Regels voor overheidsopdrachten door diensten die werkzaam zijn in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten tot 2016

Richtlijn 2004/17/EG behandelt de noodzaak om de opening van de markt veilig te stellen en de nood aan een goed evenwicht bij de implementatie van overheidsopdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten. Richtlijn 2014/25/EU vervangt deze richtlijn, die niettemin van toepassing blijft tot de richtlijn in de lidstaten is omgezet, waarvoor ze tot 18 april 2016 de tijd hebben.

BESLUIT

Richtlijn 2004/17/EG van het Europese Parlement en de Raad van 31 maart 2004 houdende coördinatie van de procedures voor het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten.

SAMENVATTING

Richtlijn 2004/17/EG betreffende de speciale sectoren van water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten (zogenaamde speciale sectoren) is van toepassing op de aanbesteding van een aanbestedende dienst in de sectoren op het gebied van:

• bevoorrading;
• diensten;
• werken.

De richtlijn is echter niet van toepassing op concessies voor werken of diensten geregeld door Richtlijn 2014/23/EU.

Aanbestedende diensten

De richtlijn speciale sectoren is van toepassing op:

• elke aanbestedende dienst die of elk overheidsbedrijf dat werkzaam is in de sectoren energie- (gas, elektriciteit, fossiele brandstofwinning) en watervoorziening, vervoer (waaronder de vervoerdiensten naar havens of luchthavens) en postdiensten;
• elke aanbestedende dienst die werkzaam is in een (of meerdere) van de bovenstaande sectoren en in aanmerking komt voor de speciale of exclusieve rechten die door een bevoegde instantie van een lidstaat zijn verleend.

De bijlagen van de richtlijn bevatten onuitputtelijke lijsten van de aanbestedende diensten.

Betrokken activiteiten

De richtlijn geldt vooral voor de beschikbaarstelling of exploitatie van vaste netten bestemd voor openbaredienstverlening in de volgende sectoren:

• de productie, het vervoer of de distributie van gas, warmte, elektriciteit of drinkbaar water. De richtlijn geldt ook voor de levering aan deze netwerken van gas, warmte, elektriciteit, drinkbaar water, en opdrachten gekoppeld aan de levering of behandeling van water dat wordt gebruikt voor waterbouwkundige projecten, irrigatie of drainage;
• vervoer per trein, automatische systemen, tram, trolleybus, bus (onder bepaalde voorwaarden) of kabel.

Deze is ook van toepassing op:

• de levering van postdiensten;
• de exploitatie van een geografisch gebied voor de prospectie of winning van fossiele brandstoffen, of het voorzien van luchthavens, havens of andere terminals van fossiele brandstoffen voor gebruik door lucht-, zee- of riviervervoerders.

Het is belangrijk om op te merken dat de opdrachten die in de betreffende sectoren worden gegund niet meer gebonden zijn aan de richtlijn als er daadwerkelijke mededinging bestaat die wordt goedgekeurd dooreen beslissing van de Commissie over de daadwerkelijke mededinging in een lidstaat of voor een bepaalde sector.

Drempels die elke twee jaar worden herzien

De richtlijn is van toepassing op overheidsopdrachten die een geschatte waarde hebben die, exclusief btw, gelijk is aan of groter is dan de volgende drempels:

• 414 000 EUR in het geval van opdrachten voor leveringen en voor diensten;
• 5 186 000 EUR in het geval van opdrachten voor werken.

Gunningscriteria voor opdrachten

De criteria waarop de aanbestedende diensten zijn gebaseerd zijn:

• de laagste prijs;
• of, wanneer het contract aan de economisch voordeligste aanbieding wordt gegund, verschillende criteria gekoppeld aan het voorwerp van de opdracht, waaronder de kwaliteit, de prijs, de technische waarde, de milieukenmerken enzovoort.

