Raamstrategie voor non-discriminatie en gelijke kansen voor iedereen
In het verlengde van het groenboek “Gelijkheid en non-discriminatie in de uitgebreide Europese Unie” (EU) heeft de Commissie een strategie voor positieve en actieve bevordering van non-discriminatie en gelijke kansen voor iedereen vastgelegd. Een van de voornaamste doelstellingen van die strategie is om door de omzetting van alle desbetreffende EU-wetten door de lidstaten doeltreffende rechtsbescherming tegen discriminatie op het grondgebied van de Europese Unie te garanderen. Verder wordt voor aanvullende maatregelen (zoals informatieverspreiding, campagnes ter bewustmaking van het grote publiek, uitwisseling van ervaringen, opleidingen en mogelijkheden om naar de rechter te stappen) gepleit.
BESLUIT
Mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s van 1 juni 2005 – Non-discriminatie en gelijke kansen voor iedereen – Een raamstrategie [COM(2005) 224 – Publicatieblad C 236 van 24.9.2005].
SAMENVATTING
Doeltreffende rechtsbescherming tegen discriminatie gegarandeerd
In 2000 heeft de Europese Unie (EU) twee richtlijnen (2000/43/EG en 2000/78/EG) goedgekeurd die directe en indirecte discriminatie op grond van ras of etnische afstamming, godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd en seksuele geaardheid verbieden. In beide richtlijnen worden nauwkeurige definities van directe en indirecte discriminatie alsook van intimidatie gegeven. Verder bepalen de richtlijnen dat in een beperkt aantal gevallen van het beginsel van gelijke behandeling mag worden afgeweken.
In het verlengde van beide richtlijnen hebben de lidstaten in de afgelopen jaren belangrijke wijzigingen in hun wetgeving aangebracht. Een aantal belangrijke bepalingen is volgens de Commissie evenwel nog niet volledig omgezet.
De Commissie wil ook steun verstrekken voor de begeleidende maatregelen die op een doeltreffende toepassing en naleving van de antidiscriminatiewetgeving gericht zijn (informatieverspreiding, campagnes ter bewustmaking van het grote publiek, uitwisseling van ervaringen, opleidingen, mogelijkheden om naar de rechter te stappen, enz.). Deze steun wordt geboden binnen het luik “non-discriminatie en diversiteit” van het PROGRESS -programma (communautair programma voor werkgelegenheid en maatschappelijke solidariteit).
Tot slot heeft de Raad overeenstemming bereikt over het uit 2001 daterende voorstel voor een , met inbegrip van antisemitisme en geweld tegen religieuze minderheden. Het kaderbesluit 2008/913/JBZ betreffende de bestrijding van bepaalde vormen en uitingen van racisme en vreemdelingenhaat door middel van het strafrecht werd goedgekeurd op 28 november 2008.
Mogelijke maatregelen ter aanvulling van de bestaande wetgeving
Uit hoofde van de huidige wetgeving van de Europese Gemeenschap is discriminatie op grond van ras (richtlijn 2000/43/EG) op het gebied van werkgelegenheid, beroepsopleiding, onderwijs, sociale bescherming, sociale voordelen en toegang tot goederen en diensten verboden. De geboden bescherming tegen discriminatie op grond van godsdienst of overtuiging, leeftijd, handicap en seksuele geaardheid (richtlijn 2000/78/EG) geldt alleen voor werkgelegenheid, beroep en beroepsopleiding. De bescherming tegen discriminatie op grond van geslacht geldt door richtlijn 2004/113/EG ook voor de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten, maar niet voor al de door richtlijn 2004/43/EG bestreken terreinen.
De Commissie heeft een haalbaarheidsstudie laten maken over nieuwe op aanvulling van de bestaande wetgeving gerichte initiatieven. De nationale regelingen die verdergaan dan de eisen van de Gemeenschap werden bestudeerd en de voor- en nadelen ervan zijn op een rijtje gezet.
Non-discriminatie en gelijke kansen voor iedereen: beginselen voor het overige beleid
De Commissie wil instrumenten voor een “mainstreamingsaanpak” uitwerken die ervoor zorgen dat op alle communautaire beleidsterreinen aan non-discriminatie en gelijke kansen kan worden gewerkt. Door deze geïntegreerde aanpak zal de aandacht met name kunnen uitgaan naar vormen van meervoudige discriminatie.
Bevordering en toepassing van vernieuwingen en “good practice”
In het kader van het communautair initiatief EQUAL concentreert het Europees Sociaal Fonds (ESF) zich in de periode 2007-2013 op de ondersteuning van maatregelen die verbetering brengen in de maatschappelijke integratie van mensen met een handicap en discriminatie bestrijden.
Het PROGRESS-programma vormt een aanvulling op de activiteiten van het ESF met betrekking tot de gelijkheid van mannen en vrouwen en de bestrijding van discriminatie.
Ook de nieuwe generatie programma’s op het gebied van onderwijs, beroepsopleiding en jongeren zullen een aanzienlijke bijdrage aan de bevordering van non-discriminatie en gelijke kansen voor iedereen leveren. Op immigratie- en asielgebied zullen het INTI-programma (integratie van onderdanen van derde landen) en het ARGO-programma (administratieve samenwerking op het gebied van buitengrenzen, visa, asiel en immigratie) discriminatie helpen bestrijden.
