9.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 185/1

—

de mededeling van de Europese Commissie van 25 oktober 2016 over haar werkprogramma voor 2017;

—

zijn resoluties van 4 juni 2015 over zijn prioriteiten voor 2015-2020 en van 15 juni 2016 over de bijdrage aan het werkprogramma van de Europese Commissie voor 2017;

—

het Protocol betreffende de samenwerking met de Europese Commissie van februari 2012;

1.

merkt met bezorgdheid op dat de Europese Unie 60 jaar na haar oprichting zich middenin een ernstige crisis bevindt, met een aanhoudend gering vertrouwen in het Europese project, en hervormd moet worden; wijst er tegelijkertijd op dat de lokale en regionale bestuursniveaus jaar na jaar door de burgers worden beschouwd als de meest betrouwbare van alle bestuursniveaus in de EU. Het CvdR organiseert daarom burgerdialogen, waaraan lokale en regionale leiders actief deelnemen, over kwesties die voortvloeien uit lokale behoeften en omstandigheden, en draagt aldus bij aan het debat over Europa;

2.

is het met de Commissie eens dat de EU voor de volgende algemene uitdagingen staat:

3.

deelt de overtuiging van de Commissie dat deze uitdagingen een bottom-up- en multilevel governanceaanpak vereisen waarin de burgers centraal staan, en benadrukt dat EU-beleid moet zijn gericht op meer zeggenschap voor de burgers;

4.

wijst erop dat het lokaal en regionaal bestuur betrokken moet worden bij de voorbereidingen van het witboek over de toekomst van Europa en verzoekt de Commissie om zijn adviezen ter zake in aanmerking te nemen en hem bij de raadplegingsfase te betrekken;

5.

betreurt de geringe aandacht die in het werkprogramma wordt geschonken aan de essentiële rol die de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF) spelen om alle burgers en regio’s in Europa te bereiken, de cohesie te versterken, innovatie te bevorderen en echte Europese solidariteit te laten zien met het oog op de harmonieuze ontwikkeling van de EU als geheel; roept de Commissie op het cohesiebeleid na 2020 voor te bereiden aangezien dat het voornaamste investeringsbeleid van de EU is. Dit beleid moet worden gebaseerd op een plaatsgebonden benadering en een geactualiseerde territoriale visie. Tevens moedigt het CvdR de Commissie aan zich te blijven inspannen om de ESIF-procedures te verbeteren en te vereenvoudigen teneinde de bureaucratie te verminderen en de absorptie te vergroten;

6.

hamert erop dat overheidsuitgaven door de lidstaten en de lokale en regionale overheden in het kader van ESIF-cofinanciering niet mogen worden aangemerkt als structurele uitgaven zoals bedoeld in het stabiliteits- en groeipact, aangezien dergelijke investeringen bijdragen aan de Europese prioriteiten alsook een hefboomeffect hebben met het oog op de economische groei van Europa;

7.

is ingenomen met de voorgestelde verlenging van het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI) wat betreft de duur en de financiële capaciteit, maar stelt vast dat deze aankondiging plaatsvond zonder alomvattende effectbeoordeling of een onafhankelijke evaluatie vóór het voorstel; onderstreept de noodzaak om de synergie tussen het EFSI en de overige EU-fondsen, met name de ESI-fondsen, verder te vergroten en procedures verder te vereenvoudigen om de bureaucratische rompslomp te verminderen en de absorptie van EU-middelen te helpen verbeteren; benadrukt dat de derde pijler van het investeringsplan ook moet worden verstevigd; roept de Commissie en de Europese Investeringsbank op zich meer in te spannen om de bekendheid van het EFSI in het veld te vergroten en de geografische onevenwichtigheden binnen het EFSI met het oog op een optimale integratie en synergie van de investeringen in het licht van de uniforme programmering van cohesiebeleidsmaatregelen en gedetailleerdere informatie over met het EFSI gefinancierde projecten publiek toegankelijk te maken, met specifieke nadruk op hun additionaliteit;

8.

verbindt zich ertoe in een vroeg stadium een bijdrage te leveren aan de discussie over het voorstel voor het meerjarig financieel kader na 2020, waaronder de hervorming van de eigen middelen;

9.

dringt aan op snelle goedkeuring van de „omnibusverordening” om de impact ervan te vergroten en te zorgen voor betere benutting van de ESIF-programma’s die al in de huidige programmaperiode zijn opgenomen;

10.

onderstreept dat actie moet worden ondernomen naar aanleiding van de implementatie van de stedelijke agenda voor de EU en dat de stedelijke dimensie als rode draad door ander EU-beleid dient te lopen; herhaalt in dit verband zijn pleidooi voor een witboek over de stedelijke agenda van de EU;

11.

pleit nogmaals voor een Europese agenda voor huisvesting, waarmee de huidige versnipperde benadering van huisvesting via sectorspecifieke maatregelen in het kader van bijvoorbeeld de stedelijke agenda, duurzame ontwikkeling, cohesiebeleid, mededingingsbeleid of sociale initiatieven, zoals de Europese pijler van sociale rechten, vervangen zou worden door een sectoroverstijgende aanpak;

12.

wijst erop dat er een gedragscode moet komen voor het betrekken van de lokale en regionale overheden bij het Europees semester 2017 en pleit ervoor om de jaarlijkse groeianalyse aan te vullen met een territoriale analyse, met inbegrip van een speciaal territoriaal hoofdstuk in de landenverslagen, en om richtsnoeren te formuleren voor de lidstaten over het betrekken van de lokale en regionale overheden bij de nationale hervormingsprogramma’s;

13.

steunt de permanente aandacht van de Commissie voor investeringen, met name het in kaart brengen van maatregelen om investeringen in het Europees semester te stimuleren; verwijst in dit verband naar zijn Verklaring van Bratislava „Investeren en verbinden”, waarin wordt benadrukt dat lokale en regionale groei op basis van investeringen moet worden verankerd in territoriale ontwikkelingsstrategieën, en beklemtoont dat absoluut moet worden gezorgd voor synergie tussen publieke middelen ter ondersteuning van kwaliteitsinvesteringen en andere lokale, regionale, nationale en Europese financieringsbronnen;

14.

is ingenomen met het voornemen van de Commissie om zich te blijven inzetten voor verwezenlijking van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen, en onderstreept dat Europa een langetermijnstrategie nodig heeft voor slimme, duurzame en inclusieve groei die richting geeft aan het Europees semester. Zo’n strategie moet worden gebaseerd op de tussentijdse herziening van de Europa 2020-strategie;

15.

is ingenomen met de aandacht van de Commissie voor jeugdwerkloosheid: de versterking van de EU-jongerengarantie en het jongerenwerkgelegenheidsinitiatief en de lancering van een Europees solidariteitskorps, dat zou moeten profiteren van vroegtijdige, proactieve en geloofwaardige participatie van lokale en regionale overheden, jeugdorganisaties en het maatschappelijk middenveld in het algemeen;

16.

betreurt dat er geen sprake is van initiatieven ter bestrijding van langdurige werkloosheid, ook ter beoordeling van vormen van werkloosheidsverzekering op Europees niveau die de nationale regelingen in gevallen van ernstige cyclische neergang zouden aanvullen en zouden helpen voorkomen dat een asymmetrische schok tot een structureel nadeel voor heel Europa leidt;

17.

dringt erop aan om in de nieuwe vaardighedenagenda voor Europa rekening te houden met lokale en regionale sterke punten en uitdagingen, waaronder de uiteenlopende lokale en regionale arbeidsmarktbehoeften, en kijkt ernaar uit bij te dragen aan een kwaliteitskader voor stages en een voorstel voor grotere mobiliteit van stagiairs;

18.

is in afwachting van het voorstel van de Commissie om de problemen bij het combineren van werk en privéleven beter aan te pakken, met name als het gaat om de deelname van vrouwen aan de arbeidsmarkt;

19.

is in aanloop naar het Europees Jaar van het cultureel erfgoed 2018 voornemens meer aandacht te schenken aan cultuur, cultureel erfgoed en de internationale culturele betrekkingen van de EU, die cruciaal zijn voor de versterking van de Europese identiteit en de bevordering van de Europese fundamentele waarden, sociale integratie, innovatie, interculturele dialoog en cultureel en erfgoedtoerisme;

20.

wijst erop dat de tussentijdse herziening van Horizon 2020 en de op handen zijnde raadpleging over het volgende kaderprogramma voor onderzoek en innovatie moeten worden beschouwd als één organisch proces waarmee de innovatiekloof in Europa zou moeten worden aangepakt; kondigt aan dat het zelf tijdig een bijdrage zal leveren aan de voor 2017 geplande herziening van het actieplan bio-economie;

21.

merkt op dat het witboek over de toekomst van Europa ook voorstellen zal bevatten over de toekomst van de EMU, en zou ingenomen zijn met hervormingen die de democratische legitimiteit van de EMU-governance zouden vergroten;

22.

benadrukt dat de aanpak van sociale en ook regionale ongelijkheden cruciaal is om de sociale dimensie van de EMU te verbeteren; is ingenomen met het geplande voorstel van de Commissie voor een Europese pijler van sociale rechten, die de beginselen omvat voor een op sociale rechtvaardigheid gegrondveste Unie, met inachtneming van het subsidiariteits- en het evenredigheidsbeginsel;

23.

is ingenomen met de voorgestelde herziening van het stabiliteits- en groeipact, maar verzoekt de Commissie dringend om erop te letten dat het pact groeivriendelijker wordt gemaakt, met name wat groeibevorderende investeringen betreft; herhaalt zijn eerdere pleidooi voor een uitvoerige beoordeling van de territoriale impact van de Europese statistische regels op overheidsinvesteringen;

24.

is ingenomen met de verbintenis van de Commissie om in het kader van het algemene beleid voor de energie-unie energie-efficiëntie en hernieuwbare energie te bevorderen, in combinatie met solide governanceregels, passende innovatiestimulerende maatregelen, een herziening van de opzet van de elektriciteitsmarkt en verdere verbetering van de energie-infrastructuur met het oog op interregionale en grensoverschrijdende verbindingen en ter ondersteuning van de decentralisatie van energiesystemen, als een stap op weg naar een duurzame en flexibele interne energiemarkt;

25.

beveelt specifiek aan om het EU-beleid voor de opzet van de elektriciteitsmarkt en hernieuwbare energie evenwichtig op elkaar af te stemmen en daarbij naar behoren aandacht te schenken aan lokale en regionale problemen, zoals de toegang tot het net voor kleine energieleveranciers op distributienetniveau;

26.

steunt de uitvoering van het akkoord van Parijs en wijst erop dat, om de kloof te overbruggen tussen de nationale verbintenissen en de vereiste inspanningen om de opwarming van de aarde tot ruim onder de 2 oC te beperken, de inspanningen van steden en regio’s in de nationale verbintenissen moeten worden geïntegreerd en er horizontale en verticale coördinatie nodig is, ook op EU- en UNFCCC-niveau. Het CvdR vraagt de Commissie derhalve om steun voor zijn verzoek om dit aspect in de nationaal vastgestelde verbintenissen in aanmerking te nemen, de institutionalisering van het NAZCA en de werkzaamheden van klimaatkampioenen binnen het UNFCCC-secretariaat te verbeteren, en de uitwisseling van ervaringen op lokaal en regionaal niveau te faciliteren. Het CvdR roept de Commissie ook op om onderzoek op het gebied van steden, regio’s en klimaatverandering aan te moedigen, teneinde bij te dragen aan de toekomstige werkzaamheden van de Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering;

27.

roept de Commissie op om samen met het CvdR het concept van regionaal en lokaal vastgestelde bijdragen te ontwikkelen teneinde een impuls te geven aan maatregelen op lokaal en regionaal niveau om de tijdens de COP21 in Parijs overeengekomen doelstellingen te verwezenlijken;

28.

dringt er bij de Commissie op aan om haar klimaat- en energiedoelstellingen te actualiseren teneinde in 2030 te komen tot 50 % minder broeikasgasuitstoot dan in 1990, en om in beleid en financiering op alle niveaus plaats in te ruimen voor het aspect aanpassing aan de klimaatverandering. De Commissie zou steun moeten verlenen aan vrijwillige initiatieven ter bevordering van een koolstofarme en veerkrachtige transitie in steden en regio’s. In het evaluatieverslag van de Commissie over de EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering zou meer duidelijkheid moten worden gegeven over de empowerment van regio’s en steden;

29.

moedigt de Commissie aan om steun te verlenen voor de implementatie van strategieën voor rampenrisicovermindering in steden en met name grensoverschrijdende regio’s en ervoor te zorgen dat de desbetreffende investeringen van de EU gelijke tred houden met de normen voor rampenrisicovermindering;

30.

verwelkomt de lancering van het EU-platform tegen voedselverspilling en voedselverlies en spoort de Commissie aan tot actie op dit gebied en een ambitieuze doelstelling voor de vermindering van voedselverspilling te formuleren; dit alles moet worden ingebed in een EU-strategie voor duurzame voedselsystemen, waarin ook aandacht wordt geschonken aan bescherming van de biodiversiteit, milieu-, gezondheids- en handelsaspecten, hulpbronnen- en grondbeheer, en de sociale en culturele waarden van voedsel;

31.

roept de Commissie op rekening te houden met zijn aanbevelingen bij de uitvoering van het actieplan voor de circulaire economie en begin 2017 te komen met de geplande herziening van de Drinkwaterrichtlijn, het voorstel voor een verordening inzake minimumkwaliteitseisen voor hergebruikt water en de strategie voor gebruik, hergebruik en recycling van plastic, die heldere en ambitieuze doelstellingen moet bevatten voor plasticafval en lekkage; verzoekt de Commissie om meer initiatieven voor te stellen met betrekking tot de bouw- en sloopsector, bepalingen inzake ecologisch ontwerp en het gebruik van secundaire grondstoffen, materialen en onderdelen;

32.

is klaar en bereid zijn samenwerking met de Commissie op te voeren ten aanzien van de lang verwachte acties voor prioritaire doelstelling 4 van het 7e EU-milieuactieprogramma 2014-2020 via het Technische Platform voor milieusamenwerking; betreurt dat de voor 2017 geplande initiatieven van niet-wetgevende aard zijn en herhaalt zijn verzoek voor een EU-richtlijnvoorstel tot vaststelling van bepalingen om de naleving van het hele EU-milieuacquis te waarborgen, en voor een nieuwe richtlijn over toegang tot de rechter bij milieugeschillen;

33.

pleit, in lijn met de recente Verklaring van Cork 2.0, nogmaals voor een witboek over plattelandsgebieden, dat als uitgangspunt moet dienen voor het plattelandsontwikkelingsbeleid na 2020, en dringt aan op praktische maatregelen voor „rural proofing” van EU-beleidsmaatregelen, aangezien plattelandsgebieden in belangrijke beleidsontwikkelingen vaak worden veronachtzaamd of buiten beschouwing blijven;

34.

benadrukt in het kader van de voorbereidingen voor het GLB na 2020 dat plattelandsontwikkeling en landbouw nauw met elkaar verbonden zijn en verlangt daarom steunmaatregelen voor gezinsbedrijven, met name om de volatiliteit van de prijzen van landbouwproducten te beteugelen;

35.

zal zich blijven inzetten voor duurzaam oceaanbeheer ten gunste van de Europese maritieme en kustregio’s en hun mariene en maritieme economieën; met het oog op de bevordering van blauwe groei en werkgelegenheid zal het CvdR nauw met de regio’s en alle belanghebbenden samenwerken ten aanzien van governance en capaciteitsopbouw, de oplossing van problemen in de voedselproductieketen, de vermindering van de druk op het milieu ten gevolge van illegale visserij en vervuiling, en op het vlak van mariene kennis, wetenschap en innovatie;

36.

betreurt dat in het werkprogramma van de Commissie voor 2017 onvoldoende aandacht wordt geschonken aan gezondheid, terwijl de Commissie steun zou moeten verlenen aan de inspanningen van de lidstaten en regio’s om de preventie op te voeren, hun gezondheidsstelsels te hervormen en te optimaliseren, met name door middel van e-gezondheidsoplossingen, en alomvattende demografische strategieën te ontwikkelen;

37.

verwelkomt het streven van de Commissie naar maatregelen ter versterking van de interne markt voor goederen, met name voor wederzijdse erkenning en niet-conforme producten, en benadrukt dat het werk voor de voltooiing van de interne markt voor diensten moet worden voortgezet, die in de internemarktstrategie terecht veel aandacht krijgt;

38.

pleit er opnieuw voor om de internemarktpijler op te nemen in het Europees semester, met een systeem voor regelmatig toezicht en evaluatie;

39.

neemt kennis van het voornemen van de Commissie om op de bres te staan voor Europa’s industrie en onderstreept dat het concurrentievermogen van de Europese industrie ook afhangt van een concurrerende leveringsketen en dat handelsbeleid in dat verband een belangrijke rol vervult;

40.

wijst op het belang om slimme regelgeving te formuleren en de administratieve lasten voor het mkb terug te dringen, met name door het programma-REFIT uit te breiden en te garanderen dat bij de uitwerking van nieuwe regels stelselmatig rekening wordt gehouden met de gevolgen voor het mkb;

41.

steunt de oprichting van een „Forum van steden over de deeleconomie”, met het CvdR als prominente belanghebbende partij; moet in dit verband helaas vaststellen dat er geen voorstel is om de rechten te waarborgen van nieuwe vormen van werkgelegenheid die voortvloeien uit de digitalisering;

42.

merkt op dat het Besluit en het kader inzake diensten van algemeen economisch belang (DAEB) herzien moeten worden en verzoekt de Commissie in 2017 een openbare raadpleging te houden waar regionale en lokale overheden hun standpunt kunnen verwoorden over hun problemen met de controle op staatssteun bij de financiering van DAEB;

43.

benadrukt de centrale rol van een efficiënte aanbestedingsregeling voor het vermogen van regionale en lokale overheden om vorm te geven aan EU-doelstellingen voor investeringen en verzoekt de Commissie bijstand te verstrekken voor de volledige uitvoering van de richtlijnen inzake openbare aanbestedingen, en te kijken naar de problemen van regionale en lokale overheden bij de toepassing hiervan;

44.

pleit opnieuw voor een Europese strategie voor het toerisme, met een aparte begrotingslijn voor het toerisme in de EU en dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan om de toegang tot financiering voor kleine en middelgrote ondernemingen te vergemakkelijken;

45.

waardeert de inspanningen van de Commissie voor de uitvoering van de strategie voor de digitale interne markt, inclusief via e-aanbestedingen, en zal hieraan bijdragen via het onlangs opgerichte gezamenlijke participatief breedbandplatform; benadrukt dat alle Europese regio’s de vruchten moeten kunnen plukken van de digitale interne markt door toegang tot snelle breedbandverbindingen;

46.

beklemtoont dat migratie een complex, meerlagig proces is waarin de lidstaten, regio’s en steden van bestemming en van herkomst een belangrijke rol vervullen. Het is van belang om meer overleg en nauwere samenwerking te stimuleren tussen de lidstaten, de instellingen van zowel de EU als van de landen van herkomst en doorreis van de migranten en de regionale en lokale niveaus van deze landen;

47.

verzoekt de Commissie derhalve om aandacht te schenken aan de aanbevelingen van het CvdR inzake de bescherming van vluchtelingen in de landen van herkomst en inzake het nieuwe kader voor partnerschapsovereenkomsten;

48.

pleit voor steun voor de lokale en regionale overheden bij de uitvoering van de hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel en de andere EU-instrumenten die op basis van de Europese Agenda inzake migratie uitgewerkt zijn, zoals de herziene bepalingen voor legale migratie en het actieplan voor integratie; verzoekt de Commissie om in de tussentijdse herziening van de Europese Agenda inzake migratie de aanbevelingen van het CvdR voor de integratie van migranten mee te nemen; herinnert eraan dat integratie een proces van rechten en plichten is;

49.

uit zijn bezorgdheid over de moeilijkheden om niet-begeleide minderjarigen te monitoren en wijst op het gevaar dat deze minderjarigen betrokken raken bij mensenhandel en misbruikpraktijken; zou graag zien dat integratie- en opleidingsprogramma’s worden opgezet, zowel voor de minderjarigen als voor de lokale en regionale overheden die hen moeten opvangen, en zou graag zien dat de gemeenschappen in de landen van herkomst van minderjarigen die al in het gastland opgevangen zijn, er mede voor zorgen dat minderjarigen tijdelijk in gastgezinnen kunnen verblijven of in deugdelijke voorzieningen waar hun sociale, emotionele en cognitieve ontwikkeling kan worden ondersteund;

50.

verzoekt de Commissie om lokale en regionale overheden specifieke en praktische informatie te verstrekken over de subsidiemogelijkheden voor de opvang en integratie van migranten en pleit er opnieuw voor om meer werk te maken van directe toegang tot relevante financieringsinstrumenten voor lokale en regionale overheden;

51.

roept de Commissie op om lokale en regionale overheden ondersteuning te bieden bij het ontwikkelen van preventiestrategieën om radicalisering tegen te gaan; om door te gaan met het verzamelen van goede praktijken voor het voorkomen van radicalisering en deze te publiceren via beleidsvorming op regionaal en lokaal niveau; om samenwerking tussen steden bij het tegengaan van radicalisering te ondersteunen;

52.

