EU-drugsactieplan (2005-2008)
Om het hoofd te bieden aan de drugsproblematiek, zowel op het gebied van volksgezondheid als op repressief gebied, bevat het actieplan richtsnoeren voor alle betrokken Europese instanties, voor de vaststelling van hun prioriteiten ter zake. Deze richtsnoeren stoelen op vijf kernactiepunten: coördinatie, terugdringing van de vraag, terugdringing van het aanbod, internationale samenwerking alsook informatie, onderzoek en evaluatie.
BESLUIT
EU-drugsactieplan (2005-2008) van 8 juli 2005 [Publicatieblad C 168 van 8.7.2005].
SAMENVATTING
Dit actieplan zorgt voor een samenhangend kader op het niveau van de Europese Unie (EU) voor de vaststelling van repressieve en preventieve maatregelen om het aanbod van en de vraag naar drugs terug te dringen. Het uiteindelijke doel is het drugsgebruik onder de bevolking aanzienlijk terug te dringen en de schade te verminderen die de gezondheid en de maatschappij oplopen ten gevolge van het gebruik van en de handel in illegale drugs.
Het actieplan heeft dezelfde structuur en doelstellingen als de EU-drugsstrategie (2005-2012) en is gericht op concrete resultaten op specifieke prioritaire gebieden.
Voor elke doelstelling specificeert de Commissie de voorgestelde actie(s), het bijbehorende tijdschema, de verantwoordelijke instantie alsook het toetsingsinstrument of de toepasselijke indicator. Er zijn ongeveer tachtig van dergelijke acties voorzien.
Deze acties draaien om vijf kernpunten:
Coördinatie
Het actieplan benadrukt het essentiële karakter van een effectieve coördinatie op communautair en nationaal niveau. Het omvat met name de vaststelling van nationale programma’s die in overeenstemming zijn met de strategie en de actieplannen van de EU, de aanwijzing van een drugscoördinator in iedere lidstaat en bij de Commissie, alsook een verhoogde betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld.
Verder wijst het actieplan de Horizontale Groep Drugs (HGD) aan als belangrijkste platform voor drugscoördinatie binnen de Raad en vraagt het om systematisch met het drugsbeleid rekening te houden in de betrekkingen en overeenkomsten met de betrokken derde landen.
Terugdringing van de vraag
De lidstaten en het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving (EWDD) moeten in het bijzonder het bereik van de programma’s voor de terugdringing van de vraag vergroten en zorgen voor de evaluatie ervan en een effectieve verspreiding van beproefde methoden.
Voorts moeten de lidstaten de toegang tot de preventieprogramma’s op scholen verbeteren en de doeltreffendheid ervan vergroten. Ze moeten tevens de methodes voor de preventie en opsporing van risicofactoren bij verschillende doelgroepen, in het bijzonder jongeren, verbeteren en de informatie daaromtrent bij de hulpverleners verspreiden met het oog op de tenuitvoerlegging van de vroege-interventieprogramma’s.
De lidstaten moeten er bovendien voor zorgen dat gerichte en gediversifieerde behandelings-, rehabiliterings- en re-integratieprogramma’s, in het kader waarvan beproefde psychosociale en farmacologische behandelingsmethoden worden toegepast, beschikbaar en toegankelijk zijn, ook voor druggebruikers die niet door de bestaande diensten worden bereikt. Daarbij dient bijzondere aandacht te worden besteed aan gespecialiseerde diensten voor jongeren.
Het plan beveelt verder alternatieven aan voor gevangenisstraf voor druggebruikers en de totstandbrenging van diensten voor preventie en voor behandeling en re-integratie van gedetineerden.
Wat de gezondheid van druggebruikers betreft, moet de Commissie ten laatste in 2006 een verslag indienen over de tenuitvoerlegging van Aanbeveling 2003/448/EG van de Raad betreffende de preventie en beperking van gezondheidsschade die samenhangt met drugsverslaving. De lidstaten moeten ook de toegang verbeteren tot diensten en behandelingen ter beperking van de schade en zorgen voor de uitvoering van programma’s ter preventie van de verspreiding van het aidsvirus, hepatitis C en andere via het bloed overdraagbare ziekten. Zij moeten tevens optreden om het aantal drugsdoden te verminderen.
Terugdringing van het aanbod
Het aanbod moet worden teruggedrongen door een verbetering van de opleiding van de hulpverleners en een versterking van de politiesamenwerking tussen de lidstaten en, wanneer nodig, met Europol, Eurojust en derde landen. De verwezenlijking van deze doelstelling hangt met name samen met:
Het actieplan voorziet onder meer in maatregelen voor de terugdringing van de productie en de handel in heroïne, cocaïne, cannabis en synthetische drugs, zoals het uitvoeren van gemeenschappelijke operationele programma’s, het verzamelen van inlichtingen omtrent derde landen die betrokken zijn bij de productie van en de handel in die drugs, het delen van beste praktijken en het uitwisselen van informatie. Er dienen ook maatregelen te worden getroffen ter bestrijding van misbruik en smokkel van drugsprecursoren, met name het uitvoeren van projecten zoals de Europese gemeenschappelijke eenheid voor drugsprecursoren.
