Toegestane maximale afmetingen en gewichten voor vrachtwagens, bussen en touringcars

SAMENVATTING VAN:

Richtlijn 96/53/EG — Maximaal toegestane afmetingen en gewichten voor vrachtwagens, bussen en touringcars die deelnemen aan het internationale verkeer

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?

De richtlijn inzake gewichten en afmetingen heeft als doel het functioneren van de interne markt van de Europese Unie (EU) te verbeteren en het vrije verkeer van goederen in de EU te waarborgen door maximale grenswaarden vast te stellen voor vrachtwagens, bussen en touringcars die worden gebruikt voor internationaal vervoer binnen de EU.
De richtlijn bepaalt dat nationale transportbedrijven moeten voldoen aan de voor het internationaal vervoer vastgestelde normen.
De richtlijn werd gewijzigd door Richtlijn (EU) 2015/719 die tot doel heeft vrachtwagens en bussen groener en veiliger te maken door — in bepaalde gevallen en onder bepaalde voorwaarden — maximale gewichten en afmetingen toe te staan die de grenswaarden uit Richtlijn 96/53/EG overschrijden.

KERNPUNTEN

Toepassingsgebied

De gewijzigde richtlijn is van toepassing op de afmetingen van:
- vrachtwagens en hun aanhangwagens van meer dan 3,5 ton;
- passagiersvoertuigen voor het vervoer van meer dan negen personen.
De richtlijn is niet van toepassing op gelede bussen met meer dan één geleed gedeelte.
Richtlijn (EU) 2015/719 staat een extra gewicht van 1 ton toe voor vrachtwagens en bussen met drie assen die worden aangedreven door alternatieve brandstoffen*, vanwege het voor de alternatieve brandstoftechnologie vereiste extra gewicht.
De richtlijn werd door Verordening (EU) 2019/1242 gewijzigd om te voorzien in een extra ton voor emissieloze* vrachtwagens en bussen met drie assen (zie de samenvatting).
De richtlijn voorziet ook in een verhoging met 1,5 ton van het maximumgewicht van bussen met twee assen vanwege de ontwikkelingen in het collectieve personenvervoer, zoals een toename van het gemiddelde gewicht van passagiers en hun bagage, en vanwege de nieuwe uitrusting die door de veiligheidsvoorschriften wordt vereist.

Internationaal verkeer

De richtlijn stelt maximumgrenswaarden vast voor de gewichten en afmetingen, maar ook voor bepaalde andere voertuigkenmerken zoals beschreven in de bijlagen bij de richtlijn.
Voertuigen die de vastgestelde grenswaarden overschrijden, mogen de wegen van een EU-lidstaat niet gebruiken, behalve met een speciale vergunning.
Voertuigen van een EU-lidstaat die binnen de vastgestelde grenswaarden vallen, moeten toelating krijgen om de wegen van een andere lidstaat te gebruiken, eventueel met een uitzondering voor bepaalde weggedeelten of structuren als kleine dorpen, belangwekkende plaatsen of zeer oude bruggen, waarvoor de overheid lagere grenswaarden kan vaststellen.

Nationaal verkeer

Voertuigen die de aan afmetingen gestelde grenswaarden overschrijden mogen de wegen van een EU-lidstaat niet gebruiken. Er bestaan echter enkele uitzonderingen op deze grenswaarden, onder andere voor:

de lengte van voertuigen met aerodynamische kenmerken die ontworpen zijn voor energie-efficiëntie;
de lengte van voertuigen ontworpen voor het vervoer van specifieke goederen zoals hout;
de lengte van combinaties van standaardvoertuigen (aan elkaar gekoppelde motorvoertuigen, opleggers en semi-opleggers);
de lengte en het gewicht van voertuigen die containers vervoeren in intermodaal vervoer*.

Lidstaten kunnen voor nationaal vervoer hogere grenswaarden voor gewichten toestaan.

Lidstaten kunnen, gedurende een beperkte periode, binnen hun grondgebied ook nieuwe technologieën testen op voertuigen die de vastgestelde grenswaarden overschrijden.

Naleving

Lidstaten moeten ervoor zorgen dat voertuigen die aan deze richtlijn voldoen, zijn voorzien van een van de volgende bewijzen:

een constructieplaat met een extra plaat betreffende de afmetingen;
een enkele plaat die voornoemde platen bevat;
een document dat wordt afgegeven door de lidstaat waar het voertuig is ingeschreven dat dezelfde gegevens moet bevatten.

Meer informatie is te vinden in bijlage III bij de richtlijn.

