Instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju DCI 2007–2013

Instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju poprawia poprzednie ramy współpracy na rzecz rozwoju Wspólnoty, łącząc różne instrumenty geograficzne i tematyczne w jednolity instrument.

AKT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1905/2006 z dnia 18 grudnia 2006 r. ustanawiającego instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju [Zob. akt(-y) zmieniający(-e)].

STRESZCZENIE

Niniejsze rozporządzenie ustanawia instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju (DCI), który zastępuje cały zestaw instrumentów geograficznych i tematycznych utworzonych w ciągu lat i w miarę potrzeb, aby poprawić realizację pomocy na rzecz rozwoju.

W ramach tego instrumentu Wspólnoty Europejskie finansują środki wspierające współpracę geograficzną z krajami rozwijającymi się, które znajdują się na liście beneficjentów pomocy Komitetu Pomocy Rozwojowej (DAC) Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Kraje te wymienione są w załączniku I do niniejszego rozporządzenia.

Rozporządzenie podkreśla, że polityka współpracy na rzecz rozwoju Wspólnoty kieruje się Milenijnymi Celami Rozwoju (MCR) oraz że ogólne ramy działania Wspólnoty w zakresie rozwoju są ustalane przez „Konsensus europejski”. Ponadto potwierdza, że polityka ta stawia sobie za cel: zmniejszenie biedy, trwały i zrównoważony rozwój gospodarczy i społeczny oraz harmonijne i stopniowe włączanie krajów rozwijających się do gospodarki światowej.

Charakter instrumentu

Rozporządzenie stwierdza, że pomoc Wspólnoty jest udzielana poprzez programy geograficzne i tematyczne oraz programy środków wspierających dla krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP), które podpisały protokół w sprawie cukru.

Programy geograficzne obejmują współpracę z krajami i regionami partnerskimi określonymi na podstawie kryterium geograficznego. Obejmują pięć regionów: Ameryka Łacińska, Azja, Azja Środkowa, Środkowy Wschód i Południowa Afryka. Pomoc wspólnotowa na rzecz tych państw wspiera działania w następujących dziedzinach współpracy:

• wspieranie wprowadzania w życie polityki zmierzającej do likwidacji ubóstwa oraz do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju,
• zaspokajanie podstawowych potrzeb ludności, w szczególności edukacji na poziomie podstawowym oraz zdrowia,
• działanie na rzecz spójności społecznej i zatrudnienia,
• promowanie dobrych rządów, demokracji, praw człowieka i wsparcie reform instytucjonalnych,
• wspieranie krajów i regionów partnerskich w handlu i integracji regionalnej,
• promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez ochronę środowiska i zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi,
• wspieranie zrównoważonego, zintegrowanego gospodarowania zasobami wodnymi i stwarzanie korzystnych warunków dla szerszego zastosowania zrównoważonych technologii energetycznych,
• wspieranie w sytuacjach pokryzysowych i wspieranie państw niestabilnych.

Prowadzone działania różnią się w zależności od specyficznych potrzeb każdego państwa z uwzględnieniem szczególnej sytuacji Ameryki Łacińskiej, Azji, Środkowego Wschodu czy Południowej Afryki.

Programy tematyczne uzupełniają programy geograficzne. Obejmują określony obszar działań, leżący w sferze zainteresowań grupy krajów partnerskich i niezależny od czynników geograficznych lub działania związane ze współpracą, które są skierowane do różnych regionów lub grup krajów partnerskich lub też działania międzynarodowe niezależne od czynników geograficznych. Znaczy to, że ich zakres stosowania jest szerszy niż zakres współpracy geograficznej, ponieważ nie obejmuje jedynie państw kwalifikujących się do współpracy geograficznej z tytułu DCI, ale także kraje i regiony kwalifikujące się do Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR) oraz z tytułu rozporządzenia (WE) nr 1638/2006.

Rozporządzenie proponuje pięć programów tematycznych:

• inwestycje w zasoby ludzkie,
• środowisko i zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi,
• podmioty niepaństwowe i władze lokalne,
• poprawa bezpieczeństwa żywności,
• współpraca w dziedzinie migracji i azylu.

Wreszcie rozporządzenie wprowadza program środków wspierających na rzecz 18 krajów AKP objętych Protokołem w sprawie cukru (wymienionych w załączniku III do rozporządzenia). Środki te mają na celu wspieranie ich w procesie dostosowawczym w obliczu nowych warunków rynkowych związanych z reformą systemu cukrowego w UE.

Zarządzanie i wprowadzanie w życie

Dla programów geograficznych Komisja opracowuje dokumenty strategiczne i ramowy program orientacyjny oraz przyjmuje roczny program działania dla każdego kraju lub regionu partnerskiego. Natomiast dla programów tematycznych Komisja opracowuje dokumenty strategii tematycznej i przyjmuje roczne programy działania.

Komisja wyznacza orientacyjne wieloletnie dotacje w ramach każdego programu geograficznego, uwzględniając specyfikę poszczególnych programów oraz trudności danego kraju lub regionu dotkniętego kryzysem, konfliktami lub klęskami.

Może także przewidzieć specjalne wsparcie finansowe dla wzmocnienia współpracy między regionami najbardziej oddalonymi UE a sąsiadującymi partnerskimi krajami i regionami. Ponadto w przypadku klęsk żywiołowych lub kryzysów niekwalifikujących się do finansowania w ramach rozporządzeń 1717/2006 i 1257/1996, może podjąć specjalne działania nieprzewidziane w dokumentach strategicznych czy ramowych programach wieloletnich.

