Internemarktstrategie - Prioriteiten 2003 - 2006
Het doel van deze strategie is de interne markt te versterken teneinde optimaal te profiteren van een tot 25 lidstaten uitgebreide markt. Daartoe voorziet de strategie in een lijst met prioriteiten en een werkschema voor de periode 2003-2006.
BESLUIT
Internemarktstrategie - Prioriteiten 2003-2006 [COM(2003) 238 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen].
SAMENVATTING
De strategie is gericht op een versteviging van de grondslagen en fundamentele aspecten van de interne markt: de belemmeringen voor de handel in goederen en diensten dienen te worden weggenomen en er dient te worden toegezien op een correcte toepassing en uitvoering van de Europese wetgeving. Met behulp van de strategie worden een prioriteitenlijst en een tijdschema voor de uitvoering opgesteld. De strategie dient te worden beschouwd als een gemeenschappelijk werkprogramma, en de Raad, het Parlement en de lidstaten dienen al hun krachten te wijden aan de uitvoering ervan.
Prioriteiten
Bevordering van het vrije verkeer van goederen. Het vrije verkeer van goederen tussen de lidstaten ondervindt nog steeds belemmeringen en het grensoverschrijdende handelsverkeer is nog steeds duurder en ingewikkelder dan het niet-grensoverschrijdende handelsverkeer. Het vrije verkeer van goederen (en diensten) berust vooral op het vertrouwen in de controles van de andere lidstaten. Er moeten dan ook maatregelen worden genomen om dit vertrouwen in de werking van het wettelijk kader voor het vrije verkeer te versterken.
De Commissie stelt voor een nieuwe communautaire verordening aan te nemen, waarin de belangrijkste principes van wederzijdse erkenning worden vastgelegd, met name de verplichte kennisgeving bij weigering van wederzijdse erkenning. De Commissie zal eerst ruimschoots overleg plegen met alle betrokken partijen. Wat betreft de nieuwe aanpak op het gebied van technische harmonisatie, heeft de Commissie de voorgenomen verbeteringen uiteengezet in een recente mededeling over de nieuwe aanpak. De uitwerking van Europese normen zou kunnen worden versneld door een betere samenwerking tussen de Europese normalisatie-instellingen. De Commissie zal in 2003 partnerschaps- en prestatiecontracten met deze instellingen aangaan. Wat betreft duurzame economische ontwikkeling, overweegt de Commissie maatregelen te nemen, met name de goedkeuring van een mededeling en een kaderrichtlijn die garanderen dat milieueisen geen beletsel voor het vrije verkeer zullen vormen. Wat betreft productveiligheid, zal de Commissie in 2006 een verslag uitbrengen over de toepassing van de nieuwe, versterkte richtlijn.
Integratie van de dienstenmarkten. Wat de diensten betreft bestaan er nog grote verschillen tussen de gedetailleerde wetgeving van de verschillende lidstaten, hetgeen een belemmering vormt voor het vrije verkeer van diensten. Deze belemmeringen hebben een negatieve invloed op alle fasen van het bedrijfsproces, van de aanvankelijke vestiging van het bedrijf tot aan klantenserviceafdelingen, hetgeen ondernemingen, met name die uit het midden- en kleinbedrijf (MKB), ontmoedigt hun activiteiten uit te breiden tot een andere lidstaat.
