Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)

Korzystanie z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) odbywa się zgodnie z celami i strategicznym kontekstem wspólnotowej polityki rozwoju obszarów wiejskich, które zostały określone w niniejszym rozporządzeniu.

AKT

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) [Zob. akty zmieniające].

STRESZCZENIE

Przeprowadzając reformę wspólnej polityki rolnej (WPR) w czerwcu 2003 r. i kwietniu 2004 r., położono nacisk na rozwój obszarów wiejskich poprzez ustanowienie jednego instrumentu finansowania i programowania, tj. Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Instrument ten, który ustanowiony został rozporządzeniem Rady (WE) 1290/2005, ma na celu poprawić skuteczność działań w ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich w Unii i uprościć jej wdrażanie. Na jego mocy usprawnione zostaje zarządzanie polityką rozwoju obszarów wiejskich i kontrola nad nią na lata 2007–2013.

Cele i ogólne zasady pomocy

Na mocy rozporządzenia ustanowione zostały ogólne zasady wspólnotowego wsparcia rozwoju obszarów wiejskich finansowanego z EFRROW. Określono w nim również cele polityki rozwoju obszarów wiejskich i kontekst, w jaki ta polityka się wpisuje.

Fundusz przyczynia się do:

• zwiększenia konkurencyjności sektora rolnego i leśnego,
• poprawy stanu środowiska naturalnego i krajobrazu,
• poprawy jakości życia na obszarach wiejskich oraz zwiększenia popierania różnicowania działalności gospodarczej.

Fundusz uzupełnia działania krajowe, regionalne i lokalne, które wspierają priorytety Wspólnoty. Spójność i zgodność pomocy z funduszu z innymi wspólnotowymi środkami wsparcia zapewnia Komisja i państwa członkowskie.

Strategiczne podejście

Każde państwo członkowskie przygotowuje krajowy plan strategiczny zgodnie z przyjętymi przez Wspólnotę strategicznymi wytycznymi. Następnie każde państwo członkowskie wysyła Komisji krajowy plan strategiczny przed przedłożeniem swoich programów rozwoju obszarów wiejskich. Krajowy plan strategiczny obejmuje okres od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2013 r. i zawiera:

• ocenę sytuacji gospodarczej, społecznej i środowiska naturalnego oraz potencjału rozwoju,
• strategię przyjętą dla wspólnego działania Wspólnoty i państwa członkowskiego zgodnie ze strategicznymi wytycznymi Wspólnoty,
• priorytety tematyczne i terytorialne,
• wykaz programów rozwoju obszarów wiejskich, za pomocą których wdrażany jest krajowy plan strategiczny oraz przydział środków z EFRROW dla każdego programu,
• środki mające na celu zapewnienie koordynacji z innymi instrumentami wspólnej polityki rolnej, EFRR, EFS, FS, Europejskim Funduszem Rybackim i Europejskim Bankiem Inwestycyjnym,
• w odpowiednich przypadkach budżet dla osiągnięcia celu konwergencji *,
• opis rozwiązań oraz wskazanie kwoty przeznaczonej na utworzenie krajowej sieci obszarów wiejskich, skupiającej wszystkie organizacje i struktury administracyjne zaangażowane w rozwój obszarów wiejskich.

Wdrażanie krajowych planów strategicznych odbywa się poprzez programy rozwoju obszarów wiejskich obejmujących szereg środków zgrupowanych wokół czterech osi *.

Oś 1: poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego

Wsparcie ukierunkowane na konkurencyjność sektora rolnego i leśnego dotyczy:

• środków, których celem jest upowszechnianie wiedzy i poprawa potencjału ludzkiego poprzez:
  • działania informacyjne i kształcenie zawodowe,
  • działania, które ułatwiają podejmowanie działalności przez młodych rolników (osoby, które mają mniej niż 40 lat i po raz pierwszy podejmują działalność jako kierujący gospodarstwem) i strukturalne dostosowanie ich gospodarstw,
  • wcześniejsze emerytury rolników, którzy decydują się na zaprzestanie działalności w celu przekazania gospodarstwa innym rolnikom, i robotników rolnych, którzy decydują się na ostateczne zaprzestanie wszelkiej pracy na roli. Beneficjenci muszą, między innymi, mieć nie mniej niż 55 lat i nie być jeszcze w normalnym wieku emerytalnym wymaganym w danym państwie członkowskim,
  • korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów, tworzenie usług doradczych dotyczących gospodarstwa rolnego, usług z zakresu zarządzania nim i z zakresu zastępstwa. Korzystanie z tych usług ma pomóc ocenić wydajność ich gospodarstwa i ją podnieść,
• środków mających na celu restrukturyzację i rozwój kapitału rzeczowego poprzez:
  • modernizację gospodarstw rolnych i leśnych i poprawę ich sytuacji ekonomicznej poprzez wprowadzenie, między innymi, nowych technologii,
  • zwiększenie wartości dodanej podstawowych produktów rolnych i leśnych. Oznacza to wspieranie inwestycji, których celem jest poprawa wydajności w sektorze przetwórczym i handlowym podstawowych produktów, przy jednoczesnym uproszczeniu warunków uzyskania pomocy inwestycyjnej w porównaniu z obecnie obowiązującymi warunkami,
  • ulepszanie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa,
  • przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych oraz wprowadzanie odpowiednich działań zapobiegawczych,
• środków, których celem jest poprawa jakości produkcji i produktów rolnych poprzez:
  • pomoc rolnikom w dostosowaniu się do wymagających norm opartych na prawodawstwie wspólnotowym poprzez częściowe pokrycie dodatkowych kosztów lub utraconych dochodów wynikających z nowych obowiązków,
  • wspieranie rolników biorących udział w systemach jakości żywności,
  • wspieranie grup producentów w działalności informacyjnej i promocyjnej na rzecz produktów wytwarzanych w ramach systemów jakości żywności,
• dla nowych państw członkowskich przewidziane są środki przejściowe, które dotyczą:
  • wspierania gospodarstw rolnych niskotowarowych * w fazie restrukturyzacji,
  • wspierania tworzenia grup producentów,
  • wspierania gospodarstw rolnych, które są w fazie restrukturyzacji, w tym różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej.

Oś 2: poprawa środowiska naturalnego i terenów wiejskich

W zakresie planowania przestrzennego wsparcie ma przyczynić się do zrównoważonego rozwoju poprzez zachęcanie, w szczególności rolników i posiadaczy lasów, do stosowania metod użytkowania gruntów zgodnych z potrzebą zachowania krajobrazu i środowiska naturalnego oraz ochrony i poprawy zasobów naturalnych. Do kluczowych kwestii, którymi należy się zająć, zalicza się różnorodność biologiczną, zarządzanie terenami Natura 2000, ochronę wód i gleb oraz łagodzenie zmian klimatu. W rozporządzeniu przewidziano więc płatności z tytułu naturalnych utrudnień na obszarach górskich oraz płatności na innych obszarach z utrudnieniami (wskazanych przez państwa członkowskie na podstawie obiektywnych wspólnych kryteriów) i płatności rolnośrodowiskowe lub leśnośrodowiskowe, które pokrywają jedynie zobowiązania wykraczające poza właściwe normy obowiązkowe. Pomoc obejmuje też środki wsparcia dla inwestycji niedochodowych związanych z wykonywaniem zobowiązań podjętych w ramach systemów rolno- lub leśnośrodowiskowych, lub innych celów rolnośrodowiskowych, jak również środki mające na celu ulepszenie zasobów leśnych dla celów ochrony środowiska (pomoc na rzecz pierwszego zalesiania gruntów, zakładania systemów rolnoleśnych czy przywracanie potencjału leśnego oraz wprowadzanie działań zapobiegających klęskom żywiołowym).

Każdy beneficjent otrzymujący pomoc na rzecz poprawy środowiska naturalnego i terenów wiejskich zobowiązany jest do przestrzegania, na terenie całego gospodarstwa, obowiązkowych wymogów gospodarowania (w dziedzinie zdrowia, środowiska i dobrostanu zwierząt) i zasad dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, ustanowionych rozporządzeniem w sprawie systemu płatności jednolitej (rozporządzenie nr 73/2009).

