Deze richtlijn heeft tot doel gelijke behandeling van mannen en vrouwen toe te passen om het beginsel van gelijke behandeling uit te breiden van de sfeer van de arbeidsmarkt en het beroepsleven tot andere gebieden van het dagelijks leven.

Richtlijn 2004/113/EG van de Raad houdende toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten.

Met deze richtlijn wordt er een kader opgesteld om alle discriminatie op grond van geslacht bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten te bestrijden, zowel in de openbare als in de particuliere sector.

De richtlijn is van toepassing op goederen en diensten die aan het publiek worden aangeboden, ongeacht de betrokken mensen (dat wil zeggen, ongeacht de persoonlijke omstandigheden van de afnemer), en die buiten het privé- en gezinsleven worden aangeboden. Met de term „diensten” worden diensten bedoeld die tegen beloning worden geleverd.

De richtlijn is niet van toepassing op de inhoud van media of reclame, noch op onderwijs.

Verbod op discriminatie op het gebied van goederen en diensten: de richtlijn verbiedt in beginsel:

Gedifferentieerde behandeling is alleen aanvaardbaar indien dit wordt gerechtvaardigd door legitieme doelstellingen, zoals, bijvoorbeeld, de bescherming van slachtoffers van seksueel misbruik (in geval van de oprichting van blijf-van-mijn-lijfhuizen), vrijheid van vereniging (in het kader van lidmaatschap van privéclubs voor mensen van hetzelfde geslacht) of de organisatie van sportieve activiteiten voor mensen van hetzelfde geslacht. Iedere beperking dient passend en noodzakelijk te zijn

Het beginsel van gelijke behandeling vormt geen beletsel voor het nemen van positieve actie om ongelijkheid van mannen en vrouwen op het gebied van goederen en diensten te voorkomen of te compenseren.

In de richtlijn staan slechts minimale eisen, zodat EU-landen een hogere of uitgebreidere mate van bescherming kunnen handhaven.

Toepassing op het gebied van verzekeringen: de richtlijn verbiedt het om het geslacht in aanmerking te nemen bij de berekening van premies en uitkeringen in verzekeringsovereenkomsten die na 21 december 2007 zijn ondertekend.

Toch bood de richtlijn EU-landen de mogelijkheid dit verbod niet toe te passen in gevallen waarin het geslacht een bepalende factor vormde bij de risicobeoordeling en op grond van relevante actuariële en statistische gegevens. Het Europees Hof van Justitie heeft echter bij zijn arrest over de zaak Test-Aankoop (C-236/09) de afwijking op het beginsel van gelijke behandeling, waardoor EU-landen met betrekking tot verzekeringspremies en -uitkeringen konden differentiëren tussen mannen en vrouwen, met ingang van 21 december 2012 ongeldig verklaard.

Voortaan geldt voor de verzekeringssector het beginsel van uniforme tarieven voor beide seksen voor alle nieuwe overeenkomsten die vanaf deze datum zijn getekend. Om het arrest van het Hof makkelijker uit te kunnen voeren heeft de Commissie richtsnoeren voor de toepassing van de richtlijn op de verzekeringssector aangenomen.

In ieder geval mogen kosten in verband met zwangerschap en moederschap niet leiden tot verschillen op het gebied van premies en uitkeringen.

Organen ter bevordering van de gelijke behandeling: elk EU-land belast één of meerdere organen met het op nationaal niveau bevorderen van en toezicht houden op de gelijke behandeling van mannen en vrouwen. Deze organen zijn verantwoordelijk voor i) het verlenen van onafhankelijke bijstand aan slachtoffers, ii) het uitvoeren van onafhankelijke onderzoeken, iii) het publiceren van onafhankelijke verslagen en het doen van aanbevelingen.

Het verdedigen van de rechten van slachtoffers: door de richtlijn worden EU-landen ertoe verplicht ervoor te zorgen dat slachtoffers toegang hebben tot gerechtelijke en/of administratieve procedures voor de bescherming van hun rechten, en dat slachtoffers de passende reparatie of compensatie kunnen krijgen. Verenigingen, organisaties of andere rechtspersonen die een rechtmatig belang hebben kunnen ook gerechtelijke en/of administratieve procedures aanspannen om slachtoffers in staat te stellen hun rechten te beschermen en om reparatie of compensatie te krijgen.

Wanneer voor een tribunaal gepresenteerde feiten het vermoeden van het bestaan van discriminatie ondersteunen, is het aan de verweerder om te bewijzen dat er geen inbreuk op het beginsel van gelijke behandeling heeft plaatsgevonden (weerlegging van de aanklacht).

Daarnaast moeten EU-landen sancties opstellen voor wanneer het beginsel van gelijke behandeling geschonden wordt.

De richtlijn is op 21 december 2004 in werking getreden en moest uiterlijk op 21 december 2007 zijn omgezet in nationale wetgeving.

Gelijkheid tussen mannen en vrouwen is een fundamenteel beginsel van de Europese Unie, vervat in artikelen 2 en 3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie. Discriminatie op grond van geslacht kan een belemmering vormen voor de volledige en succesvolle integratie van mannen en vrouwen in het economische en sociale leven.

Directe discriminatie: omstandigheden waarin een persoon in een vergelijkbare situatie op grond van geslacht minder gunstig dan een ander wordt behandeld, is behandeld of behandeld zou worden.

Indirecte discriminatie: omstandigheden waarin een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze waarschijnlijk zal leiden tot een specifiek nadeel voor personen van het andere geslacht, tenzij deze bepaling, maatstaf of handelwijze objectief wordt gerechtvaardigd door een legitiem doel en de middelen voor het realiseren van deze doelstelling passend en noodzakelijk zijn.

Intimidatie: omstandigheden waarin zich ongewenst gedrag voordoet dat verband houdt met het geslacht van een persoon en tot doel of gevolg heeft dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast, en dat er een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd.

Seksuele intimidatie: omstandigheden waarin zich in verbale, non-verbale of fysieke vorm ongewenst seksueel gedrag voordoet met als doel of gevolg dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast en er een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie wordt gecreëerd.

REFERENTIES

Besluit	Datum van inwerkingtreding	Omzetting in nationaal recht	Publicatieblad van de Europese Unie
Richtlijn 2004/113/EU	21.12.2004	21.12.2007	PB L 373 van 21.12.2004, blz. 37-43