Verplichting tot publicatie en transparantie

Deze verplichting is vooral gericht op de publicatie van aankondigingen volgens de standaardformules van de Commissie, toegankelijk op het informatiesysteem voor overheidsopdrachten (SIMAP). Er zijn verschillende soorten:

• de aankondiging waarmee de publicatie van een periodieke aankondiging wordt bekendgemaakt (niet verplicht);
• de periodieke indicatieve aankondiging (die kan worden gebruikt als een manier om tot mededinging op te roepen);
• de aankondiging van de opdracht of mededinging (verplicht wanneer de manier van oproep tot mededinging geen periodieke aankondiging of een aankondiging van het bestaan van een erkenningssysteem is);
• de aankondiging van een gegunde opdracht of het resultaat van een aankondiging van de mededinging (verplicht);
• het bestaan van een aankondiging van een erkenningssysteem (die kan worden gebruikt als een manier om tot mededinging op te roepen).

Voor elke opdracht moet de aanbestedende dienst ook haar beslissingen kunnen rechtvaardigen en alle relevante informatie ten minste vier jaar lang bewaren. Deze zal de volgende personen zo spoedig mogelijk op de hoogte brengen:

• elke afgewezen aanvrager met vermelding van de redenen voor de afwijzing;
• elke aanvrager waarvoor het aanbod is geopend, met vermelding van de voordelen van de succesvolle aanvrager en de naam van de gekozen marktdeelnemer.

Technische specificaties

De technische specificaties omschrijven de vereiste kenmerken van een materiaal, levering of dienst zodat ze voldoen aan het gebruik waarvoor zij zijn bestemd. Ze worden vermeld in de aanbestedingsstukken (de aankondiging van de opdracht, specificatie of aanvullende documenten) en mogen geen onnodige belemmeringen voor mededinging creëren.

Deelnemingsvoorwaarden

De Europese wetgeving inzake overheidsopdrachten vermeldt de voorwaarden waaraan moet worden voldaan voor deelname aan overheidsopdrachten. Deze voorwaarden zijn bedoeld om de bekwaamheid van marktdeelnemers voor deelname aan een opdracht na te gaan, op basis van criteria betreffende de economische en financiële draagkracht en de professionele en technische capaciteiten.

De deelnemingsvoorwaarden zijn ook bedoeld om fraude en corruptie te bestrijden. Elke marktdeelnemer die is veroordeeld voor deelname aan een criminele organisatie, corruptie, fraude of het witwassen van geld wordt systematisch uitgesloten van overheidsopdrachten door een aanbestedende dienst.

Een marktdeelnemer kan ook van deelname aan een overheidsopdracht worden uitgesloten als deze:

• zich in een staat (of het voorwerp van de verklaring) van faillissement, liquidatie, beëindiging of opschorting van activiteiten of gerechtelijke schikking bevindt;
• schuldig werd bevonden aan een overtreding van de beroepsgedragsregels;
• een ernstige beroepsfout heeft begaan;
• de voorschriften inzake de betaling van socialezekerheidsbijdragen en belastingen niet is nagekomen.

Procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten

Er bestaan verschillende procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten:

• de openbare procedure: alle belangstellende marktdeelnemers kunnen een bod uitbrengen;
• de niet-openbare procedure: alle marktdeelnemers kunnen deelname aanvragen en alleen degene die wordt uitgenodigd mag een bod uitbrengen;
• de procedure van gunning door onderhandelingen: de aanbestedende diensten raadplegen de marktdeelnemers van hun keuze en bespreken met hen de voorwaarden van de opdracht.

De aanbestedende diensten kunnen overheidsopdrachten ook toewijzen zonder voorafgaande oproep tot mededinging in bepaalde specifieke gevallen vermeld in de richtlijn.

Concurrentie in de dienstensector

De richtlijn is van toepassing op de concurrentiestrijd voor de aanbestedingen van diensten boven 414 000 EUR.

De aanbestedende dienst publiceert een aankondiging van mededinging die voldoet aan de regelgeving voor de procedure voor het plaatsen van een overheidsopdracht en zal alleen op de hoogte zijn van projecten wanneer de deadline voor de geplande presentatie is verstreken.

De gunningscriteria zijn duidelijk en niet-discriminerend en garanderen echte mededinging. De jury bestaat uitsluitend uit technisch gekwalificeerd en onafhankelijk personeel.

GERELATEERDE BESLUITEN

Richtlijn 2014/25/EU van het Europese Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten en houdende intrekking van Richtlijn 2004/17/EG (PB L 94 van 28.3.2014).

Laatste wijziging: 02.06.2014