De Raad en het Parlement moeten hun goedkeuring hechten aan de voorgestelde verordening betreffende verkoopbevordering en de richtlijn betreffende de erkenning van beroepskwalificaties. De Commissie is in 2003 eveneens met een voorstel gekomen voor een dienstenrichtlijn in de interne markt, waarin een duidelijk en evenwichtig rechtskader wordt gedefinieerd. Ook is de Commissie voornemens, onder voorbehoud van de resultaten van een haalbaarheidsstudie, een uitbreiding van de informatieprocedure voor ontwerpen van nationale technische voorschriften voor te stellen (teneinde de toepassing uit te breiden tot diensten die niet tot de informatiemaatschappij behoren). De resterende maatregelen van het actieplan voor de financiële diensten (PASF), met name de richtlijnen betreffende prospectussen, beleggingsdiensten, transparantie, consumentenkrediet (es de en fr) en financiële diensten aan consumenten, moeten worden goedgekeurd. Voor 2003 worden eveneens een mededeling betreffende clearing en verordeningen betreffende de Europese betalingsruimte en de grensoverschrijdende aandelenhandel voorzien. Begin 2004 zal de Commissie een nieuwe richtlijn betreffende kapitaaltoereikendheid voorstellen.
Zorgen voor hoogwaardige netwerkindustrieën. De markt voor netwerkindustrieën is de afgelopen tien jaar in aanzienlijke mate opengesteld dankzij technische vooruitgang en communautaire wetgeving. De netwerkindustrieën moeten voldoen aan specifieke eisen op het gebied van het leveren van diensten aan de gehele bevolking. De Commissie zal binnenkort een groenboek publiceren teneinde een breed debat op gang te brengen over de problemen die op dit gebied nog moeten worden opgelost. Massale investeringen zullen nodig zijn voor de verbetering van de kwaliteit van de infrastructuur in Europa, met name in de toetredingslanden. Voor deze investeringen zou een nauwer partnerschap tussen de publieke en particuliere sector nuttig zijn, hoewel een aantal problemen op dit gebied nog steeds niet is opgelost.
Wat betreft de vervoerssector, moeten het Parlement en de Raad snel hun goedkeuring hechten aan het "tweede pakket maatregelen voor het spoor", het voorstel betreffende gecontroleerde concurrentie in het openbaar vervoer en het pakket maatregelen voor de totstandbrenging van een Europees luchtruim en de toegang tot havendiensten. De Commissie zal met de Verenigde Staten moeten onderhandelen over een "open skies"-overeenkomst. De Commissie zal met voorstellen komen voor de openstelling van de markt voor het personenvervoer. De Raad moet het "energiepakket" snel aannemen en ten uitvoer leggen, waarbij voorzien wordt in de volledige liberalisering van de gas- en energiemarkt in de periode tot en met 2007. Bovendien zal de Commissie de situatie in de water- en afvalwatersector analyseren. De richtlijn betreffende de openstelling voor concurrentie van aanzienlijke delen van de markt voor postdiensten zal volledig ten uitvoer gelegd dienen te worden.
Vermindering van het effect van fiscale belemmeringen. Het bestaan van vijfentwintig verschillende stelsels van vennootschapsbelasting vormt een probleem voor de goede werking van de interne markt. Problemen zoals het huidige BTW -stelsel, de overdrachten tussen twee vennootschappen die tot dezelfde groep behoren, de verschillen in belastingheffingen tussen de lidstaten (bijv. op dividend) enz., ontmoedigen het aangaan van grensoverschrijdende verplichtingen binnen de interne markt.
Teneinde de fiscale belemmeringen te verminderen, stelt de Commissie voor om de moeder-dochterrichtlijn te herzien, evenals de richtlijn betreffende fusies. Op de lange termijn zal de Commissie een gemeenschappelijke geconsolideerde belastinggrondslag voor vennootschappen op EU-niveau invoeren. Wat de BTW betreft, zal de Commissie in een mededeling maatregelen voorstellen die tot doel hebben het bestaande stelsel te moderniseren en te vereenvoudigen. Wat de motorrijtuigenbelasting betreft, beveelt de Commissie aan om de registratiebelasting geleidelijk af te schaffen. Wat de dividenden betreft, zal de Commissie maatregelen treffen om een niet-discriminerende behandeling te waarborgen.
