EU-waterfaciliteit voor de ACS-landen

De Europese Unie richt een Waterfaciliteit op voor de landen in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan (ACS) die de overeenkomst van Cotonou hebben ondertekend. Deze faciliteit, waaraan een budget van 500 miljoen euro is toegewezen, beoogt met name een verbeterde toegang tot zuiver drinkwater en riolering voor de noodlijdende bevolkingsgroepen van deze landen door actief het financieringstekort aan te pakken. In deze mededeling worden de bepalingen gepresenteerd voor de oprichting van een Waterfaciliteit en wordt de toekomstige ontwikkeling van het EU-waterinitiatief toegelicht.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement van 26 januari 2004 over de toekomstige ontwikkeling van het EU-waterinitiatief en bevattende bepalingen inzake de oprichting van een EU-waterfaciliteit voor de ACS-landen [COM(2004) 43 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad].

SAMENVATTING

EEN WATERFACILITEIT VOOR DE ACS-LANDEN

De Waterfaciliteit voor de landen in Afrika, het Caribische gebied en de Stille Oceaan (ACS) moet als katalysator fungeren door steun te verlenen aan ontwikkeling en aan de hervorming van het sectoraal beleid op dit terrein alsook door flexibele en vernieuwende methodes toe te passen voor de financiering van projecten en programma's die verband houden met drinkwater en riolering.

Uitgangspunten

De Waterfaciliteit berust op drie grondbeginselen:

goed bestuur: de Waterfaciliteit concentreert haar activiteiten in het bijzonder op de ACS-landen die reeds een goed waterbeleid voeren of alles in het werk stellen om dat te doen, alsook op de landen die bij de besteding van hun middelen voorrang geven aan de sociale sector. De Waterfaciliteit zal deze landen bijstaan bij het tot stand brengen van een institutioneel en regelgevend kader dat hen in staat stelt extra financiële middelen aan te trekken.
participatie: de Waterfaciliteit is volledig vraaggestuurd. Het gaat om een instrument om de participatie van actoren in de ACS-landen in de opzet en uitvoering van het waterbeleid te ondersteunen en verder te ontwikkelen.
innovatie en flexibiliteit: via creatieve combinaties van subsidies met andere financiering wordt gestreefd naar een maximaal effect voor basisinfrastructuur. De aangeboden subsidies kunnen het noodzakelijke startkapitaal leveren voor het opstarten van projecten alsook een middel zijn om de samenwerking te bevorderen tussen de openbare en particuliere sector, die noodzakelijk is voor meer financiële middelen.

Te financieren activiteiten

De Waterfaciliteit zal in hoofdzaak twee soorten activiteiten financieren: de verbetering van het waterbeheer en het bestuur alsook de medefinanciering van infrastructuur voor drinkwater en riolering.

De activiteiten om het waterbeheer en bestuur te verbeteren, omvatten:

institutionele opbouw en ondersteuning van de hervorming van de sector
geïntegreerd beheer van de waterreserves met bijzondere aandacht voor het nationaal niveau en voor dat van de stroomgebieden in de ACS-landen.

Wat de tweede soort activiteiten betreft, zal de Waterfaciliteit soepele en innoverende methodes aanwenden voor de financiering van projecten en programma's die verband houden met drinkwater en riolering voor mensen met een laag inkomen en voor sociaal achtergestelde gebieden.

Beheer van de Waterfaciliteit

De Waterfaciliteit wordt beheerd door ambtenaren van de Europese Commissie. Deze ambtenaren zijn verantwoordelijk voor het vaststellen van de bepalingen voor de toepassing van de Waterfaciliteit.

Bij de voorbereiding en de uitvoering van de te financieren projecten moet echter zoveel mogelijk gebruik gemaakt worden van expertise buiten de Commissie, die vooral aanwezig is bij de deskundigengroepen van de lidstaten, of kan worden verkregen door samenwerking met de Europese Investeringsbank en andere instellingen voor ontwikkelingsfinanciering of eventueel met de particuliere sector en de niet-gouvernementele organisaties (NGO's).

De projecten worden geselecteerd op basis van een oproep tot het indienen van voorstellen, toegankelijk voor de meeste openbare en particuliere actoren in de ACS-landen en de EU. De selectie geschiedt aan de hand van de criteria die door de Europese Commissie vastgelegd worden in de oproepen tot het indienen van voorstellen. Deze moeten in overeenstemming zijn met de doelstellingen m.b.t. duurzame ontwikkeling, het beleid van de EU inzake waterbeheer in de ontwikkelingslanden en de programma's voor geïntegreerd stroomgebiedbeheer. Ook moet rekening gehouden worden met de uivoeringscapaciteit van de partners, de ontwikkelingsfase van het project, enz.

DE TOEKOMSTIGE ONTWIKKELING VAN HET EU-WATERINITIATIEF

In deze mededeling wordt ook vooruitgeblikt op de toekomstige ontwikkeling van het EU-waterinitiatief, waartoe de aanzet werd gegeven tijdens de wereldtop over duurzame ontwikkeling.