stelt vast dat de Commissie het handelsoverleg wil voortzetten met de VS, Japan, Mercosur, Mexico, Tunesië en de Asean-landen, en naar nieuwe mandaten zoekt voor de opening van onderhandelingen met Turkije, Australië, Nieuw-Zeeland en Chili, maar meent dat de Commissie meer moet doen om de meerwaarde hiervan aan te tonen;

53.

herhaalt dat de Commissie, gezien de ambitieuze toekomstige handelsagenda, elk initiatief op het gebied van handelsbeleid vergezeld moet doen gaan van territoriale effectbeoordelingen;

54.

is verheugd dat in de integrale EU-strategie uitdrukkelijk wordt opgeroepen tot een vernieuwing van externe partnerschappen en merkt op dat de EU verschillende wegen naar weerbaarheid in haar nabuurschap zal ondersteunen, waarbij zij zich zal richten op de meest acute gevallen van kwetsbaarheid op bestuurlijk, economisch, maatschappelijk en klimaat-/energievlak en doeltreffender migratiebeleid zal ontwikkelen voor Europa en zijn partners;

55.

benadrukt de bijdrage van het CvdR via zijn gemengde raadgevende comités en de werkgroepen en de organisatie van de Uitbreidingsdagen met partners uit de toetredingslanden, aan de doelstelling van het uitbreidingsbeleid van de Commissie, te weten bevordering van gedeelde stabiliteit en welvaart met de kandidaat-lidstaten en de potentiële kandidaat-lidstaten;

56.

onderstreept dat het Europees nabuurschapsbeleid (ENB) alleen maar duurzaam effect kan sorteren als het alle begunstigden concrete voordelen biedt, en benadrukt dat er een evenwicht moet blijven bestaan tussen de oostelijke en de zuidelijke nabuurschap; benadrukt de rol van lokale en regionale overheden in het inbedden van de democratie en de rechtsstaat in de samenleving, en dringt erop aan dat er meer steun wordt verstrekt voor decentralisatiehervormingen in de nabuurschapslanden;

57.

benadrukt dat regionale samenwerking in hoge mate bijdraagt aan de stabiliteit wereldwijd en zou graag zien dat de Commissie de samenwerking opvoert met de Euro-mediterrane vergadering van regionale en lokale overheden (ARLEM), de Conferentie van regionale en lokale overheden van het Oostelijk partnerschap (CORLEAP) en de Taskforce Oekraïne van het CvdR, vooral voor de uitvoering van regionale programma’s en nieuwe initiatieven;

58.

onderstreept dat bij de uitvoering van het herziene ENB grote prioriteit verleend moet worden aan initiatieven voor decentralisatie, jumelage en administratieve capaciteitsopbouw op subnationaal niveau; vestigt de aandacht op het door het CvdR gelanceerde Nicosia-initiatief voor Libische steden, dat heeft bijgedragen om behoeften en technische steun af te stemmen om het vermogen van Libische steden om als dienstverleners op te treden, te herstellen; verzoekt de Commissie om zulke vormen van samenwerking van onderaf verder te steunen en voldoende administratieve en financiële middelen te verstrekken; herhaalt dat er nieuwe instrumenten moeten komen voor capaciteitsopbouw in de toetredings- en ENB-landen ter vervanging van de vroegere Local Administration Facility;

59.

steunt de recente ontwikkelingen na de fusie tussen het EU-Burgemeestersconvenant voor klimaat en energie en het Compact of Mayors voor de vorming van de grootste coalitie van steden die zich willen inzetten voor klimaatmaatregelen, en is bereid om zijn internationale kanalen, contacten, ambtgenoten en partnerschappen in te zetten (ARLEM voor het zuidelijke Convenant en het Convenant voor Afrika, CORLEAP voor het oostelijke Convenant, ICLEI en het Urbanisatiepartnerschap EU-China voor Noord-Amerika en Zuidoost-Azië enz.) om meer werk te maken van terugdringing, aanpassing en veerkracht ten aanzien van klimaatverandering en duurzame ontwikkeling;

60.

verzoekt de Commissie nauw samen te werken met het CvdR om meer bekendheid te geven aan de specifieke zorgen, ervaring en bijdragen van Europese steden aan de nieuwe governancestructuur van het mondiale Convenant;

61.

verwelkomt het voorgestelde nieuwe Partnerschapskader met derde landen en het nieuwe Europese externe investeringsplan en wil dat regionale en lokale overheden bij dit proces betrokken worden;

62.

verzoekt de Commissie de actieve inbreng van lokale en regionale overheden in ontwikkelingssamenwerking te stimuleren tijdens het overleg over de herziene Europese consensus over de ontwikkeling en uitvoering van de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling en over de post-Cotonou-overeenkomst, die centraal zullen staan tijdens het CvdR-congres voor decentrale samenwerking in maart 2017;

63.

verzoekt de Commissie de verordening inzake het Europees burgerinitiatief (ECI) te herzien teneinde het juridische kader van dit instrument te vereenvoudigen en te verbeteren;

64.

is ingenomen met het Commissie-initiatief voor REFIT, in het bijzonder met het voorstel om de transparantie en de democratische controle van de procedures voor gedelegeerde en uitvoeringshandelingen, alsook voor bepaalde afgeleide rechtshandelingen te beoordelen;

65.

herhaalt zijn oproep om indien mogelijk territoriale effectbeoordelingen op te nemen in de effectbeoordeling van nieuwe EU-wetgeving; stelt nauwere samenwerking voor tussen het CvdR en het onlangs opgerichte Kenniscentrum voor territoriaal beleid van het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek bij de evaluatie van de uitvoering van EU-wetgeving;

66.

pleit voor meer transparantie, samenwerking en efficiëntie van de EU-instellingen en verwelkomt hun toezegging om krachtens de Interinstitutionele overeenkomst voor betere wetgeving samen brede doelstellingen en prioriteiten uit te werken, met name voor wetsvoorstellen; zou graag zien dat het CvdR wordt betrokken bij elke fase van het wetgevingsproces om zijn potentieel ten volle tot zijn recht te laten komen;

67.

verwacht bij het toezicht op de naleving van het subsidiariteitsbeginsel en met betrekking tot de conferentie over subsidiariteit die het in 2017 zal organiseren, steeds nauwer met de Commissie en het Europees Parlement te zullen samenwerken;

68.

draagt zijn voorzitter op om deze resolutie aan de Europese Commissie, het Europees Parlement, het Slowaakse voorzitterschap van de Raad van de EU en de voorzitter van de Europese Raad toe te sturen.

9.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 185/8

1.

staat achter de inspanningen van de Commissie om het Europees beleid beter af te stemmen op de wensen van het nationale, regionale en lokale bestuur en benadrukt dat dit een gedeelde verantwoordelijkheid moet zijn van alle bestuursniveaus;

2.

stemt in met het standpunt dat betere regelgeving niet gewoon over minder wetgeving op EU-niveau gaat, maar ook om het zorgen voor wetgeving op het juiste niveau, waar de beoogde doelstellingen het beste kunnen worden bereikt, en benadrukt dat de daadwerkelijke toepassing van het subsidiariteitsbeginsel een essentiële stap op weg naar betere regelgeving is;

3.

benadrukt dat bij alle regelgeving het juiste evenwicht moet worden gevonden tussen gegronde punten van zorg en verwachtingen inzake „veiligheid” enerzijds (op individueel, juridisch, administratief en financieel gebied), en inzake „doeltreffendheid”, „vrijheid” of flexibiliteit anderzijds; het is de rol van het democratische proces om evenwicht te creëren wat deze zorgen in concrete situaties betreft, en het is de taak van democratisch verkozen vertegenwoordigers op alle niveaus om de onvermijdelijke nadelen en compromissen uit te leggen aan de burgers;

4.

heeft oog voor de werkzaamheden van de groep op hoog niveau inzake administratieve lasten (groep Stoiber), haar eindverslag en de uiteenlopende standpunten;

5.

neemt nota van de ondertekening van het nieuwe interinstitutionele akkoord (IIA) over beter wetgeven door de Raad, de Commissie en het Europees Parlement op 13 april 2016 en hoopt dat dit nieuwe akkoord zal bijdragen tot de verbetering van de EU-besluitvorming in alle stadia: plannen, opstellen, goedkeuren, uitvoeren en evalueren; is echter bezorgd over het feit dat de specifieke rol van democratisch verkozen vertegenwoordigers van de lokale en regionale overheden en van het CvdR alleen in de context van „belanghebbenden” worden vermeld in het IIA over betere regelgeving, en zulks ondanks het belang en het mandaat dat het krachtens het Lissabonverdrag heeft gekregen;

6.

wil graag betrokken worden bij verdere initiatieven inzake de uitleg en tenuitvoerlegging van het nieuwe akkoord, zodat zijn potentieel als adviserend orgaan in de wetgevingscyclus optimaal kan worden benut; tal van CvdR-leden beschikken over bevoegdheden waar het gaat om de toepassing van het EU-beleid;

7.

verwelkomt het verzoek van de Commissie om een „breder verkennend advies” op te stellen waarin „aanvullende suggesties worden gegeven over de door EU-regelgeving opgelegde eisen en eenvoudigere manieren om dezelfde of nog betere resultaten te kunnen bereiken”;

8.

verwelkomt de specifieke beleidsverzoeken van de Commissie voor verkennende adviezen van het Comité op terreinen zoals onder meer milieu, energie, financiën, diensten en landbouw, waarin lokale en regionale overheden bureaucratische lasten in kaart kunnen brengen en suggesties kunnen formuleren voor verbeteringen die aansluiten op hun behoeften;

9.

constateert dat dit bredere verkennende advies een overzicht biedt van de gevolgen van de regelgeving voor lokale en regionale overheden en moedigt een specifieke beleids- en sectorgeoriënteerde analyse aan om knelpunten en administratieve lasten op te sporen;

10.

verwelkomt een algemene benadering waarbij lokale en regionale actoren in het bijzonder worden geraadpleegd inzake betere wetgeving en is in dit verband ingenomen met het rapport van de „Nederlandse provincies voor betere EU-regelgeving”. Het vestigt de aandacht op een reeks in kaart gebrachte knelpunten en voorgestelde oplossingen;

11.

spreekt in dit kader haar instemming uit over het tot stand komen van het Pact van Amsterdam voor de concrete uitvoering van de stedelijke agenda voor de EU, omdat in de thematische partnerschappen het aspect van betere regelgeving een belangrijke rol speelt. In dit kader is ook het onderzoek „Bridge! Betere EU regelgeving voor lokale en regionale overheden” opgesteld, met daarin voorbeelden van concrete situaties waarin de lokale en regionale praktijk worstelt met Europese regelgeving;

12.

dringt er bij de Commissie op aan om zich te buigen over de voorgestelde oplossingen inzake sectorale regelgeving, proportionaliteit, grensoverschrijdende knelpunten, overheidssteun en controledruk en deze mee te nemen bij het opstellen van nieuwe regelgeving;

13.

wijst op de specifieke rol die de lokale en regionale overheden spelen op een reeks terreinen die sterk beïnvloed worden door de EU-regelgeving en op hun rol als autoriteiten die EU-wetgeving ten uitvoer leggen en EU-fondsen beheren, en benadrukt dat deze specifieke bevoegdheden hun goede kansen bieden om na te gaan welke onderdelen van de regelgevingskaders problematisch zijn en eventueel gewijzigd moeten worden;

14.

is van mening dat alle bestuursniveaus erop moeten toezien dat wetgeving passend, doeltreffend en efficiënt is en geen onnodige kosten en lasten creëert, en tegelijkertijd zorgt voor de bescherming van de burger, de consument, de duurzaamheid en het milieu;

15.

is van oordeel dat de EU-instellingen alle burgers moeten overtuigen van de waarde van regelgevingskaders evenals van de meerwaarde van EU-regelgeving, met inachtneming van het subsidiariteits- en het evenredigheidsbeginsel;

16.

constateert dat er door de recente economische problemen een klimaat is ontstaan waarin extra kosten, veroorzaakt door overregulering, zwaar drukken op veel lokale en regionale overheden die te maken hebben met forse besparingen en hun beschikbare middelen hebben zien teruglopen. Dit heeft geleid tot grotere druk op deze overheden om hun administratieve uitgaven te proberen te beperken terwijl ze geconfronteerd worden met een steeds luidere roep om optreden. Het CvdR herhaalt zijn standpunt dat de bureaucratische rompslomp moet worden vereenvoudigd en verminderd, waar dit gevolgen heeft voor de essentiële taken die lokale en regionale overheden moeten uitvoeren;

17.

is ermee ingenomen dat in de eerder door het Europees Parlement, het EESC en het CvdR aangenomen rapporten en adviezen het belang van gecoördineerde actie door de EU is bevestigd in een geest van partnerschap met de nationale en de EU-instellingen, evenals met de lokale en regionale overheden;

18.

benadrukt dat de lokale en regionale overheden een centrale rol vervullen in de steun aan burgers om tegenspoed te overwinnen, veroorzaakt door langdurige economische problemen, niet in de laatste plaats door middel van EU-programma’s en herinnert eraan dat rechtszekerheid en een vlotte toegang tot deze programma’s, met erkenning van de noodzaak van structurele hervormingen, essentiële voorwaarden zijn voor de uitvoering van deze taak;

19.

merkt op dat EU-middelen belangrijk zijn voor veel lokale en regionale overheden bij de tenuitvoerlegging van EU-wetgeving, met name bij de tenuitvoerlegging van een naar economische kracht gedifferentieerd cohesiebeleid;

20.

wijst erop dat de toegankelijkheid van EU-programma’s en de vereiste regelgevingskaders heel wat moeilijkheden kunnen opleveren op het vlak van de interpretatie van regelgevingskaders, de regels voor de tenuitvoerlegging, controle van de rekeningen en de verslaglegging, en wijst er eveneens op dat de controlevereisten voor projectsponsoren veel problemen veroorzaken in verband met het langdurig bijhouden van de verslaglegging, zoals in het CvdR-advies over vereenvoudiging van de ESIF ter sprake is gekomen;

21.

is ingenomen met de resolutie van het Europees Parlement over ‘het programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving (Refit): stand van zaken en vooruitzichten” (1) waarin de belangrijke rol van het CvdR als politieke instelling wordt belicht, en deelt het standpunt dat het Refit-programma niet mag worden gebruikt om de maatregelen te ondermijnen;

22.

vindt weliswaar dat bureaucratische rompslomp moet worden uitgebannen en overbodige regelgeving uit den boze is, maar wijst erop dat Refit niet als voorwendsel mag worden gebruikt om het ambitieniveau af te zwakken, met name op terreinen als milieu, voedselveiligheid, gezondheid en consumentenrechten;

23.

is het eens met de doelstelling om EU-wetgeving op nationaal niveau zo vaak mogelijk 1 op 1 om te zetten en alleen strengere regels in te voeren als dat om concrete en objectieve redenen noodzakelijk is. In ieder geval moeten de lidstaten regio’s zelf kunnen blijven bepalen wat er voor een zinvolle tenuitvoerlegging nodig is. Het voorstel van de Commissie dat „gold-plating” steeds moet worden gemotiveerd, zou tot meer transparantie kunnen bijdragen. Aanscherping van de plicht om verantwoording af te leggen over de nationale en regionale tenuitvoerlegging mag echter niet leiden tot inmenging in binnenlandse bestuursaangelegenheden en administratieve procedures;

24.

benadrukt dat bij de evaluatie van wetgeving zowel de kosten als de — maatschappelijke, milieu- en andere — voor- en nadelen voor burgers en de economie in aanmerking moeten worden genomen, evenals de zogeheten „kosten van een niet-verenigd Europa” (2), d.w.z. kosten gegenereerd door het achterwege blijven van gemeenschappelijke Europese actie op een bepaald terrein;

25.

roept de Commissie er in dit verband nog eens toe op om voor de hele EU één standaarddefinitie van „gold-plating” op te stellen, teneinde de rechtszekerheid bij de tenuitvoerlegging en de toepassing van het EU-recht te vergroten en buitensporige bureaucratische rompslomp te verminderen (3);

26.

roept de Commissie en de lidstaten op om de ontwikkeling van digitale methoden en ICT-instrumenten te bevorderen, o.a. in het kader van het Europees actieplan inzake e-overheid, teneinde een gemeenschappelijk formaat en proces voor gegevensverzameling met het oog op de behoeften van monitoring en verslaglegging uit te werken waarmee de administratieve lasten die dubbele verslaglegging — voor zowel nationale als EU-databanken — met zich meebrengt, beperkt kunnen worden;

27.

wijst op het belang van „fitness checks” waarmee overlappingen en inconsistenties in kaart kunnen worden gebracht die met de tijd zijn ontstaan in het kader van een reeks doelstellingen en nieuwe beleidsinitiatieven, met name wat betreft vereisten inzake verslaglegging en naleving;

28.

benadrukt de noodzaak van een beter begrip van de reeks verslagleggingsverplichtingen die zijn ingevoerd om te voldoen aan EU-wetgeving; stelt voor de rapportageverplichtingen voor lokale en regionale overheden in kaart te brengen en zo veel mogelijk te standaardiseren, en om de methodologie in te zetten om de lasten van regelgeving voor burgers en kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), evenals voor lokale en regionale overheden, te verminderen;

29.

erkent dat taal en taalgebruik zowel een obstakel als een stimulans voor deelname kunnen zijn. Eenvoudige en begrijpelijke taal is een essentieel onderdeel van wijzigingen in wet- en regelgeving;

30.

is van mening dat inclusiviteit om eenvoudige en duidelijke taal, structuren en regelingen vraagt, om ervoor te zorgen dat iedereen de doelstellingen, de programma’s, het beleid, de wetgeving en de praktische hulp van de EU begrijpt;

31.

verzoekt de Commissie dan ook om haar taalgebruik te vereenvoudigen en algemeen begrijpbaar te maken, en pleit ervoor om het gebruik van technisch jargon tot een minimum te beperken, in overeenstemming met de wettelijke vereisten;

32.

is van mening dat een meer gebruiksvriendelijke en uniforme interpretatie van de EU-regels en -voorschriften vereist is; daarbij valt te denken aan proportionele auditvoorschriften, een ruimer gebruik van vaste tarieven, vereenvoudigde aanvragen, claims en verslaglegging, en meer duidelijkheid bij de interpretatie van verordeningen (bijv. op het gebied van staatssteun en overheidsopdrachten);

33.

begrijpt dat de EU passende aandacht moet schenken aan een actieve communicatiestrategie die bedoeld is om haar partners mee te krijgen, activiteiten te ondersteunen en investeringen aan te trekken;

34.

wijst erop dat zowel de lokale als de regionale overheden de Europese beleidsmaatregelen en programma’s zichtbaarheid en bekendheid geven, en zo de betrokkenheid van de burger vergroten;

35.

beklemtoont dat de EDIC’s een belangrijke rol spelen bij de voorlichting over Europese wetgeving en programma’s, door inhoud en taal af te stemmen op de burgers;

36.

merkt op dat kenniscentra, zoals Europa Decentraal in Nederland, een belangrijke rol spelen bij het bevorderen van de correcte tenuitvoerlegging en interpretatie van EU-wetgeving. Hun deskundigen vervullen een belangrijke rol bij het verstrekken van gratis informatie en advies aan lokale en regionale overheden en hun verenigingen. Anderzijds bewijst de grote vraag naar het werk van de kenniscentra wel dat het noodzakelijk is om de EU-wetgeving te vereenvoudigen;

37.

is ermee ingenomen dat het momenteel gebruikelijk is om burgers uit te nodigen om deel te nemen aan raadplegingen. Er is echter zelden sprake van bijdragen van individuele burgers omdat de meeste raadplegingen in een beperkt aantal talen plaatsvinden en veelvuldig gebruikmaken van technische termen en verwijzingen, waardoor zij niet echt uitnodigen tot deelname. Zo blijft de deelname aan raadplegingen beperkt tot een klein aantal burgers die over de vereiste vaardigheden en talenkennis beschikken; Het is van belang te verzekeren dat alle belanghebbenden en met name het maatschappelijk middenveld gelijke toegang hebben tot de documenten van de onderhandelingen, die in alle officiële EU-talen moeten worden vertaald en zo eenvoudig, duidelijk en begrijpelijk mogelijk moeten zijn opgesteld om zo veel mogelijk informatie te verstrekken over de voorgestelde regelingen;

38.

is van mening dat raadplegingen voor burgers de gestructureerde openbare raadplegingen moeten aanvullen en niet mogen vervangen; ook mag geen afbreuk worden gedaan aan de rol van de desbetreffende institutionele organen die zijn erkend in het Verdrag van Lissabon;

39.

benadrukt nogmaals dat tijdens de fase van het wetgevingsinitiatief speciale raadplegingen moeten worden gehouden onder lokale en regionale wetgevende vergaderingen, via het CvdR, aangezien deze vergaderingen democratische vertolkers zijn van de werkelijke behoeften van de burgers, ook als die individueel niet in staat zijn om hun stem te laten horen;

40.

in dit verband zouden de lokale en regionale instellingen voorrang moeten krijgen op particuliere ondernemingen, zowel vanwege de rol die hun wordt toegekend in het Verdrag van Lissabon omdat zij een vorm van democratie en politieke vertegenwoordiging zijn;

41.

verzoekt de Commissie om een „one stop shop” voor advies op het gebied van regelgeving op te richten, om ervoor te zorgen dat personen die aanspraak willen maken op EU-middelen, tijdig passende, eenduidige en heldere adviezen ontvangen;

42.

stelt voor dat het advies van professionals wordt ingewonnen in de loop van een programmaperiode, zodat verbeteringen in het wet- en regelgevingskader op praktijkervaring kunnen worden gebaseerd;

43.

stelt voor dat een specifiek mechanisme wordt gehanteerd om middelen voor technische bijstand te gebruiken, teneinde programmagerelateerde juridische teams op te richten waartoe alle aanvragers vrij toegang hebben en dat, op basis van een door de Commissie aanbevolen en op bestaande praktijken gebaseerde goedgekeurde uniforme interpretatie van wettelijke regelingen, degelijke en consistente adviezen over EU-verordeningen inzake financiering levert, waardoor een groot deel van de onzekerheid en de aansprakelijkheid die thans bij de eindbegunstigde berusten wordt weggenomen;

44.

pleit voor beheersregels die zorgen voor een duidelijke scheiding tussen programmabeheer en project- of programma-uitvoering, zodat eventuele belangenconflicten en partijdigheid worden voorkomen;

45.

stelt voor om binnen het bestaande begrotingsplafond een maximum in te stellen voor de financiering, zodat een programmagerichte benadering kan worden gevolgd waarbij een aantal aan elkaar gerelateerde projecten wordt gecombineerd en succes wordt afgemeten aan nominale resultaten in plaats van aan afzonderlijke projectresultaten, bijvoorbeeld op het gebied van energie;

46.

stelt voor mogelijkheden te onderzoeken voor het ontwikkelen en verbeteren van financiële-instrumenteringsmodellen, met inbegrip van gespecialiseerde durfkapitaalfondsen in belangrijke sectoren, en na te gaan of de subsidies vanuit het Jessica-fonds ter stimulering van de investeringen in onroerend goed beter op elkaar kunnen worden afgestemd en of er in het kader van het Jasmine-fonds een microkredietregeling kan worden opgezet ter ondersteuning van start-ups en kleine bedrijven;

47.

stelt voor meer mogelijkheden te scheppen voor aanvullende financiering, met name vanuit de particuliere sector, om ervoor te zorgen dat financiering beschikbaar is wanneer lokale en regionale overheden willen inspelen op plaatselijke behoeften;

48.

verzoekt de Commissie om een mechanisme voor te stellen waarbij ongebruikte en geannuleerde, aan een lidstaat toegewezen middelen terugvloeien in het EU-budget als bestemmingsontvangsten, zodat zij kunnen worden geoormerkt en ingezet in het kader van het sectoraal beleid waarvoor zij in die lidstaat waren bestemd;

49.

