Verdere integratie van het Europees spoorwegsysteem: het derde spoorwegpakket

Met deze mededeling wil de Commissie een nieuwe dynamiek tot stand te brengen in de Europese spoorwegsector door de aantrekkingskracht en concurrentiepositie van de trein te verbeteren. In de mededeling komen verschillende onderwerpen aan bod: opleiding van de treinbestuurders, reizigersrechten en de opening van de markt voor reizigersvervoer.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie van 3 maart 2004 betreffende de Voortzetting van de integratie van het Europese spoorwegsysteem: het derde spoorwegpakket [COM(2004) 140 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad].

SAMENVATTING

In het witboek van 2001 " Het Europese vervoersbeleid tot het jaar 2010: tijd om te kiezen " heeft de Commissie uiteengezet welke doelstellingen zij wenst te bereiken door de hervorming van de spoorwegsector. Deze mededeling biedt een overzicht van de maatregelen die de Commissie voorstelt in het kader van het derde spoorwegpakket: de openstelling van het reizigersvervoer voor concurrentie tegen 2010, invoering van een certificering voor treinbestuurders en een versterking van de reizigersrechten.

Twee richtlijnen en twee verordeningen, waarvan er één is verworpen door het Europees Parlement, vormen zo het derde spoorwegpakket.

Voorstel voor een richtlijn [COM(2004) 142 def.] inzake de certificering van treinbestuurders

In haar mededeling herinnert de Commissie aan het belang van een goede opleiding van treinbestuurders voor de veiligheid. Zij maakt een onderscheid tussen twee vaardigheden die een bestuurder dient te bezitten:

• algemene beroepsvaardigheden;
• specifieke vaardigheden: kennis van het traject waarop wordt gereden, van het bestuurde materieel en van de procedures in de onderneming waar de bestuurder werkt. Door de opening van de markt voor het goederenvervoer per spoor zullen meer bestuurders ook op spoornetten in andere lidstaten rijden. Daarom wenst de Commissie:
• een certificering in te voeren die aantoont dat de bestuurder over voldoende algemene vaardigheden beschikt, gestaafd door een individueel rijbewijs dat in de hele Gemeenschap geldig is en wordt erkend;
• een aantal aanvullende verklaringen op te stellen betreffende de specifieke kennis (kennis van een traject, rollend materieel of specifieke onderneming), waarin bovendien wordt bevestigd dat de bestuurder gemachtigd is een trein te besturen.

Voorstel voor een verordening [COM(2004) 143 def.] betreffende de rechten en verplichtingen van reizigers in het internationale treinverkeer

Om de aantrekkelijkheid van het spoorvervoer te verhogen wenst de Commissie tevens dat de rechten van treinreizigers beter worden beschermd, met name wat betreft terugbetaling bij vertraging. Precies bij internationale reizen bevindt de reiziger zich in een onzekere situatie. De Commissie is van mening dat het huidige internationale kader, op basis van het Verdrag betreffende het internationale spoorwegvervoer (COTIF), niet ver genoeg gaat. Er worden immers geen rechtstreekse rechten aan de reiziger toegekend.

De Commissie beschouwt de toegang tot informatie en inlichtingen over tarieven, alsmede de mogelijkheid rechtstreekse tickets aan te schaffen voor een internationaal traject als minimale kwaliteitseisen om de dienstverlening aantrekkelijker te maken. Voorts vindt de Commissie dat bij een ongeval, incident of vertraging van de trein de verantwoordelijkheden duidelijk moeten zijn omschreven. Voor vertragingen moeten compensatieniveaus worden vastgesteld en moeten ook de diverse beroepsmogelijkheden voor de reizigers worden toegelicht. Ten slotte wenst de Commissie dat meer rekening wordt gehouden met de behoeften van personen met beperkte mobiliteit.

De Commissie is van mening dat de behoefte aan een rechtskader voor de reiziger nog groter wordt wanneer de markt voor bepaalde diensten wordt opengesteld.

Voorstel voor een Richtlijn [COM(2004) 139 def.] betreffende de opening van de markt voor het reizigersvervoer

De Commissie constateert voorts dat de situatie in het regionaal, nationaal of internationaal vervoer verschillend is. Bij de openstelling van de diverse marktsegmenten wil zij rekening houden met deze verschillen door twee marktintegratiemodellen te combineren:

• het eerste model bestaat erin via een mededingingsprocedure een openbaredienstcontract aan te besteden. Dit model is volgens de Commissie het meest geschikt voor (voor)stedelijke en regionale treinen, die de grote meerderheid van het reizigersvervoer voor hun rekening nemen. Dit model is gebaseerd op Verordening (EEG) nr. 1191/69 betreffende openbaredienstverplichtingen;
• het tweede model betreft de openstelling van de infrastructuur voor exploitanten die internationale diensten aanbieden. Dit model is eerder bedoeld voor langeafstandsvervoer of specifieke diensten waar door commerciële innovatie nieuwe klanten kunnen worden aangetrokken. De exploitanten dienen te beschikken over:

- materieel en bestuurders die in de betrokken lidstaten erkend zijn;

- een erkenning als spoorwegonderneming in een EU-lidstaat;

- een door de veiligheidsinstanties van alle lidstaten waar de onderneming wenst te rijden, afgegeven veiligheidscertificaat;

- capaciteit op de infrastructuur, zodat een betrouwbare dienst kan worden aangeboden.

De Commissie wenst alle internationale diensten vanaf 1 januari 2010 open te stellen voor concurrentie. Deze concurrentie omvat ook cabotage door internationale treinen (vervoer van reizigers tussen twee plaatsen binnen één lidstaat).

Interoperabiliteitseisen

De Commissie herhaalt dat er behoefte is aan een technische harmonisering om de interoperabiliteit van het materieel en de uitrusting te verzekeren, zodat het spoorsysteem verder kan worden geïntegreerd.

Een vierde voorstel verworpen door het Parlement

De Commissie had ook een voorstel ingediend voor een verordening ter verbetering van de kwaliteit van het spoorwegvervoer. Het werd in eerste lezing door het Europees Parlement verworpen. Het voorstel voorzag in een aantal minimale kwaliteitseisen die in de vervoerscontracten moesten worden opgenomen, onder meer om een compensatieregeling bij vertraging van de trein of beschadiging van de vervoerde goederen. Het voorstel moest spoorwegondernemingen en hun klanten ertoe aanzetten kwaliteitseisen op te nemen in de vervoerscontracten.

Laatste wijziging: 29.08.2007