Meer kansen op het gebied van overheidsopdrachten. De grensoverschrijdende deelname aan aanbestedingsprocedures is nog steeds beperkt. Dit gebrek aan concurrentie op de markt voor overheidsopdrachten leidt tot gemiste zakelijke kansen en vooral tot een weinig doeltreffend gebruik van belastinggeld. De verschillende nationale voorschriften zouden dus vereenvoudigd en geharmoniseerd moeten worden voor wat betreft de procedures die worden toegepast bij aanbestedingen bij openbare inschrijving. De vorming van publiek-private partnerschappen zou moeten worden bevorderd.
De Raad en het Parlement moeten hun goedkeuring hechten aan het pakket wetgevende maatregelen betreffende de markt voor overheidsopdrachten. De omzetting van deze besluiten in nationale wetgeving zou een goede gelegenheid zijn voor de lidstaten om hun wetgeving en de toepasselijke procedures te standaardiseren en te vereenvoudigen. De Commissie zal voorstellen dat de lidstaten een bestaande nationale toezichthoudende autoriteit (of een andere nationale instantie) bevoegdheid verlenen om zaken aan een beroepsinstantie of een rechtbank voor te leggen, zodat doeltreffende beroepsmogelijkheden worden gecreëerd. Het onlangs opgerichte netwerk voor overheidsopdrachten moet worden uitgebreid tot alle lidstaten en tot de Europese Economische Ruimte (EER). De lidstaten dienen erop toe te zien dat hun operationele elektronische aanbestedingssystemen voor overheidsopdrachten overeenstemmen met het pakket wetgevende maatregelen, zodra die van kracht worden. Wat defensieopdrachten betreft, zal de Commissie een interpretatieve mededeling publiceren naar aanleiding van recente arresten van het Hof van Justitie op dit gebied, evenals, in 2004, een Groenboek over de aanbesteding van Europese defensieopdrachten.
Betere voorwaarden voor ondernemingen. De strategische maatregelen die genomen moeten worden ter bevordering van ondernemerschap en innovatie, vallen onder de rechtstreekse bevoegdheid van de lidstaten. De Commissie organiseert een uitwisseling van ervaringen en beste praktijken op dit gebied via het programma BEST. Maar het internemarktbeleid beoogt tevens rechtstreeks ondernemerschap en innovatie te bevorderen in het kader van een economie die steeds meer op kennis is gebaseerd.
De Raad moet snel zijn goedkeuring hechten aan de definitieve versie van de verordening tot invoering van het Gemeenschapsoctrooi. De richtlijn ter versterking van de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten en de richtlijn betreffende de octrooieerbaarheid van in computers geïmplementeerde uitvindingen moeten eveneens spoedig worden goedgekeurd. De staatssteun zou moeten worden verminderd. De Commissie zal naar verwachting een actieplan voor het vennootschapsrecht en corporate governance in de EU goedkeuren. De kortetermijnmaatregelen van dit plan betreffen het vennootschapsrecht, grensoverschrijdende fusies en grensoverschrijdende zetelverplaatsingen. De richtlijn betreffende het openbaar overnamebod moet spoedig worden goedgekeurd.
De demografische uitdaging aannemen. De vergrijzing van de bevolking stelt de pensioenregelingen, de economische groei, de overheidsfinanciën en de gezondheidszorgstelsels voor grote uitdagingen. Bepaalde maatregelen op communautair niveau kunnen een nuttig effect hebben voorzover het bedrijfspensioenen betreft, vooral voor het instellen van een prudentieel kader dat de pensioenfondsen in staat stelt doeltreffend op de interne markt te opereren.
De richtlijn inzake pensioenfondsen dient volgens plan door de lidstaten ten uitvoer te worden gelegd. Na raadpleging van de sociale partners zal de Commissie eventueel een voorstel doen voor een richtlijn over de overdraagbaarheid van bedrijfspensioenen. Bovendien zal de Commissie doorgaan met het bestrijden van belastingdiscriminatie van pensioenfondsen uit andere lidstaten. Wat betreft de gezondheidsdiensten, waarop het vrij verkeer van personen in de interne markt van invloed is, zal de Commissie een raadplegingsprocedure in gang zetten teneinde samen met de lidstaten een gemeenschappelijke visie te definiëren.
