Partnerschap voor de toetreding van Roemenië

Het partnerschap voor de toetreding is bedoeld om de Roemeense autoriteiten te helpen bij hun inspanningen om aan de toetredingscriteria te voldoen. Het toetredingspartnerschap, waarin de prioriteiten van de voorbereiding van het land op de toetreding, met name de tenuitvoerlegging van het acquis uitvoerig uiteengezet worden, vormt de basis voor de programmering van de pretoetredingssteun die uit communautaire fondsen (zoals het programma Phare) wordt toegekend.

Op 25 april 2005 heeft Roemenië het verdrag betreffende zijn toetreding tot de Europese Unie ondertekend. Het doel is thans dat verdrag te ratificeren teneinde Roemenië op 1 januari 2007 als nieuw lid in de Europese Unie op te nemen.

In haar mededeling "Agenda 2000 (es de fr)" deed de Europese Commissie een aantal voorstellen ter versterking van de pretoetredingsstrategie voor alle aspirant-lidstaten in Midden- en Oost-Europa (PECO). Deze strategie biedt in het algemeen een samenhangend programma voor de voorbereiding van deze landen op de toetreding tot de Europese Unie, waarbij in het bijzonder wordt beoogd:

• de verschillende vormen van door de Europese Unie geboden steun samen te brengen in één kader, de partnerschappen voor toetreding,
• de aspirant-lidstaten vertrouwd te maken met de procedures en het beleid van de Europese Unie door hun de mogelijkheid te bieden aan communautaire programma's deel te nemen.

DOELSTELLING

Het doel van het (in maart 1998 goedgekeurde en in december 1999, januari 2002 en mei 2003 gewijzigde) partnerschap voor toetreding is de in het draaiboek vastgestelde prioritaire werkterreinen, het periodiek verslag 2003 van de Commissie over de geboekte vooruitgang op de weg naar toetreding, de beschikbare financiële middelen om Roemenië te helpen deze prioriteiten te verwezenlijken en de voor deze steunverlening geldende voorwaarden in een juridisch kader onder te brengen. Dit partnerschap biedt ondersteuning voor een reeks instrumenten die bedoeld zijn om de aspirant-lidstaten in hun toetredingsproces te helpen.

Deze instrumenten omvatten onder meer een nationaal programma voor de overname van het communautaire acquis (NPOA), de gezamenlijke evaluatie van de prioriteiten op middellange termijn van het economisch beleid, het pact inzake de georganiseerde criminaliteit, het plan voor de nationale ontwikkeling alsook andere sectoriële programma's die nodig zijn voor de deelneming aan de structuurfondsen na de toetreding, en voor de tenuitvoerlegging van ISPA en SAPARD vóór de toetreding. In 2002 diende het partnerschap voor toetreding als uitgangspunt voor de uitwerking van een actieplan voor de versterking van de administratieve en gerechtelijke capaciteiten van Roemenië.

Deze instrumenten maken geen onlosmakelijk deel uit van het huidige partnerschap, de prioriteiten ervan zullen er evenwel mee verenigbaar zijn.

De follow-up van de tenuitvoerlegging van het partnerschap voor toetreding vindt plaats in het kader van de Europa-Overeenkomst tussen de Europese Unie en Roemenië.

DE PRIORITEITEN

In december 1999 werden de prioriteiten van het partnerschap voor toetreding herzien (zie blz. 3 van de bijlage van Besluit 1999/852/EG). Een laatste herziening is in mei 2003 gepubliceerd (Besluit 2003/397/EG). Zij vormt het uitgangspunt voor de evaluatie van de Commissie in haar Verslag voor het jaar 2003.

In het herziene partnerschap voor toetreding zijn de prioriteiten vastgelegd die Roemenië in de loop van 2003-2004 volledig of toch in belangrijke mate zou moeten realiseren. Ze zijn gezamenlijk tussen de Unie en Roemenië vastgesteld. Het bijstandsniveau dat Roemenië wordt toegekend, zal van het realiseren van deze prioriteiten afhangen.

