjęto,
• w przypadku osoby, której obecność jest wymagana do celów procedury sądowej, organ podejmie działania zgodne z wymaganiami biura SIRENE,
• w przypadku wpisów dotyczących poważnego przestępstwa lub poważnego zagrożenia bezpieczeństwa publicznego, organ przeprowadzi kontrolę niejawną lub szczególną zgodnie z wymaganiami organu, który wpisu dokonał, i jeżeli jest to zgodne z prawem krajowym w państwie członkowskim, w którym osoba została odnaleziona,
• jeżeli państwo członkowskie odkryje przedmiot objęty wpisem w SIS II dotyczącym przedmiotów przeznaczonych do zajęcia lub wykorzystania jako dowód w postępowaniu karnym, przedmiot ten zajmie albo podejmie wszelkie niezbędnie środki ostrożności.

Dostęp do danych SIS II i ich przetwarzanie

Na państwie członkowskim, które dokonało wpisu, spoczywa obowiązek zapewnienia, by dane były dokładne, aktualne i wprowadzane do SIS II zgodnie z prawem. Do zmiany, uzupełniania, korekty, aktualizacji lub usuwania wprowadzonych danych upoważnione jest wyłącznie państwo członkowskie, które dokonało wpisu.

Chociaż przepisy dotyczące dostępu do danych SIS II zawarte w decyzji są takie same jak te zawarte w rozporządzeniu, na mocy decyzji określone zostają zasady dostępu do danych SIS II przez specjalnie uprawnionych pracowników Europolu i krajowych przedstawicieli Eurojustu oraz ich asystentów. Organy te mają dostęp tylko do tych danych, które są im potrzebne do wykonywania ich zadań.

Zasadniczo wpisy dotyczące osób i przedmiotów są przechowywane w SIS II przez okres konieczny do osiągnięcia celów, w których zostały wprowadzone. Zarówno w decyzji, jak i rozporządzeniu SIS II określono, że państwo członkowskie, które dokonało wpisu, powinno zweryfikować potrzebę jego zachowania w terminie trzech lat od daty jego dokonania. Na mocy decyzji przewidziano dodatkowe zabezpieczenia, skracając ten termin do jednego roku dla wpisów dotyczących osób, wprowadzonych w celu przeprowadzenia kontroli niejawnych lub kontroli szczególnych. Państwa członkowskie mogą ustanowić krótsze terminy weryfikacji zgodnie ze swoim prawem krajowym. W decyzji zawarte są również szczegółowe przepisy dotyczące najdłuższych możliwych okresów przechowywania wpisów dotyczących przedmiotów (5 do 10 lat w zależności od rodzaju wpisu).

Ochrona danych

Przepisy o ochronie danych zawarte w decyzji i rozporządzeniu są bardzo podobne, z tym że w decyzji powołano się na Konwencję Rady Europy z dnia 28 stycznia 1981 r. o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych (EN) (FR), zgodnie z którą dane osobowe zawarte w odpowiednich wpisach SIS II, dotyczące współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych, muszą podlegać ochronie, i na podstawie której określane są kategorie danych, których przetwarzanie w SIS II jest zakazane.

Przepisy końcowe

Decyzja SIS II ma zastosowanie do państw członkowskich, uczestniczących w obecnym systemie informacyjnym Schengen (SIS 1+), począwszy od daty, którą ustali Rada (na podstawie jednomyślnej decyzji jej członków-reprezentantów rządów państw członkowskich uczestniczących w SIS 1+) po dokonaniu wszelkich niezbędnych uzgodnień technicznych na szczeblu centralnym i na szczeblu państwa członkowskiego oraz po przyjęciu wszelkich środków wykonawczych. Dokładne informacje na ten temat podane są w art. 71 decyzji i w instrumentach prawnych regulujących migrację z SIS 1+ do SIS II.

Trzy lata po rozpoczęciu eksploatacji SIS II, a następnie co cztery lata, Komisja sporządza ogólną ocenę centralnego SIS II oraz dwustronne i wielostronne wymiany informacji uzupełniających pomiędzy państwami członkowskimi. Komisja przekazuję tę ocenę Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

Zjednoczone Królestwo i Irlandia uczestniczą w niektórych aspektach systemu SIS II objętych tą decyzją.

AKTY POWIĄZANE

Decyzja Komisji 2010/261/UE z 4 maja 2010 r. w sprawie planu bezpieczeństwa dla centralnego systemu SIS II i infrastruktury łączności [Dz.U. L 112 z 5.5.2010]. Decyzją tą ustanowiono organizację na rzecz ochrony centralnego SIS II i jego infrastruktury łączności oraz plan bezpieczeństwa dla obu, a jej celem jest zapewnienie ochrony przed wszelkimi zagrożeniami dla ich dostępności, integralności i poufności. Komisja odpowiedzialna jest za wdrażanie i monitorowanie środków bezpieczeństwa w odniesieniu do infrastruktury łączności i, w okresie przejściowym, do centralnego SIS II. Po podjęciu przez organ zarządzający swoich obowiązków powinien on przyjąć własny plan bezpieczeństwa w odniesieniu do centralnego SIS II.

