Ochrona pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2008/94/WE w sprawie ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

• Dyrektywa ma na celu zagwarantowanie wypłaty wynagrodzeń pracownikom na wypadek niewypłacalności pracodawcy.
• Obliguje kraje UE do ustanowienia instytucji gwarancyjnych i ustala szczegółowe zasady postępowania w przypadku niewypłacalności pracodawców regionów transgranicznych.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Dyrektywa chroni pracowników posiadających roszczenia z tytułu wynagrodzenia pozostającego do wypłaty względem niewypłacalnego pracodawcy.

Niewypłacalność oznacza sytuację, w której po zgłoszeniu wniosku o otwarcie postępowania obejmującego częściowe lub całkowite zajęcie majątku pracodawcy oraz wyznaczenie syndyka właściwy organ:

• zadecydował o wszczęciu postępowania lub
• stwierdził definitywne zamknięcie przedsiębiorstwa lub zakładu pracodawcy, jak również, że majątek nie jest wystarczający.

Kraje UE mogą, wyjątkowo, wyłączyć roszczenia niektórych kategorii pracowników z zakresu stosowania dyrektywy, jeśli istnieją inne formy gwarancji zapewniające im równoważny stopień ochrony. Kraje UE mogą wyłączyć pomoc domową zatrudnioną przez osobę fizyczną.

Jednakże, poza tymi wyjątkami, wszyscy inni pracownicy mają prawo do korzystania z dyrektywy bez względu na okres, na jaki została zawarta umowa o pracę czy stosunek pracy. Dyrektywa ma zatem zastosowanie do pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin, zatrudnionych na umowę na czas określony i o czasowym stosunku pracy.

Instytucje gwarancyjne

Kraje UE muszą ustanowić instytucje gwarancyjne, które będą zapewniać wypłatę należności z tytułu roszczeń pracowników i, jeśli stanowi tak prawo, wypłatę odprawy w związku z ustaniem stosunku pracy. Mogą ustalić pułapy wypłat dokonywanych przez instytucje, które muszą być odpowiednio wysokie, aby zgadzać się z celem społecznym dyrektywy.

Minimalny okres świadczeń wypłacanych przez instytucję gwarancyjną oblicza się w zależności od:

• okresu referencyjnego trwającego co najmniej sześć miesięcy, gwarantującego zaspokojenie roszczeń przynajmniej za trzy miesiące;
• okresu referencyjnego trwającego co najmniej osiemnaście miesięcy, gwarantującego zaspokojenie roszczeń przynajmniej za osiem tygodni. W takim przypadku do wyliczenia stosuje się okresy najbardziej korzystne dla pracownika.

Pracodawcy mają obowiązek brać udział w finansowaniu tych instytucji, chyba że jest ono w całości zapewnione przez organy publiczne.

Zabezpieczenie społeczne

Kraje UE mogą zastrzec, że gwarancja płatności nie ma zastosowania do składek z tytułu:

• zabezpieczenia społecznego;
• dodatkowych zakładowych i międzyzakładowych programów emerytalnych istniejących odrębnie od krajowych ustawowych systemów zabezpieczenia społecznego.

Ponadto jeśli pracodawca nie płacił obowiązkowych składek z tytułu zabezpieczenia społecznego, a składki te zostały potrącone z wypłaconego wynagrodzenia, pracownicy korzystają z pełnego prawa do świadczeń wypłacanych przez instytucje ubezpieczeniowe.

Interesy pracowników są chronione w zakresie nabytych praw do świadczeń emerytalnych, w tym świadczeń dla osób w razie śmierci żywiciela, przysługujących im z tytułu uczestnictwa w dodatkowych zakładowych programach emerytalnych. Ta ochrona dotyczy również pracowników, którzy opuścili przedsiębiorstwo przed zaistnieniem niewypłacalności.

Przypadki transgraniczne

Jeżeli niewypłacalny pracodawca prowadził działalność na terytorium przynajmniej dwóch krajów UE, instytucją odpowiedzialną za zaspokajanie roszczeń jest instytucja w tym państwie członkowskim, w którym pracownik zwykle wykonywał swoją pracę.

Ponadto zakres praw pracowniczych wobec instytucji gwarancyjnej jest określany przez prawo krajowe regulujące działalność tej instytucji.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od dnia 17 listopada 2008 r. Dyrektywa 2008/94/WE kodyfikuje i zastępuje dyrektywę 80/987/EWG wraz z jej późniejszymi zmianami. Pierwotna dyrektywa 80/987/EWG miała zostać włączona do porządku prawnego w krajach UE do 1983 r.

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/94/WE z dnia 22 października 2008 r. w sprawie ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy (wersja skodyfikowana) (Dz.U. L 283 z 28.10.2008, s. 36–42)

Kolejne zmiany dyrektywy 2008/94/WE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące wdrożenia i stosowania niektórych przepisów dyrektywy 2008/94/WE w sprawie ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy (KOM(2011) 84 wersja ostateczna z 28.2.2011)

Ostatnia aktualizacja: 27.11.2020