Oś 3: jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej

W celu różnicowania gospodarki wiejskiej w rozporządzeniu przewidziane zostały środki dotyczące:

• różnicowania w kierunku działalności nierolniczej, wsparcia na rzecz tworzenia i rozwoju mikroprzedsiębiorstw, zachęcania do prowadzenia działalności związanej z turystyką, jak również ochrony dziedzictwa naturalnego, jego poprawy i zarządzania nim, aby w ten sposób przyczynić się do zrównoważonego rozwoju gospodarczego,
• poprawy jakości życia na obszarach wiejskich, co wiąże się przede wszystkim z odnową i rozwojem wsi oraz zachowaniem i poprawą stanu dziedzictwa wsi,
• szkoleń zawodowych dla podmiotów gospodarczych działających w wyżej wymienionych dziedzinach, oraz
• nabywania umiejętności i aktywizacji w celu przygotowania i wdrożenia lokalnej strategii rozwoju.

Oś 4: LEADER

Wsparcie udzielane w ramach osi LEADER przeznaczone jest na:

• wdrażanie lokalnych strategii rozwoju poprzez lokalne partnerstwa publiczno-prywatne, zwane „lokalnymi grupami działania”. W ramach strategii mających zastosowanie do wyznaczonych obszarów wiejskich należy osiągnąć cele przynajmniej jednej z trzech osi wymienionych powyżej,
• projekty współpracy międzyterytorialnej lub transnarodowej, które mogą wdrażać lokalne grupy działania.

Wkład finansowy EFRROW

Budżet EFRROW wynosi 96,31 bilionów euro (ceny bieżące) na lata 2007–2013, to jest 20% funduszy przeznaczonych na WPR. Z inicjatywy państw członkowskich z funduszu można finansować, do 4% całkowitej kwoty dla każdego programu, działalność dotyczącą przygotowania, zarządzania, monitorowania, oceny, informowania i kontroli w ramach pomocy dla programu.

Kwota wsparcia wspólnotowego na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, jej podział na poszczególne lata oraz minimalna kwota, która zostanie skoncentrowana w regionach kwalifikujących się w ramach celu konwergencji, jest ustalana przez Radę. Rada stanowi większością kwalifikowaną na wniosek Komisji zgodnie z perspektywą finansową na lata 2007–2013 oraz porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie dyscypliny budżetowej i poprawy procedury budżetowej dla tego samego okresu. Państwa członkowskie uwzględniają do celów programowania kwoty wynikające z modulacji *. Ponadto Komisja dba o to, aby całkowite roczne przydziały z EFRROW i innych funduszy wspólnotowych, takich jak Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny i Fundusz Spójności, nie wykraczały poza określone parametry ekonomiczne.

W ramach podziału zarządzania między Komisją a państwami członkowskimi te ostatnie wyznaczają dla każdego programu rozwoju obszarów wiejskich: instytucję zarządzającą, akredytowaną agencję płatniczą i jednostkę certyfikującą. Dodatkowo zapewniają i rozpowszechniają informacje na temat operacji podlegających współfinansowaniu. Każde państwo członkowskie ustanawia komitet monitorujący, który zapewnia skuteczną realizację programu. Instytucja zarządzająca każdego programu przedkłada Komisji roczne sprawozdanie dotyczące wykonywania programu.

Programy rozwoju obszarów wiejskich podlegają ocenie ex-ante, średniookresowej oraz ex-post, mającej na celu poprawę jakości, efektywności i skuteczności realizacji programów rozwoju obszarów wiejskich. Celem tej oceny jest wyciągnięcie wniosków dotyczących polityki rozwoju obszarów wiejskich poprzez określenie czynników, które przyczyniły się do sukcesu albo porażki realizacji programów, wpływu społeczno-gospodarczego i wpływu na priorytety wspólnotowe.