W celu monitorowania wdrażania środków bezpieczeństwa Komisja wyznacza urzędnika ds. bezpieczeństwa systemu oraz lokalnego urzędnika ds. bezpieczeństwa centralnego SIS II i infrastruktury łączności. Są oni odpowiedzialni za wdrażanie i monitorowanie środków bezpieczeństwa i procedur w głównym CS-SIS, w tym w rezerwowym CS-SIS, i infrastrukturze łączności.

Urzędnik ds. bezpieczeństwa systemu, we współpracy z lokalnymi urzędnikami ds. bezpieczeństwa, ustanawia politykę bezpieczeństwa, w ramach której określone są szczegółowe procedury i środki do celów ochrony centralnego SIS II i infrastruktury łączności. Określa ona środki do celów kontroli:

• dostępu do infrastruktury przetwarzania danych,
• nośników wymiennych zawierających dane i wszystkich innych istotnych aktywów,
• przechowywania danych,
• haseł,
• dostępu do sprzętu komputerowego i oprogramowania SIS II,
• łączności za pomocą infrastruktury łączności.

Polityka bezpieczeństwa ustanawia również środki bezpieczeństwa związane z zasobami ludzkimi, poprzez określenie, na przykład, funkcji i zadań pracowników, którzy mają dostęp do centralnego SIS II.

Decyzja Komisji 2008/334/WSiSW z 4 marca 2008 r. w sprawie przyjęcia podręcznika SIRENE i innych środków wykonawczych dla Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II) [Dz.U. L 123 z 8.5.2008]. Wpisy w SIS II będą zawierać zbiór danych, które są absolutnie niezbędne do identyfikacji poszukiwanej osoby lub przedmiotu. W przypadkach gdy użytkownicy końcowi (urzędnicy właściwych organów krajowych) muszą podjąć odpowiednie działania po uzyskaniu trafienia, potrzebne im będą informacje uzupełniające dotyczące danego wpisu (informacje, które nie będą przechowywane w SIS II, ale które będą związane z wpisami do SIS II).

Krajowe biura, znane jako biura SIRENE (Supplementary Information Request at the National Entries), zostały utworzone we wszystkich państwach strefy Schengen w celu udzielania pomocy przy uzyskiwaniu informacji uzupełniających dla SIS i pełnią rolę punktów kontaktowych między państwem członkowskim, które dokonało wpisu, a państwem, które uzyskało trafienie. Te same biura wykorzystywane będą do systemu SIS II.

Podręcznik SIRENE jest zbiorem wytycznych, opisujących zarówno ogólne, jak i szczegółowe przepisy, których właściwe organy muszą przestrzegać, aby wymieniać informacje uzupełniające w zakresie następujących kategorii wpisów:

• wpisów do celów odmowy wjazdu lub pobytu (pierwszy filar),
• wpisów dotyczących osób poszukiwanych w celu aresztowania, wydania lub ekstradycji (ta i kolejne kategorie objęte są trzecim filarem),
• wpisów dotyczących osób zaginionych,
• wpisów dotyczących osób poszukiwanych do celów postępowania sądowego,
• wpisów do celów kontroli niejawnych lub szczególnych kontroli,
• wpisów dotyczących przedmiotów przeznaczonych do zajęcia lub wykorzystania jako dowód.

Celem podręcznika jest zapewnienie komunikacji między państwami członkowskimi, w szczególności podczas dokonywania wpisu, podejmowania działań dotyczących wpisu, zajmowania się wielokrotnymi wpisami i w kwestiach dotyczących jakości danych SIS II lub związanych z prawami dostępu.

Wymienione tu środki wykonawcze obejmują te aspekty SIS II, które z uwagi na swój charakter techniczny, poziom szczegółowości i potrzebę regularnego aktualizowania nie są wyczerpująco ujęte w instrumentach prawnych SIS II.

Tak jak w przypadku innych instrumentów związanych z SIS II dla podręcznika SIRENE i środków wykonawczych zastosowanie mają dwa instrumenty prawne (decyzje Komisji): jeden dla pierwszego filara (Załącznik do decyzji 2008/333/WE) i jeden dla trzeciego filara (Załącznik do decyzji 2008/334/WSiSW). Załączniki do obu decyzji są identyczne.

See also

• Dokumenty związane z systemem informacji Schengen (SIS II) (EN) na portalu internetowym Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej do spraw Wewnętrznych
• Hasło glosariusza „Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości”, aby dowiedzieć się więcej o zmianach, jakie zostały wprowadzone na mocy traktatu lizbońskiego wraz z jego wejściem w życie w grudniu 2009 r.

Ostatnia aktualizacja: 13.07.2010