Vereenvoudiging van de regelgeving. De verbetering en vereenvoudiging van het regelgevingskader zijn essentieel voor het concurrentievermogen. Dit is eveneens een belangrijk punt bij het omzetten van Europese wetgeving in het nationaal recht van de lidstaten.
De Commissie zal een brede discussie en raadpleging op gang brengen over de wetgevingsarchitectuur van de interne markt en zal in 2004 met haar conclusies komen. Het voorstel voor een "verenigbaarheidstoets" voor de interne markt zal verder worden uitgewerkt met het Parlement en de Raad om de nationale wetgever te helpen bij het realiseren van de doelstelling om op termijn het risico van versnippering van de interne markt te verminderen. De Commissie verzoekt de Raad een horizontale werkgroep voor "betere wetgeving" op te richten waarmee de Commissie regelmatig van gedachten kan wisselen. Om te meten hoeveel vooruitgang is geboekt, met name wat betreft de vermindering van de administratieve lasten, zullen in samenwerking met de lidstaten indicatoren worden uitgewerkt.
Toepassing van de regelgeving. De lidstaten dienen een actieve rol te spelen in het dagelijks beheer van de interne markt teneinde te waarborgen dat de genomen maatregelen op doeltreffende wijze worden toegepast. Voor het oplossen van een probleem kan men slechts een klacht indienen bij de Commissie, hetgeen kan leiden tot een inbreukprocedure tegen een lidstaat, of kan men de zaak aanspannen bij een nationale rechtbank. Beide mogelijkheden brengen langdurige en soms kostbare procedures met zich mee. De Commissie heeft het SOLVIT-initiatief ontwikkeld om de juiste toepassing van internemarktregels te verbeteren..
De lidstaten zouden ambitieuzere omzettingsdoelstellingen dienen vast te stellen teneinde de politieke druk ten aanzien van de omzetting van richtlijnen in stand te houden. De Commissie zal met een aanbeveling met beste praktijken komen en zij zal de preventieve dialoog met de lidstaten intensiveren. Het zou ook nuttig kunnen zijn om de lidstaten te verplichten om langs elektronische weg kennisgevingen te doen toekomen aan de Commissie en om de Commissie concordantietabellen te verstrekken. Er zouden een standaardomzettingstermijn (twee jaar), standaardsanctiebepalingen en standaardclausules kunnen worden ontwikkeld om de administratieve samenwerking op een steviger leest te schoeien. Bovendien roept de Commissie de lidstaten op hun aantal inbreuken met de helft terug te brengen in de periode tot medio 2006.
De Commissie zal op de Europa-website een speciale sectie inrichten waarin burgers en ondernemingen geïnformeerd worden over de bescherming van hun uit de communautaire wetgeving voortvloeiende rechten. Met het oog op een betere bescherming van de consument zal de Commissie met een voorstel komen voor een verordening tot oprichting van een netwerk van openbare handhavingsautoriteiten.
Verbetering van het voorlichtingsbeleid. Burgers en ondernemingen hebben behoefte aan voorlichting over hun rechten en over de mogelijkheden op de interne markt, willen zij daar ten volle van kunnen profiteren. Het voorlichtingsbeleid is dus noodzakelijk voor de ontwikkeling van de interne markt.
De lidstaten zouden nationale plannen moeten uitwerken om hun burgers en ondernemingen bewust te maken van de mogelijkheden die de interne markt biedt. Speciale aandacht dient te worden besteed aan de nieuwe lidstaten en de bestaande voorlichtingsinstrumenten zullen geleidelijk worden uitgebreid. Er zullen nieuwe internetportalen worden ingesteld. Het netwerk van Europese Bureaus voor consumentenvoorlichting zal worden uitgebreid zodat er ten minste één Europees Bureau voor consumentenvoorlichting per lidstaat is.
