Verordening (EG) nr. 2201/2003, ook wel “de verordening Brussel II bis” genoemd, is één enkel rechtsinstrument dat internationale paren moet helpen bij het oplossen van conflicten met betrekking tot hun echtscheiding en het gezag over hun kinderen waarbij meer dan één land betrokken is.
De verordening bevat:
De verordening heeft geen betrekking op materiële familierechtelijke aangelegenheden. Die vallen onder de verantwoordelijkheid van de individuele lidstaten.
De verordening is van toepassing op burgerrechtelijke zaken waarbij meer dan één land betrokken is en die betrekking hebben op:
Een van de belangrijkste doelstellingen is het handhaven van het recht van het kind om contact te houden met beide ouders, ook als die gescheiden zijn of in verschillende lidstaten wonen.
De verordening is niet van toepassing op zaken betreffende:
Huwelijkszaken
Er is geen algemene regel betreffende de bevoegdheid in huwelijkszaken. In plaats daarvan bevat de verordening zeven alternatieve gronden voor rechtsbevoegdheid om de lidstaat te bepalen waarvan de rechtbanken bevoegd zijn om uitspraak te doen in een zaak. Die gronden zijn gebaseerd op de nationaliteit van de echtgenoten of hun gewone verblijfplaats.
Ouderlijke verantwoordelijkheid
De verordening is van toepassing op:
Dergelijke zaken vallen doorgaans onder de rechtsbevoegdheid van de rechtbanken in de lidstaat waar het kind gewoonlijk verblijft. Als het onmogelijk is om vast te stellen waar een kind gewoonlijk verblijft (zoals in het geval van vluchtelingen), krijgt de lidstaat waar het kind zich bevindt automatisch rechtsbevoegdheid.
Kinderontvoering
De verordening bevat ook regels voor zaken waarbij kinderen onwettig worden overgebracht of vastgehouden.
De rechtbanken van de lidstaat waar het kind gewoonlijk verbleef onmiddellijk voor de ontvoering, blijven rechtsbevoegdheid hebben tot het kind hoofdzakelijk in een andere lidstaat woont.
Erkenning
Krachtens de verordening moet elke lidstaat in een andere lidstaat gegeven beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid automatisch erkennen. Erkenning kan worden geweigerd, onder andere indien:
Voor beslissingen betreffende ouderlijke verantwoordelijkheid kan erkenning ook worden geweigerd indien:
Handhaving
Een beslissing inzake de uitoefening van ouderlijke verantwoordelijkheid die uitvoerbaar is in de lidstaat waar ze werd gegeven, kan worden uitgevoerd in een andere lidstaat als ze daar op verzoek van een belanghebbende uitvoerbaar is verklaard. Er is evenwel geen verklaring nodig voor beslissingen die omgangsrecht toekennen of de terugkeer van een kind betreffen, indien met betrekking tot de beslissing door de oorspronkelijke rechter een certificaat werd afgegeven in overeenstemming met de verordening.
Samenwerking tussen centrale autoriteiten inzake ouderlijke verantwoordelijkheid
Elke lidstaat wijst een centrale autoriteit aan (of meer dan één) met de volgende bevoegdheden:
De centrale autoriteiten komen regelmatig samen als leden van het Europees justitieel netwerk in burgerlijke en handelszaken.
Bestaande overeenkomsten
Deze verordening is een algemene regel en vervangt bestaande verdragen over hetzelfde onderwerp waarbij twee of meer lidstaten zijn betrokken. In de betrekkingen tussen de lidstaten heeft de verordening voorrang boven bepaalde multilaterale verdragen:
Met betrekking tot het Verdrag van ’s-Gravenhage van 19 oktober 1996 inzake ouderlijke verantwoordelijkheid en maatregelen voor de bescherming van kinderen (zie samenvatting) is de verordening volledig van toepassing indien het kind gewoonlijk in een EU-lidstaat woont.
Uitzonderingen en speciale regels
Denemarken is geen partij bij de verordening en is er daarom niet aan gebonden.
Speciale regels zijn van toepassing op:
Intrekking
De verordening Brussel II bis is herzien bij Verordening (EU) 2019/1111 (herschikte verordening Brussel II bis), die vanaf 1 augustus 2022 van toepassing wordt (zie samenvatting).
De verordening is van toepassing sinds 1 maart 2005.
Zie voor meer informatie:
Verordening (EG) nr. 2201/2003 van de Raad van 27 november 2003 betreffende de bevoegdheid en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid, en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1347/2000 (PB L 338 van 23.12.2003, blz. 1–29)
Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EG) nr. 2201/2003 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.
Besluit 2010/405/EU van de Raad van 12 juli 2010 houdende machtiging om nauwere samenwerking aan te gaan op het gebied van het toepasselijke recht inzake echtscheiding en scheiding van tafel en bed (PB L 189 van 22.7.2010, blz. 12–13)
Verordening (EU) nr. 1259/2010 van de Raad van 20 december 2010 tot nauwere samenwerking op het gebied van het toepasselijke recht inzake echtscheiding en scheiding van tafel en bed (PB L 343 van 29.12.2010, blz. 10–16)
Besluit 2012/714/EU van de Commissie van 21 november 2012 houdende bevestiging van de deelneming van Litouwen aan de nauwere samenwerking op het gebied van het toepasselijke recht inzake echtscheiding en scheiding van tafel en bed (PB L 323 van 22.11.2012, blz. 18–19)
Besluit 2014/39/EU van de Commissie van 27 januari 2014 houdende bevestiging van de deelneming van Griekenland aan de nauwere samenwerking op het gebied van het toepasselijke recht inzake echtscheiding en scheiding van tafel en bed (PB L 23 van 28.1.2014, blz. 41–42)
Laatste bijwerking 03.09.2021