WTO: overeenkomst inzake de handel in diensten

SAMENVATTING VAN:

Besluit 94/800/EG betreffende de sluiting van de uit de multilaterale handelsbesprekingen in het kader van de Uruguay-Ronde (1986-1994) voortvloeiende overeenkomsten

Multilaterale handelsbesprekingen in het kader van de Uruguay-Ronde (1986 - 1994) — Overeenkomst tot oprichting van de Wereldhandelsorganisatie (WTO)

WAT IS HET DOEL VAN HET BESLUIT EN DE OVEREENKOMST?

Door middel van dit besluit wordt namens de Europese Gemeenschap (tegenwoordig de Europese Unie - EU) de overeenkomst tot oprichting van de WTO goedgekeurd, inclusief de algemene overeenkomst inzake de handel in diensten

KERNPUNTEN

De algemene overeenkomst inzake de handel in diensten (GATS) is het eerste samenhangende in multilateraal verband overeengekomen pakket regels en voorschriften voor de internationale handel in diensten. De overeenkomst bestaat uit drie delen:

• een algemene reeks regels met basisverplichtingen voor alle leden van de Wereldhandelsorganisatie (WTO);
• lijsten met specifieke verbintenissen met betrekking tot de markttoegang van ieder WTO-lid; en
• bijlagen waarin speciale voorwaarden voor verschillende sectoren zijn vastgelegd.

ALGEMENE REGELS

De GATS-overeenkomst is van toepassing op alle diensten in alle sectoren met uitzondering van diensten door overheden. De overeenkomst is eveneens van toepassing op alle maatregelen in verband met diensten die op alle bestuursniveaus (centraal, regionaal, lokaal, etc.) genomen worden. In de overeenkomst worden vier vormen van dienstverlening gedefinieerd:

• door het ene lid ten behoeve van het andere (bijvoorbeeld internationale telefoongesprekken);
• op het grondgebied van het ene lid ten behoeve van een consument uit het andere lid (bijvoorbeeld toerisme);
• door middel van een commerciële aanwezigheid van het ene lid op het grondgebied van het andere (bijvoorbeeld bancaire diensten);
• door personen uit het ene lid die tijdelijk op het grondgebied van het andere lid verblijven (bijvoorbeeld bouwprojecten, mannequins, adviseurs).

De overeenkomst gaat uit van het beginsel van meestbegunstigde, wat inhoudt dat ieder lid bedrijven van een ander lid onvoorwaardelijk niet ongunstiger behandelt dan die uit zijn eigen of enig ander land. Met betrekking tot specifieke diensten zijn er echter bepaalde uitzonderingen voorzien in een lijst van vrijstellingen van het beginsel van meestbegunstiging. Iedere regering kan beperkingen voor de toegang van buitenlandse bedrijven op haar markt hanteren.

Verder mogen de leden die een vrijhandelsovereenkomst of een douane-unie hebben gesloten, de onderlinge handel liberaliseren zonder dat ze dit hoeven uit te breiden naar de andere GATS-leden. Hun bilaterale of regionale overeenkomst dient echter wel een brede sectorale toepassing te hebben en discriminatie te verminderen of voorkomen.

Om maximale transparantie te garanderen, is in de overeenkomst de verplichting opgenomen dat regeringen alle relevante wet- en regelgeving moeten publiceren. Deze maatregelen moeten op redelijke, objectieve en onpartijdige wijze worden toegepast.

De tussen regeringen gesloten bilaterale overeenkomsten inzake de erkenning van kwalificaties moeten openstaan voor andere leden die tot de betreffende overeenkomst willen toetreden. Verder moet elk lid erop toezien dat monopolisten en exclusieve dienstverleners geen misbruik maken van hun positie. Ook moeten leden met elkaar overleggen om handelspraktijken uit te bannen die de mededinging kunnen beperken.

Voor internationale overboekingen en betalingen voor lopende transacties die verband houden met specifieke verbintenissen in het kader van de GATS mogen geen beperkingen gelden, behalve in bepaalde gevallen wanneer er sprake is van problemen op het gebied van de betalingsbalans.

De specifieke verbintenissen

De regels met betrekking tot markttoegang en nationale behandeling zijn geen algemene verplichtingen, maar specifieke verbintenissen die worden vermeld in de nationale lijsten die als bijlage aan de GATS zijn gehecht en daar integraal deel van uitmaken. In deze lijsten zijn diensten en activiteiten in verband met diensten vermeld waarvoor de toegang tot de markt wordt gegarandeerd, evenals de voor toegang geldende voorwaarden. Wanneer ze geconsolideerd zijn, kunnen deze verbintenissen alleen worden gewijzigd of ingetrokken nadat met het betreffende land over een compensatie is onderhandeld.

Ieder lid behandelt diensten en dienstverleners van een ander lid niet ongunstiger dan zoals voorzien in de verbintenissen in de nationale lijst.