Bewustmaking en samenwerking met belanghebbenden
Om tot een positievere aanpak van gelijkheidsvraagstukken te komen, hebben het Europees Parlement en de Raad 2007 uitgeroepen tot het “Europees Jaar van gelijke kansen voor iedereen”. In dat jaar stonden vier belangrijke prioritaire doelstellingen centraal, namelijk rechten, erkenning, vertegenwoordiging en respect. Het jaar sloot aan op het Europees Jaar van de dialoog tussen de culturen in 2008.
De Commissie stelde ook voor om ieder jaar een “Equality Summit” te organiseren met de verantwoordelijke ministers, de hoofden van nationale organisaties die zich met gelijkheidsvraagstukken bezighouden, de voorzitters van Europese NGO’s, de Europese sociale partners en vertegenwoordigers van internationale organisaties. De eerste top is gehouden op 30 en 31 januari 2007, samen met de openingsconferentie van het Europees Jaar van gelijke kansen voor iedereen. Om non-discriminatie op het werk te bevorderen en te ondersteunen hecht de Commissie ook bijzonder veel belang aan samenwerking met werkgevers.
Bijzondere inspanningen voor kansarme etnische minderheden
12. De uitgebreide EU moet een coherente en doeltreffende aanpak ontwikkelen voor de integratie van etnische minderheden in de maatschappij en op de arbeidsmarkt. Bijzonder verontrustend is de situatie van de Roma, die ondanks projecten in het PHARE-programma nog steeds met discriminatie en uitsluiting te maken hebben.
De antidiscriminatiewetgeving van de Europese Gemeenschap verbiedt iedere vorm van directe of indirecte discriminatie op grond van ras, etnische afstamming of godsdienst. In het kader van de Europese werkgelegenheidsstrategie werden de lidstaten ertoe aangespoord in de vorm van nationale actieplannen maatregelen uit te werken voor de integratie van minderheden op de arbeidsmarkt. Ook de opencoördinatiemethode is op de bestrijding van armoede en uitsluiting van etnische minderheden, migranten en andere kansarme groepen gericht. De financiële steun van de Europese Unie wordt toegekend via het ESF.
Uitbreiding, betrekkingen met derde landen en internationale samenwerking
In het kader van de uitbreiding en de betrekkingen met derde landen werkt de Commissie aan de bevordering van non-discriminatie en gelijke kansen voor iedereen. In dit verband zijn te noemen:
De Commissie werkt samen met internationale organisaties om tot een samenhangende aanpak, elkaar aanvullende werkzaamheden en een heldere taakverdeling te komen. Zij werkt met name samen met de Raad van Europa, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Verenigde Naties (VN) (zij werkte actief mee aan de Vierde wereldvrouwenconferentie, de Wereldconferentie tegen racisme en het nieuwe VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.
Achtergrond
De mededeling is een vervolg op het groenboek van de Commissie "Gelijkheid en non-discriminatie in een uitgebreide Europese Unie", dat op 28 mei 2004 door de Commissie goedgekeurd is. In de mededeling is rekening gehouden met de op- en aanmerkingen en reacties op het groenboek van de zijde van de nationale autoriteiten, organisaties die zich met gelijkheidsvraagstukken bezighouden, niet-gouvernementele organisaties, regionale en plaatselijke autoriteiten, de sociale partners, deskundigen en particulieren.
GERELATEERDE BESLUITEN
Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s van 2 juli 2008 – Non-discriminatie en gelijke kansen: een vernieuwd engagement [COM(2008) 420 definitief – Niet bekendgemaakt in het Publicatieblad]. Met de allesomvattende aanpak die vervat zit in deze mededeling hernieuwt zij haar engagement om te blijven ijveren voor non-discriminatie en gelijke kansen in de EU. Daarvoor moet het bestaande rechtskader inzake antidiscriminatie worden afgewerkt, de dialoog over het non-discriminatiebeleid worden bevorderd en de bestaande beleidsinstrumenten ter bevordering van non-discriminatie en gelijke kansen worden versterkt.
Besluit 2006/33/EG van de Commissie van 20 januari 2006 tot oprichting van een deskundigengroep op hoog niveau voor de sociale integratie van etnische minderheden en hun volwaardige participatie op de arbeidsmarkt [Publicatieblad L 21 van 25.1.2006]. Om een coherente en doeltreffende aanpak te kunnen uitwerken voor de sociale integratie en volwaardige arbeidsmarktparticipatie van kansarme etnische minderheden wordt bij de Commissie een deskundigengroep opgericht. Taak van de deskundigengroep is om te onderzoeken hoe de sociale integratie van etnische minderheden kan worden bewerkstelligd en om voor het eind van het “Europees Jaar van gelijke kansen voor iedereen” een verslag in te dienen met aanbevelingen voor beleidsmaatregelen ter zake.
Besluit nr. 771/2006/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2006 betreffende het Europees Jaar van gelijke kansen voor iedereen (2007) - Naar een rechtvaardige samenleving [Publicatieblad L 146 van 31.5.2006].
Groenboek van 28 mei 2004 – Gelijkheid en non-discriminatie in een uitgebreide Europese Unie [COM(2004) 379 def. – Niet bekendgemaakt in het Publicatieblad].
Laatste wijziging: 16.04.2009