Rechtsbescherming: databanken
SAMENVATTING VAN:
Richtlijn 96/9/EG betreffende de rechtsbescherming van databanken
WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?
De richtlijn heeft tot doel te voorzien in de rechtsbescherming van databanken*, die twee aspecten kent:
- auteursrechtelijke bescherming van de intellectuele schepping waarom het bij de keuze of de rangschikking van elementen gaat;
- bescherming sui generis* van een substantiële investering (financiële en personele middelen, moeite en energie) in de verkrijging, de controle of de presentatie van de inhoud van een databank.
KERNPUNTEN
Toepassingsgebied
De richtlijn:
- is van toepassing op databanken, ongeacht hun vorm (bv. elektronisch (online) of niet-elektronisch (offline));
- is niet van toepassing op de bij de fabricage of de werking van de databank gebruikte software of op de werken en elementen die de databank bevat.
De richtlijn is niet van invloed op de wettelijke voorschriften inzake met name octrooien, merken, tekeningen en modellen of oneerlijke concurrentie.
Auteursrecht
- Een databank wordt auteursrechtelijk beschermd indien de keuze of de rangschikking van de inhoud ervan een eigen intellectuele schepping van de maker vormt.
- De maker van een databank heeft een aantal exclusieve rechten (handelingen waarvoor toestemming nodig is), bv. reproductie, verandering, verspreiding enz.
- De rechtmatige gebruiker van een databank mag onder bepaalde beperkingen de voor het gebruik van de databank noodzakelijke handelingen waarvoor toestemming nodig is, verrichten.
- Er wordt ook voorzien in andere uitzonderingen (bv. illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek).
Rechten sui generis
- Naast de auteursrechtelijke regelingen omvat de richtlijn een reeks regelingen sui generis, zodat de maker van een databank kan verhinderen dat de inhoud van een databank zonder toestemming wordt opgevraagd en/of hergebruikt.
- Rechten sui generis zijn economische rechten en kunnen als zodanig overgedragen, afgestaan of contractueel in licentie gegeven worden.
- Rechtmatige gebruikers mogen zonder toestemming niet-substantiële delen van de inhoud van een databank opvragen en hergebruiken. Ze mogen evenwel geen handelingen verrichten waardoor ongerechtvaardigde schade wordt toegebracht aan de rechtmatige belangen van de maker van de databank of van een persoon die de werken of diensten aanbiedt die de databank bevat.
- Er wordt ook voorzien in andere uitzonderingen (bv. illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek).
- Het recht om opvraging en/of hergebruik zonder toestemming te verhinderen geldt voor een periode van vijftien jaar, ingaand op de datum waarop de fabricage van de databank is voltooid.
- Bescherming tegen opvraging of hergebruik zonder toestemming wordt verleend aan databanken waarvan de maker een EU-onderdaan is of een vennootschap of onderneming is die in de EU is gevestigd of die haar statutaire zetel, hoofdbestuur of hoofdvestiging in de EU heeft.
VANAF WANNEER IS DE RICHTLIJN VAN TOEPASSING?
De richtlijn is sinds 16 april 1996 van toepassing en moest voor 31 december 1997 in de EU-landen in nationale wetgeving worden omgezet.
ACHTERGROND
Er zijn twee beoordelingen van de richtlijn uitgevoerd, één in 2005 en één in 2018.
Zie voor meer informatie:
KERNBEGRIPPEN
Databank: een verzameling van werken, gegevens of andere zelfstandige elementen, systematisch of methodisch geordend, en afzonderlijk met elektronische middelen of anderszins toegankelijk.
Recht sui generis: een eigendomsrecht, vergelijkbaar met, maar anders dan het auteursrecht. Dit recht bestaat om de substantiële investering in de verkrijging, de controle of de presentatie van de inhoud van een databank te erkennen, ook wanneer het hierbij niet om het creatieve aspect gaat dat tot uiting komt in het auteursrecht.
BELANGRIJKSTE DOCUMENT
Richtlijn 96/9/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 1996 betreffende de rechtsbescherming van databanken (PB L 77 van 27.3.1996, blz. 20-28)
Laatste bijwerking 11.01.2019