Optimaal profiteren van de interne markt na de uitbreiding
Het overnemen van het acquis communautaire en het ten uitvoer leggen van de communautaire wetgeving stellen de nieuwe lidstaten voor een zware taak. Gedurende een bepaalde periode na de toetreding zullen een aantal problemen onvermijdelijk zijn, maar deze zouden in een vroeg stadium moeten worden opgelost, zodat wordt vermeden dat een beroep moet worden gedaan op de vrijwaringsclausule. De Commissie kan tot 1 mei 2007 gebruikmaken van deze clausule, die bedoeld is ter bescherming van de goede werking van de interne markt.
De toetredingslanden konden de Commissie reeds vóór de toetreding kennis geven van hun uitvoeringsmaatregelen, hetgeen de kennisgevingsprocedure en de controle van de overeenstemming met het Gemeenschapsrecht zal vergemakkelijken. De Commissie verzoekt de toetredende landen om de beoordeling van hun wetgeving snel af te ronden en om alle discriminerende wetgeving af te schaffen. De bevoegde autoriteiten en de met de handhaving van de wet belaste ambtenaren dienen volledig op de hoogte te worden gesteld van de gevolgen van de uitbreiding. De Commissie stimuleert het aanbieden van korte stages aan ambtenaren van de toetredingslanden.
Internationale context van de interne markt
Na de uitbreiding is de nieuwe uitdaging voor de EU het aanknopen van nauwere betrekkingen met haar nieuwe buren, te weten Rusland, Oekraïne, Moldavië, Belarus en de zuidelijke Middellandse-Zeelanden. Op voorwaarde dat deze landen hun wetgeving geleidelijk aanpassen, kan hun een betere toegang tot de Europese markten worden geboden. In een sterk gemondialiseerde economie kan wetgeving die in een derde land wordt aangenomen, van invloed zijn op de EU. Een meer systematische aanpak van de dialoog tussen de Europese wetgevers en hun tegenhangers in de landen die onze belangrijkste handelspartners zijn, blijkt thans noodzakelijk.
Voor de tenuitvoerlegging van het begrip "nieuwe buren" zouden met deze landen nieuwe overeenkomsten gesloten moeten worden ter aanvulling van de reeds gesloten partnerschaps-, samenwerkings- of associatieovereenkomsten. De Commissie zal doorgaan met het bevorderen en verdedigen van de regelgevingsaanpak van de EU in internationale instanties, zoals de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en de Wereldorganisatie voor de intellectuele eigendom (WIPO). De Commissie zal eveneens de dialoog over de financiële markten met de Verenigde Staten versterken. Bovendien zal de Commissie trachten de controles aan de buitengrenzen te verbeteren door middel van een gemeenschappelijke aanpak inzake risicobeheer.
Toezicht
Op drie niveaus zal op deze strategie toezicht worden gehouden. Ten eerste moet men zich ervan vergewissen dat de voorgestelde maatregelen binnen de voorziene termijnen zijn aangenomen. Ten tweede moet worden toegezien op de juiste tenuitvoerlegging van de aangenomen voorstellen. Tot slot moet het effect van deze maatregelen worden gemeten, dat wil zeggen hun effect op markten, ondernemingen en andere marktdeelnemers.
De Commissie beschikt reeds over een aantal indicatoren om de doeltreffendheid van het beleid in bepaalde specifieke sectoren te evalueren. Er zal een verslag over de tenuitvoerlegging van de internemarktstrategie worden opgesteld ter aanvulling van de verslagen over de werking van de product- en kapitaalmarkten (het "Cardiff-verslag"), over het concurrentievermogen en de verschillende scoreborden van de Commissie.
In de bijlagen van deze mededeling zijn tabellen opgenomen waarin de in het kader van deze strategie voorgestelde maatregelen worden vermeld, alsmede een indicatief tijdschema.