Het actieplan omvat tevens activiteiten die samenhangen met het aanbod van drugs, met name acties gericht tegen het witwassen van geld en het besteden van met drugs verband houdende financiële middelen, in het bijzonder door het uitwisselen van inlichtingen en beste praktijken. In dezelfde geest zijn sommige acties bedoeld om verbanden aan het licht te brengen tussen drugshandel en terrorismefinanciering en om inlichtingen te verzamelen over het gebruik van informatietechnologie bij criminele activiteiten die met drugs te maken hebben.
Internationale samenwerking
Het actieplan beoogt een betere coördinatie, doeltreffendheid en zichtbaarheid van het EU-optreden in internationale organisaties en fora zoals de Verenigde Naties, waarbij met name gemeenschappelijke standpunten naar voren worden gebracht en haar drugsstrategie in de verf wordt gezet.
Bovendien moeten bijzondere inspanningen worden geleverd om een betere bijstand te bieden aan kandidaat-lidstaten, potentiële kandidaat-lidstaten of nabuurschapslanden, teneinde het acquis op dat terrein ten uitvoer te leggen of de vereiste acties uit te voeren. Dergelijke inspanningen omvatten met name technische bijstand en het sluiten van passende overeenkomsten met die landen.
De EU moet overigens, met behoud van haar politiek engagement en haar samenwerking met derde landen die bij de drugsproblematiek zijn betrokken, haar wetshandhavingsinspanningen intensiveren, in het bijzonder ten aanzien van de producerende landen en regio’s die gelegen zijn op drughandelsroutes.
Informatie, onderzoek en evaluatie
Om een duidelijker beeld van en meer inzicht in de drugsproblematiek te krijgen, vraagt het actieplan om betrouwbare gegevens te verstrekken, met name met behulp van de vijf belangrijkste epidemiologische indicatoren. Bovendien moeten nieuwe trends en patronen op het vlak van drugsgebruik en drugsmarkten worden geïdentificeerd, met name door middel van enquêtes, communautaire richtsnoeren en instrumenten voor het opsporen en het volgen van nieuwe trends.
Het actieplan moedigt onderzoek aan naar de onderliggende factoren van verslaving en naar kwesties zoals de effecten van bepaalde drugs en doeltreffende gezondheidsmaatregelen. Het actieplan spoort eveneens aan tot het opzetten van topnetwerken op het gebied van drugsonderzoek.
Follow-up van het actieplan
Toetsingsinstrumenten en indicatoren, die tot stand zijn gekomen in samenwerking met het EWDD en Europol, zullen de Commissie helpen met het toezicht op de tenuitvoerlegging van het actieplan.
De Commissie zal in 2008 een effectbeoordeling verrichten, met het oog op een voorstel voor een tweede actieplan voor de periode 2009-2012. Zij zal in 2012 voor een eindevaluatie van de strategie en de actieplannen zorgen.
Achtergrond
De EU-drugsstrategie werd in december 2004 door de Europese Raad aangenomen en omvat een reeks maatregelen om de vraag naar en het aanbod van illegale drugs terug te dringen en de behandeling van drugsverslaafden te verbeteren. Ingevolge deze strategie moeten de lidstaten streven naar een grotere coherentie in hun bestrijding van de drugshandel. Zij voorziet in twee opeenvolgende plannen tussen 2005 en 2012. Deze strategie is een essentieel onderdeel van het Haags programma, een meerjarenplan ter versterking van de vrijheid, de veiligheid en het recht in de EU.
GERELATEERDE BESLUITEN
EU-drugsactieplan voor 2009-2012 van 20 december 2008 [Publicatieblad C 326 van 20.12.2008]. Het EU-drugsactieplan voor 2009-2012 sluit aan op het drugsactieplan voor 2005-2008. Het actieplan bouwt voort op het kader dat werd vastgesteld om de vraag naar en het aanbod van drugs terug te dringen, met inaanmerkingneming van de lering die werd getrokken uit het eerste vierjarige plan.
Werkdocument van de diensten van de Commissie – Begeleidend document bij de mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement betreffende een EU-drugsactieplan (2009-2012) – Verslag over de eindevaluatie van het EU-drugsactieplan (2005-2008) [SEC(2008) 2456 – Niet in het Publicatieblad verschenen].
Mededeling van de Commissie van 10 december 2007 over het voortgangsverslag 2007 over de tenuitvoerlegging van het EU drugsactieplan (2005-2008) [COM(2007) 781 def. – Niet in het Publicatieblad verschenen]. De Commissie ziet een aantal positieve punten, met name de convergentie van het nationale beleid van de lidstaten en de vorderingen die gemaakt zijn met de doelstellingen van de strategie. Zij wijst evenwel op het gebrek aan informatie over het effect van de initiatieven die in het kader van de antidrugsstrategie genomen worden. Daarom pleit zij voor de vaststelling van een methodiek voor de evaluatie van het effect van de initiatieven, met de bijkomende opmerking dat de uitwisseling van nationale informatie moet worden bevorderd en dat de indicatoren van het actieplan op elkaar moeten worden afgestemd. De Commissie is voornemens een eindevaluatie van het drugsactieplan van de periode 2005-2008 te verrichten en een voorstel uit te werken voor het actieplan van 2009-2012.
Werkdocument van de diensten van de Commissie van 21 december 2006 – Evaluatieverslag van 2006 over de tenuitvoerlegging van het EU-drugsactieplan (2005-2008) [SEC(2006) 1803 – Niet in het Publicatieblad verschenen].
Laatste wijziging: 10.06.2009