Het feit dat in de huidige periode financiële middelen niet worden gebruikt is met name het gevolg van een slecht, complex en te gedetailleerd systeem voor de tenuitvoerlegging ervan en een onjuiste vaststelling van prioriteiten. Het is van essentieel belang dat goed wordt gecommuniceerd met de lokale en regionale overheden en met de nationale instanties bij de vaststelling van nieuwe en duidelijke prioriteiten, om te voorkomen dat begunstigden worden benadeeld;

50.

Het is dan ook belangrijk ervoor te zorgen dat met name meerjarige financieringsprogramma’s voorspelbaarheid en betrouwbaarheid bieden, zodat de doelstellingen ervan kunnen worden verwezenlijkt. Grotere flexibiliteit in het meerjarig financieel kader mag er derhalve niet toe leiden dat middelenherschikkingen of nieuwe politieke initiatieven ten koste gaan van reeds goedgekeurde programma’s;

51.

pleit voor duidelijke taken voor de partners bij de verslaglegging over en het toezicht op programma’s die binnen de gemeente of regio met EU-geld zijn gefinancierd, inclusief bij een evaluatie van de uitgaven en de resultaten en bij het uitwerken van corrigerende maatregelen en verzoekt de Commissie te voorzien in steun, inclusief financiering, voor de lokale en regionale overheden wanneer de vereenvoudiging — op regelgevend of ander gebied — een verhoging van de kosten van de openbare dienstverlening meebrengt;

52.

verzoekt de Commissie om verdere stappen te zetten op het gebied van vereenvoudiging van het cohesiebeleid en daarbij rekening te houden met de voorstellen van de lokale en regionale overheden, zoals verwoord in het CvdR-advies over Vereenvoudiging van de ESIF vanuit het oogpunt van lokale en regionale autoriteiten, rapporteur: Petr Osvald (CZ/PSE) (4);

53.

herinnert eraan dat de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF) de belangrijkste instrumenten van de EU zijn om de economische, sociale en territoriale cohesie in alle lidstaten te bevorderen en dat de vereenvoudiging ervan van fundamenteel belang is voor de verwezenlijking van de beleidsdoelstellingen. Er zouden onmiddellijke verbeteringen in de huidige programmeringsperiode moeten worden overwogen en op de lange termijn vereenvoudigingsmaatregelen die tot een substantiële herziening van de bestaande uitvoeringsmechanismen en wetgeving zouden kunnen leiden;

54.

vestigt in het bijzonder de aandacht op de noodzaak van vereenvoudiging, met inbegrip van wetgevende en niet-wetgevende wijzigingen, op de gebieden die verband houden met controle, rapportage en begeleiding, staatssteun, overheidsopdrachten en „gold-plating”;

55.

wijst erop dat er voor vereenvoudigingsinspanningen gerichte samenwerking tussen alle relevante diensten van de Commissie nodig is, met name tussen DG REGIO, DG EMPL, DG COMP en DG GROW;

56.

verzoekt de Commissie meer informatie te verstrekken en ondersteuning te bieden voor de opleiding van lokale en regionale overheden over de synergieën tussen de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF) en het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI);

57.

dringt aan op vereenvoudiging van de aanvraag- en verslagleggingsprocedures voor onderzoeks- en innovatiefondsen, en een versterkte toepassing van de standaardkosten, in het bijzonder op het punt van auditing;

58.

vestigt de aandacht op de aanbevelingen in zijn in oktober 2015 uitgebrachte advies over De vereenvoudiging van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB)  (5);

59.

wijst er nogmaals op dat het vertrouwen in de eindbegunstigden moet worden versterkt, door de verplichting om tijdens de verslagleggingsfase bewijsstukken van gemaakte kosten te overleggen geleidelijk aan los te laten, en door tijdens de controlefase meer nadruk te leggen op de resultaten van de gefinancierde projecten;

60.

is bezorgd over het feit dat, in weerwil van het streven van het nieuwe GLB om de wetgeving op EU-niveau te verminderen, de regelgeving van de Commissie via gedelegeerde handelingen toch in omvang is toegenomen;

61.

herhaalt zijn oproep tot meer samenhang en complementariteit tussen het GLB en ander EU-beleid, zoals het milieubeleid (en aanverwante fondsen). Er is vooral behoefte aan meer samenhang tussen de fondsen voor plattelandsontwikkeling en de andere Europese structuur- en investeringsfondsen (ESI-fondsen) die samen een gemeenschappelijk strategisch kader bieden voor de brede beleidsdoelstellingen van de Europa 2020-strategie;

62.

is van mening dat het GLB compatibel met de in het Verdrag van Lissabon verankerde doelstelling van territoriale cohesie uitgevoerd moet worden. Het moet daarbij vermeden worden dat door EU-maatregelen territoriale onevenwichtigheden toenemen of dat openbare diensten, bijvoorbeeld op het platteland in het gedrang komen;

63.

acht het van groot belang dat de werkelijke behoeften van actoren in het regionale en lokale ondernemingsklimaat ten volle in aanmerking worden genomen in het kader van de lopende werkzaamheden over betere regelgeving voor kmo’s;

64.

wijst erop dat het REFIT-platform ook voldoende aandacht moet hebben voor de regeldruk voor overheden. Het is belangrijk om te voorkomen dat de administratieve lasten worden verlegd van de particuliere sector naar de overheidsinstanties en terug;

65.

merkt op dat een raadpleging van de winnaars van de „Ondernemende Regio van Europa”-competitie adviezen heeft opgeleverd omtrent prioriteiten voor vereenvoudiging (al dan niet reeds in gang gezet door bestaande regelgeving), zoals de toegang van kmo’s tot door het EFRO gefinancierde projecten, de toegang van kmo’s tot overheidsopdrachten, consumentenrechten en REACH. Rapportageverplichtingen over handelsstatistieken (Intrastat) zijn ook aangemerkt als een prioriteit voor verdere actie;

66.

is van mening dat ook maatregelen nodig zijn op het gebied van administratieve vereenvoudiging voor kmo’s, met name op het gebied van btw;

67.

vraagt om maatregelen vast te stellen ter vereenvoudiging van de toegang van kmo’s tot overheidsopdrachten. Het vreest dat de mate van vereenvoudiging die zal worden ingevoerd door middel van de nieuwe richtlijnen en het Uniform Europees Aanbestedingsdocument (nog) niet volstaan om te zorgen voor kmo-vriendelijke regels inzake overheidsopdrachten;

68.

wijst erop dat de genoemde vereenvoudigingsmaatregelen de lokale en regionale overheden niet mogen beletten om strengere normen op te leggen die aansluiten bij hun specifieke situatie en de behoeften van hun burgers, met name op het vlak van gelijke kansen en sociaal, industrie- en milieubeleid;

69.

onderstreept dat de EU-regelgeving voor staatssteun op het gebied van diensten van algemeen economisch belang (DAEB) te gedetailleerd en te ingewikkeld is geworden vanwege de grote hoeveelheid secundaire regelgeving en „soft law” met betrekking tot staatssteun. Verdere vereenvoudiging zal de rechtszekerheid vergroten, de uitvoering van investeringsprojecten bespoedigen, de tijdige levering van DAEB garanderen en de groei en werkgelegenheid bevorderen;

70.

onderstreept dat kleine innovatieve ondernemingen bewust moeten worden gemaakt van de nieuwe procedures inzake overheidsopdrachten, de voordelen en beperkingen ervan en de beschikbare ondersteuning. EU-regels inzake overheidsopdrachten moeten over drie jaar aan een effectbeoordeling worden onderworpen om na te gaan of ze voor kleine en middelgrote ondernemingen tot een betere toegang tot aanbestedingen en minder administratieve belemmeringen hebben geleid, en of ze hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van partnerschappen voor leveringen en diensten die momenteel nog niet op de markt worden aangeboden;

71.

herhaalt zijn roep om een verhoging van de drempels van de de-minimisregels voor staatssteun voor DAEB, evenals van de drempel voor vrijstelling van de verplichting (overeenkomstig artikel 108, lid 3, VWEU) tot aangifte van staatssteun in de vorm van compensatie voor de openbare dienst die aan bepaalde met het beheer van DAEB belaste instanties wordt toegekend, omdat deze maatregelen tot verdere vereenvoudiging voor lokale en regionale overheden en voor instanties die compensatie ontvangen zullen leiden;

72.

vestigt de aandacht op zijn in april 2016 goedgekeurde advies inzake EU-milieuwetgeving: verbetering van verslaglegging en naleving  (6), en verzoekt de Commissie en de lidstaten uitvoering te geven aan de aanbevelingen in de „fitness check” van de monitoring- en rapportageverplichtingen in het milieubeleid;

73.

wijst met name op de specifieke aanbevelingen in dit advies met betrekking tot buitengewoon zware audit- en rapportagevereisten en roept met name op tot automatisering van de verslagleggingsinstrumenten en tot het vinden van synergieën tussen de verslagleggingsverplichtingen in het kader van verschillende richtlijnen. Het herhaalt zijn suggestie om „scoreborden” in te voeren voor aanvullende richtlijnen op het gebied van de EU-milieuwetgeving;

74.

staat achter de optie van een horizontale EU-richtlijn, waarin bepalingen worden opgenomen inzake het waarborgen van de naleving in het milieu-acquis van de EU, gebaseerd op de beginselen als vermeld in het bovengenoemde CvdR-advies;

75.

merkt op dat de Europese Unie in 2013 maar liefst 63 bindende en 68 niet-bindende doelstellingen had; het merendeel daarvan moest vóór 2015 of 2020 verwezenlijkt zijn. De impact van deze doelstellingen op subnationale overheden en op het bedrijfsleven moet worden gemeten en moet in aanmerking worden genomen wanneer doelstellingen voorgesteld en gewijzigd worden. Bestaande doelstellingen die geen nut hebben zouden moeten worden afgeschaft, zodat lokale bestuurders genoeg autonomie krijgen om maatregelen aan te passen aan de plaatselijke situatie op economisch en milieugebied;

76.

herhaalt dat een adequate verdeling van de verantwoordelijkheden en middelen en een duidelijke communicatie tussen gemeenten, regio’s en het nationale niveau over de nationale toezicht- en rapportagevereisten nodig zijn om ervoor te zorgen dat de verslagen en indicatoren m.b.t. de toestand van het milieu consistent, doeltreffend en betrouwbaar zijn.

9.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 185/15

1.

staat achter het beleid van de EU om de leidende positie van Europa als meest bezochte gebied van de wereld (in 2015 telde de EU ca. 609 miljoen internationale bezoekers, d.w.z. dat ze de bestemming was van 51,4 % van alle internationale toeristische reizigers) (1) te handhaven en de bijdrage van de toeristische sector tot groei en werkgelegenheid te maximaliseren.

2.

Het Comité benadrukt dat toerisme overeenkomstig artikel 195 VWEU onder de bevoegdheid van de lidstaten valt en dat de EU bevoegd is om het optreden van de lidstaten, en daarmee ook van lokale en regionale overheden, in de toerismesector te ondersteunen, te coördineren of aan te vullen. Daarnaast spelen de lokale en regionale overheden op dit gebied een centrale rol, temeer daar vele regio’s exclusieve bevoegdheden op het vlak van toerisme hebben. Gezien het belang van het toerisme voor de interne markt moeten de lidstaten en de regionale en lokale bestuurslagen, rekening houdend met het subsidiariteitsbeginsel en het beginsel van multilevel governance, met elkaar samenwerken en zijn er gemeenschappelijke Europese beginselen, criteria en maatregelen met een Europese meerwaarde nodig.

3.

Het CvdR verzoekt de Europese Commissie de toerismestrategie van 2010 bij te werken, het vertrouwen in de toerismesector in het algemeen te vergroten, de EU-benadering van de seizoensgebondenheid kracht bij te zetten en te komen met een meerjarig werkprogramma met duidelijke doelstellingen, indicatoren en maatregelen op het gebied van toerisme.

4.

Het CvdR verzoekt de lidstaten om uitgaande van de Europese toerismestrategie nationaal toerismebeleid uit te werken in overleg met de lokale en regionale overheden.

5.

Alle macroregionale strategieën  (2) moeten met een hoofdstuk over toerisme worden aangevuld. De Commissie wordt verzocht om samen met het CvdR een agenda op te stellen met mogelijke toeristische doelstellingen voor macroregio’s.

6.

Toerisme is vandaag de dag een van de snelst groeiende sectoren in Europa, een sector die aanzet tot mondiale groei en ontwikkeling, miljoenen banen schept, de uitvoer en investeringen stimuleert en het leven van mensen verandert; een sector die ertoe bijdraagt dat culturele diversiteit en waarden worden gedeeld en actief kan bijdragen tot de geleidelijke consolidering van een Europese identiteit onder de jonge generatie.

7.

Het CvdR roept de regio’s en de steden op om voortaan toerismestrategieën te ontwikkelen die met de Europese en macroregionale strategieën stroken, en pleit voor het opzetten van publiek-publieke samenwerking en publiek-private partnerschappen voor de ontwikkeling, bevordering en uitvoering van nieuwe toeristische infrastructuren. Hierbij moeten de behoeften van de vergrijzende Europese bevolking in aanmerking worden genomen en moet het voor ouderen mogelijk worden gemaakt om zonder belemmeringen door de EU te reizen. Deze strategieën moeten gepaard gaan met plannen om zowel publieke als particuliere toeristische installaties en middelen van toeristische bestemmingen te verbeteren en aldus hun concurrentiepositie op een hoger plan te brengen. Ook moet een impuls worden gegeven aan verbeteringen van gevestigde bestemmingen waar de attracties in de loop van de tijd onder de grote aantallen toeristen te lijden hebben gehad.

8.

Het CvdR verzoekt de lidstaten en de Europese Commissie grensoverschrijdende samenwerking op toerismegebied tussen lokale en regionale overheden mogelijk te maken en actief te ondersteunen.

9.

Er zijn sectoroverschrijdende lokale en regionale platforms  (3) nodig voor netwerkvorming tussen en de strategische ontwikkeling en promotie van bestemmingen (4), teneinde de dialoog en de uitwisseling van goede praktijken en knowhow over het gebruik van het financiële instrumentarium van de EU voort te zetten.

10.

Er mag niet worden vergeten dat het toerisme een van de centrale beleidsgebieden voor grensoverschrijdende samenwerking in Europa is. Structuren voor grensoverschrijdende samenwerking inclusief EGTS en Euroregio’s worden verzocht de grensoverschrijdende, transnationale en interregionale samenwerking door middel van grensoverschrijdende toerismeconcepten (bijvoorbeeld verkeers- of marketingconcepten) te vergemakkelijken zodat de meerwaarde, de werkgelegenheid en het regionale aanbod voor de consumenten toenemen. Hierbij moeten zij een beroep doen op alle beschikbare Europese fondsen (bijvoorbeeld het EFSI, het ESIF, Interreg, Horizon 2020) en moeten over veel ervaring beschikkende organisaties, groeperingen of netwerken die zich met de sector bezighouden worden betrokken.

11.

Het CvdR spreekt zich ervoor uit openbare en particuliere middelen te gebruiken om reis- en toerisme-infrastructuur (5) in perifere gebieden, bergregio’s, op eilanden en in kustgebieden, die vaak ook wordt gebruikt voor dienstverlening van algemeen belang, duurzaam te verbeteren, om de toegankelijkheid, de voorzieningen en het concurrentievermogen van toeristische gebieden te waarborgen. Het Comité dringt er tevens op aan:

12.

In Europese, nationale en regionale toerismestrategieën moet aandacht worden ingeruimd voor terrorismebestrijding, veiligheid, vooral in de openbare ruimte, rampenbescherming, en met name aan crisiscommunicatie en -beheer in nationale, regionale en lokale rampenplannen en -procedures.

13.

Het CvdR dringt er bij de Commissie op aan om ter gelegenheid van de tussentijdse evaluatie, de aanpak van het toerisme in het kader van de Europese structuur- en investeringsfondsen radicaal te herzien. Momenteel wordt het toerisme in sommige landen feitelijk uitgesloten van de ESIF, hoewel er veel onderontwikkelde regio’s zijn in deze landen, waar het toerisme vrijwel het enige instrument is dat mogelijkheden voor ontwikkeling biedt (zoals de nationale parken, beschermde natuurgebieden enz.).

14.

Er moet worden benadrukt dat investeringen vereist zijn om het concurrentievermogen van het Europese toerisme te waarborgen. Met name het mkb moet beter gebruikmaken van de mogelijkheden die door de strategie voor de digitale interne markt en de bijbehorende steunpakketten (EFSI, ESI, EFMZV, Interreg, Urbact, LIFE, Horizon, COSME, CREATIVE EUROPE, Erasmus+ en EASI) worden geboden (9). In dit verband zijn voor het mkb begeleidende initiatieven en opleiding gewenst voor een doeltreffender gebruik van de middelen.

15.

Het CvdR schaart zich achter de oproep om in de jaarlijkse EU-begroting een begrotingslijn voor de stimulering van het Europees toerisme op te nemen ter financiering van innovatieve, competitieve, duurzame, regio-overschrijdende en grensoverschrijdende projecten, en spreekt zich uit om in het kader van het regionaal beleid van de EU voor de periode na 2020 meer aandacht te besteden aan investeringen met een impact op het toerisme. De EU-steun moet ten goede komen aan het mkb en zorgen voor minder bureaucratische rompslomp die de tenuitvoerlegging van de steun met zich meebrengt.

16.

Het Comité dringt er bij de lidstaten en hun regionale overheden op aan om toerismeprioriteiten op te nemen in hun operationele programma’s voor de periode na 2020, zodat overheden en particuliere ondernemingen toegang krijgen tot financiële middelen om hun projecten te bekostigen. Gezien de zich snel voltrekkende demografische veranderingen pleit het CvdR voor de bevordering van initiatieven om toeristische en vervoersvoorzieningen aan te passen aan de behoeften van een vergrijzende bevolking.

17.

Het CvdR roept de lidstaten op om:

18.

Het valt te betreuren dat mkb-bedrijven door gebrek aan informatie te weinig gebruikmaken van het EFSI. Het CvdR steunt de oprichting van regionale investeringsplatforms (naar het voorbeeld van regionale ontwikkeling (zoals „theALPS” (10))) in het kader van het EFSI zodat het mkb toegang kan krijgen tot informatie en knowhow. Overeenkomstig zijn op de 7e top van regio’s en steden in Bratislava goedgekeurde verklaring (11) met als titel „Investeren en verbinden”, stelt het CvdR de Commissie en de EIB daarom voor om gezamenlijk een Europees investeringsplatform voor het mkb op het gebied van toerisme op te richten en in het kader van het EFSI gemeenschappelijke lokale fora over investeringen in toerisme te organiseren. Praktisch gezien komt het erop neer dat er tot 2018 vijf pilotprojecten in modelregio’s moeten worden uitgevoerd (plattelands-/perifere of ultraperifere gebieden, berg- en grensgebieden, eilanden/maritieme gebieden en steden), mogelijk ook met betrokkenheid van netwerken zoals NECSTouR, de Werkgemeenschap van Europese grensgebieden (AEBR), Europese groeperingen voor territoriale samenwerking of Euregio’s.

