Een strategie voor de bescherming van het mariene milieu

1) DOELSTELLING

Lancering van een proces van uitwerking van een thematische strategie ter bevordering van het duurzaam gebruik van de rijkdommen van zeeën en oceanen, alsook ter bevordering van de instandhouding van de mariene ecosystemen van de gehele wereld.

2) BESLUIT

Mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement van 2 oktober 2002 - Naar een strategie voor de bescherming en de instandhouding van het mariene milieu [COM(2002) 539 def. - Niet gepubliceerd in het Publicatieblad].

3) SAMENVATTING

Het zesde milieuactieprogramma voorziet in de ontwikkeling van een thematische strategie voor de bescherming en instandhouding van het mariene milieu. Deze mededeling gaat in op dit probleem en is een eerste stap in de ontwikkeling van deze strategie. Die laatste zal worden uitgewerkt in het kader van een open samenwerkingsproces waaraan alle communautaire instellingen, betrokken regionale organisaties en andere belanghebbenden zullen deelnemen.

De huidige situatie

In deze mededeling wordt eerst een overzicht gegeven van de staat van het milieu van de zeeën en oceanen, met name die welke palen aan de Europese kusten, en wordt een gedetailleerde beschrijving van de huidige toestand gegeven. Er wordt onderstreept dat er talrijke bedreigingen zijn voor het mariene milieu, meer bepaald de verarming van de biodiversiteit en de wijziging van de structuur ervan, de verdwijning van habitats, de verontreiniging door gevaarlijke stoffen en nutriënten en de potentiële weerslag van dit alles op de klimaatverandering.

Factoren die het mariene milieu bedreigen zijn onder meer de commerciële visserij, olie- en gaswinning, scheepvaart, afzetting van gevaarlijke stoffen en nutriënten via het water en de atmosfeer en fysieke degradatie van de habitats ten gevolge van baggeren en het onttrekken van zand en grind.

In de mededeling wordt ook een overzicht gegeven van het geheel van het bestaande beleid en de bestaande wetgeving van de Europese Unie op het gebied van de bescherming van zeeën en oceanen (zie bijlage 2). Aangezien die beleidslijnen steeds betrekking hebben op specifieke problemen of geografische zones, moet worden geconcludeerd dat een geïntegreerd beleid voor de bescherming van het mariene milieu tot dusverre ontbreekt. Er wordt ook een overzicht gegeven van de bestaande verdragen, organisaties en regionale of internationale overeenkomsten (zie bijlage 4).

In de mededeling wordt veel aandacht besteed aan de huidige stand van kennis over het mariene milieu. Daarbij wordt gewezen op de volgende leemten:

gebrek aan kennis over de precieze effecten van de activiteit van de mens of van natuurlijke ontwikkelingen op de biodiversiteit en over de snelheid van herstel wanneer die menselijke of natuurlijke oorzaken worden weggenomen;
gebrek aan inzicht in de wijze waarop veranderingen in de biodiversiteit of in de structuur van soorten de mariene ecosystemen beïnvloeden;
ontbreken van nauwkeurige en betrouwbare gegevens over het beheer van de visserij en de effecten daarvan, de chemicaliën, de lozingen van de industrie in de zee en de toevoer van nutriënten en van radioactieve stoffen;
in kaart brengen van de verschillende componenten van de mariene biodiversiteit.

In bijlage 3 van de mededeling wordt een analyse gegeven van de lopende onderzoeksactiviteiten op het gebied van het mariene milieu. Daarbij wordt gewezen op de problemen met betrekking tot toezicht, evaluatie, onderzoek en benutting en verspreiding van de gegevens en verzamelde informatie.

Bij wijze van conclusie wordt in de mededeling aangestipt dat er, ondanks de in de afgelopen drie decennia getroffen maatregelen, nog vele problemen moeten worden opgelost en er nog steeds ernstige bedreigingen op het mariene milieu wegen. Er is reeds aanzienlijke vooruitgang geboekt wat de kwaliteit van de Europese zeeën betreft en in bepaalde gevallen is de achteruitgang op verontreinigingsgebied gestopt en is een begin gemaakt met een verbetering van de toestand.

De doelstellingen van de strategie

Nadat zij een overzicht heeft gegeven van de huidige situatie, stelt de Commissie voor dat in het kader van de strategie voor de bescherming van het mariene milieu een reeks ambitieuze, duidelijke en samenhangende doelstellingen worden vastgelegd ter bevordering van het duurzame gebruik van de mariene rijkdommen en de instandhouding van de mariene ecosystemen.

De algemene doelstelling van de voorgestelde strategie ter bescherming van het mariene milieu is de bevordering van het duurzame gebruik van de zeeën en de instandhouding van de mariene ecosystemen, met name de zones van grote waarde voor de biodiversiteit.

Ook andere sectorale doelstellingen van de strategie worden behandeld. Zij hebben betrekking op het probleem van de verarming van de biodiversiteit, de vernietiging van habitats, de lozing van gevaarlijke stoffen, de eutrofiëring, radioactieve stoffen, de verontreiniging door koolwaterstoffen, het storten van afvalstoffen, het vervoer van goederen over zee, de klimaatverandering, het onderzoek en de verbetering van de coördinatie.

De acties in het kader van de strategie

In de mededeling wordt herhaaldelijk onderstreept dat de activiteiten met het oog op de verwezenlijking van bovenstaande doelstellingen de volgende elementen moeten omvatten:

uitwerking van een samenhangend beleid voor het mariene milieu door de geleidelijke invoering van een aanpak die op ecosystemen is gebaseerd en die voortbouwt op de bestaande beleidslijnen;
verbetering van de tenuitvoerlegging en geïntegreerde toepassing van bestaande en nieuwe wetgeving;
invoering van mechanismen en acties ter vergemakkelijking van de coördinatie van deze maatregelen en van de werkzaamheden van de verschillende organisaties en betrokken partijen;
lancering van initiatieven om de kennis te vergroten inzake de afgelopen en (verwachte) toekomstige evolutie van de kwaliteit van de Europese zeeën, alsook over de procedures en methodologieën om deze informatie te evalueren;
versterking en verbetering van de coördinatie tussen de verschillende financieringsinstrumenten ter bevordering van de bescherming van het mariene milieu;
toepassing van deze strategische elementen op regionaal en mondiaal niveau.

In de mededeling worden ook specifieke activiteiten voor elk van de sectoren in kwestie voorgesteld.

4) uitvoeringsmaatregelen

5) verdere werkzaamheden

Mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement van 24 oktober 2005 - Thematische strategie inzake de bescherming en het behoud van het mariene milieu [COM(2005) 504 - Niet bekendgemaakt in het Publicatieblad]. De Commissie stelt een kader en gemeenschappelijke doelstellingen ter bescherming en behoud van het mariene milieu voor. Om deze gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken, zullen de lidstaten de problemen in de mariene gebieden die tot hun grondgebied behoren, moeten evalueren. Verder zullen ze voor iedere regio samenhangende beheersplannen moeten opstellen en ten uitvoer leggen, en vervolgens toezien op de naleving ervan.

Laatste wijziging: 10.05.2006