Regelhandhaving

Nationale overheden bepalen hoe de regels moeten worden gehandhaafd en welke sancties worden opgelegd voor overschrijding van de maximaal toegestane gewichten. Zij moeten echter specifieke maatregelen nemen om zware bedrijfsvoertuigen in het verkeer — die deze grenswaarden waarschijnlijk overschrijden — op te sporen met behulp van automatische systemen (sensoren in de weg of in voertuigen geïnstalleerde weegapparatuur). Om de twee jaar moet een verslag worden verzonden aan de Europese Commissie met:

het aantal controles dat is uitgevoerd in de voorafgaande twee kalenderjaren;
het aantal geconstateerde te zwaar belaste voertuigen of voertuigcombinaties.

Uitvoeringshandelingen

Uitvoeringsverordening (EU) 2019/1213 legt eenvormige voorwaarden vast voor de interoperabiliteit en compatibiliteit van in voertuigen of voertuigcombinaties geïnstalleerde weegapparatuur om te zorgen voor naleving van Richtlijn 96/53/EG of van de vereisten met betrekking tot het maximaal toegestane gewicht voor nationaal verkeer van de lidstaat waar het voertuig wordt gebruikt.
Uitvoeringsverordening(EU) 2019/1916 bevat nadere voorschriften met betrekking tot het gebruik van aerodynamische voorzieningen (bijv. intrekbare of inklapbare flappen aan de achterzijde van vrachtwagens en hun aanhangwagens).

NB. In dit verband is ook Verordening (EU) 2019/1892 relevant. Deze verordening bevat de regels met betrekking tot typegoedkeuring voor verlengde cabines en voor aerodynamische voorzieningen en uitrusting.

VANAF WANNEER IS DE RICHTLIJN VAN TOEPASSING?

Richtlijn 96/53/EG is van toepassing sinds 17 september 1996 en moest vóór 16 september 1997 in de lidstaten zijn omgezet in nationale wetgeving.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

Gewichten en afmetingen (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

Alternatieve brandstoffen. Brandstoffen of energiebronnen die, op zijn minst gedeeltelijk, dienen als vervanging van fossiele oliebronnen in de energievoorziening voor vervoer en ertoe kunnen bijdragen dat de energievoorziening koolstofvrij wordt en de milieuprestaties van de wegvervoersector beter worden. Deze omvatten:

elektriciteit die wordt verbruikt in alle soorten elektrische voertuigen;
waterstof;
aardgas, met inbegrip van biomethaan, in gasvorm (Compressed Natural Gas — CNG) en in vloeibare vorm (Liquefied Natural Gas — LNG);
vloeibaar petroleumgas;
mechanische energie uit een opslagsysteem aan boord/bronnen aan boord, met inbegrip van afvalwarmte.

Emissieloze vrachtwagens en bussen. Zware bedrijfsvoertuigen (vrachtwagens en bussen) zonder interne verbrandingsmotor of met een interne verbrandingsmotor die minder dan 1 gram CO₂/kWh uitstoot of minder dan 1 gram CO₂/km.

Intermodaal vervoer. Goederenvervoer waarbij het wegvervoer wordt gecombineerd met alternatief vervoer per spoor en/of over water en waarbij de goederen in een intermodale laadeenheid (container of wissellaadbak van maximaal 45 voet) worden vervoerd zonder dat de goederen bij het overladen worden gelost. Het gebruik van deze alternatieve methoden dient te gelden voor het grootste deel van de reis, terwijl het gebruik van wegvervoer beperkt moet zijn tot een korte afstand aan het begin en/of het einde van de reis.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Richtlijn 96/53/EG van de Raad van 25 juli 1996 houdende vaststelling, voor bepaalde aan het verkeer binnen de Gemeenschap deelnemende wegvoertuigen, van de in het nationale en het internationale verkeer maximaal toegestane afmetingen, en van de in het internationale verkeer maximaal toegestane gewichten (PB L 235 van 17.9.1996, blz. 59-75).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Richtlijn 96/53/EG werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Uitvoeringsverordening (EU) 2007/1916 van de Commissie van 15 november 2019 tot vaststelling van nadere bepalingen betreffende het gebruik van de aerodynamische voorzieningen krachtens Richtlijn 96/53/EG van de Raad (PB L 297 van 18.11.2019, blz. 3-4).

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) 2019/1892 van de Commissie van 31 oktober 2019 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1230/2012 wat betreft de typegoedkeuringsvoorschriften voor bepaalde motorvoertuigen met een verlengde cabine en voor aerodynamische voorzieningen en uitrusting voor motorvoertuigen en aanhangwagens daarvan (PB L 291 van 12.11.2019, blz. 17-41).

Uitvoeringsverordening (EU) 2019/1213 van de Commissie van 12 juli 2019 tot vastlegging van gedetailleerde bepalingen die eenvormige voorwaarden waarborgen voor de uitvoering van de voorschriften inzake interoperabiliteit en compatibiliteit van in voertuigen geïnstalleerde weegapparatuur overeenkomstig Richtlijn 96/53/EG van de Raad (PB L 192 van 18.7.2019, blz. 1-22).

Laatste bijwerking 17.12.2021