Context
De internemarktstrategie is, samen met de globale richtsnoeren voor het economisch beleid (GREB) en de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid, een van de belangrijkste coördinatie-instrumenten van het economisch beleid op het niveau van de Europese Unie (EU). Deze strategie zal eveneens een belangrijke bijdrage leveren aan de werkzaamheden van de nieuwe Raad "Concurrentievermogen". Zij vormt tevens het antwoord op de verzoeken van het Europees Parlement om een nieuw initiatief te nemen teneinde de verwezenlijking van de belangrijkste hervormingen te versnellen.
De nieuwe strategie voor de interne markt dient ook een nieuwe impuls te geven aan de verwezenlijking van de ambitieuze doelstelling voor 2010 van het in Lissabon in gang gezette proces. Een jaar voor de uitbreiding dient de interne markt bovendien versterkt te worden om het risico van versnippering te vermijden en om ten volle profijt te kunnen trekken van de kansen die een uitgebreide markt de lidstaten biedt. Tot slot dient de strategie bij te dragen aan de verdere verwezenlijking van structurele hervormingen die de groeimogelijkheden van de Europese economieën vergroten.
GERELATEERDE BESLUITEN
Mededeling van de Commissie "Tweede verslag over de implementatie van de internemarktstrategie 2003-2006" [COM(2005) 11 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen]. In het tweede verslag over de implementatie van de internemarktstrategie (2003-2006) wordt erop gewezen dat zich in 2004 een vertraging in de integratie van de interne markt heeft voorgedaan. De Commissie onderstreept het belang van het versterken van de integratie van de markt in de EU-25, die op korte tot middellange termijn ruimte biedt voor een aanzienlijke toename van de handel en investeringen. Van de maatregelen die op het gebied van financiële diensten, netwerkindustrieën en het vennootschapsrecht in de uitgebreide interne markt zijn genomen, kunnen binnenkort de eerste positieve resultaten in de dagelijkse praktijk worden verwacht.
Wat het rechtskader van de interne markt betreft, is twee derde van de door de Commissie in 2004 gewenste wetgevingsmaatregelen ter verbetering van de situatie integraal goedgekeurd. Dit neemt echter niet weg dat diverse belangrijke voorstellen van de Commissie nog door de Raad en het Parlement moeten worden goedgekeurd, namelijk op het gebied van het Gemeenschapsoctrooi, de vereenvoudiging van de erkenning van beroepskwalificaties, en pan-Europese promotionele acties.
De Commissie brengt vier prioritaire punten naar voren die bijzondere aandacht verdienen:
Mededeling van de Commissie "Verslag over de implementatie van de internemarktstrategie (2003-2006)" [COM(2004) 22 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen]. In januari 2004 heeft de Commissie haar eerste verslag over de implementatie van de internemarktstrategie 2003-2006 gepresenteerd. In het algemeen constateerde de Commissie dat de resultaten die zijn geboekt in de eerste acht maanden sinds de goedkeuring van de strategie, een uiteenlopend beeld te zien geven. Ruim de helft van de acties die ultimo 2003 rond moesten zijn, is op tijd gerealiseerd. Bij een groot aantal van de uitgestelde acties gaat het evenwel om belangrijke dossiers van wetgevende aard die van cruciaal belang zijn voor het toekomstige concurrentievermogen van de EU.
De Commissie heeft bijgevolg voorgesteld in 2004 dringend actie te ondernemen op de volgende twee punten:
Volgens de Commissie zal succes op deze twee punten het mogelijk maken om de "strategie van Lissabon" een nieuwe impuls te geven en de grondslagen van de interne markt te versterken (meer intracommunautaire handel, meer concurrentie, hogere productiviteit, enz.).
Voor nadere informatie wordt verwezen naar:
de volledige tekst van de internemarktstrategie 2003-2006 (PDF);
de internetsite van directoraat-generaal Interne markt voor de internemarktstrategie (DE)(EN)(FR).
Laatste wijziging: 11.12.2006