Taalgebruik in de voorlichting aan de consument
Het taalgebruik wordt geregeld door verscheidene bepalingen van de communautaire wetgeving. In het geval van gevaarlijke producten zijn deze regels bijvoorbeeld zeer strikt. Doel van de wetgeving op het taalgebruik is de consument goed voor te lichten, meertalige informatie te bevorderen en de lidstaten vrij te laten in hun taalbeleid.
BESLUIT
Mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement van 10 november 1993 over het taalgebruik ter voorlichting van de consumenten in de Gemeenschap [COM (93) 456 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen].
SAMENVATTING
In deze mededeling herinnert de Commissie eraan dat consumenten recht hebben op informatie over de kwaliteit en de kenmerken van de aangeboden producten en diensten.
In de mededeling wordt een overzicht gegeven van de nationale en communautaire regelingen ten aanzien van het taalgebruik op het gebied van de consumentenvoorlichting. Het gaat daarbij om:
Daarnaast worden in de mededeling een aantal mogelijkheden ter versterking van de consumentenvoorlichting in overweging gegeven.
Al naar gelang de behandelde zaak en de beoogde doelstelling kent de communautaire wetgeving een grote verscheidenheid aan bepalingen. In een aantal gevallen wordt expliciet naar het taalgebruik verwezen. Dit is het geval bij wijnen, de marktintroductie van medicijnen en de etikettering van tabaksproducten. In andere gevallen zijn de lidstaten verplicht om regels op te stellen. Etiketten op levensmiddelen en informatie over de voedingswaarde van levensmiddelen moeten bijvoorbeeld in een taal zijn gesteld die voor de koper "gemakkelijk te begrijpen is". Het kan eveneens voorkomen dat het vraagstuk van het taalgebruik helemaal niet aan de orde komt, zoals bij misleidende reclame of consumentenkredieten (es de en fr), of dat het aan de lidstaten wordt overgelaten om eisen ten aanzien van het taalgebruik op te stellen (veilig speelgoed, cosmetische producten (es de en fr)).
Hoewel er in de richtlijnen voor de technische harmonisatie van bepaalde industriële producten duidelijk pogingen zijn gedaan om tot uniformiteit te komen, is er in de communautaire regelgeving geen sprake van een systematische aanpak op het gebied van het taalgebruik. Het gevolg hiervan is dat er zich soms interpretatieproblemen voordoen, met name wanneer het over het begrip "gemakkelijk te begrijpen taal" voor de consument gaat.
Dit gebrek aan samenhang valt ten dele toe te schrijven aan het feit dat het om zeer uiteenlopende zaken gaat (levensmiddelen, cosmetische producten, pakketreizen, veilig speelgoed, financiële dienstverlening, enz.). Het valt tevens te verklaren uit de beperkingen die voortvloeien uit het EEG-Verdrag, aangezien regelingen ten aanzien van het taalgebruik als hindernis voor het vrije verkeer van goederen en diensten kunnen worden beschouwd. Er dient dan ook een evenwicht te worden gevonden tussen het te handhaven vrije verkeer enerzijds en de gezondheid en veiligheid van de consument anderzijds. Daarnaast is het wenselijk dat de communautaire wetgeving ten aanzien van het taalgebruik vereenvoudigd wordt.
De door de lidstaten gehanteerde benaderingen lopen sterk uiteen, aangezien het vraagstuk van het taalgebruik niet overal op dezelfde wijze speelt. Dit neemt niet weg dat ruim de helft van de lidstaten het noodzakelijk hebben geacht dat de consument in de eigen taal wordt voorgelicht.
Indien het anderzijds in de communautaire wetgeving aan de lidstaten wordt overgelaten om vereisten ten aanzien van het taalgebruik in het kader van de consumentenvoorlichting op te stellen, wordt van deze mogelijkheid over het geheel genomen niet vaak gebruik gemaakt.
