Tien jaar Economische en Monetaire Unie: successen, knelpunten en nieuwe uitdagingen
Tien jaar geleden hebben de Europese leiders het besluit genomen om de eenheidsmunt, de euro, in te voeren. In deze mededeling gaat de Europese Commissie in op de ervaring die in de eerste tien jaar van de Economische en Monetaire Unie (EMU) is opgedaan, worden de doelstellingen en uitdagingen waarmee het eurogebied te maken krijgt in kaart gebracht en wordt een beleidsagenda voorgesteld die ervoor moet zorgen dat het succes van de EMU een vervolg krijgt.
BESLUIT
Mededeling van de Commissie van 7 mei 2008 aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité, het Comité van de Regio's en de Europese Centrale Bank - Tien jaar Economische en Monetaire Unie: successen, knelpunten en nieuwe uitdagingen [COM(2008) 238 definitief – Niet verschenen in het Publicatieblad].
SAMENVATTING
Tien jaar na zijn invoering blijkt de euro een eclatant succes en tevens het meest tastbare resultaat van de Europese integratie. De afgelopen tien jaar werden gekenmerkt door lage en stabiele inflatiepercentages en rentetarieven, hetgeen een krachtige impuls heeft gegeven aan de investeringen in het eurogebied. De begrotingsconsolidatie is voortgezet en de werkgelegenheidsschepping bereikte een recordpeil. De productie en de productiviteit zijn evenwel langzamer gestegen dan in andere ontwikkelde economieën, terwijl ook de bezorgdheid omtrent de inkomensverdeling is toegenomen. In de toekomst zal de EMU voor uitdagingen komen te staan die voortvloeien uit de om zich heen grijpende globalisering, een vergrijzende bevolking, stijgende voedsel- en energieprijzen en de gevolgen van de klimaatverandering.
Tien jaar monetaire en economische stabiliteit en integratie
De EMU heeft de economische en marktintegratie in de hand gewerkt door het wisselkoersrisico weg te nemen en de kosten van grensoverschrijdende transacties te verlagen, hetgeen tot de totstandkoming van de interne markt en de integratie van de productmarkten heeft bijgedragen. De euro is uitgegroeid tot 's werelds tweede valuta na de VS-dollar en daardoor een krachtige katalysator voor de integratie van de financiële markt geworden. De SEPA (gemeenschappelijk eurobetalingsruimte) [EN] zal een einde maken aan de verschillen tussen binnenlandse en grensoverschrijdende retailbetalingen.
In de eerste tien jaar EMU is een recordaantal van 16 miljoen nieuwe banen geschapen. Tegelijkertijd is de werkloosheid gedaald tot circa 7 %, het laagste peil in ruim vijftien jaar. Bovendien heeft de EMU de lidstaten van de Europese Unie die een inhaalproces doormaken, grote voordelen gebracht door, naast de steun in het kader van het cohesiebeleid en uit de structuurfondsen, te zorgen voor een stabiel macro-economisch klimaat en lage rentetarieven.
Dankzij het door de Europese Centrale Bank (ECB) gevoerde ene monetaire beleid in combinatie met een nationaal, maar gecoördineerd begrotingsbeleid is de macro-economische stabiliteit verzekerd. Binnen het eurogebied behoren wisselkoersschommelingen en -aanpassingen tot het verleden. Het monetaire beleid heeft bovendien gezorgd voor een verankering van de langetermijnverwachtingen voor de inflatie: in de eerste tien jaar EMU heeft de gemiddelde inflatie ongeveer 2 % bedragen, tegen 3 % in de jaren negentig en 8 à 10 % in de jaren zeventig en tachtig. Mede daardoor is het eurogebied thans beter bestand tegen ongunstige externe ontwikkelingen.
Dankzij het stabiliteits- en groeipact (SGP) is de begrotingsdiscipline verbeterd en de economie van het eurogebied is economisch en financieel sneller geïntegreerd dan die van de rest van de EU. Bij de budgettaire consolidatie, die de macro-economische stabiliteit in de hand heeft gewerkt, zijn de afgelopen jaren indrukwekkende vorderingen gemaakt: in 2007 bedroeg het tekort slechts 0,6 % van het bbp, tegen gemiddeld ongeveer 4 % in zowel de jaren tachtig als de jaren negentig.
Resterende uitdagingen voor de EMU als gevolg van nieuwe mondiale trends
Hoewel het beeld na tien jaar EMU over het geheel genomen positief is, zijn niet alle verwachtingen ingelost en blijven er uitdagingen bestaan, zoals de globalisering, stijgende voedsel- en energieprijzen en de vergrijzing. Zo is de potentiële groei met circa 2 % per jaar nog steeds te laag en blijven de inflatie en de arbeidskosten per eenheid product te sterk uiteenlopen van land tot land. Op internationaal niveau is een duidelijke strategie vereist, zodat het eurogebied in een door een voortschrijdende globalisering gekenmerkte wereld een krachtige stem kan laten horen in internationale economische fora. Tot slot doet het beeld dat het publiek van de euro heeft, onvoldoende recht aan het economische succes van de EMU. Zo heerst in sommige landen de opvatting onder het publiek dat de invoering van de euro tot forse prijsstijgingen heeft geleid. De inflatie is tijdens de overgang naar de euro nauwelijks gestegen, maar in bepaalde sectoren en landen zijn incidentele, slinkse prijsverhogingen doorgevoerd die schadelijk zijn geweest voor het imago van de eenheidsmunt.
Om de uitdagingen voor de komende tien jaar met succes te kunnen aangaan, moet de bestaande macro-economische stabiliteit worden vastgehouden en moet tegelijk de potentiële groei worden verhoogd en de welvaart van de inwoners van het eurogebied worden vergroot. Tevens moet ervoor worden gezorgd dat de EMU zich soepel kan aanpassen wanneer er nieuwe leden bijkomen en moeten de belangen van het eurogebied in de mondiale economie worden beschermd. Daarom heeft de Commissie een drieledige agenda voorgesteld:
Achtergrond
In mei 1998 heeft de Raad besloten over te gaan naar de derde en laatste fase van de Economische en Monetaire Unie (EMU) en de eenheidsmunt, de euro, in te voeren. Vanaf 1 januari 1999 bestond de euro in girale vorm en op 1 januari 2002 werden in 12 lidstaten eurobankbiljetten en –munten in omloop gebracht. Momenteel maken 17 van de 27 lidstaten deel uit van het eurogebied.
Laatste wijziging: 11.06.2008