Slowakije

1) REFERENTIES

Advies van de Commissie [COM(97) 2004 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(98) 703 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(99) 511 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(2000) 711 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(2001) 700 def. - SEC(2001) 1754 - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(2002) 700 def. - SEC(2002) 1410 - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verslag van de Commissie [COM(2003) 675 def. - SEC(2003) 1209 - Niet verschenen in het Publicatieblad]Verdrag betreffende de toetreding tot de Europese Unie [Publicatieblad L 236 van 23.9.2003]

2) SAMENVATTING

In haar advies van juli 1997 had de Europese Commissie als haar mening gegeven dat Slowakije de inspanningen moest vergroten om over enkele jaren aan de meeste EG-wetgeving op energiegebied te voldoen. Er was met name nauwgezette aandacht nodig voor kwesties zoals de aanpassing van de monopolies, met inbegrip van invoer- en uitvoerkwesties, de toegang tot netwerken, de energieprijzen, het aanleggen van verplichte olievoorraden, de overheidsinterventies in de sector vaste brandstoffen, de energie-efficiëntie en kwaliteitsnormen voor vloeibare brandstoffen. Er werden evenwel geen belangrijke moeilijkheden verwacht wat betreft de naleving van de Euratom-bepalingen. Toch werd onderstreept dat de veiligheid van kerninstallaties bijzondere aandacht vraagt. De veiligheidsnormen moesten adequaat worden aangepakt en realistische programma's moesten snel worden uitgevoerd. Ook was aandacht nodig voor oplossingen op langere termijn voor het probleem van de afvalstoffen.

In haar verslag van november 1998 onderstreepte de Commissie dat Slowakije verder moest werken aan de voorbereiding op de interne energiemarkt, meer bepaald op het gebied van de reeds in het eerste advies aangemerkte sectoren. Nucleaire veiligheid bleef de bijzondere aandacht opeisen. Slowakije moest ervoor zorgen dat de nucleaire-veiligheidsinstantie naar behoren functioneert, waarbij bijzondere aandacht moest worden geschonken aan de onafhankelijkheid ervan. Er moest ook worden gewerkt aan oplossingen op langere termijn voor het nucleaire afval.

In het verslag van oktober 1999 werd opgemerkt dat, hoewel Slowakije vooruitgang had geboekt om aan de eisen van de interne markt te voldoen, een versterking van de harmonisatie nodig was op wetgevend gebied en bij de openstelling van de markten. In september 1999 besloot de regering de twee kernreactoren van Bohunice V1 definitief stil te leggen in 2006 en 2008. Ten gevolge van dit besluit kon de Commissie financiële steun geven in het kader van het Phare-programma en de Euratom-leningen. Er moest een sluitingsplan worden uitgewerkt en een moderniseringsprogramma voor de twee reactoren van Bohunice V2 worden gelanceerd.

In haar verslag van november 2000 concludeerde de Commissie dat Slowakije een zekere vooruitgang had geboekt in de energiesector, met name door de vaststelling in januari 2000 van een nieuwe energiebeleid dat de basis legt voor de aanpassing aan het acquis. De buitenbedrijfstelling van de centrale van Bohunice V1 ging verder. In 2000 hadden de Slowaakse autoriteiten een verslag opgesteld over de economische en sociale gevolgen van de vroege sluiting van de kerncentrale van Bohunice V1, dat een voorbereidingsprogramma omvatte. Er waren echter nog inspanningen nodig om op dit gebied aan het acquis te voldoen.

In het verslag van november 2001 werd opgemerkt dat Slowakije verdere vooruitgang heeft geboekt op energiegebied, met name wat de strategische olievoorraden, de voorbereiding op de interne markt en de nucleaire veiligheid betreft. Er waren echter nog vorderingen nodig op het gebied van de energie-efficiëntie, aangezien de Commissie in dat verband geen enkele vooruitgang kon opmerken.

In het verslag van oktober 2002 werd de aandacht gevestigd op de vooruitgang die Slowakije heeft geboekt bij de aanpassing van zijn wetgeving aan het acquis op energiegebied. Zo zijn er vorderingen gemaakt op het gebied van de interne markt voor energie, onder meer dankzij de oprichting van de vereiste regelgevende instantie.

In het verslag van 2003 wordt geconcludeerd dat Slowakije voort moet gaan met de geleidelijke opbouw van zijn olievoorraden, overeenkomstig het bij de onderhandelingen afgesproken tijdschema, zijn inspanningen moet voortzetten om zijn verbintenissen aangaande de sluiting van de kerncentrale van Bohunice na te komen en zoals gepland zijn elektriciteits- en gasmarkten verder moet openen.

Het toetredingsverdrag is ondertekend op 16 april 2003 en de toetreding vond plaats op 1 mei 2004.

ACQUIS COMMUNAUTAIRE

De fundamentele elementen van het communautair acquis op energiegebied zijn de bepalingen van het Verdrag en het afgeleid recht, met name inzake mededinging en staatssteun, de interne markt voor energie - meer bepaald richtlijnen op het gebied van elektriciteit, transparante prijzen, de doorvoer van gas en elektriciteit, vergunningen voor koolwaterstoffen, de aanpak van noodsituaties en, in het bijzonder, de verplichtingen inzake minimumvoorraden (esdeenfr), enz. - kernenergie, energie-efficiëntie en milieuvoorschriften.

