Overeenkomst inzake handel, ontwikkeling en samenwerking (TDC-overeenkomst) met Zuid-Afrika
SAMENVATTING VAN:
Overeenkomst inzake handel, ontwikkeling en samenwerking tussen de EU en Zuid-Afrika
WAT IS HET DOEL VAN DE OVEREENKOMST EN HET BESLUIT?
De overeenkomst heeft tot doel de betrekkingen tussen de EU en Zuid-Afrika te versterken op verschillende terreinen op het gebied van handel, ontwikkeling en samenwerking.
Met het besluit wordt de overeenkomst namens de EU goedgekeurd.
KERNPUNTEN
De overeenkomst heeft meerdere doelstellingen:
De overeenkomst is gebaseerd op de eerbiediging van de democratische beginselen, de mensenrechten en de rechtsstaat en heeft betrekking op de instelling van een regelmatige politieke dialoog over onderwerpen van gemeenschappelijk belang, zowel op bilateraal als regionaal niveau (in het kader van de dialoog tussen de EU en de landen van zuidelijk Afrika en met de groep van Afrikaanse en Caraïbische landen en landen in de Stille Zuidzee (ACS-staten)).
De overeenkomst is gesloten voor onbepaalde duur, maar kan binnen vijf jaar na de inwerkingtreding worden herzien om eventueel wijzigingen aan te brengen in de bepalingen.
De overeenkomst omvat verschillende onderdelen en een aanpassingsclausule om de reikwijdte van de samenwerking eventueel uit te breiden.
Handel
De overeenkomst bevat een preferentiële handelsregeling tussen de EU en Zuid-Afrika, inclusief de geleidelijke totstandbrenging van een vrijhandelszone. De EU is de voornaamste handels- en investeringspartner van Zuid-Afrika. Doel van de vrijhandelszone is de toegang van Zuid-Afrika tot de EU-markt en de toegang van de EU tot de Zuid-Afrikaanse markt te verbeteren. De vrijhandelszone speelt dus een belangrijke rol in de integratie van Zuid-Afrika in de wereldeconomie. De overeenkomst dekt ongeveer 90 % van het huidige bilaterale handelsverkeer tussen beide partijen.
De overeenkomst voorziet in de liberalisering van 95 % van de EU-invoer uit Zuid-Afrika binnen tien jaar en 86 % van de Zuid-Afrikaanse invoer uit de EU binnen twaalf jaar. Om de gevoelige sectoren van beide partijen te beschermen, vallen bepaalde producten niet onder de vrijhandelszone en geldt voor andere een gedeeltelijke liberalisering. Wat de EU betreft, zijn de betrokken producten voornamelijk landbouwproducten, terwijl het voor Zuid-Afrika vooral om industrieproducten gaat, waaronder bepaalde producten van de auto-industrie en bepaalde textiel- en kledingproducten. Sinds december 2006 voorziet de overeenkomst echter in sterkere liberalisering van het handelsverkeer in de automobielsector.
In de overeenkomst worden gedetailleerde oorsprongsregels vastgesteld om te waarborgen dat alle onder de preferentiële regeling vallende producten daadwerkelijk uit Zuid-Afrika of de EU afkomstig zijn. In verband met de moderne internationale productieprocessen zijn speciale bepalingen vastgesteld om de oorsprongsregels flexibeler te maken.
Zuid-Afrika en de EU kunnen vrijwaringsmaatregelen nemen wanneer een ingevoerd product de nationale industrie ernstig nadeel dreigt te berokkenen. Op basis van de overeenkomst kan Zuid-Afrika ook tijdelijke vrijwaringsmaatregelen nemen (bijvoorbeeld het verhogen of opnieuw instellen van douanerechten). Met hetzelfde type maatregelen kunnen ook de economieën van de lidstaten van de SACU en de meer perifere regio’s van de EU (zoals Réunion) worden beschermd.
De overeenkomst voorziet in bepalingen om misbruik door ondernemingen met een dominante positie op de markt te voorkomen en om de vrije mededinging tussen ondernemingen uit de EU en Zuid-Afrika te waarborgen. In het kader van de samenwerking wordt overleg gepleegd door de bevoegde autoriteiten. Voorts levert de EU technische bijstand om Zuid-Afrika te helpen de mededingingswetgeving te herstructureren. De overeenkomst erkent tevens de noodzaak om intellectuele eigendom adequaat te beschermen en voorziet, voor zover noodzakelijk, in spoedoverleg en technische bijstand ten behoeve van Zuid-Afrika.