19.

Het CvdR verzoekt de regio’s en de EGTS om samen met het bestuur van het EFSI en de EIB banken in de respectievelijke regio’s aan te moedigen om investeringsprogramma’s op te zetten zodat het mkb gemakkelijker grensoverschrijdend kan investeren en gemakkelijker toegang kan krijgen tot financiële middelen van de EU en de particuliere sector (PPP-modellen).

20.

Daarnaast moet de Commissie grensoverschrijdende micro- en kleine projecten op toerismegebied en „people-to-people”-projecten steunen, die vooral in grensregio’s een wezenlijke bijdrage leveren aan de vorming van een Europees bewustzijn.

21.

Het Comité herhaalt zijn oproep om de de-minimisdrempels bij staatssteun voor DAEB’s, die vaak ook ten goede komen aan toerismegerelateerde infrastructuurvoorzieningen, te verhogen tot één miljoen EUR per geval en per drie belastingjaren. In regio’s waar de economische en sociale stabiliteit in wezen van het toerisme afhangt, dienen deze drempels ook te gelden voor overheidsinvesteringen in toerismegerelateerde structuren, voor zover de lokale bevolking hiervan regelmatig gebruik maakt. Het herinnert er tevens aan dat de huidige algemene groepsvrijstellingsverordening 651/2014, die van toepassing is tot 31.12.2020, reeds betrekking heeft op steun voor cultuur en de instandhouding van het culturele erfgoed en steun voor sportinfrastructuur en multifunctionele recreatieve infrastructuur.

22.

Toerisme vormt een centraal onderdeel van de strategie van veel minder ontwikkelde regio’s, die over een groot en nog altijd niet volledig benut economisch en ecologisch potentieel beschikken.

23.

Het CvdR wijst op de problemen met het regelgevingskader en verzoekt de lidstaten de EU-wetgeving niet onnodig verder aan te scherpen door nationale regelingen („gold-plating”). Waar het gaat om toerismespecifieke initiatieven beveelt het CvdR aan dat de Commissie in het kader van REFIT:

24.

Wanneer bij stadsvernieuwingsstrategieën wordt bekeken welke investeringen in stadsherstel of infrastructuur nodig zullen zijn, moet zorgvuldig worden nagegaan in hoeverre de stad met dergelijke investeringen aantrekkelijk blijft of aantrekkelijker wordt voor toeristische activiteiten. Ook moet worden bezien of de toegankelijkheid voor burgers en bezoekers met beperkte mobiliteit verbetert.

25.

Het Comité stelt voor om thematische toeristische projecten  (13) in de zin van slimme specialisatie (slimme regio’s en steden) te bevorderen zodat de negatieve gevolgen van het massatoerisme tegen kunnen worden gegaan. Het stelt ook voor om de titel „Europese hoofdstad van slim toerisme” in het leven te roepen die jaarlijks door vertegenwoordigers van de toeristische sector, de Commissie, het Europees Parlement en het CvdR aan maximaal drie Europese steden en/of regio’s moet worden toegekend. Daarbij dient de bevordering van duurzame en concurrerende toeristische bestemmingen extra aandacht te krijgen, als meerwaarde voor de Europese topbestemmingen (EDEN). Er moet worden gekeken naar gebieden buiten stadscentra en gevestigde stedelijke trekpleisters extra aandacht te krijgen, zodat stadscentra aan de rand van grootstedelijke gebieden en kleine en middelgrote steden er ook van profiteren.

26.

Stedelijk toerisme creëert een ruimtelijke dynamiek voor de verandering van het stedelijk landschap door verjonging van de openbare ruimte, infrastructuur en connectiviteit, ontwikkeling van lokale voorzieningen en recreatiemogelijkheden. Dit komt niet alleen de toeristen maar ook de plaatselijke gemeenschap en burgers ten goede.

27.

Het Comité verlangt de ondersteuning van cultureel, natuur-, historisch en religieus toerisme, dat bijdraagt aan werkgelegenheid, intercultureel begrip en aan lokale, regionale en plattelandsontwikkeling. Tevens moeten toeristische attracties, zoals de steden en plaatsen die op de Werelderfgoed van Unesco staan, met elkaar worden verbonden om thematische reisroutes op Europees, nationaal en lokaal niveau uit te kunnen stippelen. Wat dit betreft zou er in de Europese Unie een netwerk moeten worden opgericht van steden die op de Werelderfgoedlijst staan en zouden maatregelen moeten worden genomen om deze in stand te houden en bekender te maken.

28.

Het CvdR wijst er nog eens op dat gezondheids- en wellnesstoerisme een van de snelst groeiende toerismebranches is, die oudere Europeanen en bezoekers uit derde landen aantrekt. Het raadt sterk aan om het toerisme en de agenda van de zilveren economie nauwer aan elkaar te koppelen.

29.

Het CvdR benadrukt dat plattelandstoerisme lokale gemeenschappen behoudt door banen te scheppen, ontwikkeling te stimuleren, het milieu te beschermen, de plattelandscultuur, kunsten en ambachten te steunen en verlangt:

30.

Culinair toerisme speelt een belangrijke rol bij het scheppen van meer en duurzame werkgelegenheid. Met de ontwikkeling van dit toeristische segment wordt beoogd om traditionele lokale kwaliteitsproducten te promoten. Aangezien toeristen meer dan een derde van hun geld uitgeven aan eten en drinken, vormt gastronomie een gewaarborgde en essentiële bron van inkomsten.

31.

Het CvdR herhaalt zijn steun voor de Culturele Hoofdsteden van Europa en de Europees Erfgoedlabel-initiatieven, alsook voor de Europese erfgoeddagen en de EU-prijs voor cultureel erfgoed.

32.

Er mag niet worden vergeten dat het toerisme in tal van regio’s een garantie biedt voor economische groei, inkomsten en werkgelegenheid. Het CvdR roept de regio’s op om in hun toerismeconcepten  (14) aandacht te besteden aan duurzame ontwikkeling  (15), met innovatieve instrumenten om de duurzaamheid van het toerisme te volgen en te verbeteren voor wat betreft het ecologische, sociale en economische aspect (ETIS), teneinde een holistische benadering te bieden waarbij wordt nagegaan waar de druk op het milieu als gevolg van toeristische activiteiten zal toenemen en maatregelen worden getroffen om dat tegen te gaan. De uitwerking van deze concepten moet in het kader van het EU-cohesiebeleid gericht worden ondersteund.

33.

Er dient een Europese wettelijke regeling te komen voor de groeiende deeleconomie, die naast positieve effecten ook risico’s herbergt, zoals het ontbreken van sociale bescherming van de werknemers, het ontbreken van bepalingen voor de huisvesting van klanten/toeristen, verschuiving van risico’s van de werkgever naar de werknemer en negatieve begrotingsgevolgen, en ontbrekend toezicht op de kwaliteit van de bestemming.

34.

Het Comité staat achter de ontwikkeling van duurzaam cultuurtoerisme in steden, dat cruciaal kan zijn voor het genereren van inkomsten voor innovatieve praktijken voor de bescherming en het beheer van erfgoed. Toerisme in steden stimuleert ook de innovatie. Gebruik van informatie- en communicatietechnologieën en het concept „slimme steden” leveren niet alleen een waardevolle ervaring voor de bezoeker op, maar zorgen ook voor een verbetering van de levenskwaliteit voor de lokale bevolking.

35.

Het CvdR vraagt toeristische regio’s met het oog op klimaatverandering om hun economische basis te diversifiëren; zo zijn bijvoorbeeld de omstandigheden in berg- en kustgebieden optimaal voor de opwekking van hernieuwbare energie (water- en windkracht, zonne-energie, geothermie, biomassa). Ook zouden zij samen met de sector kunnen investeren in klimaatvriendelijke projecten waarbij gebruik wordt gemaakt van instrumenten zoals de energieoplossingen voor hotels (HES) (16) en de Nearly Zero Energy Hotels” (neZEH) (17).

36.

De Commissie zou steun moeten verlenen voor campagnes om de sector te informeren over duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen (vermindering van waterverbruik, voedselverspilling en gebruik van schoonmaakmiddelen en sanitaire producten).

37.

De Commissie en de lidstaten moeten verdere maatregelen treffen voor de grensoverschrijdende, formele erkenning van kwalificaties op het gebied van toerisme en voor een veelzijdige opleiding ter vermindering van de seizoensafhankelijkheid. De erkenning van kwalificaties moet op hoge normen (18) zijn gebaseerd.

38.

Zwartwerk en onjuist aangegeven werk, dat vooral in de toeristische sector wijdverbreid is, moet worden aangepakt (19).

39.

Het Comité verzoekt de Commissie om in het kader van EURES samen met de nationale arbeidsbemiddelingsbureaus programma’s in het leven te roepen die zich toespitsen op het toerisme. Via deze weg wil men in regio’s met veel toerisme op Europees niveau zorgen voor arbeidsbemiddeling voor gekwalificeerde werknemers.

40.

De lokale en regionale overheden en de arbeidsbureaus moeten gaan samenwerken met de toeristische sector op het gebied van kwalificatie om volgens het principe van levenslang leren nascholing aan te bieden ter bevordering van de kwaliteit (duurzaamheid, verzorging, veiligheid enz.) en de marketing (digitalisering) in de toeristische sector;

41.

Het CvdR is ingenomen met de vaststelling van de nieuwe doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG’s) (20) door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties tijdens haar 70e zitting en wijst erop dat in de 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling toerisme uitdrukkelijk wordt vermeld in de doelstellingen 8, 12 en 14 voor zijn capaciteit om economische groei, inclusiviteit en fatsoenlijk werk voor iedereen te bevorderen, duurzame consumptie en productie te stimuleren en de instandhouding en duurzame exploitatie van de aquatische rijkdommen aan te moedigen. De belangrijkste acties hiervan zijn pleitbezorging en bewustmaking, het scheppen en delen van kennis, beleidsvorming, capaciteitsopbouw en onderwijs.

42.

Het CvdR stelt in het kader van een Europese onderwijsactie voor:

43.

De lidstaten, regio’s en steden moeten migranten en asielzoekers sneller in de arbeidsmarkt integreren, de taalvaardigheid en vakbekwaamheid van migranten benutten en door middel van cursussen uitbreiden.

44.

Er moet worden benadrukt dat de Europese burgers die als toeristen in de EU reizen het gevoel moeten hebben dat ze door het EU-recht worden beschermd en dat ze zich vrij kunnen bewegen op de interne markt en binnen het Schengengebied. Toerisme is daarom van groot belang voor de vorming van een besef van Europees burgerschap en de bevordering van wederzijds begrip. Om die reden moet het voor Europese burgers aantrekkelijk worden gemaakt om hun vakantie vaker in Europa door te brengen. Het CvdR verzoekt de Commissie en de lidstaten om, met inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel en onder toepassing van multilevel governance, de volgende ideeën in overweging te nemen:

45.

Toerisme is heel belangrijk voor een goede verstandhouding tussen volkeren en draagt bij aan een beter begrip van andere culturen.

46.

Het Comité stelt voor een door de Commissie, het EP en het CvdR uit te schrijven mediaprijs („Oscar voor toerisme”) uit te reiken waarmee bijdragen in print- en audiovisuele media worden onderscheiden die informatie verschaffen over het Europese culturele en natuurlijke erfgoed en over regionale en lokale toeristische attracties in Europa en die bevorderlijk zijn voor de vorming van een Europees burgerbewustzijn.

47.

Het CvdR onderstreept de rol van de interne markt en het Schengengebied voor het grensoverschrijdende toerisme en de binnenlandse toeristische markten. Het Comité dringt er met klem bij de lidstaten op aan om het functioneren van de Schengenruimte zonder grenzen te waarborgen.

48.

Het door het Europees Parlement in april 2014 aangenomen „visumpakket” (23) moet worden toegejuicht. Visumversoepelingsregelingen zijn namelijk van cruciaal belang als het erom gaat toeristen tot een reis naar Europa te bewegen (24). Hierbij moet een zorgvuldige afweging worden gemaakt tussen veiligheidskwesties en het economische belang van het toerisme. Het Comité verwelkomt in dit verband de invoering van een EU-systeem voor reisinformatie en -autorisatie (ETIAS) (25), dat de veiligheid verbetert van het reizen naar het Schengengebied uit hoofde van visumvrijstellingsovereenkomsten.

49.

Het CvdR stelt voor om kwesties in verband met toerisme, en vooral maatregelen ter verbetering van de veiligheid van Europese toeristen in niet-EU-landen te behandelen in een verslag van de Euro-mediterrane vergadering van lokale en regionale overheden (ARLEM).

50.

Het CvdR steunt onlangs opgerichte platforms voor de samenwerking tussen de EU en internationale partners zoals China, bijvoorbeeld via het Europees-Chinese comité voor de ontwikkeling van cultuur en toerisme van het initiatief Een gordel, een weg (OBOR) (26).

51.

Het CvdR staat geheel achter het besluit om 2018 uit te roepen tot „Europees Jaar van het cultureel erfgoed” omdat toerisme alle relevante initiatieven een belangrijke impuls zal geven en pleit voor een Europees jaar van het toerisme.

52.

De gezamenlijke promotie van Europa als reisbestemming in derde landen moet tussen de koepelorganisatie van nationale instellingen voor de bevordering van het toerisme én de „European Travel Commission” worden gecoördineerd.

53.

Het toeristische aanbod zou moeten worden vergroot en op concrete landen, doelgroepen, branches enz. moeten worden afgestemd, waarbij informatie op een aantrekkelijke en begrijpelijke manier over de hele wereld moet worden verspreid, zo mogelijk met benutting van de modernste communicatiemiddelen. Beter toegankelijke kennis over het Europese toeristische aanbod kan het toerisme in Europa en vanuit landen verder weg stimuleren.

54.

De Commissie zou zich meer bezig moeten houden met de raakvlakken tussen toerisme en migratie/vluchtelingenstromen, de culturele, economische en sociale gevolgen ervan te onderzoeken en met het CvdR de kansen voor de betrokken regio’s (arbeidsmarkt enz.) in kaart te brengen.

55.

Het CvdR beveelt de Commissie aan:

56.

Het CvdR verzoekt de Commissie te worden betrokken bij het jaarlijkse toerismeforum en de Europese dag van het toerisme.

57.

Er moeten jaarlijkse besprekingen over het thema toerisme plaatsvinden tussen de bevoegde commissies van het Europees Parlement en het CvdR. Een gezamenlijke hoorzitting met belanghebbenden uit de sector zou hiervan deel kunnen uitmaken.

58.

Het Comité verzoekt het Raadsvoorzitterschap van de EU onderwerpen in verband met het Europese toerisme op de agenda te plaatsen en vertegenwoordigers van het CvdR te betrekken bij het overleg hierover.

59.

Het CvdR onderschrijft het Tourism for Growth and Jobs Manifesto (29), een initiatief van Europese overheids- en particuliere actoren uit de sector en stelt voor dit te ondertekenen en de krachten te bundelen om Europa als aantrekkelijke bestemming te behouden en om te garanderen dat de toerismesector blijft bijdragen aan de economische, sociale en territoriale cohesie in Europa.

60.

Het CvdR moedigt de Wereldtoerismeorganisatie van de VN (United Nations World Tourism Organisation — UNWTO) aan zijn initiatief ter ontwikkeling van het Europese toerisme te steunen.

61.

De overheid en de particuliere sector zouden verantwoord toerismebeleid en -praktijken moeten bevorderen conform de beginselen van de gedragscode voor toerisme van de VN-Wereldorganisatie voor toerisme, een alomvattend kader voor de ontwikkeling van duurzaam, verantwoord en algemeen toegankelijk toerisme, waarbij rekening wordt gehouden met alle economische, sociale, culturele en milieu-aspecten.

62.

Het Comité legt bijzondere nadruk op de sociale verantwoordelijkheid van het toerisme, en roept Europese en niet-Europese burgers op om als welingelichte en verantwoorde toerist op reis te gaan en plaatselijke gewoonten en culturen te eerbiedigen.

9.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 185/24

1.

merkt op dat de Europese Commissie, door de op 2 juni 2016 gepubliceerde mededeling de titel „Een Europese agenda voor de deeleconomie” mee te geven, de voorkeur geeft aan het gebruik van de term „collaborative economy” in plaats van het bredere „sharing economy” [beiden worden in het Nederlands vertaald met „deeleconomie” — noot van de vertaler].

2.

Het CvdR is van mening dat de verwijzing in de mededeling naar het „non profit”-karakter van de deeleconomie niet volstaat, evenmin als de opmerking „bij transacties in de deeleconomie is er algemeen geen sprake van overdracht van eigendom en deze transacties kunnen met of zonder winstoogmerk worden uitgevoerd”. De veranderingen en vernieuwingen die door de deeleconomie worden bevorderd, blijven immers niet beperkt tot de gevolgen van het spel van vraag en aanbod van diensten.

3.

De Commissie toont met deze mededeling dat zij open staat voor de deeleconomie, iets wat het CvdR zeer toejuicht. Er is een gemeenschappelijk regelgevingskader nodig, als leidraad voor de lidstaten en de regionale en lokale overheden.

4.

Aangezien de deeleconomie duidelijk op verschillende niveaus plaatsvindt hamert het CvdR op het belang van een multilevel aanpak, samen met een nauwe en voortdurende interactie en samenwerking tussen de verschillende institutionele niveaus.

5.

Het Comité betreurt het dat het werkprogramma van de Commissie voor 2017 geen voorstel voor een follow-up van de Europese agenda voor de deeleconomie bevat. De relevante Europese wetgeving lijkt namelijk niet te worden geconsolideerd en het kader voor de contractuele betrekkingen tussen de platforms en hun donateurs lijkt onzeker.

6.

Het Comité wijst erop dat deze nieuwe economie in tal van opzichten samenhangt met een grotere betrokkenheid van burgers en consumenten, en is van mening dat een regelgevende aanpak op basis van multilevel governance, participatie, evenredigheid en beperking van administratieve rompslomp geboden is.

7.

Het CvdR dringt erop aan dat toekomstige initiatieven op dit gebied worden onderworpen aan een strenge territoriale effectbeoordeling door de Commissie, waarvan de noodzaak is gebleken tijdens het door het CvdR georganiseerde deskundigenseminar over stedelijke effectbeoordelingen (1). Het benadrukt de sterke lokale en regionale dimensie van de deeleconomie, aangezien veel initiatieven een grote impact hebben op met name stedelijk niveau, en vaak worden opgezet en gereguleerd en soms belast op lokaal en/of regionaal niveau.

8.

De Europese Commissie stelt terecht dat versnipperde wetgeving moet worden voorkomen en dat deze doelstelling moet worden nagestreefd om ervoor te zorgen dat lokale en regionale economieën positief kunnen worden beïnvloed door de deeleconomie. De Commissie wordt dan ook verzocht de lokale en regionale dimensie van de „dwingende redenen van algemeen belang”, zoals bedoeld in artikel 4, lid 8, van de dienstenrichtlijn, in aanmerking te nemen.

9.

Het CvdR benadrukt dat een horizontaal verschijnsel zoals de deeleconomie moet worden aangepakt in de context van de stedelijke agenda voor de EU, met name wat betreft de digitale omschakeling, een van de prioritaire thema’s van het Pact van Amsterdam.

10.

Het CvdR acht het noodzakelijk dat een holistische benadering wordt gevolgd die de economische, sociale en ecologische rijkdom van de bestaande systemen voor het beheren/delen/uitwisselen van goederen en diensten benut, gebruikmakend van de nieuwe technologieën.

11.

Ondanks de complexiteit is het hoe dan ook veel gemakkelijker om nu meteen tot actie over te gaan, met name om versnippering te voorkomen, in plaats van achteraf 28 nationale regelgevingskaders en een veelvoud aan lokale en regionale voorschriften te moeten harmoniseren.

12.

Buitensporig regulerende maatregelen kunnen innovatie onderdrukken. Het ontbreken van regulerende maatregelen kan daarentegen onzekerheid creëren die investeringen en de ontwikkeling van de sector kan afremmen.

13.

Deze kwestie is ook van belang om de digitale kloof te verkleinen. Indien de deeleconomieën op verschillende wijzen worden aangepakt zou dit de kloof tussen stad en platteland kunnen vergroten.

14.

Het CvdR wijst op de sterke aanwezigheid van ondernemingen uit de VS in de deeleconomie, en onderstreept dat de invoering van duidelijke regels op EU-niveau, met inachtneming van het subsidiariteits- en het evenredigheidsbeginsel, beginnende bedrijven in de EU in staat zou stellen om te groeien en concurrerender te worden op het wereldtoneel. Overigens moet ook rekening worden gehouden met de kosten van een niet-verenigd Europa voor de deeleconomie (2).

15.

Het CvdR is van mening dat de kracht van deze nieuwe aanpak van de deeleconomie — gebaseerd op delen/samenwerking/participatie — niet alleen ligt in de nieuwe technologieën maar ook in het vertrouwen en het verantwoordelijkheidsgevoel, en dat de aanpak niet alleen een economische en maatschappelijke waarde heeft maar ook van belang is voor het opdoen van ervaringen.

16.

Beroepsorganisaties van de deeleconomie met een langetermijnvisie moeten een actieve rol spelen in de uitstippeling van toekomstig beleid ter zake.

17.

