Etikettering en presentatie van en reclame voor levensmiddelen

Voorverpakte levensmiddelen moeten aan een aantal regels inzake etikettering, presentatie en reclame voldoen. Deze regels worden geharmoniseerd op het niveau van de Europese Unie (EU) zodat de consument met kennis van zaken een keuze kan maken en zodat belemmeringen voor het vrije verkeer van levensmiddelen en ongelijke concurrentievoorwaarden worden voorkomen.

BESLUIT

Richtlijn 2000/13/EG van het Europees Parlement en de Raad van 20 maart 2000 betreffende de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der lidstaten inzake etikettering en presentatie van levensmiddelen alsmede de daarvoor gemaakte reclame [Zie wijzigingsbesluiten].

SAMENVATTING

De richtlijn is van toepassing op voorverpakte levensmiddelen, bestemd om als zodanig te worden geleverd aan de eindverbruiker of aan restaurants, ziekenhuizen en andere soortgelijke instellingen. Zij heeft geen betrekking op producten die bestemd zijn om uit de Europese Unie (EU) te worden uitgevoerd.

De etikettering en de presentatie van en de reclame voor levensmiddelen mogen niet van dien aard zijn dat:

• zij de koper misleiden ten aanzien van de kenmerken of de effecten van het levensmiddel;
• zij aan een levensmiddel eigenschappen toeschrijven inzake het voorkomen, behandelen of genezen van een ziekte van de mens (met uitzondering van natuurlijk mineraalwater en voor bijzondere voeding bestemde levensmiddelen waarvoor specifieke communautaire bepalingen bestaan).

VERPLICHTE VERMELDINGEN OP HET ETIKET

De etikettering van levensmiddelen moet de verplichte vermeldingen bevatten. Deze vermeldingen moeten vlot begrijpbaar, goed zichtbaar, duidelijk leesbaar en onuitwisbaar zijn. Bepaalde vermeldingen moeten in hetzelfde gezichtsveld voorkomen.

De verplichte vermeldingen zijn:

• De verkoopbenaming
• De lijst van ingrediënten die in afnemende volgorde van gewicht worden opgesoms en met hun specifieke naam worden aangeduid (onder voorbehoud van enige afwijkingen als vermeld in bijlagen I, II, III en III Bis. Ingrediënten die tot meer dan een categorie behoren te worden ingedeeld volgens hun voornaamste functie.Onder bepaalde voorwaarden is de vermelding van de ingrediënten niet vereist voor:Bepaalde additieven en enzymen worden niet beschouwd als ingrediënten: de additieven die als technologische hulpmiddelen worden gebruikt, of die zijn vervat in een ingrediënt zonder een technologische functie in het eindproduct te vervullen.
• De hoeveelheid van de ingrediënten of categorieën ingrediënten, uitgedrukt in percentage. Deze eis geldt wanneer het ingrediënt of de categorie van ingrediënten
  • voorkomt in de verkoopbenaming of door de consument algemeen geassocieerd wordt met de verkoopbenaming,
  • opvallend op het etiket is aangegeven met woorden, afbeeldingen of een grafische voorstelling,
  • van wezenlijk belang is om een bepaald levensmiddel te karakteriseren (er is echter in enkele uitzonderingen voorzien).
• De nettohoeveelheid uitgedrukt in volume-eenheden voor vloeibare producten en in massa-eenheden voor andere producten. Er gelden echter bijzondere bepalingen voor levensmiddelen die per stuk worden verkocht en voor vaste levensmiddelen die in een opgietvloeistof worden aangeboden;
• De datum van minimale houdbaarheid. Deze datum bestaat uit de dag, de maand en het jaar, behalve voor levensmiddelen met een houdbaarheid van minder dan drie maanden (dag en maand zijn voldoende), een houdbaarheid van ten minste drie en ten hoogste achttien maanden (maand en jaar zijn voldoende) of een houdbaarheid van meer dan achttien maanden (het jaar is voldoende).Deze datum wordt voorafgegaan door de vermelding “Ten minste houdbaar tot” wanneer de dag in de datumaanduiding is vermeld of “Ten minste houdbaar tot einde …” in de andere gevallen. De houdbaarheidsdatum is niet vereist voor de volgende producten: Voor zeer bederfelijke levensmiddelen wordt de houdbaarheidsdatum vervangen door de uiterste consumptiedatum.
• de bijzondere bewaarvoorschriften en gebruiksvoorwaarden;
• de naam of de handelsnaam en het adres van de fabrikant of van de verpakker of van een in de Gemeenschap gevestigde verkoper. Wat de op het grondgebied van een lidstaat vervaardigde boter betreft, mag deze lidstaat alleen de vermelding van de fabrikant, van de verpakker of van de verkoper verplicht stellen;
• de plaats van oorsprong of herkomst indien het weglaten daarvan de consument zou kunnen misleiden;
• de eventuele gebruiksaanwijzing voor een juist gebruik van het middel;
• het effectief alcoholvolumegehalte voor dranken met een alcoholvolumegehalte van meer dan 1,2 %.

