Actieprogramma om het tekort aan gezondheidswerkers aan te pakken (2007-2013)

Met het onderhavige actieprogramma worden de maatregelen op nationaal, regionaal en mondiaal niveau voorgesteld tegen het tekort aan gezondheidswerkers in de ontwikkelingslanden.

MAATREGEL

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad van 21 december 2006, getiteld: "Europees actieprogramma om het nijpende tekort aan gezondheidswerkers in ontwikkelingslanden aan te pakken (2007-2013)" [COM(2006) 870 definitief - Niet in het Publicatieblad verschenen].

SAMENVATTING

Om het tekort aan personeel in de gezondheidszorg in de ontwikkelingslanden weg te werken, stelt het onderhavige actieprogramma maatregelen op drie niveaus voor: het nationale, het regionale en het mondiale niveau.

ACTIES OP NATIONAAL NIVEAU

Op nationaal niveau kent het actieprogramma vijf doelstellingen:

• Bijdragen aan de politieke en strategische dialoog en aan de planning op nationaal niveau. De Commissie stelt in het bijzonder voor dat de Europese Unie (EU):

- de negatieve gevolgen benadrukt van het tekort aan gezondheidswerkers voor de verwezenlijking van de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling;

- de vraagstukken onderzoekt die betrekking hebben op het bieden van een billijker en meer op de behoeften afgestemde gezondheidszorg;

- de uitwerking steunt van een mechanisme om langetermijnbegrotingshulp nauwer te binden aan de vooruitgang in het kader van de millenniumdoelstellingen;

- het beheer, de planning en de evaluatie van de personeelsbezetting versterkt, met name via de dialoog met het maatschappelijk middenveld (bv. vakbonden en onderzoeksinstituten).

• Versterking van de nationale capaciteiten in de gezondheidszorg via:

-de evaluaties van de bekwaamheden van het personeel en van het evenwicht tussen mannen en vrouwen, teneinde de tekorten op te vullen;

- de versterking van de nationale opleidingscapaciteit, met inbegrip van de totstandbrenging van contacten tussen instellingen en de oprichting van zuid-zuid en noord-zuid-leergemeenschappen;

- steun voor verbindingsprogramma's tussen beroepsorganisaties en de bevoegde instanties.

• Hervorming van het ambtenarenapparaat en verbetering van de voorwaarden en werkwijzen van de gezondheidsdiensten, om de diensten toegankelijker te maken voor de arme en gemarginaliseerde bevolkingsgroepen, en om het gezondheidspersoneel aan zich te binden via een verbetering van het arbeidsmilieu en de salarissen.
• Bestrijding van hiv/aids, tuberculose en malaria, die het tekort aan gezondheidswerkers in de ontwikkelingslanden nog hebben verergerd en de werkdruk in de gezondheidszorg hebben opgedreven. Het actieprogramma wil dat de EU steun verleent aan de inbouw van de "Treat, train, retain"-strategie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in de nationale strategieën op het gebied van gezondheidszorg en haar steun aan het Wereldfonds voor de bestrijding van aids, tuberculose en malaria (es de en fr)voortzet.
• Bevordering van gelijke kansen voor mannen en vrouwen in de gezondheidszorg via het stimuleren van mechanismen die de aanwezigheid van vrouwen bevorderen, met bijzondere aandacht voor een gelijke behandeling bij onderwijs, indienstneming, lonen, loopbaanverloop en toegang tot beleidsposten.

Voorts dient de EU:

• plaatselijke gemeenschappen te steunen en te versterken door de gezondheidzorg in de dorpen en binnen de gezinnen aan te moedigen;
• de toegang te verbeteren tot Europese technische deskundigheid inzake het programmeren van de inzet van gezondheidswerkers, vooral via de vorming van groepen voor technische bijstand die door de begunstigde landen worden beheerd;
• staten waar zopas een conflict is beëindigd en onstabiele staten steun te verlenen, omdat hun regeringen slechts beschikken over een beperkte capaciteit voor de planning van de behoeften aan gezondheidspersoneel.

ACTIES OP REGIONAAL NIVEAU

In het actieprogramma is bepaald dat de acties op regionaal en mondiaal niveau worden gecoördineerd via "actieplatforms", waarin de voornaamste betrokken partijen worden verenigd en waarin de informatie wordt gebruikt die door de op regionaal en mondiaal niveau opgerichte observatoria worden verstrekt.

Afrika als politieke motor een zet geven

Omdat het tekort aan gezondheidswerkers vooral Afrika bijzonder hard treft, dient de EU juist Afrika te steunen om dat continent een belangrijke invloed te geven op de mondiaal goed te keuren maatregelen tegen het tekort aan gezondheidswerkers. De EU steunt vooral de versterking van de actieve rol van de Afrikaanse Unie (AU) en het nieuwe Partnerschap voor de ontwikkeling van Afrika (NEPAD) in de regionale maatregelen alsmede de ontwikkeling van een regionaal actieplatform.