Het is van prioritair belang dat de parameters en waarden worden vastgesteld die wij willen steunen en verdedigen, om te voorkomen dat er een nieuw model ontstaat „waarin wij ons niet herkennen” en om de sociale duurzaamheid ervan te waarborgen. Een concreet voorbeeld hiervan is de horecasector, waarin het gevaar bestaat van een oneerlijke concurrentie tussen diensten van de deeleconomie en traditionele activiteiten die de woningmarkt kan verstoren, de prijzen kan opdrijven of de bestemming van gebouwen kan wijzigen. De vraag die op lokaal niveau moet worden beantwoord is in hoeverre deeleconomieplatforms complementair zijn met het bestaande woningbestand en traditionele hotelexploitanten.

18.

Voor de bescherming van rechten is het van essentieel belang dat, met al het geboden respect voor de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid, zo veel mogelijk wordt vastgehouden aan vergelijkbare definities en concepten, om homogeniteit en rechtszekerheid te verzekeren op Europees niveau. Het CvdR vindt dat de EU met een duidelijkere definitie van de begrippen van dienstenverstrekkers, werkgevers en werknemers moet komen en een oplossing moet vinden voor de betrekkingen tussen consumenten (c2c) en tussen bedrijven (b2b) op onlineplatforms, teneinde te kunnen bepalen welke rechten en welke wetgeving voor hen gelden.

19.

Zoals reeds vermeld in een eerder advies zou „de regulering van bestaande markten […] echter regelmatig tegen het licht gehouden moeten worden om na te gaan of er voldoende ruimte bestaat voor doorlopende innovatieprocessen. Bij onder meer het debat over de kringloopeconomie en de digitale interne markt zou de aandacht ook kunnen uitgaan naar de deeleconomie” (3).

20.

Het CvdR betreurt echter het ontbreken van een verwijzing naar het voornemen om lokale en regionale overheden te betrekken bij de toekomstige analyses, en dat de lidstaten te veel speelruimte wordt gelaten, met een risico op versnippering tot gevolg, hetgeen vermeden moet worden.

21.

Het CvdR is van mening dat de mededeling van de Commissie wel aanknopingspunten voor een beoordeling biedt maar geen alomvattend antwoord geeft en dus onvermijdelijk zal leiden tot uiteenlopende interpretaties en een verdere versnippering van de interne markt. Daarom roept het de Commissie op hiervoor een duidelijk rechtskader voor te stellen dat ervoor zorgt dat de beginselen van eerlijke concurrentie in acht worden genomen. Het betreurt in dit verband dat de Commissie lijkt voor te stellen dat de Europese wetgever een aantal rechterlijke beslissingen (4) alleen maar zal kunnen bekrachtigen, met name over de vraag wat de uitsluiting van „vervoer” van het toepassingsgebied van artikel 2 van de dienstenrichtlijn 2006/123/EG precies inhoudt.

22.

Het CvdR kan zich vinden in de aanpak van de Commissie, die mede op grond van de gegevens die zijn verzameld in het werkdocumenten van haar diensten, het economisch potentieel van de deeleconomie benadrukt. Wel dringt het erop aan om niet alleen het in geld uitgedrukte economische voordeel te analyseren en te erkennen, maar ook de winst en de besparingen die de samenwerkingsactiviteiten opleveren in milieu- en sociaal opzicht. Het CvdR stelt dan ook voor om vast te stellen wat de beste methode is om de door de deeleconomie gegenereerde „rijkdom” te bestuderen en monitoren, zodat deze kan worden erkend als een actief onderdeel van de circulaire economie.

23.

Activiteiten van de deeleconomie zouden ruimere verspreiding krijgen als zou worden voorzien in éénloketsystemen voor ondernemers in de deeleconomie die alle bedrijfsondersteunende diensten zouden bijeenbrengen.

24.

Het CvdR vraagt zich af of de definitie van „dienstverlener” als bedoeld in de dienstenrichtlijn nog steeds geschikt is, aangezien de huidige formulering alle economische activiteiten omvat, met inbegrip van vele uiterst zeldzame activiteiten en niet-professionele peer-to-peer-diensten.

25.

Het zou met name nuttig zijn om kwalitatieve en kwantitatieve toegangsdrempels vast te stellen om te kunnen bepalen wie onderworpen is aan de vereisten inzake markttoegang, maar ook om te voorkomen dat activiteiten onder het mom van de deeleconomie aan de wet- en regelgeving worden onttrokken.

26.

Het CvdR is van mening dat de Commissie de richtsnoeren betreffende de definitie van „handelaar” moet verduidelijken. Het ontbreken van het winstoogmerk zou een dienstverlener moeten uitsluiten van de kwalificatie als handelaar, en er zouden op EU-niveau drempelwaarden moeten worden gehanteerd op basis van de frequentie van de verleende dienst.

27.

Het wijst erop dat de beoordelingen en evaluaties een belangrijke rol kunnen spelen, samen met de wettelijke vereisten, om het vertrouwen en de bescherming van consumenten te waarborgen, en onderstreept dat de platforms meer moeten doen om valse evaluaties tegen te gaan.

28.

Het CvdR wijst erop dat veel vormen van werk in de deeleconomie een mengvorm lijken te zijn van werk in dienstverband en zelfstandige arbeid, een situatie die belangrijke vragen doet rijzen over de arbeidsomstandigheden, gezondheid en veiligheid, ziektekostenverzekering, betaald ziekteverlof, werkloosheidsuitkeringen en ouderdomspensioen. Dit kan leiden tot het ontstaan van een nieuwe categorie van werknemers met een onzeker dienstverband.

29.

Sommige van de bedrijfsmodellen van de deeleconomie veroorzaken veel negatieve externe effecten op sociaal en werkgelegenheidsgebied, met name omdat het begrip „zelfstandige arbeid” wordt misbruikt, en berusten op sociale verschillen tussen werknemers naargelang van de toepasselijke nationale wetgeving in het land waar de dienst wordt geleverd. Het CvdR dringt er bij de Commissie op aan een concreter kader vast te stellen om de coördinatie tussen de lidstaten te waarborgen.

30.

De lidstaten, de lokale en regionale overheden en de Commissie worden aangespoord om innovatieve oplossingen te bevorderen voor maatschappelijke en arbeidsgerelateerde uitdagingen in verband met de deeleconomie. Hierbij kan worden gedacht aan coöperaties en onderlinge maatschappijen die de status van werknemer verlenen aan mensen die anders zouden worden gedwongen om tegen hun wil de status van zelfstandige te kiezen, en die hen toegang bieden tot een breed gamma van sociale bescherming.

31.

Het CvdR benadrukt dat elke activiteit uitgeoefend via een onlineplatform volledig traceerbaar is, en dat, met de juiste beleidsmaatregelen, de deeleconomie kan worden gebruikt als instrument om de naleving van de belastingwetgeving te verbeteren en de administratieve lasten te verlagen.

32.

De deelplatforms zouden van alle aanbieders moeten verlangen dat zij zich houden aan de geldende belastingregels, en om samen met de nationale, regionale en lokale autoriteiten mechanismen op te zetten voor de overdracht van informatie, zodat kan worden toegezien op de naleving van deze verplichtingen, met volledig respect voor de toepasselijke wetgeving betreffende gegevensbescherming. Het CvdR wijst erop dat voorbeelden van dergelijke systemen al bestaan en zouden moeten worden veralgemeniseerd.

33.

Het wijst met name op de kwestie van de toeristenbelasting, een heikel punt voor veel lokale en regionale overheden, aangezien deze belasting in veel plaatsen waar deze van toepassing is niet wordt geheven voor verblijven die worden geboekt via deelplatforms. Deze schending van de wetgeving mag niet worden geduld, want dit leidt tot oneerlijke concurrentie ten opzichte van traditionele accommodatievormen, en de lokale en regionale autoriteiten lopen hierdoor inkomsten mis. Het Comité verheugt zich er tegelijkertijd over dat sommige steden en platforms al een akkoord hebben bereikt over de systematische heffing van deze belasting.

34.

Het CvdR benadrukt dat de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de platforms in hun verschillende constellaties nauwkeuriger moet worden geformuleerd, met name op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk, alsook opleidingen. Het wijst erop dat het recht van werknemers op informatie en raadpleging binnen de onderneming en het recht op collectieve onderhandelingen en op collectieve acties, zoals verankerd in resp. artikel 27 en 28 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, ongeacht het bedrijfsmodel gewaarborgd dienen te worden.

35.

Het CvdR hecht zeer veel belang aan de rol van online platforms, die een hefboominstrument zijn voor het economische model waarover wij het hebben, en wil dat deze verantwoordelijkheid op zich nemen om ervoor te zorgen dat de rechten van de gebruikers, de gemeenschap en het grondgebied worden geëerbiedigd, omdat dit niet automatisch een rem of een obstakel betekent.

36.

Het CvdR is ingenomen met de opmerking van de Commissie dat haar initiatief voor „vrij gegevensverkeer” het overstappen en overdragen van gegevens tussen verschillende online platforms zal vergemakkelijken: dit is van fundamenteel belang om een eerlijke concurrentie en de bescherming van consumenten op de interne markt te waarborgen.

37.

Het CvdR roept de Commissie op de noodzaak en haalbaarheid te onderzoeken van een juridische verplichting voor platforms om een eenvoudige, beknopte en gebruiksvriendelijke beschrijving van hun algemene voorwaarden te verstrekken, naast de gebruikelijke documenten, aangezien de lengte en complexiteit van de algemene voorwaarden de meeste gebruikers ervan weerhoudt ze te lezen, waardoor een erg asymmetrische verhouding ontstaat.

38.

Het is ingenomen met de toezegging van de Commissie dat zij met online platforms zal samenwerken om een gedragscode tegen het online aanzetten tot haat in te voeren.

39.

Het CvdR dringt er bij de Commissie op aan zo spoedig mogelijk een holistische aanpak van het verschijnsel te ontwikkelen om te voorkomen dat de uitbouw van de deeleconomie in de nabije toekomst stagneert.

40.

Het CvdR steunt de mogelijkheid om op middellange termijn een specifiek Europees statuut voor de platforms in te voeren. Dat kan worden voorafgegaan door een etikettering door de platforms zelf of, indien dit niet mogelijk is, door de overheid. Een dergelijke etikettering kan de platforms in staat stellen hun verantwoordelijkheden te verduidelijken en met name minimumnormen vast te stellen met betrekking tot de voorschriften en beginselen voor werknemers van de deeleconomie (lonen, regels voor indeling en schrapping, geschillenbeslechting enz.).

41.

Het is noodzakelijk dat het juiste evenwicht wordt gevonden in de wetgeving: beleidsmakers zouden innovatie niet mogen verstikken en de deeleconomie niet kapot mogen reguleren, maar moeten toch ook voldoende in detail treden om versnippering te voorkomen en de sociaaleconomische uitdagingen in goede banen te leiden.

42.

De Commissie zou alle niveaus moeten betrekken bij het „proefproject” waarmee zij heeft ingestemd, door hierover verslag uit te brengen en voorlichting te geven. Dit proefproject komt er op voorstel van het Europees Parlement en heeft betrekking op studies, monitoring en opleidingsprogramma’s op het gebied van de deeleconomie.

43.

Er zouden op EU-niveau drempels moeten worden vastgelegd waaronder een economische activiteit als niet-professionele peer-to-peer activiteit wordt beschouwd en dus niet aan de vereisten inzake markttoegang moet voldoen. Dit moet worden overwogen en onderzocht.

44.

Deze drempels zouden moeten worden gerelateerd aan en gebaseerd op de tijd (bijv. het aantal nachten dat is doorgebracht in een accommodatie, het aantal gewerkte dagen/uren) in plaats van op absolute en in geld uitgedrukte waarden, zodat voor iedereen dezelfde voorwaarden gelden. Bovendien zouden deze drempels laag moeten zijn, om misbruik te voorkomen en het occasionele en niet-professionele karakter van de betrokken activiteit te waarborgen.

45.

Deelplatforms in de accomodatiesector zouden aanbieders moeten verplichten om de voorschriften inzake toeristenbelasting na te leven, en belasting te heffen op alle reserveringen die via hen worden gedaan in de betreffende stad of regio, om deze vervolgens af te dragen aan de bevoegde instanties. Er bestaan reeds diverse voorbeelden van samenwerking tussen de overheid en dergelijke platforms.

46.

Het CvdR steunt de oprichting van een „Forum van steden over de deeleconomie” voor het uitwisselen van ervaringen en goede praktijken, waarbij niet alleen het Comité moet worden betrokken maar ook Europese organisaties en netwerken die zich bezighouden met de lokale en regionale dimensie van de deeleconomie en dat verband houdt met de relevante thematische partnerschappen van de stedelijke agenda voor de EU. Een dergelijk forum zou een belangrijke hulpbron en partner zijn in het kader van de territoriale effectbeoordelingen die nodig zijn op dit gebied.

47.

Het dringt er bij alle politieke niveaus op aan zich te buigen over de huidige situatie, zonder uit het oog te verliezen dat de werkelijke politieke uitdaging ligt in de ontwikkeling van de deeleconomie van morgen.

9.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 185/29

1.

benadrukt dat een nieuwe agenda voor vaardigheden van het grootste belang is voor de ontwikkeling van Europa. Economische, sociale en culturele investeringen hebben een langdurig effect en zijn zeer belangrijk. De nieuwe agenda voor vaardigheden is daarom toe te juichen. Alles moet in het werk worden gesteld om ervoor te zorgen dat de agenda snel en efficiënt kan worden uitgevoerd. Dit is een zaak die lokale en regionale overheden in Europa ten zeerste aangaat.

2.

Wijst erop dat de arbeidsmarkt steeds veranderlijker wordt. Mensen moeten veelzijdig en flexibel zijn om onverwachte veranderingen te kunnen opvangen en kansen te kunnen benutten. Naast specifieke beroepsvaardigheden zijn werkgevers steeds meer geïnteresseerd in „horizontale” of „zachte” vaardigheden. Dat sluit aan op de eisen die het moderne leven en de moderne samenleving stelt; bekwame, veelzijdige mensen doen het niet alleen beter op de arbeidsmarkt, maar zijn ook beter geïnformeerde individuen, meer betrokken burgers en slimmere consumenten.

3.

Europeanen met tekortschietende basisvaardigheden moeten door middel van bijscholing in staat worden gesteld om de arbeidsmarkt te betreden, zodat zij in hun eigen onderhoud kunnen voorzien. Daar hebben zowel de betrokken personen als de samenleving als geheel baat bij. De laatste tijd steekt in Europa sociale onrust de kop op. Daaruit blijkt des te duidelijker dat sociale integratie absoluut een doel moet zijn van fundamentele onderwijsmaatregelen; op die manier wordt sociale uitsluiting bestreden. Iedereen moet worden aangezet tot een actief burgerschap, wat inhoudt dat men bekend is met democratische waarden en weet wat het betekent om deze actief te verdedigen. Ook migranten, inclusief asielzoekers en vluchtelingen, moeten daarom met het oog op integratie onder de juiste voorwaarden in aanmerking komen voor een vaardighedengarantie.

4.

Wel is het zaak dat het aanleren van basisvaardigheden primair blijft plaatsvinden in de vroegste stadia van het onderwijs en in ieder geval gedurende de leerplichtige leeftijd van de betrokkenen.

5.

De nieuwe agenda voor vaardigheden is belangrijk om de vaardighedenkloof in Europa te dichten. Zij omvat alle vaardigheden waar vraag naar is, van basisvaardigheden tot complexe vaardigheden en van horizontale tot sectorspecifieke vaardigheden. Hoewel het belangrijk is om van jongs af aan een breed scala aan vaardigheden te ontwikkelen, is de agenda voor nieuwe vaardigheden ook belangrijk voor verschillende categorieën volwassenen: zij die moeten worden bijgeschoold om de arbeidsmarkt te betreden of hun baan te kunnen behouden, zij die vaardigheden moeten opdoen voor andersoortig werk, zij die over grenzen heen mobiel willen zijn en zij die een basis nodig hebben om verder te kunnen studeren of een opleiding te volgen. Ook moet bij de uitvoering van bijscholingsbeleid worden gezorgd voor samenhang en complementariteit binnen en tussen onderwijs en opleiding in het algemeen — met name beroepsopleidingen — en praktijkgerichte opleidingen.

6.

Het Europees Comité van de Regio’s kan zich vinden in het voorstel van de Commissie voor een vaardighedengarantie, die de kansen van laaggekwalificeerde volwassenen op werk en volledige sociale inclusie moet verbeteren. Het aanbod om deel te nemen aan de vaardighedengarantie moet duidelijke doelen wat betreft de te verwerven vaardigheden en kwalificaties en duidelijke taken voor laaggekwalificeerde volwassenen bevatten. Ook moet rekening worden gehouden met de aard en het niveau van de door de arbeidsmarkt gevraagde vaardigheden, en er moet zo veel mogelijk gebruik worden gemaakt van bestaande beroepsbekwaamheden. Met hun bevoegdheden op het gebied van onderwijs, opleidingen en werkgelegenheid is hierbij voor lokale en regionale overheden zeker een rol weggelegd.

7.

De te nemen onderwijsmaatregelen — in de vorm van gepersonaliseerde leerplannen — moeten duidelijk aansluiten op de in kaart gebrachte behoeften. Goed opgesteld gepersonaliseerde leerplannen moeten concrete informatie verschaffen over de opzet van de studies en het doel dat de betrokken personen ermee moeten halen.

8.

Daarnaast moet er op lokaal en regionaal niveau voor het opstellen van gepersonaliseerde leerplannen gezorgd worden voor hoogwaardige en efficiënte diensten voor beroepsvoorlichting en loopbaanoriëntatie gedurende het hele leven. Deze diensten geven de betrokken personen op maat gesneden voorlichting over leermogelijkheden met behulp waarvan zij de vaardigheden kunnen verwerven die nodig zijn om een baan te krijgen. Het kan hierbij gaan om goede raad, studiebezoeken en snuffelstages, adviezen over studiefinanciering en informatie over opleidingsmogelijkheden en over de toegang tot verschillende onderwijsvormen en -instanties.

9.

Het doel van bijscholing moet zijn dat de betrokken volwassenen wat vaardigheden betreft een niveau bereiken waarmee zij voet aan de grond krijgen of zich kunnen handhaven op de arbeidsmarkt en in de samenleving. Het zou goed zijn als de deelnemers binnen een speciaal systeem opleidingen van verschillende niveaus in verschillende, op hun behoeften afgestemde leeromgevingen kunnen combineren, zodat zij snel het vaardighedenniveau bereiken dat nodig is voor de arbeidsmarkt en de samenleving. Dit geldt met name voor asielzoekers en vluchtelingen. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan om elementaire talenkennis in combinatie met opleidingen op secundair of tertiair niveau. Bovendien moet het gemakkelijker worden om opleidingen en werk te combineren.

10.

De doelgroep moet van diverse leermogelijkheden gebruik kunnen maken, die afhankelijk van bijvoorbeeld de geografische of sociale omstandigheden zowel wat tijd en ruimte betreft op de individuele behoeften zijn afgestemd. Ook moeten de betrokken personen de mogelijkheid krijgen om opleidingen met andere activiteiten te combineren, en dient rekening te worden gehouden met ieders eigen leermethoden. Het is zaak om, onder goede begeleiding, van nieuwe leermogelijkheden — diverse vormen van op IT gebaseerd onderwijs zoals afstandsonderwijs (in real time) en gecombineerde leermethoden of andere open onderwijsvormen — gebruik te maken. Het ziet ernaar uit dat de technische mogelijkheden zich in het komende jaar snel zullen ontwikkelen. Voor de pedagogie zal het erop aankomen om deze ontwikkelingen bij te benen.

11.

Binnen zo’n structuur moeten kansarme groepen die bijscholing behoeven door middel van voorlichting worden bereikt, omdat zij zichzelf niet spontaan zullen laten bijscholen. Een combinatie van maatregelen op zowel nationaal als lokaal/regionaal niveau heeft daarbij de voorkeur. Lokale/regionale overheden kunnen bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid krijgen om doelgroepen in kaart te brengen en door middel van voorlichting te motiveren, waarna degenen die aan de voorwaarden voor deelname voldoen in aanmerking komen voor op nationaal niveau vastgestelde vormen van ondersteuning, zoals een ruimere financiering van de opleiding, belastingvoordelen of vrijstelling van werk. Wat de voorlichting betreft is hierbij voor de organisaties van het maatschappelijk middenveld, zoals allerlei jongerenorganisaties, een grote rol weggelegd.

12.

Het CvdR is het eens met de Commissie dat werkgevers niet meer zozeer specifieke beroepsvaardigheden verlangen, maar juist steeds meer waarde zijn gaan hechten aan overdraagbare vaardigheden, zoals het vermogen om in een groep te werken, creatief te denken, problemen op te lossen en op verschillende terreinen actief te zijn. Bij het ontwikkelen en uitvoeren van onderwijsmaatregelen moet hiermee rekening worden gehouden. Voor de nieuwe economische sectoren, zoals die van de groene en blauwe economie, moeten echter speciale educatieve programma’s worden ontwikkeld.

13.

Het CvdR pleit voor nauwere samenwerking tussen lokale en nationale overheden, bedrijven, werknemers en werknemersorganisaties en de organisaties van het maatschappelijk middenveld, zodat de kennis en kwalificaties die door niet-formeel en informeel leren zijn verworven beter benut kunnen worden. Validatie van buiten het formele schoolsysteem verworven kennis kan het inzicht in welke nieuwe vaardigheden en kwalificaties nodig zijn aanzienlijk verbeteren.

14.