AFWIJKINGEN EN BIJZONDERE BEPALINGEN

In de Europese voorschriften die op specifieke levensmiddelen van toepassing zijn, kan toelating gegeven worden voor het facultatieve karakter van het aanbrengen van de vermeldingen met betrekking tot de lijst van ingrediënten en de datum van minimale houdbaarheid. Deze voorschriften kunnen ook bepalen dat nog andere vermeldingen moeten worden aangegeven, op voorwaarde dat de voorlichting van de koper hierdoor niet in gevaar komt.

Er is voorzien in bijzondere bepalingen voor:

• glazen flessen die opnieuw kunnen worden gebruikt en kleine verpakkingen;
• voorverpakte levensmiddelen. Wanneer de voorverpakte levensmiddelen worden verhandeld in een stadium vóór de verkoop aan de eindverbruiker of ter verwerking aan instellingen worden geleverd, is het toegestaan dat de vermeldingen slechts op de handelsdocumenten voorkomen, op voorwaarde dat de verkoopbenaming, de datum van minimale houdbaarheid en de gegevens over de fabrikant of de verpakker op de buitenste verpakking van het levensmiddel voorkomen.
• levensmiddelen die niet voorverpakt ten verkoop worden aangeboden of levensmiddelen die bij verkoop op verzoek van de koper worden verpakt.

VRIJWARINGSCLAUSULE

Het in de handel brengen van levensmiddelen die beantwoorden aan de richtlijn kan enkel worden verboden door middel van niet-geharmoniseerde nationale bepalingen welke gerechtvaardigd zijn op bijzondere gronden zoals de bescherming van de volksgezondheid, het tegengaan van misleiding of de bescherming van de industriële en commerciële eigendom.

COMITOLOGIE EN CONTEXT

De Europese Commissie zorgt voor de tenuitvoerlegging van de richtlijn en wordt hierin bijgestaan door het Permanent Comité voor levensmiddelen (bv.: goedkeuring van nationale bepalingen die voor bepaalde levensmiddelen voorzien in de vermelding van ingrediënten naast de verkoopbenaming, afwijkingen van de verplichte vermeldingen, kwalificatie van een additief als ingrediënt, wijziging van de bijlagen, goedkeuring van overgangsmaatregelen, enz.).

Richtlijn 2000/13/EG vervangt Richtlijn 79/112/EEG van de Raad betreffende de etikettering en presentatie van levensmiddelen en de daarvoor gemaakte reclame.

GERELATEERDE BESLUITEN

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad van 30 januari 2008 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan de consumenten [COM(2008) 40 – Niet bekendgemaakt in het Publicatieblad].

Deze verordening strekt ertoe Richtlijnen 2000/13/EG en 90/496/EEG betreffende de voedingswaarde-etikettering te consolideren teneinde de Europese consumenten beter te informeren en te beschermen.

Het voorstel voorziet in nieuwe eisen inzake etikettering. De verplichte vermeldingen hebben met name betrekking op de identiteit, samenstelling, voedingskenmerken en herkomst van levensmiddelen alsook op de veiligheidsomstandigheden van het gebruik ervan (houdbaarheid en effect op de gezondheid). Deze eerlijk verstrekte informatie moet gemakkelijk leesbaar en begrijpelijk zijn voor de consument. De lettergrootte moet minstens 3 mm bedragen.

De voedingswaarde-etikettering omvat verplichte vermeldingen zoals:

• de energetische waarde;
• de hoeveelheden vetten, verzadigde vetzuren en koolhydraten, met een specifieke verwijzing naar suiker en zout.

Bovendien moeten de consumenten toegang krijgen tot passende informatie, met name bij de aankoop van levensmiddelen op het internet of via andere middelen voor verkoop op afstand. Voorts moet informatie worden verstrekt over de aanwezigheid van allergenen in levensmiddelen, met inbegrip van levensmiddelen die in bulk of in restaurants worden verkocht.

De lidstaten behouden de mogelijkheid om voor bepaalde categorieën voedingsmiddelen bijkomende verplichte vermeldingen op te leggen met de bedoeling de volksgezondheid, de openbare veiligheid en de industriële- en commerciële-eigendomsrechten te vrijwaren. De beoogde vermeldingen worden vooraf aan de Commissie meegedeeld, die een negatief advies kan afgeven.

Medebeslissingsprocedure (2008/0028/COD)

GEBRUIK VAN TALEN VOOR DE ETIKETTERING

Op 10 november 1993 heeft de Commissie een interpretatieve mededeling aangenomen betreffende het gebruik van talen bij de verkoop van levensmiddelen naar aanleiding van het arrest "Peeters" van het Hof van Justitie [COM(93) 532 definitief - Publicatieblad C 345 van 23.12.1993]. In deze mededeling wijst de Commissie erop dat de etikettering van voor verkoop aan de eindgebruiker bestemde levensmiddelen moet worden aangebracht in een voor de consument gemakkelijk te begrijpen taal; in de regel zal het daarbij gaan om de officiële taal/talen van het land van verkoop. Het gebruik van termen of uitdrukkingen in een vreemde taal, die door de consument echter gemakkelijk worden begrepen, moet evenwel worden toegestaan.

See also

• Etikettering en verpakking van producten

Laatste wijziging: 16.11.2010