Z finansowania mogą skorzystać:

• kraje i regiony partnerskie oraz ich instytucje,
• podmioty samorządowe krajów partnerskich (miasta, prowincje, departamenty, regiony),
• wspólne podmioty powołane przez kraje i regiony partnerskie oraz Wspólnotę,
• organizacje międzynarodowe,
• agencje UE,
• pewne instytucje i organy państw członkowskich, państw lub regionów partnerskich lub innych państw trzecich, jeśli przyczyniają się do osiągnięcia celów niniejszego rozporządzenia.

W ramach postanowień niniejszego rozporządzenia Wspólnota może także finansować: projekty i programy, wkłady do funduszy krajowych ustanowionych przez kraje i regiony partnerskie w celu zachęcenia darczyńców do wspólnego finansowania lub wkłady do funduszy ustanowionych przez jednego lub kilku darczyńców w celu wspólnej realizacji projektów, programy partnerskiej współpracy, dotacje na spłatę odsetek w szczególności od pożyczek na cele z zakresu ochrony środowiska, redukcję zadłużenia na mocy programów redukcji zadłużenia uzgodnionych na poziomie międzynarodowym.

Działania mogą być współfinansowane przez państwa członkowskie i ich władze regionalne i lokalne, inne państwa będące darczyńcami, organizacje międzynarodowe, spółki, przedsiębiorstwa oraz inne prywatne organizacje i podmioty gospodarcze oraz podmioty niepaństwowe a także kraje partnerskie otrzymujące finansowanie.

Budżet na realizację postanowień niniejszego rozporządzenia na lata 2007-2013 wynosi 16,897 mld euro: 10, 057 mld na programy geograficzne, 5,596 mld na programy tematyczne, 1,244 mld na kraje AKP objęte Protokołem w sprawie cukru.

Komisja nadzoruje i ocenia realizację programów. Przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie roczne na temat wyników wprowadzenia niniejszego rozporządzenia.

Komisję wspiera komitet.

Najpóźniej do 31 grudnia 2010 r. Komisja przedstawia sprawozdanie oceniające stopień realizacji działań w ciągu trzech pierwszych lat oraz projekt ustawodawczy wprowadzający ewentualnie konieczne zmiany.

Zgodnie z art. 39 niniejsze rozporządzenie uchyla rozporządzenia dotyczące:

• dostępu do pomocy zewnętrznej Wspólnoty,
• promocji równouprawnienia płci w ramach współpracy na rzecz rozwoju,
• programu AENEAS,
• zwalczania chorób wynikających z biedy w krajach rozwijających się,
• zdrowia prokreacyjnego i seksualnego oraz praw powiązanych w krajach rozwijających się,
• pomocy dla przesiedleńców w krajach rozwijających się Ameryki Łacińskiej i Azji,
• ochrony i zrównoważonej gospodarki lasami tropikalnymi i innymi lasami w krajach rozwijających się,
• pełnej integracji wymiaru środowiskowego z procesem rozwoju,
• współpracy na rzecz rozwoju w Afryce Południowej,
• współpracy zdecentralizowanej,
• współfinansowania wraz z europejskimi pozarządowymi organizacjami ds. rozwoju,
• polityki żywnościowej i zarządzania pomocą żywnościową,
• pomocy finansowej i technicznej oraz współpracy gospodarczej z krajami rozwijającymi się Ameryki Łacińskiej i Azji.

AKTY POWIĄZANE

Propozycja rozporządzenia (UE) Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 marca 2010 r. zmieniająca rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1905/2006 ustanawiające instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju [COM(2010) 102 wersja ostateczna - nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym]. Unia Europejska (UE) przewiduje wsparcie tradycyjnej produkcji bananów w krajach Afryki, Karaibów, Pacyfiku (AKP) w przystosowaniu się do liberalizacji eksportu do Europy. Konieczny będzie okres wsparcia po zniesieniu preferencyjnego systemu handlu, który stosowany był wcześniej wobec producentów tych państw.

Środki wsparcia przewidziane przez UE powinny pozwolić na:

• poprawę konkurencyjności sektora tradycyjnej produkcji bananów,
• promowanie różnorodności gospodarczej poprzez rozwój nowych sektorów działalności,
• poradzenie sobie z efektami liberalizacji, w szczególności dotyczących stabilizacji makroekonomicznej, zatrudnienia, usług społecznych i wykorzystania gruntów.

Środki wsparcia należy wykorzystać w ramach instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju.

Procedura współdecyzji: (COD 2010/0059)

Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2009 r. zmieniający rozporządzenie (WE) nr 1905/2006 ustanawiające instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1889/2006 w sprawie ustanowienia instrumentu finansowego na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie [COM(2009) 194 wersja ostateczna - nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym]. Pewne koszty są obecnie wyłączone z finansowania instrumentu współpracy na rzecz rozwoju. Konieczne może jednak okazać się uwzględnienie podatków, opłat i innych kosztów ponoszonych przez uczestników programów i projektów. W państwach korzystających z pomocy mechanizmy zwolnień z opłat czasami nie istnieją, a prawo podatkowe często się zmienia. Sformułowania niniejszego rozporządzenia muszą więc być wystarczająco elastyczne, aby dostosować się do takiej rzeczywistości.

Procedura współdecyzji: (COD/2009/0060)

Ostatnia aktualizacja: 20.10.2010