Groenboek over de kwaliteit van landbouwproducten

Deze raadpleging heeft tot doel een strategisch en regelgevend kader te waarborgen om de landbouwproducten en hun kwaliteit veilig te stellen. Daarom wil de Commissie in een ruim verband nadenken over de bestaande instrumenten, over eventuele verbeteringen die kunnen worden aangebracht en over nieuwe initiatieven die kunnen worden ondernomen. Er komen drie domeinen aan bod: de landbouwvoorschriften en handelsnormen, de bestaande kwaliteitsregelingen en de certificeringsregelingen.

BESLUIT

Groenboek van 15 oktober 2008 over de kwaliteit van landbouwproducten [COM(2008) 641 definitief – Niet bekendgemaakt in het Publicatieblad].

SAMENVATTING

Kwaliteit is het beste wapen van de Europese landbouwsector tegen de concurrentie van de groeilanden. In Europa stoelt de kwaliteit van de landbouwproducten op het hoge veiligheidsniveau dat de communautaire wetgeving voor de volledige voedselketen en andere aspecten (landbouwmethoden, ligging van landbouwbedrijven, enz.) waarborgt.

De kwaliteitsaspecten in verband met voedselveiligheid die al geregeld worden door andere communautaire maatregelen op het gebied van voedingswaarde-etikettering en dierenwelzijn, vallen niet binnen het bereik van deze raadpleging.

Landbouwvoorschriften en handelsnormen

De voeding die binnen de Europese Unie (EU) wordt geproduceerd, moet aan een reeks productievoorschriften voldoen. Deze voorschriften moeten ervoor zorgen dat in de handel gebrachte producten voldoen aan de normen inzake hygiëne en veiligheid en gaan ook in op een aantal zorgpunten (op milieu-, ethisch, sociaal, enz. gebied). Met uitzondering van de regels inzake hygiëne en voedselveiligheid, gelden heel wat van deze landbouwvoorschriften niet voor ingevoerde producten. De Europese consument kunnen producten die wel aan deze normen voldoen niet onderscheiden van producten die er niet aan voldoen. Om de consument beter te informeren is het dan ook van belang dat de belanghebbenden worden geraadpleegd over de wenselijkheid van een symbool om aan te geven dat een product is vervaardigd volgens bepaalde productieregels en over de noodzaak van het vermelden van de plaats van productie (EU/niet-EU) van de primaire producten.

De Europese handelsnormen nemen de plaats in van de verschillende nationale normen. Zij hebben tot doel landbouwers te helpen om kwaliteitsproducten aan te bieden die voldoen aan de verwachtingen van de consument en prijsvergelijking tussen de verschillende productkwaliteiten mogelijk te maken. Voor de meeste landbouwproducten betreft het regelgeving waarin definities van producten, minimumnormen voor producten, productcategorieën en etiketteringsvoorschriften zijn vastgesteld. In het kader van de raadpleging wordt naar de mening van de belanghebbenden gepeild betreffende de noodzaak om op Europees niveau verplichtingen (landbouwvoorschriften, kwaliteitscategorieën, enz.), gereserveerde vermeldingen ("boerenrecept", "product uit de bergen") vast te stellen en op te leggen en de bestaande handelsnormen te vereenvoudigen.

Europese kwaliteitsregelingen

De regeling van de geografische aanduidingen zorgt ervoor dat de intellectuele eigendom wordt gerespecteerd. Deze regeling omvat de beschermde oorsprongsbenamingen (BOB’s) en de beschermde geografische aanduidingen (BGA’s), die een product beschrijven dat zijn kenmerken (BOB’s) of faam (BGA’s) te danken heeft aan het geografische gebied waaruit het afkomstig is. De geografische aanduidingen bieden de consument de zekerheid dat zij authentieke kwaliteitsproducten kopen die overeenstemmen met hun verwachtingen. Om in aanmerking te komen voor een BOB dienen alle fasen van de productie in beginsel plaats te vinden in het geografische gebied van oorsprong. In geval van een BGA volstaat één fase van het productieproces (dat is met name het geval voor gedistilleerde dranken). Het groenboek heeft tot doel middelen vast te stellen om de regeling van de geografische aanduidingen te verbeteren en verder uit te bouwen en de regeling in derde landen te beschermen.

De regeling van de gegarandeerde traditionele specialiteiten (GTS) werd in 1992 ingevoerd. De GTS zijn landbouwproducten of voedingsmiddelen die een traditionele samenstelling hebben of die met traditionele grondstoffen of op een traditionele wijze vervaardigd worden. Sinds de invoegetreding van de regeling werden 20 GTS geregistreerd. Dit relatief lage aantal geeft aanleiding tot de vraag of er geen betere manier bestaat om traditionele specialiteiten te identificeren en te promoten.

Sinds de goedkeuring van verordening (EG) nr. 834/2007 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten vormt de realisering van een interne markt voor biologische voeding de grootste uitdaging. Momenteel wordt de markt van de biologische producten hoofdzakelijk op nationaal niveau geregeld. Er dient dan ook te worden nagedacht over de mogelijkheden om op Europees niveau een echte interne markt voor biologische voeding te realiseren.

De regeling tot promotie van de kwaliteitsproducten uit de ultraperifere gebieden stoelt op de invoering van een logo. Om dit logo te mogen gebruiken, moeten de producenten voldoen aan een aantal eisen dat overeenkomstig de communautaire regelgeving werd vastgesteld of, bij gebrek daaraan, aan de internationale regelgeving. In welke mate zouden beroepsorganisaties de specifieke bijkomende voorschriften ter verbetering van de kwaliteit van de regionale producten en ter verhoging van het volume van kwaliteitsvolle landbouwproducten uit de ultraperifere gebieden van de EU, naar het voorbeeld van Spanje en Frankrijk, kunnen aanvaarden?

Dienen andere regelingen te worden ingevoerd, zoals bijvoorbeeld een regeling voor de identificatie van producten uit de bergen en producten uit gebieden met een hoge natuurwaarde?

Certificeringsregelingen voor kwaliteit

Certificeringsregelingen voor de kwaliteit van voedingsmiddelen biedt de consument een extra waarborg voor de betrouwbaarheid van de informatie die op het etiket wordt verstrekt. Deze regelingen variëren van regelingen die de naleving van dwingende productienormen moeten garanderen tot eisen op gebieden zoals milieubescherming, dierenwelzijn, eerlijke handel, religieuze of culturele overwegingen, landbouwmethoden, de oorsprong van de producten, enz. Deze voorschriften hebben geleid tot een reeks uiteenlopende certificeringsregelingen en keurmerken, waarbij nu en dan bezorgdheid rijst over de doorzichtigheid van de voorschriften die door de desbetreffende regelingen worden opgelegd, de betrouwbaarheid van de beweringen die over de producten worden gedaan en de eerlijkheid in de commerciële betrekkingen. Het groenboek opent het debat over de manier waarop de consument kan worden beschermd en over hoe bijkomende kosten en beperkingen voor de producenten kunnen worden vermeden.

Context

De Commissie verzoekt alle organisaties en burgers die geïnteresseerd zijn in de kwaliteit van landbouwproducten uit hun mening te kennen te geven vóór 31 december 2008. Deze bijdragen zullen de basis vormen van een mededeling (document van de Commissie waarin strategische richtsnoeren worden vastgesteld) die naar verwachting in mei 2009 zal worden bekendgemaakt.

Laatste wijziging: 20.03.2009