Hoewel de lidstaten bevoegd zijn voor de inhoud en organisatie van de onderwijs- en opleidingsstelsels, moet bij de ontwikkeling van een vaardighedengarantie moet worden gekeken naar de nationale, regionale en lokale omstandigheden en beschikbare middelen en tegelijkertijd in aanmerking worden genomen dat investeringen in menselijk kapitaal gezien moeten worden als sociale investeringen. De mogelijkheid van cofinanciering door de EU — door middel van bestaande of toekomstige programma’s — is van groot belang voor de realisatie van zo’n opleidingsprogramma in de lidstaten.

15.

Het is een goede zaak dat de Commissie wil toewerken naar consensus over sleutelcompetenties, zodat deze een duidelijke plaats krijgen in de nationale richtsnoeren en in het onderwijs en door de verschillende bestuursniveaus in het onderwijs op waarde geschat worden. Op Europees, nationaal, regionaal en lokaal niveau moet op verschillende fora aandacht worden besteed aan het belang van sleutelcompetenties, die mensen ook in staat moeten stellen om snel in te springen op de snelle veranderingen op de arbeidsmarkt. Daarom zou dit bij voorkeur moeten gebeuren in de vorm van nauw overleg tussen vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, werkgevers en werknemers, onderwijs, onderzoek en het maatschappelijk middenveld.

16.

Al in de ontwikkelingsfase zouden lokale en regionale overheden — onder meer als aanbieders van onderwijs — en lerarenopleidingen hierbij moeten worden betrokken, zodat de competenties in kwestie zo snel mogelijk effect kunnen gaan sorteren. De door de Commissie uitgewerkte referentiekaders voor digitale vaardigheden en voor ondernemersvaardigheden zijn in dit verband van grote betekenis. Voor andere sleutelcompetenties, zoals financiële basisvaardigheden, zouden dan ook soortgelijke documenten moeten worden opgesteld, samen met hulpmiddelen voor de concretisering, controle en evaluatie ervan.

17.

De Commissie doet er goed aan om themaweken te blijven organiseren en haar samenwerking met de organisatie WorldSkills voort te zetten. Dat werkt stimulerend voor nationale, regionale en lokale initiatieven om mensen door middel van voorlichtingsdagen en wedstrijden, met onder meer snuffelstages, tot het volgen van een beroepsopleiding aan te zetten.

18.

De EU zou tekorten aan vaardigheden moeten aanpakken die vaak vooral voor kleinschalige lokale en regionale overheden in landelijke gebieden problemen opleveren. Het CvdR kijkt in dit verband uit naar de uitvoering van het voorstel voor een blauwdruk voor sectorale samenwerking op het gebied van vaardigheden, om te zien of de nieuwe regeling kan bijdragen aan de sectoroverschrijdende samenwerking voor lokale en regionale overheden. Een dergelijke sectoroverschrijdende samenwerkingsplatform kan goed uitpakken voor lokale economieën, werknemers en de openbare dienstverlening.

19.

De Commissie is terecht van plan om er bij de lidstaten op aan te dringen hun onderwijsstelsel zo vorm te geven dat het mogelijk is over te stappen van algemene opleidingen naar specifieke beroepsopleidingen.

20.

Het is ook een goed idee om de lidstaten te verzoeken ervoor te zorgen dat nieuwkomers — die dankzij gerichte maatregelen snel een baan hebben gekregen — bijscholingscursussen kunnen volgen, zodat zij in een later stadium niet hun baan verliezen.

21.

Tevens steunt het CvdR de Commissie in haar streven om het aanbod van hogere beroepsopleidingen te helpen verbreden, om te waarborgen dat het niveau van dergelijke opleidingen verbetert. Een goede samenwerking tussen aanbieders van beroepsonderwijs, onderzoekers, bedrijven en lokale/regionale overheden zou aan dat bredere aanbod ten grondslag moeten liggen.

22.

De Commissie moet ervoor blijven ijveren dat beroepsopleidingen ten goede komen aan levenslang leren en dient vervolgopleidingen op een hoog kwalificatieniveau mogelijk te maken.

23.

De Commissie stelt terecht voor om er bij de lidstaten op aan te dringen brede nationale strategieën voor digitale vaardigheden uit te werken.

24.

Hoogwaardige en innovatieve onderwijsmethoden en -vormen met digitale inhoud zijn alleen alleen met de volgende voorwaarden mogelijk:

25.

Digitalisering kan een oplossing zijn voor tal van problemen waar scholen mee kampen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het volgende:

26.

Succesvolle maatregelen voor digitale vaardigheden vereisen krachtig pedagogisch leiderschap op verschillende schoolniveaus. Een sterke focus op digitale vaardigheden, waarbij leraren deze verder kunnen ontwikkelen, kan hun vak aantrekkelijker maken.

27.

Er moet onderscheid worden gemaakt tussen digitale basisvaardigheden, die iedereen zich eigen dient te maken, en meer specifieke digitale vaardigheden voor welbepaalde onderwerpen of kennisgebieden.

28.

Het CvdR verwacht dat de herziening van het Europees kwalificatiekader ervoor zorgt dat de nationale kwalificatiekaders voortaan niet-routinematig worden geactualiseerd en verslagen overal in dezelfde vorm worden opgesteld. Het herinnert eraan dat het de verantwoordelijkheid van de lidstaten is om principes uit te werken die borg moeten staan voor de kwaliteit van de nationale kwalificatiekaders.

29.

De lidstaten moeten gezamenlijk werk blijven maken van kwaliteitsborging. Het CvdR is het met de Europese Commissie eens dat een stapsgewijze aanpak nodig is voor de samenwerking tussen de EU en derde landen voor de vergelijkbaarheid van kwalificaties.

30.

De meeste beroepen en beroepsgebieden veranderen snel: nieuwe beroepen ontstaan en oude beroepen worden ingehaald door de tijd. Het is daarom belangrijk dat toekomstige beschrijvingen en inventarissen van vaardigheden recht doen aan de snelle veranderingen en vernieuwingen op de arbeidsmarkt. In dit verband moet de aandacht vooral uitgaan naar sleutelcompetenties.

31.

Onder verwijzing naar de Resolutie van het Europese Parlement (2016) (1) is het van het grootste belang dat de inclusie en integratie van vluchtelingen, asielzoekers en personen in vergelijkbare omstandigheden worden ondersteund. De lidstaten moeten dan ook zo snel mogelijk geholpen worden bij hun inspanningen om toegang te verschaffen tot inventarissen, taalonderwijs, maatregelen ter bevordering van vaardigheden en andere maatregelen om de integratie op de arbeidsmarkt en in de samenleving te vergemakkelijken. Ook is het belangrijk dat een in het land van herkomst genoten opleiding of behaald diploma zonder vertraging gevalideerd kan worden.

32.

De Commissie is terecht van plan om in de agenda voor vaardigheden speciale aandacht te besteden aan innovatie in de pedagogie. Het CvdR verwacht dat dit ook bevorderlijk zal zijn voor de verwerving van sleutelcompetenties, wat een essentieel onderdeel is van de onderwijs- en opleidingsstelsels in Europa.

33.

De Commissie zou zich moeten inzetten voor de verdere ontwikkeling van op de leerling toegespitst onderwijs, met als uitgangspunt de aspecten van digitaal onderwijs die het CvdR heeft genoemd in zijn advies over de Commissiemededeling „Naar een opener onderwijs” (2014) (2).

34.

De nieuwe agenda voor vaardigheden kan alleen worden uitgevoerd als alle leerkrachten, met name zij die in het volwassenenonderwijs en het opbouwwerk werkzaam zijn, worden bijgeschoold. Ondersteuning van leerkrachten moet de nodige aandacht krijgen in uitvoeringsplannen van de lidstaten, en over het elektronisch platform voor volwassenenonderwijs in Europa zou voorlichting gegeven kunnen worden.

35.

Het CvdR is het met de Commissie eens dat de lidstaten de opleiding en voortdurende bijscholing van leerkrachten, en van anderen die actief betrokken zijn bij de invoering van de vaardighedengarantie, moeten ondersteunen.

36.

Het is een goede zaak dat de Commissie diverse belanghebbenden wil bijstaan in hun streven naar modernisering van het hoger onderwijs, vooral wat de beoordeling van vaardigheden betreft. Daarbij moet worden gekeken naar de nationale onderwijskaders van de lidstaten en naar de sterke en zwakke punten van gemeenten en regio’s, inclusief de afwijkende behoeften van hun arbeidsmarkten. Het CvdR onderstreept in dit verband dat lessen moeten worden getrokken uit eerdere successen en mislukkingen van vergelijkbare operaties, om ervoor te zorgen dat er naar consensus wordt gestreefd bij de modernisering van het hoger onderwijs.

37.

Gelet op het door de Commissie aangekondigde initiatief om de ontwikkeling van afgestudeerden te volgen, benadrukt het CvdR dat zo’n initiatief niet mag leiden tot extra administratieve lasten voor nationale en regionale overheden en hogescholen, noch tot belastingen voor studenten. Voorts zij erop gewezen dat bepalingen inzake gegevensbescherming moeten worden nageleefd. Bij het voorstel om voor het project belasting- en socialeverzekeringsgegevens te gebruiken, moeten dan ook kritische kanttekeningen worden geplaatst.

38.

Het CvdR is ingenomen met het voornemen van de Commissie om het huidige Europass-kader te herzien. Om te zorgen voor accurate en real time-informatie moet hierbij worden uitgegaan van de ervaringen die inmiddels op lokaal en regionaal niveau zijn opgedaan. Lokale en regionale overheden kunnen namelijk een waardevolle bijdrage leveren aan de kennis over vaardigheidsbehoeften en aan de werkzaamheden van het digitale dienstverleningsplatform.

9.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 185/36

1.

stelt vast dat er tot dusverre maar weinig vooruitgang is geboekt met het actieplan tegen prijsvolatiliteit dat op de G20-top in juni 2011 is opgesteld, en pleit er daarom voor dat de onderhandelingen over deze kwestie onder het Duitse voorzitterschap van de G-20 in 2017 heropgestart worden.

2.

De hervormingen van het GLB van de laatste jaren ten spijt, is risicobeheer nog steeds het ondergeschoven kindje, terwijl risicobeheersmechanismen de landbouwers juist in staat moeten stellen zich te wapenen tegen schommelingen in opbrengst en prijzen en schade door gezondheids- of milieuproblemen. Minder dan 2 % van de middelen van de tweede pijler van het GLB gaat naar risicobeheer, wat neerkomt op 0,4 % van het totale landbouwbudget. Het staat de lidstaten vrij te beslissen in hoeverre zij gebruik willen maken van dit instrumentarium van de Elfpo-verordening.

3.

De mechanismen om het inkomen van landbouwers veilig te stellen moeten aanzienlijk worden versterkt, om zo de negatieve gevolgen van de enorme schommelingen van de landbouwprijzen en productiemiddelen te beperken, de concurrentiepositie van de Europese agrovoedingssector te verbeteren, modernisering en innovatie aan te moedigen en ervoor te zorgen dat de landbouw in alle regio’s in stand wordt gehouden en de plattelandsgemeenschappen vitaal blijven.

4.

Een en ander kan volgens het Comité worden verwezenlijkt als tegelijk de volgende maatregelen worden genomen: i) particuliere spelers in de agrovoedingssector moeten nauwer worden betrokken bij de regulering van de landbouwmarkten, zodat de deregulering ten gevolge van het GLB althans gedeeltelijk wordt gecompenseerd; ii) landbouwers moeten kunnen beschikken over een ruimere keur aan beter toegankelijke risicobeheersmechanismen, aangezien de bestaande instrumenten in het kader van het Elfpo niet kunnen worden ingezet omdat de beschikbare middelen van de tweede pijler ontoereikend zijn; deze zouden moeten worden verhoogd zonder te raken aan de beschikbare middelen van de eerste pijler; iii) in het kader van de volgende GLB-hervorming moet er zowel lokaal als regionaal op worden ingezet dat Europese bedrijven een grotere meerwaarde creëren, zodat zij de schommelingen van de landbouwprijzen op de wereldmarkt beter het hoofd kunnen bieden.

5.

Contracten bieden landbouwers de zekerheid dat zij hun producten kunnen afzetten en de verwerkende sector bevoorraden tegen van tevoren vastgestelde prijzen. Op die manier blijven vraag en aanbod in evenwicht en is een betere kwaliteitsbeheersing mogelijk, zodat de producenten hogere prijzen kunnen vragen en de verdeling over de toeleveringsketen eerlijker wordt.

6.

Het Comité zou graag zien dat in de lidstaten waarin er geen uitgesproken vormen van verticale samenwerking bestaan meer en betere contracten worden gesloten in de hele voedselketen (en dus niet alleen tussen landbouwers en verwerkers van landbouwproducten), en dat lidstaten de kans krijgen deze verplicht te stellen; daarnaast zou vaker met meerpartijencontracten moeten worden gewerkt, bijvoorbeeld tussen een producentenorganisatie, een verwerkend bedrijf en een distributeur.

7.

In het kader van een meer flexibele en overal in de Unie gelijke interpretatie van de mededingingsregels pleit het Comité voor meer macht voor landbouwbedrijven, producentenorganisaties en erkende brancheorganisaties alsook voor de marktexploitanten en de voedingsmiddelencentra als zijnde structuren die het openbaar belang dienen, zodat zij meer aan crisispreventie kunnen doen. De brancheorganisaties, die de verschillende schakels samenbrengen, en deze marktexploitanten en voedingsmiddelencentra, moeten ondernemingen informatie kunnen verschaffen over de te verwachten ontwikkelingen op de markten, zodat zij de juiste besluiten kunnen nemen; het is echter niet de bedoeling referentieprijzen vast te stellen. Deze praktijk bestaat in sommige lidstaten al en daarom zou er ook over de uitwisseling van beste praktijken moeten worden nagedacht.

8.

Bij (te verwachten) verstoringen van het marktevenwicht — te meten aan de hand van specifieke indicatoren — moeten landbouwbedrijven, inclusief de producentenorganisaties en hun verenigingen, van hun handelingsmogelijkheid gebruikmaken en hun productie in overleg kunnen terugschroeven, nog voor zij daartoe toestemming krijgen van de Commissie overeenkomstig artikel 222 van Verordening (EU) nr. 1308/2013 houdende een gemeenschappelijke ordening van de landbouwmarkten. Zo moet in de GMO expliciet worden bepaald dat landbouwbedrijven, met inbegrip van producentenorganisaties en hun verenigingen, preventief kunnen ingrijpen om het evenwicht op de markt te herstellen en om misbruik van een machtspositie te voorkomen; zij moeten de bevoegde autoriteiten daarvan van te voren op de hoogte brengen.

9.

De regulering van de schommelingen van landbouwprijzen kan niet los worden gezien van de strijd tegen oneerlijke handelspraktijken in het kader van de voedselvoorzieningsketen; de machtsverhoudingen die de verdeling van de meerwaarde binnen de verschillende branches bepalen worden immers beïnvloed door de marktschommelingen, en een en ander valt meestal negatief uit voor de producenten, die vanwege de toenemende concentratie in de voedingsmiddelenindustrie en met name de groothandel, en de versnippering van de producenten en hun gebrekkige organisatie, zwak staan in de onderhandelingen.

10.

Het Comité pleit voor specifieke Europese regelgeving om oneerlijke handelspraktijken in de voedselvoorzieningsketen aan banden te leggen, zoals voorgesteld in de resolutie van het EP van 7 juni 2016 [2015/2065 (INI)], en wel om de volgende redenen: contracten zorgen er tot op zekere hoogte voor dat het risico gespreid wordt, maar kunnen het evenwicht tussen de partijen niet echt herstellen; antimonopoliebepalingen volstaan niet om oneerlijke handelspraktijken en de ongelijke machtsverhoudingen die kenmerkend zijn voor de levensmiddelensector te bestrijden; de mechanismen voor zelfregulering zijn niet efficiënt, met name omdat de landbouwers en de verwerkende bedrijven vaak geen klacht willen indienen uit angst om van de markt te worden verdrongen; er is kaderwetgeving op EU-niveau nodig om de mededingingsvoorwaarden op elkaar af te stemmen en ervoor te zorgen dat de Europese landbouwers en consumenten van eerlijke verkoop- en aankoopvoorwaarden kunnen profiteren.

11.

Het recht collectief contracten te bedingen moet worden uitgebreid tot alle landbouwproducten, zodat de onderhandelingspositie van de landbouwers binnen de sector wordt versterkt.

12.

Door het aanbod te groeperen kan ervoor worden gezorgd dat de kleine producenten niet gebukt gaan onder het zware gewicht van met name de contracten met grote ondernemingen, en wordt de consument bovendien meer transparantie op het gebied van traceerbaarheid en prijzen geboden.

13.

Een grotere rol voor de particuliere spelers bij de regulering van de landbouwmarkten vereist meer transparantie op de markt.

14.

In dit verband zou het nuttig zijn een Europese waarnemingspost voor de landbouwmarkten op te richten, op basis van een netwerk van nationale waarnemingsposten per productsector. Deze waarnemingspost zou kunnen putten uit de ervaring van de waarnemingspost voor de melkmarkt en het scorebord voor de markten dat de Commissie regelmatig publiceert. De nieuwe waarnemingspost zou duidelijk en tijdig de nodige gegevens verschaffen om meer inzicht te krijgen in de markten, zowel op conjunctureel (zodat kan worden vooruitgelopen op crisissen) als op structureel vlak (zodat kan worden bekeken hoe de prijzen en de marges van de verschillende actoren binnen de sector zich ontwikkelen).

15.

De richtlijn betreffende markten voor financiële instrumenten (MiFID 2), die in 2018 in werking treedt, is bedoeld om meer inzicht te krijgen in de posities van de verschillende categorieën spelers op de financiële markten voor landbouwproducten en regelmatige follow-up mogelijk te maken, zodat het risico op buitensporige speculatie wordt verkleind en de commerciële partijen de mogelijkheid krijgen efficiënt om te springen met prijsrisico’s.

16.

Er zijn nog tal van belemmeringen voor de toepassing en de versterking van de huidige mechanismen voor risico- en crisisbeheer in het kader van het GLB. Denken we maar aan de concurrentie tussen de middelen van de tweede pijler, waaronder de overgrote meerderheid van deze instrumenten valt, de ontoereikende crisisreserve, die onmisbaar is en dus niet zou moeten worden opgebouwd via jaarlijkse verlagingen van de rechtstreekse betalingen, het gebrek aan actuele gegevens en prognoses inzake de economische resultaten van landbouwbedrijven enz. Deze obstakels moeten uit de weg worden geruimd zodat een ambitieuze en doeltreffende strategie voor het beheer van risico’s in de landbouw kan worden uitgewerkt.

17.

Bij de volgende GLB-hervorming moeten de lidstaten ertoe worden aangezet om een brede waaier aan elkaar aanvullende en voor de landbouwers betaalbare mechanismen voor risicobeheer in het leven te roepen en toe te passen, waarbij de risico’s moeten worden ingedeeld naar ernst (1): i) „normale” risico’s, die de landbouwers over het algemeen kunnen opvangen via voorzorgssparen en fiscale maatregelen; ii) „middelzware” risico’s, die de landbouwers kunnen overdragen aan de financiële markten (futures, opties, OTC-contracten), aan verzekeraars (voor het beheer van de risico’s op het vlak van opbrengst, omzet en brutomarge) en aan onderlinge fondsen (voor het beheer van gezondheids- en milieurisico’s en het stabiliseren van het bedrijfsinkomen); en iii) „zeer zware” risico’s, die voor het leeuwendeel gedragen worden door de overheid, via de vangnetten voor de prijzen en de buitengewone crisismaatregelen. Daarbij moet er echter wel op worden gelet dat de grotere segmentering van de risico’s niet tot een stijging van de administratiekosten leidt.

18.

De ontwikkeling van mechanismen voor risicobeheer mag geen al te voelbare invloed hebben op het GLB-budget, dat zijn stabiliteit vandaag te danken heeft aan de steun die werd losgekoppeld van productie en prijzen. Als in het budget de uitgaven nauw worden gekoppeld aan de schommelingen van de landbouwprijzen, en verminderd worden telkens wanneer de markten goed stand houden, dan dreigt het budget tijdens de debatten over de meerjarige financiële vooruitzichten van de EU aanzienlijk te worden gekortwiekt. Dat zou afbreuk doen aan de door het GLB geboden bescherming, wat bij een omslag van de markten negatief zou uitvallen voor de landbouwers.

19.

Om zich te wapenen tegen schokken op de markt zouden landbouwers bijvoorbeeld uit voorzorg een gedeelte van de basisbetalingen van de eerste pijler op een speciale rekening kunnen zetten. Het vastzetten van een gedeelte van de basisbetalingen zou verplicht worden gesteld wanneer bepaalde marktindicatoren, zoals de prijs van landbouwproducten of de verhouding tussen de prijzen van de landbouwproducten en de prijzen van de productiemiddelen, de hoogte ingaan. Deze bedragen kunnen dan worden vrijgegeven en door de landbouwers gebruikt wanneer de marktindicatoren weer naar beneden gaan. Zo zou in ieder geval moeten worden voorkomen dat er extra administratieve kosten worden gegenereerd.

20.

