Grensoverschrijdende samenwerking 2007-2013

De grensoverschrijdende samenwerking ("CBC", cross-border cooperation) met de buurlanden van de Europese Unie (EU) heeft tot doel een samenhangende en integrale aanpak van de regionale ontwikkeling te bevorderen, gemeenschappelijke uitdagingen aan te gaan, doeltreffende en veilige buitengrenzen te garanderen en de lokale samenwerking te ondersteunen. In het strategiedocument voor de periode 2007-2013 en het indicatief programma voor de periode 2007-2010 zijn de uitvoeringsbepalingen opgenomen (programma's, begunstigden, financiële middelen).

BESLUIT

Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument – grensoverschrijdende samenwerking – Strategiedocument 2007-2013, indicatief programma 2007-2010 (DE) (EN) (FR).

SAMENVATTING

De grensoverschrijdende samenwerking (CBC) is een prioriteit in zowel het Europees nabuurschapsbeleid (ENB) (DE) (EN) (FR) als het strategisch partnerschap tussen de Europese Unie en Rusland. De CBC heeft betrekking op de aan de grenzen gelegen lidstaten en landen die in aanmerking komen voor steun van het Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument (ENPI). De CBC heeft betrekking op de land- en de zeegrenzen, waarbij de in aanmerking komende geografische gebieden door het ENPI worden bepaald.

De CBC heeft dus betrekking op Oost-Europa, de zuidelijke Kaukasus, het zuidelijke Middellandse-Zeegebied, met name Algerije, Armenië, de Palestijnse Autoriteit, Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Egypte, Georgië, Israël, Jordanië, Libanon, Libië, Marokko, Moldavië, Syrië, Tunesië, Oekraïne en Rusland.

Doelstellingen en programma's

Ondanks hun verschillen en sociaaleconomische ongelijkheden worden de grensregio's met verscheidene gemeenschappelijke uitdagingen geconfronteerd. Deze vormen de essentiële doelstellingen en prioriteiten van de CBC, met name:

• bevordering van een evenwichtige economische en sociale ontwikkeling in de regio's aan beide kanten van de gemeenschappelijke grenzen. Hierbij wordt bijzondere aandacht besteed aan het handelsverkeer en de lokale investeringen, de bevordering van joint ventures, het toerisme, de investeringen in lokale infrastructuur, de samenwerking op het vlak van energie, vervoer en communicatie;
• samenwerking om gemeenschappelijke uitdagingen aan te gaan, op gebieden zoals milieu, volksgezondheid, alsmede de preventie en de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit. De acties omvatten gezamenlijke plannings- en toezichtsactiviteiten, de verbetering van het beheer van de natuurlijke hulpbronnen, de visbestanden en het afvalbeheer. Het vraagstuk van de watervervuiling is van essentieel belang in het kader van gedeelde zeebekkens, namelijk de Oostzee, de Zwarte Zee en de Middellandse Zee. De acties omvatten ook maatregelen ter bevordering van de samenwerking op het gebied van de controle en de behandeling van overdraagbare ziekten en voor een intensievere samenwerking bij de bestrijding van corruptie, illegale migratie en mensenhandel;
• de veiligheid en de doeltreffendheid van de grenzen garanderen door een verbetering van de maatregelen en de procedures voor het grensbeheer, door de internationale goederenstroom beter te beveiligen en de infrastructuur en uitrusting aan de grenzen te verbeteren;
• bevordering van de lokale "intermenselijke" contacten op grensoverschrijdend niveau door de contacten met het maatschappelijk middenveld te verbeteren. De educatieve, sociale en culturele samenwerking kunnen een essentiële rol vervullen voor de bevordering van de democratie en de waarden van de EU.

De CBC heeft betrekking op twee categorieën programma's, namelijk de programma's voor:

• de landgrenzen of de zeeverbindingen voor de regio's die gelegen zijn langs landgrenzen of belangrijke zeeverbindingen. Deze programma's kunnen betrekking hebben op twee of meerdere landen. Er zijn negen programma's opgesteld voor de landgrenzen die betrekking hebben op: Noordpoolgebied/Rusland, Karelië/Rusland, zuidoosten van Finland/Rusland, Estland/Letland/Rusland, Litouwen/Polen/Rusland, Hongarije/Slowakije/Roemenië/Oekraïne. Drie programma's zijn opgezet voor de zeeverbindingen, de programma's Spanje/Marokko, Italië/Tunesië als ook het CBC-programma voor de Atlantische Oceaan;
• de zeebekkens voor de regio's die gelegen zijn aan de externe grenzen van de EU, aan een van de drie zeebekkens (Oostzee, Zwarte Zee en Middellandse Zee).