Daaruit blijkt dat aanzienlijke vorderingen zijn gemaakt bij het EU-waterinitiatief, waarbij de doelstellingen inzake drinkwater en riolering gerealiseerd moeten worden door geïntegreerd stroomgebiedbeheer.

Het initiatief is vooral gericht op Afrika, maar is inmiddels uitgebreid tot Oost-Europa, de Kaukasus en Centraal-Azië, het Middellandse-Zeegebied en Latijns-Amerika.

De Commissie is echter van mening dat de financiële middelen aanzienlijk verhoogd moeten worden om de millenniumdoelstellingen (EN)(ES)(FR) te bereiken. Voorts moeten betere mechanismen worden aangewend om de ontwikkelingssteun als hefboom te gebruiken om andere middelen aan te trekken (particuliere sector, ontwikkelingsbanken). De oprichting van een EU-waterfaciliteit moet beide doelstellingen helpen verwezenlijken.

CONTEXT

Met de hier gepubliceerde mededeling wordt gevolg gegeven aan het EU-waterinitiatief (EN), waartoe de aanzet werd gegeven tijdens de wereldtop over duurzame ontwikkeling in Johannesburg in september 2002. Daar werd in het kader van de millenniumdoelstellingen, de doelstelling goedgekeurd om tegen 2015 wereldwijd het aantal mensen te halveren dat geen toegang heeft tot drinkwater en riolering.

Verontreinigd water veroorzaakt elk jaar meer doden dan oorlog. Meer dan 1,1 miljard mensen wereldwijd hebben geen enkele toegang tot drinkwater en 2,4 miljard beschikken niet over hygiënische voorzieningen. In Afrika beschikt bijna 40 % van de bevolking niet over drinkwater en nog minder over adequate riolering.

GERELATEERDE BESLUITEN

Besluit nr. 7/2005 van de ACS-EG-Raad van ministers van 22 november 2005 tot vrijgave van een tweede tranche van 250 miljoen EUR van het voorwaardelijk bedrag van 1 miljard EUR uit het negende Europees Ontwikkelingsfonds voor de tweede tranche van de ACS-EU-waterfaciliteit [Publicatieblad L 48 van 18.2.2006]. Bij dit besluit geeft de ACS-EG-Raad van ministers officieel zijn goedkeuring aan de toekenning van een tweede tranche van 250 miljoen euro aan de ACS-EU-waterfaciliteit.

Besluit 2004/632/EG van de ACS-EG-Raad van ministers van 6 mei 2004 inzake het gebruik van de reserve aan kredieten voor langetermijnontwikkeling en van middelen uit de Investeringsfaciliteit van het Negende Europees Ontwikkelingsfonds voor de oprichting van een ACS-EU-waterfaciliteit [Publicatieblad L 289 van 10.09.2004]. Met dit besluit keurt de ACS-EG- Raad van ministers officieel de toewijzing goed van een eerste schijf van 250 miljoen euro aan de ACS-EU-waterfaciliteit en voorziet de vrijmaking van een bijkomende schijf van 250 miljoen euro.

Besluit van de Raad van 26 april 2004 inzake het standpunt van de Gemeenschap in de ACS-EG-Raad van Ministers met betrekking tot een besluit over het gebruik van de reserve aan kredieten voor langetermijnontwikkeling en van middelen uit de Investeringsfaciliteit van het Negende Europees Ontwikkelingsfonds (EOF) voor de oprichting van een ACS-EU-waterfaciliteit [Niet verschenen in het Publicatieblad]. De Raad bepaalt dat resterende kredieten voor langetermijnontwikkeling en middelen uit de Investeringsfaciliteit van het negende EOF gebruikt worden voor de oprichting van een ACS-EU-waterfaciliteit.

Besluit 2004/289/EG van de Raad van 22 maart 2004 tot gedeeltelijke vrijgeving van het voorwaardelijke bedrag van 1 miljard euro uit het Negende Europees Ontwikkelingsfonds voor samenwerking met de landen van Afrika, het Caribische gebied en de Stille Oceaan met het oog op de oprichting van een Waterfaciliteit [Publicatieblad L 94 van 31.03.2004]. In dit besluit komt de Raad overeen dat een Waterfaciliteit voor ACS-landen wordt opgericht. Overeenkomstig het Financieel Protocol bij de ACS-EG-partnerschapsovereenkomst, stelt de Raad vast dat op basis van het peil van de vastleggingen en de betalingen aan het einde van 2003 en van de ramingen voor de periode 2004-2007, 500 miljoen euro van het budget van 1 miljard euro in het kader van het negende EOF kan worden vrijgemaakt voor de oprichting van de Waterfaciliteit. De Raad heeft een eerste schijf van 250 miljoen euro goedgekeurd. Over de rest van de som wordt later beslist.

See also