Ten slotte voorziet de TDC-overeenkomst in nauwe samenwerking op een groot aantal met de handel verband houdende gebieden, zoals douanediensten, vrij verkeer van diensten en kapitaal, en technische handelsbelemmeringen zoals certificering en normalisatie.
Ontwikkelingssamenwerking
De ontwikkelingsbijstand van de EU ten gunste van Zuid-Afrika wordt voornamelijk gefinancierd uit de begroting van de EU, op basis van het financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking.
De nadruk van het indicatieve meerjarenprogramma voor samenwerking met Zuid-Afrika voor 2014-2020 ligt op drie gebieden:
Gedecentraliseerde samenwerking is, evenals in andere overeenkomsten inzake ontwikkelingssamenwerking, een belangrijk onderdeel van de steun. Dit verklaart de sterke betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld bij het ontwikkelingsproces.
Economische samenwerking
Beide partijen versterken de economische samenwerking op talloze gebieden, zoals de industriesector (met het doel de herstructurering van de Zuid-Afrikaanse industrie te vergemakkelijken), de informatiemaatschappij, de totstandbrenging en ontwikkeling van kleine en middelgrote ondernemingen, vervoer en energie. De samenwerking op dit gebied moet tevens duurzame ontwikkeling steunen in hun economieën en het milieu beschermen.
Andere aspecten
De bepalingen van de overeenkomst strekken zich uit tot de samenwerking op uiteenlopende gebieden, zoals:
Tot slot bevat de TDC-overeenkomst een aantal institutionele bepalingen. De overeenkomst voorziet in de instelling van een samenwerkingsraad, die toeziet op het goede functioneren van de overeenkomst. Daarnaast voorziet de overeenkomst in regelmatig contact tussen beide partijen, bijvoorbeeld op parlementair niveau of op het niveau van het Europees Economisch en Sociaal Comité en zijn Zuid-Afrikaanse tegenhanger, de Nationale Economische Ontwikkelings- en Arbeidsraad.
VANAF WANNEER ZIJN DE OVEREENKOMST EN HET BESLUIT VAN TOEPASSING?
De TDC-overeenkomst is op 11 oktober 1999 in Pretoria ondertekend en op 1 mei 2004 volledig van kracht geworden. Enkele bepalingen van de overeenkomst, die onder de bevoegdheid van de EU vallen, worden evenwel al sinds 1 januari 2000 toegepast.
In juni 2016 heeft Zuid-Afrika de EPO tussen de EU en de SADC (economische partnerschapsovereenkomst met de Ontwikkelingsgemeenschap van Zuidelijk Afrika) ondertekend, samen met vijf andere landen van zuidelijk Afrika (Botswana, Lesotho, Mozambique, Namibië en Swaziland). Zodra de EPO is bekrachtigd, vervangt deze de handelsregels van de TDC-overeenkomst.
ACHTERGROND
De overeenkomst wordt aangevuld door drie aanvullende overeenkomsten: de overeenkomst inzake wetenschap en technologie, en de overeenkomst inzake wijn en gedistilleerde dranken. De visserijovereenkomst als bedoeld in de TDC-overeenkomst is nog niet gesloten. Zuid-Afrika is eveneens gekwalificeerd lid van de Overeenkomst van Cotonou, waarin de betrekkingen tussen de EU en de ACS-staten worden geregeld.
Zie voor meer informatie:
BELANGRIJKSTE DOCUMENTEN
Overeenkomst inzake handel, ontwikkeling en samenwerking tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Republiek Zuid-Afrika, anderzijds — Protocol nr. 1 betreffende de definitie van het begrip „product van oorsprong” en methoden van administratieve samenwerking — Protocol nr. 2 betreffende wederzijdse administratieve bijstand in douanezaken — Slotakte — Verklaringen (PB L 311 van 4.12.1999, blz. 3-415)
Achtereenvolgende wijzigingen van de overeenkomst zijn in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.
Besluit 2004/441/EG van de Raad van 26 april 2004 betreffende de sluiting van de Overeenkomst inzake handel, ontwikkeling en samenwerking tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Republiek Zuid-Afrika, anderzijds (PB L 127 van 29.4.2004, blz. 109)
GERELATEERD DOCUMENT
Verordening (EG) nr. 2793/1999 van de Raad van 17 december 1999 tot vaststelling van procedures voor de toepassing van de Overeenkomst betreffende handel, ontwikkeling en samenwerking tussen de Europese Gemeenschap en de Republiek Zuid-Afrika (PB L 337 van 30.12.1999, blz. 29-33)
Zie de geconsolideerde versie.
Laatste bijwerking 08.10.2018