Niet alleen kunnen de landbouwers dankzij een dergelijke regeling beter voor zichzelf instaan, er zijn nog andere voordelen: de regeling kan gedeeltelijk in de plaats komen van de huidige crisisreserve, die overduidelijk tekortschiet; de beheerskosten zijn te verwaarlozen; de stabiliteit van het GLB-budget komt niet in het gedrang; en ten slotte zal de ontkoppelde steun in tijden van hoge landbouwprijzen in de ogen van het publiek aan legitimiteit winnen.

21.

Er zijn echter ook andere regelingen denkbaar om aan te zetten tot voorzorgssparen. Zo krijgen Canadese landbouwers die een bedrag op een spaarrekening storten, van de overheid nog eens hetzelfde bedrag uitgekeerd.

22.

Het is van belang dat nieuwe, meer gediversifieerde en eventueel goedkopere verzekeringsproducten in het leven worden geroepen waarmee landbouwbedrijven zich kunnen beschermen tegen onvoorziene economische omstandigheden; daarbij kan een voorbeeld worden genomen aan de verzekeringsprogramma’s in de VS. Een greep uit de mogelijkheden: i) een omzetverzekering, waarbij de verwachte opbrengst op het moment van het inzaaien, berekend aan de hand van de vroegere opbrengsten van het bedrijf en de prijzen op de termijnmarkten, wordt verzekerd, maar waarbij alleen de component opbrengst wordt gesubsidieerd, teneinde de regels van de „groene doos” van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) niet met voeten te treden; ii) een indexverzekering, die gebaseerd is op de gemiddelde opbrengst, omzet of brutomarge in de regio van het bedrijf (maar waarbij alleen de component opbrengst wordt gesubsidieerd); de beheerskosten liggen voor dit soort verzekeringen immers veel lager dan voor verzekeringen die zijn gebaseerd op de individuele opbrengst van landbouwers; iii) een verzekering van de totale inkomsten van het bedrijf, die kan worden voorbehouden aan gediversifieerde kleine en middelgrote bedrijven die aan gemengde landbouw of veeteelt doen of groenten en fruit of speciale gewassen telen waarvoor zij weinig of geen steun ontvangen en waarvoor geen oogstverzekering bestaat; iv) een specifieke verzekering voor producenten die zich bezighouden met biologische landbouw, waarbij rekening wordt gehouden met de over het algemeen lagere opbrengsten, hogere productiekosten en hogere marktprijzen. Er moet een studie over deze maatregelen worden opgesteld waarin met name wordt gekeken naar de mogelijke kosten ervan wat betreft herverzekering door de staat.

23.

De Commissie moet nauw samenwerken met de nationale, regionale en lokale autoriteiten en landbouworganisaties om de zichtbaarheid en bekendheid van het instrumentarium voor risicobeheer van pijler II van het GLB te vergroten. Het CvdR verzoekt de Commissie ook om de financiële middelen voor de risicobeheersinstrumenten van de tweede GLB-pijler, die nu 2 % van het budget van de tweede pijler uitmaken, te verhogen.

24.

Het Comité pleit voor de ontwikkeling van onderlinge fondsen, naar het voorbeeld van het inkomensstabiliseringsinstrument dat werd opgericht bij de hervorming van het GLB in 2013, maar dat slechts terug te vinden is in de plannen voor plattelandsontwikkeling 2014-2020 van twee lidstaten (Hongarije en Italië) en één regio (Castilië-Leon in Spanje); daarbij moet worden toegezien op een evenwichtige herverdeling tussen regio’s en sectoren. Hiermee zouden landbouwers zich kunnen indekken tegen sterke dalingen (meer dan 30 %) van de brutomarge van het bedrijf, in vergelijking met de drie of vijf voorafgaande jaren. Voorzorgssparen alleen volstaat immers niet om verliezen van een dergelijke omvang te compenseren. Een omzetverzekering zoals in de VS zou evenmin zoden aan de dijk zetten, omdat deze op zich geen bescherming biedt tegen lage prijzen maar enkel tegen een verwachte inkomstenvermindering tussen het zaaien en oogsten.

25.

De fondsen voor inkomensstabilisering moeten worden ingezet op sectoraal niveau, om zo de integratie binnen de sector te bevorderen, alsook op nationaal en transnationaal niveau, om de risico’s meer te spreiden en kosten te besparen. Elke lidstaat zou dan bijvoorbeeld beschikken over een fonds voor akkerbouwgewassen, een fonds voor zuivelproducten, een fonds voor groenten en fruit enz.

26.

Gezien de praktische moeilijkheden die gepaard gaan met de oprichting en werking van fondsen voor inkomensstabilisering (inzamelen van boekhoudkundige gegevens van het bedrijf, noodzaak van herverzekering enz.), raadt het Comité de lidstaten aan niet onmiddellijk over te gaan tot grootschalige oprichting van dergelijke fondsen, maar eerst een aantal proefprojecten op te zetten.

27.

De drie hierboven beschreven mechanismen voor risicobeheer — voorzorgssparen, verzekeringen, inkomensstabilisering — vullen elkaar aan en moeten indien mogelijk samengaan, zodat een sterk en coherent vangnet voor prijsschommelingen ontstaat en de frequentie en intensiteit van de crisissen waarmee landbouwers te maken krijgen, wordt afgezwakt.

28.

De rechtstreekse betalingen moeten in alle EU-lidstaten op elkaar worden afgestemd, zodat een gelijk speelveld wordt gecreëerd voor de producenten die het hoofd moeten bieden aan prijsschommelingen.

29.

Rechtstreekse betalingen moeten ook na 2020 deel blijven uitmaken van het GLB-instrumentarium, ter ondersteuning en stabilisering van het inkomen van landbouwers en ter compensatie van de kosten die voortvloeien uit de strenge normen in de Europese Unie.

30.

Mocht er tijdens de volgende GLB-hervorming besloten worden om de rechtstreekse steun van de eerste pijler te verminderen en de bedragen die aldus vrijkomen te besteden aan risicobeheer, dan zouden de landbouwers „bonnen” ter waarde van een bepaald percentage van hun basisbetalingen kunnen ontvangen. Met die bonnen kunnen zij dan vrijwillig een beroep doen op een van de volgende mechanismen: voorzorgssparen, verzekeringen, onderlinge fondsen. Op deze manier kunnen meer middelen worden vrijgemaakt voor risicobeheer zonder dat de stabiliteit van het budget van de eerste pijler van het GLB in gevaar komt (2).

31.

Het Comité zou graag zien dat de Commissie een gedetailleerde studie opstelt over de verschillende manieren om de bestaande waaier aan mechanismen voor risicobeheer uit te breiden; het denkt dan met name aan voorzorgssparen, verzekeringen en onderlinge fondsen om het inkomen te stabiliseren. In een dergelijke studie zou aan de hand van een aantal criteria moeten worden nagegaan wat de gevolgen, voordelen en beperkingen van de verschillende mechanismen zijn. Daarnaast zouden de mogelijke opties voor de financiering van een strategie voor de ontwikkeling van risicobeheer in kaart moeten worden gebracht, inclusief het in paragraaf 30 voorgestelde bonnensysteem.

32.

Het overheidsbeleid moet erop gericht zijn de meerwaarde van de Europese landbouwbedrijven te vergroten en tegelijk milieuvriendelijke landbouwmethoden te bevorderen, zodat de landbouwers beter gewapend zijn tegen prijsschommelingen op de wereldmarkt en de sector een bijdrage kan leveren aan de ecologische overgang die noodzakelijk is om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen, aanpassing mogelijk te maken en de druk op de ecosystemen te verminderen.

33.

In dit verband wil het Comité erop wijzen dat bijzondere aandacht moet uitgaan naar de landbouwsector in ultraperifere regio’s, waarvoor op maat gesneden en exclusieve maatregelen nodig zijn, dit met het oog op de in het VWEU vermelde unieke en specifieke kenmerken van deze gebieden.

34.

De Europese landbouwsector is bijzonder heterogeen: de meeste bedrijven zetten hun producten af op de EU-markt, maar andere voeren een gedeelte van hun productie uit naar derde landen, hetzij direct, hetzij indirect.

35.

Aan deze diversiteit mag niet worden geraakt. Het feit dat een gedeelte van de landbouwproductie wordt afgezet op de markten van derde landen draagt bij aan het evenwicht tussen vraag en aanbod op de EU-markt. Bovendien moet de EU als grootste levensmiddelenexporteur ter wereld profijt kunnen trekken van de stijging — zowel kwalitatief als kwantitatief — van de vraag naar landbouwproducten op de wereldmarkt.

36.

Om de meerwaarde van landbouwbedrijven op te schroeven kunnen twee wegen worden bewandeld: i) verhogen van de landbouwproductie, die in bepaalde sectoren verontrustende tekenen van verzwakking begint te vertonen, via duurzame intensivering; dit houdt in dat méér wordt geproduceerd met minder productiemiddelen of dat minder productiemiddelen worden aangekocht om de autonomie van het bedrijf te versterken; daartoe moeten innovatieve en veerkrachtige productiesystemen worden ingevoerd, waarbij wordt uitgegaan van precisielandbouw, vereenvoudiging van de grondbewerking, vruchtwisseling en diversificatie van de gewassen, beter gebruik van weidegrond, en andere praktijken; of ii) aanzetten tot de ontwikkeling van geregionaliseerde voedselsystemen, die inspelen op de toenemende vraag van de Europese consumenten en de schommelingen op de wereldmarkten van landbouwgrondstoffen gedeeltelijk neutraliseren; hiertoe moet worden ingezet op lokale toeleveringsketens (schoolkantines, catering, rechtstreekse verkoop), nichemarkten en kwaliteitsproducten, en moet de voorkeur uitgaan naar milieuvriendelijke productiemethoden (biologische landbouw en andere benaderingen).

37.

Het GLB en het nationale beleid moeten de landbouwers ertoe aanzetten om in samenwerking met de lokale en regionale overheden deze twee wegen te verkennen.

9.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 185/41

1.

is ingenomen met de toetsing van de richtlijn audiovisuele mediadiensten en met het feit dat de Europese Commissie meerdere voorstellen uit het in 2015 door het Comité van de Regio’s goedgekeurde advies zinvol vond.

2.

Het CvdR is verheugd over de wijziging van de uitzonderingen op het oorsprongslandbeginsel, waardoor het mogelijk wordt om aan de hand van duidelijkere en eenvoudigere procedures rekening te houden met de belangen van het land van bestemming.

3.

Tegelijkertijd is het betreurenswaardig dat er in de nieuwe richtlijn niet voldoende rekening wordt gehouden met de regionale dimensie, waarvoor het Comité van de Regio’s in zijn eerdere aanbeveling had gepleit, terwijl we daarmee beter gebruik kunnen maken van de mogelijkheden die de Europese culturele identiteiten, internationale coproducties binnen de Europese Unie en creatieve innovatie op lokaal niveau te bieden hebben.

4.

Lokale en regionale overheden moeten betrokken worden bij de tenuitvoerlegging van de richtlijn, aangezien deze organisaties zeer belangrijk zijn op het vlak van audiovisuele mediadiensten. In een aantal lidstaten hebben zij de mediadiensten in handen, en daardoor worden deze vennootschappen mogelijk niet als micro- of kleine ondernemingen erkend.

5.

Het kernelement van de Europese audiovisuele mediawetgeving is dat de nationale reguleringsinstanties onafhankelijk moeten opereren van overheidsinstanties, van spelers in de audiovisuele sector en van politieke partijen, en de onvoorwaardelijke waarborging van deze onafhankelijkheid is de taak van elke lidstaat en vormt zowel op Europees, nationaal, regionaal als lokaal niveau de belangrijkste garantie voor veelzijdige berichtgeving en een pluriforme mediamarkt.

6.

Het is verheugend dat het toepassingsgebied van de gewijzigde richtlijn zich uitstrekt tot videoplatformdiensten, die een steeds belangrijker onderdeel vormen van audiovisuele mediadiensten.

7.

Wel is het zorgwekkend dat in de voorgestelde regelgeving inzake de rechtsmacht over videoplatformdiensten geen opheldering wordt verschaft over situaties waarin het niet in het belang van de aanbieder is zich op het grondgebied van de Europese Unie te vestigen, maar hij wel zijn dienst ter beschikking stelt aan de Europese burgers.

8.

Een steeds belangrijker segment van de markt voor audiovisuele mediadiensten, te weten de doorverkoop van inhoud zonder eigen infrastructuur („over-the-top”-diensten), functioneert momenteel binnen onduidelijke juridische kaders, en het CvdR verzoekt de Commissie dan ook om in de toekomstige regelgeving inzake de media- en communicatiesector, en met name bij de toetsing van de regelgeving inzake elektronische communicatie, aandacht te besteden aan de opheldering van de juridische situatie van dit segment.

9.

Het CvdR vestigt nogmaals de aandacht van de Europese Commissie op de taalkundige en culturele minderheden die geen toegang hebben tot audiovisuele mediadiensten in hun eigen taal.

10.

In de verschillende procedures van de ERGA zou rekening moeten worden gehouden met de regionale dimensie van bepaalde regelgevingskwesties en zouden territoriale beginselen moeten worden genoemd.

11.

Het stemt positief dat dankzij de wijziging van de richtlijn minderjarigen beter worden beschermd en dat die bescherming geharmoniseerd wordt, waarvoor het CvdR in zijn eerdere al aanbeveling pleitte. Verder zouden er stimuleringsmaatregelen moeten komen voor inhoud die specifiek is opgezet voor en aangepast aan kinderen. Daarnaast pleit het CvdR voor de bevordering van partnerschappen in de digitale omgeving tussen aanbieders van audiovisuele diensten en leerkrachten.

12.

Het CvdR herhaalt het belang van een verdere bevordering van lesmateriaal over de media, en vooral nieuwe media.

13.

Er moeten meer middelen beschikbaar worden gesteld voor een grotere mediageletterdheid zodat audiovisuele mediadiensten geen eenheidsworst zijn, maar juist een economisch, commercieel en cultureel aanbod vormen waarmee regionale eigenschappen en structuren voor het voetlicht kunnen worden gebracht.

14.

De voorgestelde regelgeving heeft helaas geen betrekking op transparantie over de eigendom van media, concentratie van media en belangenconflicten, zaken die stuk voor stuk van grote invloed zijn op de pluriformiteit en de vrijheid van de media.

15.

Het strekt tot tevredenheid dat de wijziging van de richtlijn ook de flexibelere regulering van reclametijd omvat en dat ook niet-lineaire diensten onder de regelgeving vallen.

16.

Het CvdR is ook van mening dat micro- en kleine ondernemingen geen verplichte financiële bijdrage hoeven te betalen aan de vervaardiging van Europese producties. Tegelijkertijd moet de Europese Commissie zich ervan bewust zijn dat verscheidene lokale en regionale tv-zenders die hun eigen programma’s als audiovisuele mediadienst op aanvraag op hun website beschikbaar stellen, niet onder deze groep worden geschaard.

17.

Het is verheugend dat de gewijzigde richtlijn gelijke voorwaarden biedt voor Europese producties bij diensten op aanvraag, en dat Europese producties zodoende ten minste 20 % van het aanbod van dergelijke aanbieders moeten uitmaken.

18.

Bij diensten op aanvraag is het echter niet voldoende dat de aanbieders aan de eis van ten minste 20 % voldoen, maar moeten zij er tevens zorg voor dragen dat deze producties gemakkelijk te vinden en toegankelijk zijn voor de gebruikers.

19.

Hoewel het voorstel lijkt te stroken met de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid, moet worden vastgehouden aan minimale harmonisering en aan samenwerkingsmechanismen. Daarom is het zaak dat de voorgestelde regels inzake nationale regelgevende autoriteiten genoeg manoeuvreerruimte laten voor besluitvorming op nationaal en subnationaal niveau.

9.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 185/55

1.

verwelkomt het Actieplan van de Europese Commissie inzake de integratie van onderdanen van derde landen (1) tegen de achtergrond van een steeds toenemende diversiteit van de Europese samenleving en de noodzaak om hen volwaardig te integreren in onze samenleving, en onderstreept het belang van integratie, dat een tweerichtingsproces is waarbij onderdanen van zowel derde landen als het gastland zijn betrokken;

2.

is van mening dat integratie moet worden beschouwd als een dynamisch, interactief en tijdelijk proces dat onderdanen van derde landen in staat stelt om zich volledig thuis te voelen in de maatschappij en zich in de gastgemeenschap naar een positie van zelfredzaamheid op te werken, en moedigt hen aan tot interactie met en participatie in de gastgemeenschap;

3.

benadrukt dat integratie een bevoegdheid is van de lidstaten zoals bepaald in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) (2) dat EU-maatregelen toestaat om de acties van de lidstaten aan te moedigen en te ondersteunen met het oog op integratie van onderdanen van derde landen die legaal op hun grondgebied verblijven. Daarbij is harmonisatie van wet- en regelgeving van de lidstaten uitgesloten. Daarom roept het Comité op om te blijven waken over het subsidiariteitsbeginsel en herinnert het eraan dat de maatregelen van de lidstaten in dit verband met het communautaire acquis overeen moeten stemmen, inclusief de gemeenschappelijke basisbeginselen voor integratie van immigranten in de EU;

4.

wijst erop dat het eigenlijke integratiebeleid vooral uitgevoerd wordt op de politieke niveaus die dicht bij de burger staan. Een multilevel governanceaanpak is daarom ten zeerste aangewezen, met uiteraard een bijzondere focus op de lokale en regionale overheden, aangezien zij het meest direct worden geconfronteerd met de uitdagingen en kansen van integratie;

5.

wijst in het politiek debat op het belang van het gebruik van de correcte terminologie met betrekking tot verschillende categorieën nieuwkomers. Het Actieplan heeft enkel betrekking op nieuwkomers (migranten, vluchtelingen en begunstigden van subsidiaire bescherming) die onderdaan zijn van een derde land en legaal in de EU verblijven. Onderdanen van EU-lidstaten van wie de ouders of grootouders uit een derde land afkomstig zijn, en EU-onderdanen die hun recht van vrij verkeer hebben uitgeoefend en hun familieleden, vallen dus buiten dit Actieplan;

6.

benadrukt dat integratie als beleidsdomein niet louter op zichzelf kan staan en per definitie de verschillende klassieke beleidsdomeinen zoals onderwijs, werk, welzijn, volksgezondheid, huisvesting, etc. doorkruist, en dat integratiebeleid daarom idealiter horizontaal wordt geïmplementeerd waarbij er in elk beleidsdomein aandacht is voor de uitdagingen en kansen van integratie;

7.

benadrukt dat integratie een tweerichtingsproces is dat moet kaderen in een verhaal van rechten en plichten, en dit voor zowel de onderdaan van een derde land als de gastgemeenschap, die beide hun verantwoordelijkheid moeten opnemen;

8.

benadrukt dat integratie idealiter het sluitstuk is van een asiel- en migratiebeleid, en dat het Actieplan bijgevolg dus niet los gezien mag worden van onder andere de voorstellen van de Europese Commissie betreffende het Gemeenschappelijk Europees Asielsysteem (3) en het nieuwe partnerschapskader met derde landen in het kader van de Europese migratieagenda (4);

9.

legt, in het besef dat werk een essentiële bijdrage levert aan de maatschappelijke integratie van onderdanen van derde landen, ook de link met de „blauwe kaart” in het voorstel over legale migratie van de Commissie met de herziening van de Richtlijn betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op een hooggekwalificeerde baan (5);

10.

volgt de Commissie in haar analyse dat niet-integratie een enorm verlies zou betekenen voor zowel de onderdanen van derde landen als de gastgemeenschap; de maatschappelijke en economische kosten van niet-integratie zouden de investeringen in integratiebeleid en het potentieel dat hieruit voortkomt wel eens kunnen overstijgen;

11.

is ervan overtuigd dat een goed integratiebeleid een van de noodzakelijke voorwaarden is om de relatief lagere scores van onderdanen van derde landen op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs, inkomen, huisvesting, gezondheid, maatschappelijk engagement en sociale cohesie aan te pakken. Zie in dit verband de OESO-indicatoren (6);

12.

treedt de Commissie bij in haar oproep voor meer maatwerk en is ervan overtuigd dat integratiebeleid meer oog moet hebben voor de grote diversiteit binnen de verschillende groepen van onderdanen van derde landen en hun verschillende noden. Een goed integratiebeleid is dus gestoeld op maatwerk, en vertrekt niet vanuit het idee van „one size fits all”. Rekening moet onder andere gehouden worden met taalkennis, culturele achtergrond, opleidingsniveau, verwachte duur van het verblijf, reden van migratie, vaardigheden, werkervaring, mogelijk opgelopen trauma’s, et cetera. Lokale en regionale overheden zijn goed geplaatst om te kunnen inspelen op die grote diversiteit tussen de onderdanen van derde landen onderling en hun specifieke noden, en kunnen op dit gebied een platform bieden voor de uitwisseling van kennis en ervaring. In dit kader verwijst het Comité van de Regio’s naar goede praktijken waarbij gewerkt wordt vanuit het perspectief van het individu met integratie- en inburgeringstrajecten die op maat van de noden van de onderdaan van een derde land worden opgesteld;

13.

verwelkomt de overtuiging van de Commissie en het Europees Parlement (7) dat integratiebeleid in het algemeen, en arbeidsmarktintegratie voor vluchtelingen in het bijzonder, niet gevoerd mag worden ten koste van het beleid dat naar andere kwetsbare groepen in de gastgemeenschap gericht is;

14.