De initiatieven kunnen gebruik maken van bestaande infrastructuur zoals de intergouvernementele comités voor grensoverschrijdende samenwerking (Finland en Rusland of Polen en Oekraïne organiseren op gezette tijden dergelijke bijeenkomsten), de intergouvernementele organisaties voor regionale samenwerking (Raad van de Oostzeestaten (EN), Organisatie voor Economische Samenwerking in het Zwarte-Zeegebied (EN), enz.) of andere verenigingen en netwerken die zijn opgericht om de regionale of grensoverschrijdende samenwerking te bevorderen (Eurocities (EN), Euroregio's (EN), enz.).

Methode

De partners stellen gezamenlijke programma's op lokaal, regionaal en nationaal niveau op die vervolgens bij de Commissie worden ingediend. Zij zijn niet alleen verantwoordelijk voor de gedetailleerde programmering maar ook voor het beheer en de tenuitvoerlegging van deze programma's. Om de doelmatigheid van de CBC te kunnen waarborgen, is het dus van essentieel belang dat er op politiek en institutioneel vlak voldoende bereidheid en inbreng is om de doelstellingen te verwezenlijken. De betrokkenheid en de deelname van het maatschappelijk middenveld aan deze programma's is eveneens cruciaal.

De CBC wordt gefinancierd met middelen van het Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument (voor de landen die in aanmerking komen voor middelen uit dit instrument) en door het Europees fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) (voor de lidstaten). Voor de periode 2007-2010 bedraagt de geplande financiering 583,28 miljoen euro (ENPI-EFRO). Voor de periode 2011-2013 wordt voorzien in een financiering van 535,15 miljoen euro. In 2010 vindt een tussentijdse evaluatie plaats op grond waarvan de middelen in voorkomend geval kunnen worden aangepast en herzien.

De verwachte resultaten kunnen in drie categorieën worden opgesplitst:

• de resultaten van het programma als geheel, zoals de verwezenlijking van de doelstellingen, de middelen tot verbetering van de coördinatie, de doeltreffendheid van de bijdragen;
• de resultaten die zijn gekoppeld aan de tenuitvoerlegging van kerndoelstellingen zoals de duurzame sociale en economische ontwikkeling, de versterking van de administratieve handelswijzen, de vaststelling van de problemen en het passende en doeltreffende antwoord dat erop wordt gegeven;
• de specifieke resultaten van de programma's die door de partners zijn vastgesteld, zoals de samenwerkingsverbanden op lange termijn, de versterking van de netwerken, een verhoogde eigen inbreng en betrokkenheid.

Om een effectbeoordeling te kunnen opstellen, zullen de partners bij de opstelling van de programma's indicatoren vaststellen. Voor elke doelstelling die betrekking heeft op het regionale handelsverkeer, de sociale ontwikkeling, de statistieken over de grensoperaties, de gecreëerde samenwerkingsmogelijkheden, worden indicatoren ontwikkeld die eigen zijn aan elk programma. Daarnaast zijn er algemene indicatoren zoals het aantal partnerschappen, het aantal met succes ten uitvoer gelegde CBC-projecten, enz.

Context

In het kader van de CBC worden de programma's voor grensoverschrijdende samenwerking voortgezet die in het raam van voorgaande programma's waren ingeleid (Tacis, MEDA, Phare, Interreg). Op basis van de in deze eerdere programma's opgedane ervaringen wordt in het kader van de CBC namens het ENPI een grotere verantwoordelijkheid toegekend aan de betrokken actoren door de programmering, het beheer en de tenuitvoerlegging te decentraliseren. Op deze wijze wordt de uitvoering van de doelstellingen van de ENB op bilateraal niveau door het CBC voltooid.

GERELATEERDE BESLUITEN

Verordening (EG) nr. 951/2007 van de Commissie van 9 augustus 2007 tot vaststelling van de uitvoeringsvoorschriften voor de programma's voor grensoverschrijdende samenwerking die worden gefinancierd in het kader van Verordening (EG) nr. 1638/2006 van het Europees Parlement en de Raad houdende algemene bepalingen tot invoering van een Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument [PB L 210 van 10.8.2007]. In de verordening zijn nadere gegevens opgenomen over de toepassingsgebieden, de inhouden, de structuren, maar ook het financieel beheer en de evaluaties van de programma's voor grensoverschrijdende samenwerking.

Laatste wijziging: 21.12.2007