Patiëntveiligheid en de preventie van zorginfecties

SAMENVATTING VAN:

Aanbeveling – patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties

WAT IS HET DOEL VAN DE AANBEVELING?

• Patiëntveiligheid tijdens de behandeling is een groot volksgezondheidsprobleem en brengt aanzienlijke kosten met zich mee. Ieder jaar treden er bij 8 tot 12 % van de ziekenhuispatiënten complicaties op die verband houden met de zorg die zij hebben gekregen in ziekenhuizen in de Europese Unie (EU).
• Met deze aanbeveling wordt opgeroepen tot het invoeren van een kader ter verbetering van de patiëntveiligheid* en ter voorkoming van ongewenste voorvallen*, in het bijzonder zorginfecties* die kunnen worden opgelopen in zorginstellingen.

KERNPUNTEN

Patiëntveiligheid

De totstandbrenging en ontwikkeling van nationaal beleid en nationale programma’s op het gebied van patiëntveiligheid

• EU-landen moeten de bevoegde autoriteit(en) aanwijzen die op hun grondgebied verantwoordelijk zijn voor patiëntveiligheid. Deze maatregel kan onder andere bijdragen aan het opnemen van patiëntveiligheid als prioriteit in gezondheidsbeleid en -programma’s op nationaal, regionaal en lokaal niveau.
• Ter verbetering van de patiëntveiligheid zouden efficiëntere systemen, processen en hulpmiddelen op het gebied van veiligheid in de gezondheidszorg moeten worden ontwikkeld. Normen en praktijken voor patiëntveiligheid moeten regelmatig worden herzien.
• Medische beroepsorganisaties zouden ook moeten worden aangemoedigd om een actieve rol te spelen bij patiëntveiligheid.
• Er moet specifieke aandacht worden besteed aan het bevorderen van veilige praktijken ter voorkoming van de meest voorkomende ongewenste voorvallen, zoals voorvallen in verband met medicatie, zorginfecties en complicaties die verband houden met chirurgische ingrepen.

Patiënten betrekken bij het proces

Patiënten moeten worden betrokken bij het vaststellen van beleid voor patiëntveiligheid via de organisaties die hen vertegenwoordigen. Zij moeten bovendien informatie krijgen over de vigerende normen inzake patiëntveiligheid alsmede over klachtenprocedures en de rechtsmiddelen die hun ter beschikking staan. Patiënten moeten ook in staat worden gesteld om basiskennis op te doen over patiëntveiligheid.

Betere informatie en het invoeren van meldingssystemen

• Het invoeren of verbeteren van (bestaande) meldingssystemen moet ervoor zorgen dat informatie kan worden gegeven over de omvang, soort en oorzaken van incidenten die verband houden met de zorg voor patiënten. Dergelijke systemen moeten zo worden ontworpen dat ze gezondheidswerkers stimuleren om een ongewenst voorval te melden. Ook moeten zij patiënten en familie in staat stellen hun ervaringen te delen.
• Deze systemen zouden een aanvulling kunnen zijn op andere risicobeheerssystemen op het gebied van veiligheid in de gezondheidszorg, zoals die op het gebied van geneesmiddelenbewaking.

Opleiding en scholing van gezondheidswerkers

• Gezondheidswerkers spelen een belangrijke rol bij het verbeteren van patiëntveiligheid. Het is dus van wezenlijk belang dat ze beschikken over multidisciplinaire opleiding en scholing op dit gebied. Het onderwerp patiëntveiligheid moet daarom worden opgenomen in de tertiaire basis- en vervolgopleidingen alsmede in de opleiding op de werkplek en de bij- en nascholing van gezondheidswerkers.
• Alle gezondheidswerkers moeten goed op de hoogte zijn van bestaande risico's en veiligheidsmaatregelen.

Kennis, ervaring en beste praktijken uitwisselen op EU-niveau

• Het is zinvol om een systeem te ontwikkelen voor het classificeren en meten van patiëntveiligheid op EU-niveau. Deze benadering vereist het opstellen van gemeenschappelijke definities en terminologie, en van vergelijkbare indicatoren, die EU-landen in staat stellen om gezamenlijk gebruik te kunnen maken van informatie en ervaring die is verkregen op nationaal niveau.
• Door deze uitwisseling van kennis en beste praktijken kan ook het beleid inzake patiëntveiligheid worden verbeterd en kan onderzoek op dit gebied gerichter plaatsvinden.

Preventie van zorginfecties

Er moet een strategie voor de preventie en bestrijding van zorginfecties worden opgesteld met als doel het:

• toepassen van preventie- en bestrijdingsmaatregelen op nationaal of regionaal niveau;
• verbeteren van de infectiepreventie en -bestrijding in zorginstellingen;
• opzetten of versterken van actieve surveillancesystemen;
• stimuleren van de opleiding en scholing van gezondheidswerkers;
• vergemakkelijken van de toegang van patiënten tot informatie.

ACHTERGROND

• Gemiddeld één op de twintig ziekenhuispatiënten loopt een zorginfectie op. Dat betekent 4,1 miljoen patiënten per jaar in de EU, waarvan er 37 000 overlijden. Veel van deze sterfgevallen kunnen worden voorkomen. Deze aanbeveling bouwt voort op het werk van de Wereldgezondheidsorganisatie en beoogt een kader voor te stellen voor patiëntveiligheid.
• Voor meer informatie zie:
  • „Patiëntveiligheid” op de website van de Europese Commissie.

* KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Aanbeveling van de Raad van 9 juni 2009 betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties (2009/C 151/01) (PB C 151, 3.7.2009, blz. 1–6)

Laatste bijwerking 30.11.2016