Roemenië heeft reeds een begin gemaakt met de verwezenlijking van de prioriteiten die in het herziene partnerschap voor toetreding zijn vastgesteld. Er zijn algemene vorderingen tot stand gebracht maar er zijn nog extra inspanningen nodig om de voor de periode 2003-2004 vastgestelde doelstellingen te bereiken. Zo heeft Roemenië ter versterking van de democratie en de rechtsstaat belangrijke hervormingen op gang gebracht op de gebieden openbaar bestuur, corruptiebestrijding en justitie. Wat de mensenrechten en de bescherming van minderheden betreft werd verdere vooruitgang geboekt. De aandacht zou evenwel met name op de tenuitvoerlegging van deze hervormingen gericht moeten worden en op de middelen om de bestaande wetgeving te handhaven. Wat de structurele hervormingen betreft werden in de industrie en in de energiesector belangrijke privatiseringen doorgevoerd. Om de oplopende achterstallen tegen te gaan en de geringe bereidheid om tot faillissementsprocedures over te gaan te overwinnen zijn echter verdere inspanningen nodig. Met de overname en de toepassing van het acquis heeft Roemenië behoorlijke vooruitgang geboekt. Aanzienlijke inspanningen blijven evenwel nodig om de toepassing en de naleving te waarborgen van de wetgeving die voortvloeit uit de bij de onderhandelingen aangegane verplichtingen. Om aan deze verplichtingen te kunnen voldoen zouden over het algemeen zowel de aanpassing van de wetgeving alsook de administratieve structuur verbeterd moeten worden.

Voor meer informatie, zie Overname van het acquis communautaire.

FINANCIEEL KADER

De steun van het Phare-programma en de andere pretoetredingsinstrumenten spitst zich toe op de prioriteiten van het partnerschap voor toetreding. Het totale bedrag aan pretoetredingssteun voor Roemenië in het jaar 2004 (circa 825 miljoen euro) neemt verder toe: 405,3 miljoen euro voor het nationale Phare-programma, 158,7 miljoen euro voor SAPARD en tussen 289 en 343 miljoen euro voor ISPA.

Phare

In de periode 1992-2003 werden voor Roemenië Phare-middelen ter beschikking gesteld ten bedrage van in totaal 2,1 miljard euro, waarvan 283 miljoen euro in 2003 werd toegekend. In 2004 werd ongeveer 160 miljoen euro, d.w.z. circa 40 % van de totale Phare-middelen toegewezen voor het subprogramma economische en sociale cohesie in het kader van het nationale Phare-programma. Dit bedrag is hoger dan de toewijzing van 2003 (48 miljoen euro).

Het Phare-programma 2004 is gericht op de volgende prioriteiten:

• politieke criteria: hier ligt het zwaartepunt op de meerjarenprogramma's ter versterking van de bestuurlijke en gerechtelijke capaciteit, ter ondersteuning van de minderheden en het maatschappelijk middenveld, ter bestrijding van corruptie en fraude, ter verbetering van de omstandigheden in de gevangenissen en ter versterking van de politiële samenwerking (50 miljoen euro).
• economische criteria: een aanzienlijk bijkomend bedrag wordt toegewezen ter bevordering van een uniform, doeltreffend en aangepast kadaster- en landregistersysteem, als de vereiste grondslag voor de toewijzing van communautaire steun (bijvoorbeeld in de landbouw), en om de zekerheid van de investeringen te garanderen (4,5 miljoen euro). Nakoming van de uit de toetreding voortvloeiende verplichtingen: jumelage-activiteiten, technische bijstand en investeringen worden hoofdzakelijk georganiseerd op vier prioritaire gebieden die ook in meerjarenprogramma's zijn opgenomen: openbare financiën, landbouw, milieu en grensbeheer. Andere gebieden zoals binnenmarkt, concurrentie, statistiek, sociaal beleid en werkgelegenheid, energie, vervoer, consumentenbescherming, justitie en binnenlandse zaken en de audiovisuele media worden specifiek met middelen uit de begroting van 2004 ondersteund (155,4 miljoen euro).
• economische en sociale cohesie: de steun is sterk afgestemd op het nationale ontwikkelingsplan voor drie jaar dat de Roemeense regering in december 2003 heeft aangenomen (160,1 miljoen euro).

Verder zal een Phare-toewijzing van 28 miljoen euro worden besteed voor programma's voor grensoverschrijdende samenwerking aan de grenzen van Roemenië met Hongarije (5 miljoen euro), Bulgarije (8 miljoen euro), Moldavië (5 miljoen euro), Servië en Montenegro (4 miljoen euro) en Oekraïne (6 miljoen euro).

Pretoetredingssteun

Vanaf het jaar 2000 omvat de financiële bijstand ook steun voor de landbouw en de plattelandsontwikkeling (SAPARD) en een structureel instrument (ISPA) waardoor prioriteit wordt verleend aan maatregelen inzake vervoer en milieu. Door de in juni 1999 vastgestelde verordening die de steun van Phare, SAPARD en ISPA coördineert, heeft de Commissie de mogelijkheid de overeenkomsten achteraf te controleren, wanneer zij de financiële controle door het partnerland onvoldoende acht.

