Bestrijding van HIV/AIDS, malaria en tuberculose (2003-2006)

Deze verordening vormt het financieel raamwerk voor de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bestrijding van HIV/AIDS, malaria en tuberculose in de ontwikkelingslanden. Zij heeft drie hoofddoelstellingen: het maximaal invloed uitoefenen met interventies en basisdiensten, het betaalbaarder maken van de basisgeneesmiddelen en het opvoeren van onderzoek en ontwikkeling. De verordening is vervangen door de verordening ter invoering van het financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking sinds 1 januari 2007.

BESLUIT

Verordening (EG) nr. 1568/2003 van het Europees Parlement en de Raad van 15 juli 2003 betreffende steun voor de bestrijding van aan armoede gerelateerde ziekten (HIV/AIDS, malaria en tuberculose) in ontwikkelingslanden.

SAMENVATTING

1. Deze verordening volgt op drie hierover door de Commissie goedgekeurde mededelingen. In september 2000 had de Commissie reeds een mededeling (es de en fr) goedgekeurd tot versnelde actie ter bestrijding van deze drie ziekten, in februari 2001 gevolgd door een actieprogramma (es de en fr) en een actualisering (es de en fr) ervan. De onderhavige verordening vormt dus het financiële raamwerk voor de tenuitvoerlegging van de communautaire bestrijding van deze drie ziekten. Zij komt in de plaats van Verordening (EG) nr. 550/97 betreffende acties op het gebied van HIV/AIDS, vooralsnog het kader voor de activiteiten van de Europese Unie op dit gebied.

Werkterreinen

2. De Unie richt zich inzonderheid op de allerarmste en minst ontwikkelde landen, en op de meest behoeftige bevolkingsgroepen in de ontwikkelingslanden.

3. De verordening heeft drie specifieke doelstellingen, namelijk:

• het maximaal invloed uitoefenen met interventies, diensten en basisproducten die reeds beschikbaar zijn;
• het betaalbaarder maken van de basisgeneesmiddelen en diagnose (methoden);
• het opvoeren van onderzoek en ontwikkeling, met name voor entstoffen, microbiciden en innovatieve behandelmethoden.

4. Hiertoe geeft de verordening een scala aan acties, vooral gericht op:

• het volgen van een benadering die evenwicht zoekt tussen preventie, behandeling en zorg, waarbij de preventie centraal staat, alsmede het erkennen van de noodzaak van een benadering over meer sectoren, waaronder toespitsen op gedragswijzen alsmede factoren als hygiëne en sanitatie, ruimtelijke ordening, voeding, genderbewustzijn, enz.;
• het versterken van de openbare gezondheidsdiensten in de ontwikkelingslanden;
• het verschaffen van meer inzicht in de gevolgen van de door armoede veroorzaakte ziekten op de economische en sociale ontwikkeling, alsmede de gevolgen van de strategieën ter compensatie daarvan;
• het ontwikkelen van een lokale kwaliteitsproductie voor basisgeneesmiddelen, preventief en curatief, overeenkomstig de verklaring van Doha betreffende de Overeenkomst inzake de handelsaspecten van de intellectuele eigendom (TRIPS) en de volksgezondheid;
• het aanmoedigen van een gestaffeld tariefmechanisme voor de geneesmiddelen die voor de ontwikkelingslanden onontbeerlijk zijn, teneinde zo laag mogelijke prijzen te garanderen;
• het bevorderen van particuliere maar vooral openbare investeringen in het onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe behandelwijzen, diagnosemethoden en therapeutische combinaties tegen genoemde drie ziekten. De openbare gezondheid dient namelijk een verantwoordelijkheid van vooral overheidsinstanties te zijn;
• het opleiden van personeel uit de ontwikkelingslanden;
• het ondersteunen van initiatieven van toezicht en controle op de kwaliteit der geneesmiddelen.

Partners

5. In de verordening is bepaald dat de Unie in partnerschap samenwerkt met verschillende actoren in de ontwikkelingssamenwerking voor de uitvoering van haar beleid. Enkele partners kunnen uit hoofde van deze verordening financiële hulp ontvangen en wel:

• de nationale, regionale en plaatselijke overheden;
• de plaatselijke gemeenschappen;
• de niet-gouvernementele organisaties (NGO's);
• de instellingen voor onderzoek en de universiteiten;
• de regionale organisaties;
• andere geldverschaffers zoals de Verenigde Naties of de Wereldbank.

Hulp

6. De geleverde hulp kan geschieden als financiële hulp, technische of natuurwetenschappelijke hulp. De Europese financiering wordt verleend in de vorm van niet-terugvorderbare hulp. De partners van de Unie zouden afhankelijk van hun middelen aan de financiering van de projecten moeten bijdragen. In bepaalde gevallen kan de bijdrage in natura worden geleverd indien de partner hetzij een NGO, hetzij een organisatie op communautaire basis is.

7. De toekenning van financiële hulp kan medefinanciering met andere geldverschaffers betekenen, met name van de lidstaten, de Verenigde Naties of de ontwikkelingsbanken en de internationale en regionale financiële instellingen.

8. De middelen van het zesde kaderprogramma voor onderzoek en ontwikkeling 2002-2006 van de Unie kunnen voor bepaalde aan onderzoek ter zake gerelateerde acties worden ingezet.

9. De kredieten van de verordening worden toegekend op basis van aanbestedingen die op gelijke voorwaarden openstaan voor alle natuurlijke en rechtspersonen van de lidstaten en de ontwikkelingslanden. Deelname aan de aanbestedingen kan bij wijze van uitzondering tot andere derde landen worden uitgebreid.

Begroting

10. De financiële enveloppe voor het tijdvak van 2003 tot en met 2006 is vastgesteld op 351 miljoen euro.

Tenuitvoerlegging

11. De Europese Commissie is verantwoordelijk voor het dagelijks beheer van de verordening en is tevens belast met het uitwerken van de richtsnoeren voor een strategische programmering. Zij wordt bijgestaan door een comité, terwijl de lidstaten worden geraadpleegd en geïnformeerd.

Evaluatie

12. In het jaarverslag van de Commissie aan het Europees Parlement en aan de Raad over het ontwikkelingsbeleid is een beoordeling inbegrepen van hetgeen in het bestek van deze verordening wordt ondernomen.

13. De verordening was van toepassing tot en met 31 december 2006.

Context

14. De genoemde drie overdraagbare ziekten veroorzaken elk jaar meer dan 5,5 miljoen doden. Zij vormen voor de ontwikkelingslanden een bijzondere zware last en belemmeren sterk hun vooruitgang.

15. De omvang van het probleem is internationaal erkend en heeft geleid tot oproepen om met spoed op te treden. De Europese Unie levert een bijdrage aan het Wereldfonds ter bestrijding van HIV/AIDS, tuberculose en malaria (es de en fr) dat in 2001 onder de vleugels van de Verenigde Naties is opgericht. De gemeenschapsbijdrage aan dit Fonds geschiedt via een financieringsovereenkomst tussen de Commissie en de beheerder van het Fonds.

GERELATEERDE BESLUITEN

Verordening (EG) nr. 1905/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 tot invoering van een financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking [Publicatieblad L 378 van 27.12.2006]. Deze verordening vervangt verordening (EG) nr. 1568/2003.

Laatste wijziging: 20.09.2007