In de mededeling wordt onderstreept dat informatie die moeilijk te lezen en te begrijpen valt heel nadelige gevolgen voor de gezondheid en de veiligheid van de consument kan hebben. Levensmiddelen zijn in dit verband een goed voorbeeld: wanneer iemand die een allergie heeft, aan suikerziekte lijdt of een bepaald dieet moet volgen een etiket niet goed begrijpt, kan dit ernstige gevolgen hebben voor zijn of haar gezondheid. Hetzelfde geldt voor een onvolledige vertaling van een gebruiksaanwijzing. Bij het gebruik van elektrische apparaten (es de en fr)kan dit gevaar opleveren.
In de mededeling wordt er voorts op gewezen dat het hier om een vraagstuk voor alle consumenten gaat, met inbegrip van kinderen die niet noodzakelijkerwijs een andere taal beheersen.
Aan de hand van de in de mededeling gepresenteerde analyse stelt de Commissie een evenwichtige benadering voor, waarin rekening is gehouden met:
In het kader van deze nieuwe benadering geeft de Commissie de volgende vijf punten in overweging:
Rechtspraak
Overeenkomstig de rechtspraak (zie hieronder, arrest-Peeters over de verkoop van levensmiddelen en zaak C-33/97/2 over de etikettering van producten) moedigt de communautaire wetgever meertalige voorlichting aan.
13. De communautaire wetgever is van mening dat de nationale wetgeving termen in een vreemde taal moet toelaten, bijvoorbeeld op etiketten van producten, indien deze termen de consument beter helpen voorlichten of indien ze alleen in de oorspronkelijke taal bestaan (antwoord van de heer Bolkestein namens de Commissie op schriftelijke vraag P-3785/02 van Europees Parlementslid Bruno Gollnish).
GERELATEERDE BESLUITEN
Mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's - Een nieuwe kaderstrategie voor meertaligheid [COM(2005) 596 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen]. Voor het eerst heeft de Commissie een speciale mededeling over meertaligheid gepresenteerd. Haar beleid bestaat erin de wetgeving, procedures en informatie van de Europese Unie voor de burgers in hun eigen taal toegankelijk maken.
Voorts worden in de mededeling maatregelen voorgesteld om het leren van talen en de taalverscheidenheid te bevorderen. Meer talenkennis is ook bevorderlijk voor de economische groei, aangezien meertalige arbeidskrachten gemakkelijker in een andere lidstaat kunnen gaan werken of studeren.
Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad - Jaarlijkse beleidsstrategie voor 2005 [COM(2004) 133 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen]. Na de toetreding van 10 nieuwe lidstaten in mei 2004 moet de Europese Unie op taalgebied een grote inspanning leveren om de burgers van de nieuwe lidstaten voor te lichten. Dit heeft aanzienlijke gevolgen voor de begroting van de EU. Om de aankondigingen van overheidsopdrachten in het Supplement bij het Publicatieblad te produceren en te verspreiden, worden de middelen voor 2005 bijvoorbeeld met 3 miljoen euro verhoogd tot 32,5 miljoen euro.
Resolutie van de Raad van 17 december 1998 over gebruiksaanwijzingen voor technische gebruiksgoederen [Publicatieblad C 411 van 31.12.1998]. De Raad heeft de lidstaten en het bedrijfsleven verzocht verdere inspanningen te leveren om informatie beschikbaar te stellen die uit taalkundig oogpunt begrijpelijk is voor de consument. Gebruiksaanwijzingen van technische gebruiksgoederen moeten bijvoorbeeld opgesteld zijn in de officiële taal van het eigen land of een andere taal die gemakkelijk te begrijpen is in de regio waar het product wordt verkocht. Dit geldt ook voor goederen die uit derde landen of regio's afkomstig zijn. Zowel de Raad als de Commissie baseren zich op de jurisprudentie van het Hof van Justitie, bijvoorbeeld zaak C-33/97/2 over de etikettering van producten.
In november 1993 heeft de Commissie een mededeling ingediend betreffende het gebruik van talen bij de verkoop van levensmiddelen naar aanleiding van het arrest-Peeters [COM(93) 532 def.].
Laatste wijziging: 26.07.2006