De overeenkomst is ook gebaseerd op het beginsel van nationale behandeling. Dit houdt in dat met betrekking tot de voor ieder lid genoemde sectoren en volgens voorwaarden ervan, ieder lid diensten en dienstverleners van een ander lid niet ongunstiger behandelt dan zijn eigen nationale producten.

Geleidelijke liberalisering

De GATS voorziet over een periode van vijf jaar in onderhandelingen over verdergaande liberalisering van de handel in diensten. Deze liberalisering zal zowel betrekking hebben op het versterken van de in de lijsten opgenomen verbintenissen als op het verminderen van de beperkende invloed van maatregelen die door regeringen worden genomen.

Sectorale kwesties

Bepaalde bijlagen inzake verschillende dienstensectoren maken deel uit van de GATS. Bij de opzet van deze bijlagen is rekening gehouden met bepaalde specifieke kenmerken van de betreffende sectoren.

• Krachtens de bijlage inzake het verkeer van natuurlijke personen mogen regeringen onderhandelen over specifieke verbintenissen die van toepassing zijn op het tijdelijke verblijf op hun grondgebied van natuurlijke personen die een dienst willen verlenen. De overeenkomst is niet van toepassing op permanent werk of op maatregelen inzake staatsburgerschap en verblijf.
• Wat betreft de bijlage inzake luchtvervoersdiensten, vallen verkeersrechten en daarmee verband houdende diensten buiten het toepassingsgebied van de GATS (het gaat voornamelijk om bilaterale overeenkomsten inzake luchtvervoersdiensten waarin landingsrechten worden toegewezen). De GATS is daarentegen wel van toepassing op diensten in verband met reparatie en onderhoud van luchtvaartuigen, de verkoop en marketing van luchtvervoerdiensten en geautomatiseerde boekingssystemen.
• In de bijlage inzake financiële diensten (met name bancaire en verzekeringsdiensten) is het recht van regeringen vastgelegd om maatregelen te nemen waarmee investeerders, spaarders en polishouders worden beschermd. Diensten die worden verleend door centrale banken vallen buiten het toepassingsgebied van de overeenkomst. Er dient te worden opgemerkt dat op het moment dat de Uruguay-ronde in 1994 werd gesloten, het onmogelijk was om de diensten financiële diensten op tijdelijke basis op te nemen in GATS. Daarom is in 1998 Besluit 1999/61/EG van de Raad aangenomen, waarin de permanente opname van de sector in GATS wordt goedgekeurd.
• In de bijlage inzake telecommunicatie ten slotte wordt bepaald dat regeringen buitenlandse dienstverleners onder redelijke en niet-discriminerende voorwaarden toegang moeten verlenen tot openbare telecommunicatienetwerken.

TENUITVOERLEGGING VAN DE OVEREENKOMST

Institutionele regels

Deze regels hebben met name betrekking op overleg, geschillenbeslechting en de instelling van een raad voor de handel in diensten.

Verdere onderhandelingen

Aan het einde van de Uruguay-Ronde hebben de regeringen afgesproken de onderhandelingen op vier terreinen voort te zetten:

• basistelecommunicatie;
• internationale scheepvaart;
• verkeer van natuurlijke personen; en
• financiële diensten.

Daarnaast zouden er onderhandelingen van start gaan over subsidies, overheidsopdrachten en vrijwaringsmaatregelen.

VANAF WANNEER ZIJN HET BESLUIT EN DE OVEREENKOMST VAN TOEPASSING?

Het besluit is van toepassing vanaf 22 december 1994.

De overeenkomst is van toepassing vanaf 1 januari 1995.

ACHTERGROND

Voor meer informatie, zie:

• EU en WTO (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENTEN

Besluit 94/800/EG van de Raad van 22 december 1994 betreffende de sluiting, namens de Europese Gemeenschap voor wat betreft de onder haar bevoegdheid vallende aangelegenheden, van de uit de multilaterale handelsbesprekingen in het kader van de Uruguay-Ronde (1986-1994) voortvloeiende overeenkomsten (PB L 336 van 23.12.1994, blz. 1-2)

Multilaterale handelsbesprekingen in het kader van de Uruguay-Ronde (1986 - 1994) — Overeenkomst tot oprichting van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) (PB L 336 van 23.12.1994, blz. 3-10)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Besluit 1999/61/EG van de Raad van 14 december 1998 houdende goedkeuring namens de Europese Gemeenschap, voor de onder haar bevoegdheid vallende aangelegenheden, van de resultaten van de onderhandelingen van de Wereldhandelsorganisatie over financiële diensten (PB L 20 van 27.1.1999, blz. 38-39)

Besluit 97/838/EG van de Raad van 28 november 1997 betreffende de goedkeuring namens de Europese Gemeenschap, voorzover het aangelegenheden die onder haar bevoegdheden vallen betreft, van de resultaten van de WTO-onderhandelingen over basistelecommunicatiediensten (PB L 347 van 18.12.1997, blz. 45-58)

Laatste bijwerking 23.11.2017