benadrukt dat onze Europese samenleving is gestoeld op fundamentele normen en waarden zoals de democratie, de rechtsstaat, de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van religie, de gelijkheid tussen man en vrouw, mensenrechten, solidariteit, tolerantie, etc., en verwelkomt het feit dat de relatie tussen integratie en deze normen en waarden aan bod kwam tijdens de Raad Algemene Zaken van de Europese Unie van 24 mei 2016 (8) over de rechtsstaat. Het Comité verzoekt de komende Maltese en Estse voorzitterschappen deze dialoog voort te zetten ten behoeve van meer begrip tussen de lidstaten, de EU-instellingen, de lokale en regionale autoriteiten en het maatschappelijk middenveld betreffende de bescherming van deze normen en waarden en de wijze waarop zij integratie kunnen bevorderen;

15.

is ervan overtuigd dat om integratie succesvol te laten zijn, begrip en aanvaarding van deze Europese normen en waarden essentieel zijn, zowel bij onderdanen van derde landen als in de gastgemeenschap. Dit kadert mee in de idee dat integratiebeleid ook best gelinkt wordt aan inburgering en gemeenschapsvorming en dat daarom de nodige instrumenten voor de totstandbrenging van wederzijds begrip moeten worden ontwikkeld en op verschillende niveaus moeten worden ondersteund met de nodige hulp van Europese zijde, zoals burgereducatie door middel van zowel klassieke lessen als innovatieve onderwijsmethoden;

16.

wijst op de noodzaak om mechanismen te ontwikkelen die enerzijds de solidariteit en samenwerking tussen alle Europese regio’s en anderzijds de samenwerking tussen de verschillende overheden en gespecialiseerde actoren versterken. Bewustmaking van de overheden van de lidstaten, die bevoegdheden op asielgebied hebben, is een essentiële uitdaging;

17.

verwijst in dit opzicht naar navolgenswaardige voorbeelden van inburgeringstrajecten waarbij onderdanen van derde landen cursussen maatschappelijke oriëntatie worden aangeboden om hen interactief te laten kennismaken met Europese normen en waarden en met de manier van leven in de gastgemeenschap. Doel is om hen te helpen met het verwerven van de noodzakelijke instrumenten om volwaardige leden van de samenleving te worden;

18.

stelt voor om alle initiatieven in verschillende EU-lidstaten waarbij onderdanen van derde landen wordt gevraagd een engagements- of participatieverklaring met onder andere fundamentele normen en waarden te ondertekenen, in kaart te brengen, na te gaan hoe deze de gemeenschap in kwestie beïnvloeden en de resultaten van en ervaringen met dergelijke programma’s te delen zodat de lokale en regionale autoriteiten er voordeel uit kunnen trekken; onderstreept dat niet alleen onderdanen van derde landen, maar ook de lokale bevolkingsgroepen zich actief moeten inzetten voor deze fundamentele waarden en normen;

19.

herhaalt dat integratie een tweerichtingsproces is waarbij ook het gastland een taak te vervullen heeft. In dit verband wordt gekeken naar de gastgemeenschap die onderdanen van derde landen actief moet laten participeren in de gastgemeenschap door drempels weg te werken, toegang te verschaffen tot basisdiensten, en een integratieaanbod doet om onderdanen van derde landen wegwijs te maken in de samenleving. In het bijzonder bij familiemigratie, kan de gastgemeenschap een belangrijke rol spelen in het integratieproces. In eerste instantie hebben we het hier over de lidstaten en lokale of regionale overheden, maar daarnaast zijn ook niet-gouvernementele organisaties, het maatschappelijk middenveld, de private sector, religieuze gemeenschappen of etnische minderheidsgemeenschappen binnen de gastgemeenschap belangrijke partners in het integratiebeleid;

20.

verwijst ook naar de verantwoordelijkheid van al deze verschillende actoren om de gastgemeenschap voor te bereiden op de komst van onderdanen van derde landen en aanvaarding te stimuleren, en benadrukt in dit kader het belang van een correcte informatieverstrekking naar de gastgemeenschap toe;

21.

is ervan overtuigd dat het integratieproces — indien mogelijk — best zo snel mogelijk begint, zelfs wanneer de onderdaan van een derde land zich nog in zijn land van herkomst bevindt;

22.

wijst erop dat kennis van de taal van het gastland onontbeerlijk is om goed te kunnen integreren en dat een nieuwe taal leren vaak enige tijd duurt. Zo richten verschillende EU-lidstaten vandaag al taallessen of —testen in voor de aankomst van de onderdaan van een derde land in het gastland. Op deze manier verblijft de onderdaan van een derde land een zo kort mogelijke periode, of zelfs helemaal niet, in het gastland zonder zich in de lokale taal te kunnen uitdrukken wat de interactie met de lokale gastgemeenschap vergemakkelijkt. Vanzelfsprekend mag dit geen voorwaarde zijn voor het toekennen van bescherming aan vluchtelingen of begunstigden van subsidiaire bescherming;

23.

wijst erop dat om tot maatwerk te komen, intakegesprekken met de onderdaan van een derde land noodzakelijke instrumenten zijn om de verwachtingen voor de onderdaan van een derde land en de gastgemeenschap beter in beeld te krijgen. Deze intakegesprekken zouden indien mogelijk reeds deels in het land van herkomst kunnen plaatsvinden zodat de onderdaan van een derde land van zodra hij zich in de gastgemeenschap bevindt, zich volledig kan toespitsen op het eigenlijke integratieproces;

24.

benadrukt het belang van begeleidende maatregelen in het kader van voorlichting voor de gastgemeenschap voor de aankomst van de onderdaan van een derde land, in het bijzonder in gemeenschappen waar vluchtelingen worden hervestigd;

25.

verwelkomt de focus van de Commissie op onderwijs als een van de kernbeleidsdomeinen om een succesvol integratiebeleid te voeren en vraagt om in dit kader te blijven waken over het subsidiariteitsbeginsel;

26.

benadrukt dat het aanleren van de officiële talen van de gastgemeenschap prioritair is om onderdanen van derde landen en hun kinderen zo snel mogelijk in staat te stellen in interactie te treden met de gastgemeenschap, om hun rechten op te kunnen nemen en hun plichten na te kunnen leven. Het is belangrijk dat ook hier wordt ingezet op maatwerkonderwijs op basis van het profiel van de onderdaan van een derde land en zijn specifieke behoeften;

27.

verwijst naar de goede praktijken op het vlak van onthaalonderwijs voor anderstalige onderdanen van derde landen in het basis- en secundair onderwijs waarbij scholen maatwerk kunnen aanbieden aan onderdanen van derde landen in een aparte klas, door extra ondersteuning in de gewone klas, of door middel van een mengvorm (9);

28.

verwijst naar goede praktijken op vlak van taaloverbruggende maatregelen, zoals bijvoorbeeld sociale vertalers en tolken, in het onderwijs die leerkrachten en begeleiders helpen om ervoor te kunnen zorgen dat onderdanen van derde landen die de taal van het gastland nog niet machtig zijn, toch actief in interactie kunnen treden met onderwijsinstellingen waar hun kinderen opleiding genieten;

29.

verwelkomt het voorstel van de Commissie om verder te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om in het secundair onderwijs cursussen maatschappelijke oriëntatie in te richten gezien de noodzaak dat iedereen wordt geïnformeerd over de wetten, cultuur, normen en waarden van de gemeenschap, en stelt voor dit ook in volwassenonderwijs- en beroepsopleiding te doen;

30.

vraagt extra aandacht voor de doelgroep van 16- tot 18-jarige onderdanen van derde landen die vaak tegen het einde van hun verplichte onderwijsleeftijd zitten en vaak nog niet de nodige instrumenten in handen hebben om een beroepsopleiding of hogere studies aan te vatten of om te slagen op de arbeidsmarkt;

31.

verwelkomt het feit dat de Commissie arbeidsmarktintegratie als een van de prioriteiten naar voren schuift als mogelijkheid voor onderdanen van derde landen om een plaats in de samenleving te bemachtigen en zich hierin thuis te voelen, gezien het feit dat onderdanen van derde landen, met name vrouwen, doorgaans een lagere arbeidsparticipatie kennen, in vergelijking met autochtonen (10);

32.

roept op tot systemen, eventueel via stagemogelijkheden en diensten voor begeleiding of juridische bijstand, waarbij onderdanen van derde landen zo snel mogelijk toegang krijgen tot de arbeidsmarkt. Zo kunnen zij de taal oefenen in de praktijk, door contact met collega’s, en kunnen zij een netwerk opbouwen dat hen aan een baan kan helpen en hun de kans geeft in hun eigen middelen van bestaan te voorzien;

33.

is, in het kader van de opleidings- en arbeidsmarktintegratie, ingenomen met maatregelen voor niet meer leerplichtige onderdanen van derde landen om alsnog een beroepsgerichte basisopleiding te volgen en om hun voorbereiding op een opleiding te verbeteren;

34.

is ervan overtuigd dat een gerichte economische arbeidsmigratie mee kan helpen aan de uitdagingen op het vlak van de vergrijzing van de beroepsbevolking, de behoefte aan bepaalde specifieke arbeidskrachten en de druk die op onze socialezekerheidsstelsels staat, maar benadrukt dat de opvang en bijhorende integratie van vluchtelingen en het principe van gezinshereniging in eerste instantie gezien moeten worden als zijnde in het belang van zowel het gastland als van de migrant en ook gebaseerd dienen te zijn op grondrechten en internationale verplichtingen, en niet verkeerdelijk mogen worden voorgesteld als de oplossing voor onze arbeidsmarktproblemen;

35.

erkent de noodzaak om de vaardigheden en academische en opleidingskwalificaties van onderdanen van derde landen snel en correct te kunnen beoordelen en valideren aangezien dit prioritair is om onderdanen van derde landen te laten participeren op de arbeidsmarkt of hen hierop voor te bereiden via beroepsopleiding. Daarom is het uitkijken naar onder andere de uitwerking van de voorstellen van de Commissie in het kader van haar nieuwe agenda voor vaardigheden voor Europa (11);

36.

benadrukt in verband met de herziening van de blauwekaartrichtlijn (12) dat het essentieel is voor onze Europese economieën dat we hooggekwalificeerden aantrekken voor effectief openstaande vacatures;

37.

juicht het samenkomen van de tripartiete sociale top van 16 maart 2016 over de vluchtelingencrisis toe, maar roept op om ook de input van de onderwijswereld mee te nemen aangezien zij een belangrijke partner is die het debat rond (arbeidsmarkt)integratie mee vooruit kan helpen;

38.

benadrukt nogmaals dat er een duidelijk onderscheid gemaakt moet worden tussen (economische) migranten en vluchtelingen of begunstigden van subsidiaire bescherming, zeker in het politiek debat betreffende de toegang tot basisdiensten aangezien verschillende doelgroepen verschillende noden kunnen hebben waarbij een fundamenteel andere aanpak nodig is. De noodzaak om succesvolle integratie mogelijk te maken geldt echter voor alle onderdanen van derde landen die legaal in de EU verblijven;

39.

benadrukt dat het de lidstaten toekomt om hun stelsels van sociale zekerheid in te richten en neemt akte van het politieke debat in verschillende lidstaten waarbij men het verzekeringsprincipe naar voren schuift en bijgevolg dus opteert voor het geleidelijk opbouwen van bepaalde sociale rechten, ook voor onderdanen van derde landen, op basis van geleverde bijdragen;

40.

vraagt in het kader van gezondheidszorg een grotere focus op het aspect van de geestelijke gezondheidszorg die vooral van belang kan zijn bij de opvang en integratie van vluchtelingen met oorlogs- of andere traumatische ervaringen, in het bijzonder kinderen en jongeren;

41.

is zich ervan bewust dat lidstaten het recht hebben om van migranten die geen recht hebben op bescherming uit hoofde van het internationaal recht te vragen dat zij wanneer zij in de gastgemeenschap aankomen in hun eigen onderhoud kunnen voorzien en dus geen beroep moeten doen op een sociaalzekerheidsstelsel;

42.

wijst erop dat er steeds voldoende aandacht moet zijn voor sociale huisvesting, hoewel de bewoner, of deze nu al dan niet een onderdaan van een derde land is, zich op termijn zelf zou moeten kunnen redden zodat hij op de private markt woonruimte kan vinden;

43.

is ingenomen met het feit dat de Commissie van mening is dat er geen integratiebeleid gevoerd mag worden ten koste van het beleid dat op andere kwetsbare groepen in de gastgemeenschap gericht is;

44.

verwelkomt het feit dat de Commissie met dit onderdeel in haar Actieplan de kaart trekt van een actief burgerschap waarbij onderdanen van derde landen niet voor altijd nieuwkomers blijven, maar ongeacht hun nationaliteit zo snel mogelijk deel gaan uitmaken van de gastgemeenschap, en moedigt daarom niet alleen integratiebeleid aan, maar ook inburgering en gemeenschapsvorming;

45.

is het eens met de Commissie dat integratie niet enkel gaat over de taal spreken en werk vinden, maar ook over het actief deelnemen aan de samenleving en het maatschappelijk middenveld. Mede hierom is het zo belangrijk dat integratie van onderdanen van derde landen niet enkel vanuit de politiek aangeboden of opgelegd wordt, maar dat het maatschappelijk middenveld hierbij wordt betrokken;

46.

is van mening dat naast het formeel aanleren van de officiële talen van de gastgemeenschap via onderwijs, interactie met het maatschappelijk middenveld onderdanen van derde landen een noodzakelijk informeel kader biedt om de nieuwe talen te gebruiken en te oefenen, en dat ze zo op een zeer praktische manier vertrouwd raken met de officiële talen van de gastgemeenschap;

47.

is er samen met de Commissie van overtuigd dat wanneer onderdanen van derde landen zich engageren in het maatschappelijk middenveld van de gastgemeenschap, de dialoog en het wederzijds begrip tussen nieuwkomers en gastgemeenschap gestimuleerd wordt, de aanvaarding vanuit de gastgemeenschap toeneemt, en discriminatie en racisme worden teruggedrongen;

48.

steunt de Commissie in haar oproep naar de lidstaten om toe te zien op de handhaving van de rechten inzake de bescherming tegen discriminatie en racisme, en roept op om een actief beleid van gelijke kansen en non-discriminatie te voeren om een gedeeld burgerschap te versterken;

49.

verwelkomt de inspanning van de Commissie om bij de omvorming van het huidige netwerk van nationale contactpunten voor integratie naar een Europees integratienetwerk sterker in te zetten op het delen van goede praktijken, in het bijzonder in de samenwerking met het maatschappelijk middenveld en lokale en regionale overheden;

50.

vraagt de Commissie dat het Europees integratienetwerk een platform wordt om samenwerking tussen en medeverantwoordelijkheid van het nationale, regionale en lokale niveau bij de formulering van hun integratiebeleid en bij de coördinatie en de verdeling van bevoegdheden aan te moedigen en te ondersteunen (13);

51.

betreurt, zonder afbreuk te doen aan het feit dat het hun eigen bevoegdheid is, het feit dat de lidstaten in het kader van het meerjarig financieel kader 2014-2020 minder hebben uitgetrokken voor integratie via hun nationale programma’s voor het Fonds voor asiel, migratie en integratie (AMIF) terwijl de noden net toegenomen zijn, niet in het minst in het kader van de huidige migratie-, asiel- en humanitaire crisis;

52.

is verheugd over het feit dat de Commissie ernaar streeft om in de ontwerpbegroting 2017 de financiële steun van de EU aan de lidstaten betreffende integratiebeleid via het AMIF te verhogen;

53.

is ervan overtuigd dat er synergiën moeten worden gevonden tussen de verschillende Europese fondsen die integratiebeleid kunnen ondersteunen. In eerste instantie gaat het dan vanzelfsprekend over het AMIF, maar ook in het kader van het Intern Veiligheidsfond (ISF), het Europees Sociaal Fonds (ESF), het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO), het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Elfpo), het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (EFMZV) en het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD) moeten bepaalde integratieprojecten mogelijk zijn (14);

54.

roept de Europese Commissie op te overwegen om in het kader van het cohesiebeleid voor de periode na 2020 een specifieke themadoelstelling Integratie in het leven te roepen om een doeltreffendere en meer gerichte toespitsing van de ESIF-middelen voor integratieprojecten te verzekeren. Wat de programmering 2014-2020 betreft, moeten aan de beheersautoriteiten verdere richtsnoeren worden aangereikt die zo duidelijk en uitvoerig mogelijk uiteenzetten welke integratiemaatregelen voor financiering door het ESIF in aanmerking komen;

55.

roept op om ervoor te zorgen dat het voor lidstaten, lokale en regionale autoriteiten, en het maatschappelijk middenveld zo eenvoudig mogelijk wordt om voorstellen in te dienen voor de nationale programma’s in het kader van de verschillende fondsen, en verwelkomt daarom onder andere het voorstel van de Commissie om meer in te zetten op het gebruik van de partnerschapsmechanismen;

56.

pleit voor een ruimer en gerichter gebruik van Interreg om integratieprojecten te ondersteunen, ook door middel van een herziening van de voorschriften en de prioriteiten van de betreffende operationele programma’s en wijst op de centrale rol die Europese territoriale samenwerking kan spelen bij het verbeteren van het integratiebeleid, met name op lokaal niveau, door synergieën aan te moedigen en de uitwisseling van goede praktijken te bevorderen;

57.

vraagt de Commissie om al te zware administratie en bureaucratie in de controlemechanismen in de verschillende Europese fondsen die voor integratieprojecten aangewend worden terug te dringen zodat alle energie van lidstaten, lokale en regionale autoriteiten effectief in integratiebeleid op het terrein kan geïnvesteerd worden, zonder hierbij afbreuk te doen aan de terechte strenge screening die ervoor zorgt dat overheidsmiddelen efficiënt besteed worden;

58.

vraagt de Commissie om de maatwerkaanpak die integratiebeleid vereist ook door te trekken in de controlemechanismen in de verschillende Europese fondsen die voor integratieprojecten aangewend worden, zonder hierbij afbreuk te doen aan de terechte strenge screening die ervoor zorgt dat overheidsmiddelen efficiënt besteed worden;

59.

wijst er nogmaals op dat het eigenlijke integratiebeleid vooral uitgevoerd wordt op lokaal en regionaal niveau en dat zij het meest direct worden geconfronteerd met de uitdagingen en kansen van integratie;

60.

vraagt de Commissie daarom om rekening te houden met de specifieke noden van lokale en regionale overheden, en hen meer dan ooit tevoren te betrekken en te ondersteunen in het integratiebeleid dat vanuit Europees niveau uitgestippeld, gevoerd of aangemoedigd wordt;

61.

spoort de Commissie aan de lidstaten en de regio’s aan te moedigen en financieel te ondersteunen bij de toepassing van integratiemaatregelen, met name op het gebied van onderwijs en beroepsopleiding en integratie op de arbeids- en de woningmarkt, alsook de uitwisseling te bevorderen van goede praktijken van regio’s die reeds integratiemaatregelen zoals verspreide opvang ten uitvoer hebben gelegd;

62.

vraagt de Commissie in dit kader om het Comité van de Regio’s als EU-adviesorgaan bestaande uit vertegenwoordigers van Europese regionale en lokale overheden als bevoorrechte partner te beschouwen, maar ook andere vormen van samenwerking met lokale en regionale overheden, hun associaties of andere partnerschappen, netwerken en platformen (zoals bijvoorbeeld de Euro-Mediterranean Regional and Local Assembly, de Conference of Regional and Local Authorities for the Eastern Partnership, Joint Consultative Committees, Working Groups, de Conferentie van Perifere en Maritieme Regio’s, de Council of European Municipalities and Regions, etc.) aan te moedigen om zo veel mogelijk input te krijgen van lokale en regionale overheden;

63.

roept de Commissie op om het Comité van de Regio’s actief te betrekken in haar ondersteuning van en het delen van goede praktijken naar lokale en regionale overheden specifiek op het vlak van integratiebeleid voorafgaand aan vertrek of aankomst en integratiebeleid met betrekking tot onderwijs, arbeidsmarkt en beroepsopleiding, toegang tot basisdiensten, en actieve deelname en sociale inclusie; en verwijst in dit kader onder andere naar de vergelijkende studie inzake integratiebeleid die voor het Comité van de Regio’s werd uitgevoerd (15);

64.

verzoekt de Commissie om verdere vooruitgang te boeken in de kwestie van niet-begeleide minderjarige migranten, waarvoor bepaalde regio’s bevoegd zijn, en verzoekt haar ook om zich tegenover de lidstaten sterk te maken voor een solidaire verdeling van de lasten en verantwoordelijkheden tussen het Europese, nationale en regionale niveau. Het Comité kijkt dan ook uit naar de nieuwe overkoepelende strategie die de Commissie als opvolger van het actieplan inzake niet-begeleide minderjarigen (2011-2014) zal uitbrengen en waarmee de situatie van verdwenen of niet-begeleide kinderen in aanmerking genomen zal worden;

65.

verwelkomt de specifieke verwijzing van de Commissie naar het SHARE-netwerk met zijn „Share City Curriculum”-project (16) waarbij lokale en regionale overheden toegang krijgen tot een toolkit die hen helpt bij integratiemaatregelen naar de gastgemeenschap toe in het kader van de hervestiging van vluchtelingen;

66.

roept de Commissie op om het Comité van de Regio’s actief te betrekken in het nieuw Europees integratienetwerk, het Europees migratieforum, het partnerschap inzake de integratie van onderdanen van derde landen in het kader van de Stedelijke agenda voor de EU (17) en in het evalueren en verder opvolgen van de zogenaamde integratieindicatoren.

9.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 185/62