Kontekst

EFRROW, obok EFOGR (Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej), jest jednym z dwóch instrumentów finansowania wspólnej polityki rolnej (WPR) ustanowionej rozporządzeniem (WE) nr 1290/2005. Od 1 stycznia 2007 r. te dwa fundusze zastępują odpowiednio EFOGR - Sekcja Orientacji i EFOGR - Sekcja Gwarancji.

EFRROW wspiera rozwój obszarów wiejskich, drugi filar WPR, wprowadzany stopniowo od lat 70., który w 1997 r. został zinstytucjonalizowany z Agendą 2000.

AKTY POWIĄZANE

Wsparcie wspólnotowe na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 65/2011 z dnia 27 stycznia 2011 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w odniesieniu do wprowadzenia procedur kontroli oraz do zasady wzajemnej zgodności w zakresie środków wsparcia rozwoju obszarów wiejskich [Dz.U. L 25 z 28.1.2011]. Na mocy tego rozporządzenia ustanowione zostały szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia 1698/2005 w odniesieniu do zasad i ogólnych przepisów dotyczących wsparcia rozwoju obszarów wiejskich, szczegółowych i wspólnych przepisów dotyczących środków rozwoju obszarów wiejskich oraz przepisy dotyczące kwalifikowalności i przepisy administracyjne.

Decyzja Komisji 2008/168/WE z dnia 20 lutego 2008 r. ustanawiająca strukturę organizacyjną Europejskiej Sieci na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich [Dz.U. L 56 z 29.2.2008]. W skład Europejskiej Sieci na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich wchodzi komitet koordynacyjny, tematyczna grupa robocza, podkomitet ds. osi LEADER i ekspercki komitet oceniający. Organy te działają zgodnie z przepisami określonymi w niniejszej decyzji.

Decyzja Komisji 2006/636/WE z dnia 12 września 2006 r. ustalająca podział na poszczególne lata kwoty wsparcia wspólnotowego na rzecz rozwoju obszarów wiejskich według państw członkowskich na okres od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. [Dz.U. L 261 z 22.9.2006]. Na mocy tej decyzji ustalony został podział na poszczególne lata wsparcia wspólnotowego na rzecz rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007–2013.

Decyzja Rady 2006/493/WE z dnia 19 czerwca 2006 r. ustanawiająca kwotę wsparcia wspólnotowego na rzecz rozwoju obszarów wiejskich na okres od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., jej podział na poszczególne lata oraz minimalną kwotę, która zostanie skoncentrowana w regionach kwalifikujących się w ramach celu konwergencji [Dz.U. L 195 z 15.7.2006]. Na mocy tej decyzji ustalona została kwota środków na pokrycie zobowiązań na rzecz rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007–2013.

Ramy prawne i finansowe Wspólnoty

Decyzja Rady 2006/144/WE z dnia 20 lutego 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla rozwoju obszarów wiejskich (okres programowania 2007–2013) [Dz.U. L 55 z 25.2.2006]. Na mocy tego aktu ustanowione zostały strategiczne wytyczne Wspólnoty dla rozwoju obszarów wiejskich.

Szczegółowe zasady i zasady przejściowe

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1975/2006 z dnia 7 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w zakresie wprowadzenia procedur kontroli, jak również wzajemnej zgodności w odniesieniu do środków wsparcia rozwoju obszarów wiejskich [Dz.U. L 368 z 23.12.2006]. Na mocy tego rozporządzenia ustanowione zostały szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia 1698/2005 w zakresie wprowadzenia procedur kontroli, jak również wzajemnej zgodności w odniesieniu do środków wsparcia rozwoju obszarów wiejskich.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1320/2006 z dnia 5 września 2006 r. ustanawiające zasady przejścia do systemu wsparcia rozwoju obszarów wiejskich określonego w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1698/2005 [Dz.U. L 243 z 6.9.2006]. Na mocy tego rozporządzenia ustanowione zostały szczegółowe zasady ułatwiające przejście z okresu programowania rozwoju obszarów wiejskich na mocy rozporządzeń (WE) nr 1257/1999 i (WE) nr 1268/1999, do okresu programowania określonego rozporządzeniem (WE) nr 1698/2005.

See also

• Polityka rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007–2013

Ostatnia aktualizacja: 05.01.2012