Jaarverslag over de mensenrechten 2007

Dit negende jaarverslag van de Europese Unie over de mensenrechten heeft betrekking op de periode van 1 juli 2006 tot en met 30 juni 2007. Het biedt een overzicht van de mensenrechtenactiviteiten die de EU heeft uitgevoerd in derde landen.

MAATREGEL

Jaarverslag van de Europese Unie inzake de mensenrechten - 2007. Raad van de Europese Unie van 18 oktober 2007 [Niet in het Publicatieblad verschenen].

SAMENVATTING

Activiteiten in het kader van de externe betrekkingen

Bij de planning en het verloop van de operaties in het kader van het Europees veiligheids- en defensiebeleid (EVDB) wordt nu stilaan stelselmatig rekening gehouden met mensenrechtenvraagstukken. Vooral de bevordering van gelijkheid tussen mannen en vrouwen vormt een wezenlijk onderdeel van de strategische doelstellingen van de EVDB-taken.

Wat de civiele en militaire taken betreft die in het kader van het crisisbeheer worden uitgevoerd, heeft de Europese Unie met name de toezichtmissie te Atjeh (MSA) opgericht, haar bestaande missietaken voortgezet (EUJUST LEX in Irak et EUPOL COPPS in de Palestijnse gebieden) en heeft zij haar steun aan de missieopdrachten van de Afrikaanse Unie in de Soedanese regio Darfoer (AMIS) en in Somalië (AMISOM) verlengd.

In het kader van het Europese nabuurschapsbeleid (ENB) omvatte het politieke hoofdstuk van de ENB-actieplannen die met elk van de staten van de nabuurschapszone zijn vastgesteld, verbintenissen met betrekking tot de mensenrechten, goed bestuur en democratisering. Voor enkele partnerlanden (zoals Jordanië, Marokko en Libanon) is op de tenuitvoerlegging van deze actieplannen toegezien door subcomités die zich specifiek met mensenrechtenvraagstukken bezighouden.

De EU heeft haar dialoog op het gebied van mensenrechten met China, Iran, Oezbekistan en de Russische Federatie voortgezet. Voorts is zij begonnen met overleg over de mensenrechtenvraagstukken met de Verenigde Staten, Canada, Japan, Nieuw-Zeeland en de kandidaat-lidstaten.

Wat de clausules met betrekking tot de mensenrechten in samenwerkingsovereenkomsten met derde landen betreft, heeft het Europees Parlement in april 2007 een resolutie aangenomen waarin wordt aangedrongen op de ontwikkeling van een mechanisme om op de toepassing van de clausule toe te zien en op herziening van de clausule.

Er is een eerste analyse verricht van alle sedert 2000 in het kader van het Europees initiatief voor de democratie en de mensenrechten (EIDHR) ten uitvoer gelegde projecten. Dit EIDHR is overigens sinds 1 januari 2007 vervangen door een nieuw onafhankelijk financieel instrument.

In de verslagperiode is de EU actief gebleven met betrekking tot verscheidene thematische aangelegenheden zoals:

het tegengaan van de doodstraf, met name door voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 19 december 2006 een "verklaring tegen de doodstraf" in te dienen;
de strijd tegen marteling en onterende behandeling, met name door verder te gaan met het wereldwijde actieplan tegen folteringen en de inwerkingtreding van de verordening waarin de productie van en de handel in martelwerktuigen wordt verboden;
de verdediging van de rechten van het kind, met name door het formuleren van een langetermijnstrategie;
de bescherming van mensenrechtenactivisten, waaronder een evaluatie van de uitvoering van de EU-maatregelen op dit vlak;
de bevordering van de rechten van vrouwen en de gelijkheid van mannen en vrouwen, met name door de goedkeuring van een mededeling over gendergelijkheid in de ontwikkelingssamenwerking;
de bestrijding van mensenhandel;
verkiezingswaarneming en -ondersteuning;
asiel, migratie, vluchtelingen en ontheemden;
strijd tegen racisme, xenofobie en discriminatie;
vrijheid van geloofs- en levensovertuiging;
de rechten van personen die tot minderheden behoren en de rechten van autochtone bevolkingsgroepen.

De EU heeft met haar optreden binnen de internationale fora actief bijgedragen aan de werkzaamheden van de nieuwe Raad voor de mensenrechten van de Verenigde Naties die met ingang van juni 2006 in de plaats is gekomen van de Commissie voor de mensenrechten.

In het rapport wordt eveneens aandacht besteed aan het optreden van de EU ten opzichte van bepaalde landen. Zo wordt in het verslag vooral de vooruitgang beschreven op het gebied van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden in de landen die kandidaat zijn voor toetreding en de landen die vallen onder het Europese nabuurschapsbeleid. Na de goedkeuring van de nieuwe strategie in december 2005 is in Afrika bijzondere aandacht besteed aan de bevordering van de mensenrechten, in het kader van de versterkte politieke dialoog met elk Afrikaans land. De EU heeft haar ongerustheid tot uiting gebracht bij het uitblijven van enigerlei verbetering van de mensenrechtensituatie in Midden-Amerika. Zij heeft de ontwikkeling gevolgd van de situatie in Latijns-Amerika, met name in Colombia, Cuba, Guatemala, Mexico, Peru en Venezuela.

In Azië heeft zij vooral gelet op de toestand in Birma/Myanmar, Cambodja, China, Pakistan en Afghanistan.

Ontwikkeling van de toestand in de EU

Het op 15 februari 2007 opgerichte Europees Bureau voor de grondrechten is per 1 maart 2007 operationeel geworden. Dit bureau heeft tot taak onderzoek te doen naar vraagstukken met betrekking tot de grondrechten in de EU en de lidstaten, in het kader van de tenuitvoerlegging van het gemeenschapsrecht.

Op instigatie van de nieuwe persoonlijk vertegenwoordiger van de secretaris-generaal voor de mensenrechten op het gebied van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB) is binnen de Raad het team dat belast is met de mensenrechten versterkt. In het parlement heeft de subcommissie "mensenrechten" binnen de commissie buitenlandse zaken opdracht gegeven tot verscheidene studies over de naleving van de mensenrechten in enkele landen alsook tot studies over de tenuitvoerlegging van de verschillende richtsnoeren van de EU op dit gebied.

Laatste wijziging: 09.05.2008