Deelname aan communautaire programma's

De deelname aan communautaire programma's staat open voor de geassocieerde landen van de Europese Unie, de Europese landen die geen lidstaat zijn, kandidaatlidstaten en potentiële kandidaatlidstaten. Op deze wijze zullen er nauwere banden tussen de Unie en de betrokken landen ontstaan, zij zullen vertrouwd raken met haar beleidsmaatregelen en werkmethoden en tegelijkertijd wordt het uitwisselen van ervaringen en goede praktijken bevorderd. Het doel van de deelname is de tenuitvoerlegging van het stabilisatie- en associatieproces van de Westelijke Balkanlanden in het kader van hun Europese perspectief te steunen.

BESLUITEN

Besluiten van de Raad van 2 juni 2005 betreffende de sluiting van een kaderovereenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Westelijke Balkanlanden inzake de algemene beginselen voor de deelname van de Westelijke Balkanlanden aan communautaire programma's:

• Besluit 2005/524/EG met de Republiek Albanië;
• Besluit 2005/525/EG met Bosnië en Herzegovina;
• Besluit 2005/526/EG met de Republiek Kroatië;
• Besluit 2005/527/EG met Servië en Montenegro;
• Besluit 2005/528/EG met de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië inzake de sluiting van een protocol bij de stabilisatie- en associatieovereenkomst over een dergelijke kaderovereenkomst.

SAMENVATTING

De deelname aan communautaire programma's door geassocieerde landen heeft ten doel deze landen vertrouwd te maken met de methoden en beleidsvormen van de Europese Unie (EU). Bij de Westelijke Balkanlanden past deze deelname in het kader van het Europese perspectief van deze landen, en meer in het bijzonder in het kader van de in 2003 goedgekeurde Agenda van Thessaloniki (EN). In deze agenda wordt deze deelname uitdrukkelijk vermeld als instrument van het stabilisatie- en associatieproces (SAP) en voor de aanpassing aan de EU, met name wat betreft de overname en de toepassing van het acquis.

Aard en regeling van de deelname aan communautaire programma's door middel van kaderovereenkomsten

De Westelijke Balkanlanden kunnen in het bijzonder aan alle communautaire programma's deelnemen die aan hun specifieke behoeften tegemoetkomen en binnen het kader vallen van de doelstellingen en prioriteiten van het SAP. De lopende programma's waaraan zij kunnen deelnemen worden in de bijlage van de kaderovereenkomsten vermeld. Bovendien kunnen de Westelijke Balkanlanden verzoeken aan andere programma's (reeds bestaande of later gecreëerde) deel te nemen.

Daarnaast zijn de vertegenwoordigers van de Westelijke Balkanlanden als waarnemers aanwezig op de vergaderingen van de comités van de programma's waaraan zij financieel deelnemen.

De modaliteiten en de voorwaarden voor deelneming van de landen aan de communautaire programma's worden door de Commissie voor de afzonderlijke landen en voor ieder betrokken programma vastgelegd. Zij omvatten ook hun financiële bijdrage aan de algemene begroting van de EU. De financiële bijdrage wordt afhankelijk van de behoeften van elk land vastgelegd. De landen kunnen ondersteuning krijgen voor hun financiële bijdrage via het pretoetredingsinstrument of via iedere andere externe hulp waarop zij aanspraak zouden kunnen maken.

De deelname van de Westelijke Balkanlanden aan de communautaire programma's is door kaderovereenkomsten geregeld, waarin de algemene principes voor deelname van de afzonderlijke landen aan de communautaire programma's zijn vastgelegd. Bij de landen die een stabilisatie- en associatieovereenkomst (SAO) hebben gesloten is de kaderovereenkomst aan de SAO gehecht in de vorm van een protocol. Over deze kaderovereenkomsten worden voor ieder land onderhandelingen gevoerd en besluiten genomen door de Europese Commissie, die namens de Europese Gemeenschap optreedt.

Deze kaderovereenkomsten worden voor onbeperkte duur gesloten. Wel worden ze om de drie jaar aan een onderzoek onderworpen.

Achtergrond

Naar aanleiding van de goedkeuring van de Agenda van Thessaloniki heeft de Commissie op 3 december 2003 een mededeling uitgebracht waarin zij de modaliteiten en de richtsnoeren voor deelname van de Westelijke Balkanlanden aan de communautaire programma's en agentschappen presenteert. Zij baseert zich op de ervaringen die al zijn opgedaan met de deelname van de geassocieerde Europese landen (Europese landen die geen lidstaat zijn en kandidaatlidstaten).

De Commissie wijst in het bijzonder op de selectieve en progressieve aanpak die gevolgd zal worden bij de keuze van de programma's en de agentschappen. Bij deze aanpak kan de deelname aan bepaalde programma's en agentschappen geëvalueerd worden alvorens die, indien nodig, tot andere uit te breiden.

De deelname hangt af van de behoeften en prioriteiten van ieder land. Ook de deelname aan zeer specifieke programma's in een bepaalde sector is mogelijk. De betrokken landen moeten evenwel over administratieve en absorptiecapaciteiten beschikken, om hun verplichtingen te kunnen nakomen.

Bovendien leveren de deelnemende landen een financiële bijdrage aan de financiering van de programma's en agentschappen, hetgeen betekent dat zij bijdragen aan de algemene begroting van de EU. De meeste gemeenschapsprogramma's versterken namelijk het interne beleid van de EU; de financiering ervan is afkomstig van de interne begrotingslijnen, met uitzondering van programma's die een extern gedeelte bevatten, zoals TEMPUS en LIFE, waaraan de Westelijke Balkanlanden overigens reeds deelnemen. De financiële bijdrage van de geassocieerde landen wordt beoordeeld op grond van het aantal deelnemers uit deze landen.

Om beter rekening te kunnen houden met de behoeften en verbeteringen in het kader van de komende financiële vooruitzichten 2007-2013 voorziet de Commissie voor de tenuitvoerlegging van de eerste deelnames vanaf 2005 in een strak tijdschema.

Bij de communautaire agentschappen volgt de Commissie dezelfde aanpak als bij de communautaire programma's. In dit geval komen de volgende vijf agentschappen meteen voor samenwerking met de SAP-landen in aanmerking: het Europees Milieuagentschap (EMA), het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving (EWDD), het Europees Waarnemingscentrum voor racisme en vreemdelingenhaat (EUMC), het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid (EMSA) en het Europees Agentschap voor de veiligheid in de luchtvaart (EASA).

Laatste wijziging: 31.08.2011