In de periode 2000-2002 bedroeg de totale beschikbare financiële steun 1,89 miljard euro (Phare: 242 miljoen, SAPARD: 150 miljoen; ISPA: 208 à 270 miljoen). In het kader van SAPARD 2003 was voorzien in een toewijzing van circa 162,2 miljoen euro aan Roemenië. De toewijzing in het kader van ISPA voor hetzelfde jaar bedroeg 255,1 miljoen euro.

De toewijzing van de Gemeenschap voor Roemenië in het kader van SAPARD bedroeg in 2004 158,7 miljoen euro. Het zwaartepunt van het SAPARD-programma 2004 ligt op de verhoging van het bestedingspercentage, en met name op de aanwending van de toewijzing in het kader van het programma van 2000, dat erin voorziet dat alle niet-gebruikte middelen vóór einde 2004 vrijgemaakt moeten worden. In december 2003 werd het SAPARD-bureau geaccrediteerd voor de verwezenlijking van drie bijkomende maatregelen: "investeringen in landbouwbedrijven", "ontwikkeling en diversificatie van de economische activiteiten, de combinatie van verschillende activiteiten en andere bronnen van inkomsten" en "verbetering van de beroepsopleiding". Op grond van deze accreditering zal het bureau 80 % beheren van het bedrag dat Roemenië in het kader van het programma ter beschikking is gesteld.

De ISPA-programmering is geregeld in de nationale strategiedocumenten voor verkeer en milieu, die de Roemeense autoriteiten in 2000 hebben afgerond. De strategieën met betrekking tot deze beide sectoren worden thans herzien. De strategische doelstellingen op het gebied van het vervoer zijn erop gericht de ernstige lacunes in het wegen- en spoorwegennet aan te vullen en beogen de trans-Europese corridors die het land doorkruisen te moderniseren. Andere prioriteiten betreffen de toename van het verkeer rondom de stedelijke gebieden en een betere exploitatie van de waterwegen. In het jaar 2004 werd in totaal 272,3 miljoen euro aan toewijzingen goedgekeurd om projecten te steunen in verband met het vervoer (149,6 miljoen euro) en het milieu (122,7 miljoen euro).

REFERENTIES

Advies van de Commissie COM(97) 2003 def.Niet in het Publicatieblad verschenen

PARTNERSCHAP VOOR DE TOETREDING

Besluit 98/261/EG van 30.3.1998Publicatieblad L 121 van 23.4.1998

Besluit 1999/852/EG van 6.12.1999Publicatieblad L 335 van 28.12.1999

Besluit 2002/92/EG van 28.1.2002Publicatieblad L 44 van 14.2.2002

Besluit 2003/397/EG van 19.5.2003Publicatieblad L 145 van 12.6.2003

PERIODIEKE VERSLAGEN

Verslag van de Commissie COM(98) 702 def.Niet in het Publicatieblad verschenen

Verslag van de Commissie COM(1999) 510 def.Niet in het Publicatieblad verschenen

Verslag van de Commissie COM(2000) 710 def.Niet in het Publicatieblad verschenen

Verslag van de Commissie COM(2001) 700 def. - SEC(2001) 1753Niet in het Publicatieblad verschenen

Verslag van de Commissie COM(2002) 700 def. - SEC(2002) 1409Niet in het Publicatieblad verschenen

Verslag van de Commissie COM(2003) 676 def. - SEC(2003) 1211Niet in het Publicatieblad verschenen

Verslag van de Commissie COM(2004) 657 def. - SEC(2004)1200Niet in het Publicatieblad verschenen

MONITORINGVERSLAG NA ONDERTEKENING VAN HET TOETREDINGSVERDRAG

Verdrag betreffende de toetreding van Roemenië tot de Europese Unie van 25 april 2005 [Publicatieblad L 157 van 21.6.2005]. In aansluiting op de instemming van het Europees Parlement op 13 april 2005 heeft Roemenië op 25 april 2005 in Luxemburg het verdrag betreffende de toetreding tot de Europese Unie ondertekend. De effectieve toetreding van Roemenië tot de Europese Unie is gepland voor 1 januari 2007.

Uitgebreid monitoringverslag van de Commissie COM(2005) 534 def. - SEC(2005)1354

Monitoringverslag van mei 2006 van de Commissie COM(2006) 214 def. - SEC(2006) 596Mededeling van de Commissie van 16 mei 2006 "Monitoringverslag inzake de stand van de voorbereidingen van Bulgarije en Roemenië op het EU-lidmaatschap" COM(2006) 214 def.Niet verschenen in het Publicatieblad

Laatste wijziging: 23.01.2007