Op kernenergiegebied heeft het communautair acquis zich ontwikkeld tot een breed kader van juridische en politieke instrumenten, met inbegrip van internationale overeenkomsten. Op dit ogenblik worden vraagstukken aangepakt op het gebied van veiligheid en gezondheid (met name bescherming tegen straling), de veiligheid van kerncentrales, het beheer van radioactieve afvalstoffen, de investeringen, de bevordering van het onderzoek, de totstandbrenging van een gemeenschappelijke markt voor kernenergie, de splijtstofvoorziening, de veiligheidscontrole en de internationale betrekkingen.

In het Witboek (Voorbereiding van de geassocieerde landen in Midden- en Oost-Europa op integratie in de interne markt van de Unie) wordt in het hoofdstuk over energie onderstreept dat het noodzakelijk is de hoofdbeginselen met betrekking tot de interne markt en de daarmee samenhangende bepalingen inzake het concurrentierecht van de Europese Gemeenschap integraal toe te passen. Wat de nucleaire sector betreft, worden in het witboek de problemen van de splijtstofvoorziening, de veiligheidscontrole en de overdracht van nucleaire afvalstoffen aangestipt.

EVALUATIE

Het wetgevingskader inzake de strategische olievoorraden is in juni 2001 in werking getreden. Het kader vormt de rechtsgrond die het mogelijk maakt de voorraden te verhogen tot een niveau van 90 dagen verbruik, zoals vereist door het acquis. Er zijn echter nog extra inspanningen nodig om de voorraden daadwerkelijk te verhogen aangezien zij nu slechts goed zijn voor ongeveer één derde van het vereiste niveau.

Wat de voorbereiding op de interne energiemarkt betreft, heeft Slowakije vooruitgang geboekt in de elektriciteits- en gassector en heeft het land aanvullende maatregelen getroffen om zich aan te passen aan het acquis. De privatisering van de staatsbedrijven voor de gas- en elektriciteitsvoorziening wordt voortgezet. De voorbereiding op de interne energiemarkt vergt echter nog altijd aanvullende maatregelen, meer bepaald op het gebied van de wetgeving en de herstructurering. Bij de vereiste maatregelen behoren de instelling van een beheerder voor het energietransportnetwerk.

De opening van de elektriciteitsmarkt verloopt in twee fasen. Na de inwerkingtreding, in 2002, van het besluit van het Ministerie van Economie tot vaststelling van het minimumverbruiksvolume van in aanmerking komende consumenten, is in 2002 een begin gemaakt met de openstelling van de elektriciteitsmarkt, meer bepaald door een eerste liberalisering voor de grootverbruikers (31% van de markt). De regelgevingsinstantie, het Bureau voor de regulering van netwerken, die tot taak heeft de elektriciteits- en gasmarkten te bewaken, is opgericht, maar moet nog worden versterkt.

Wat energie-efficiëntie en hernieuwbare energiebronnen betreft, zijn er in 2002 ministeriële besluiten in werking getreden met het oog op een verbetering van de energie-efficiëntie dankzij de energie-etikettering van huishoudapparaten. Vanaf 2003 beschikt het land over de vereiste wetgeving, met uitzondering van die betreffende het meest recente acquis dat moet worden omgezet overeenkomstig het in de desbetreffende richtlijnen opgenomen tijdschema.

Op het gebied van de kernenergie beschikt Slowakije over twee kerncentrales, een in Bohunice en een in Mochovce. Van de vier eenheden van Bohunice kunnen er twee niet meer worden gemoderniseerd. De regering heeft een sluitingsplan uitgewerkt. In de kerncentrale van Mochovce moeten de twee reactoren worden gemoderniseerd en moeten de maatregelen voor het verhogen van de veiligheid snel worden vastgesteld. Op dit gebied heeft het land vorderingen gemaakt. In november 2000 heeft Slowakije een kaderprocedure en een tijdschema voor de buitenbedrijfstelling van de twee niet-moderniseerbare eenheden van Bohunice aangenomen. De Slowaakse autoriteiten hebben aanvullende maatregelen getroffen ter versterking van de nucleaire veiligheid van de overige eenheden. Het programma voor het verhogen van de veiligheid van de centrale van Mochovce is uitgevoerd voor de helft van de centrale, met uitzondering van de vervolgcontrole na een ongeval. De Raad van de Europese Unie heeft in juni 2001 een verslag aangenomen over de nucleaire veiligheid in de context van de uitbreiding. In dit verslag worden zeven specifieke maatregelen genoemd voor Slowakije, dat de desbetreffende aanbevelingen heeft aanvaard.

Slowakije heeft zich ertoe verbonden de twee kernreactoren van de kerncentrale van Bohunice V1 vervroegd stil te leggen. In 2003 heeft Slowakije zijn verbintenis herbevestigd om de eenheden 1 en 2 van de centrale van Bohunice V1 respectievelijk in 2006 en 2008 te sluiten. Het land moet voorts een bijzondere aandacht schenken aan de versterking van de capaciteit van zijn agentschap voor het beheer van radioactieve afvalstoffen, dat momenteel in oprichting is.

Voorts heeft Slowakije sinds het laatste verslag de Slowaakse commissie voor toezicht op de kernenergie versterkt en de bevoegdheden van deze instantie worden door derden afdoende geacht. Bedoelde instantie moet waken over de volledige toepassing van de Euratom-voorschriften en -procedures en moet met name zorgen voor de voorbereiding van de tenuitvoerlegging van de Euratom-veiligheidscontrole, in het bijzonder de verklaring betreffende het verkeer van nucleaire materialen en de inventarissen van die materialen.

Laatste wijziging: 10.03.2004