Bijdragen aan het creëren van regionale opleidingsmiddelen

De EU dient steun te verlenen aan de acties ter versterking van de opleidingscapaciteiten via het zevende kaderprogramma voor onderzoek (2007-2013) en zijn specifieke acties voor internationale samenwerking. Bovendien zal zij hulp verlenen bij het tot stand brengen van leernetwerken binnen en tussen regio's, inzonderheid de "netwerken van deskundigen" die dankzij de noord-zuid- en de zuid-zuid-contacten tot stand zijn gebracht. Ten slotte zal de werkgroep voor on-linegezondheid in Afrika ("eHealth"), die door de Commissie in samenwerking met het Europees Ruimteagentschap (ESA) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is ingesteld, het nuttig potentieel van de informatietechnologieën bestuderen.

Voorts dient de EU:

• het sluiten van regionale overeenkomsten te bevorderen met betrekking tot het delen en ontwikkelen van bekwaamheden in Afrika ter versterking van de regionale markt voor menselijk potentieel, ook al om de braindrain tegen te gaan;
• steun te verlenen voor de oprichting van een regionaal observatorium voor gezondheidswerkers in Afrika, waar de beste regionale praktijken worden gedeponeerd;
• steun te verlenen aan versterking van de regionale capaciteiten op het gebied van onderzoek, vooral via de ontwikkeling van capaciteiten op het gebied van klinisch onderzoek in het kader van het Partnerschap voor klinische proeven tussen Europese en ontwikkelingslanden (EDCTP) (EN) voor Afrika beneden de Sahara.

ACTIES OP MONDIAAL NIVEAU

In het actieprogramma wordt de noodzaak benadrukt de internationale reactie op het tekort aan gezondheidswerkers beter te coördineren. Het voorstel is met name op twee niveaus op te treden:

Interne communautaire actie

De Commissie voorziet in maatregelen om de planning met betrekking tot gezondheidswerkers op het niveau van de EU te verbeteren en de mobiliteit van kenniswerkers te bevorderen door:

• principes vast te stellen voor recrutering van gezondheidswerkers binnen de EU en van herkomst uit derde landen, om de negatieve gevolgen voor de capaciteiten aan gezondheidswerkers in derde landen te beperken;
• na te denken over vragen zoals de overdraagbaarheid van pensioenrechten en de erkenning van beroepskwalificaties;
• steun te verlenen aan partnerschappen tussen instellingen voor gezondheidszorg in de EU en ontwikkelingslanden.

Actie op internationaal niveau

De EU verbindt zich ertoe op mondiaal niveau fondsen te mobiliseren voor meer gezondheidswerkers in de ontwikkelingslanden. In de internationale besprekingen zal de EU vooral wijzen op het belang van:

• het zorgen voor een op de lange termijn betrouwbare financiering;
• nationale oplossingen voor macro-economische knelpunten die anders kunnen leiden tot beperking van de investeringen in de gezondheidszorg;
• betere harmonisatie van de nationale prioriteiten.

FINANCIERING

Het actieprogramma benadrukt de noodzaak om de voorspelbare hulp op lange termijn te verhogen teneinde de begunstigde landen de nodige budgettaire flexibiliteit te bieden om langetermijninvesteringen te waarborgen. Voorts zal de Commissie een raamwerk ontwikkelen voor het vaststellen en geregeld actualiseren van de acties van de lidstaten en de Commissie terzake, waarmee het financieringsniveau van de EU met dat van andere geldverschaffers kan worden vergeleken. Ten slotte heeft de Commissie in het bestek van de begroting van het thematische programma "investeren in mensen (es de en fr)" , besloten 40,3 miljoen euro toe te kennen voor mondiale en regionale acties met een katalysatoreffect op het gebied van de gezondheidszorg.

BEWAKING EN EVALUATIE

De EU zal steun verlenen voor de ontwikkeling van een kader voor bewaking en evaluatie van de personeelssituatie in de gezondheidszorg op nationaal niveau en zal zorgen voor de follow-up van de actie van de EU in het kader van de rapporten aan het Parlement en de Raad over het actieprogramma ter bestrijding van hiv/aids, malaria en tuberculose.

Samenhang

Het onderhavige actieprogramma volgt op een mededeling (es de en fr) van de Commissie van december 2005 over het tekort aan gezondheidswerkers in de ontwikkelingslanden, waarin het belang werd benadrukt van een alomvattend optreden van de EU tegen dit probleem. Het actieprogramma werd op 14 mei 2007 door de Raad goedgekeurd.

Laatste wijziging: 24.07.2007