De Europese Unie en de Verenigde Naties: kiezen voor multilateralisme

De Europese Unie (EU) moet een actievere rol vervullen in het bestuur en de activiteiten van de Verenigde Naties (VN). Internationale samenwerking is immers essentieel om mondiale uitdagingen als de bestrijding van armoede en klimaatverandering het hoofd te kunnen bieden.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement van 10 september 2003 - de Europese Unie en de Verenigde Naties: kiezen voor multilateralisme [COM(2003) 526 definitief - Niet bekendgemaakt in het Publicatieblad].

SAMENVATTING

In deze mededeling onderzoekt de Commissie over welke middelen de Europese Unie (EU) beschikt om in het kader van het bestuursstelsel van de Verenigde Naties (VN) * bij te dragen aan de voortdurende verbetering van het wereldwijde bestuur.

Zo vernieuwt de EU haar steun aan het multilaterale bestuursstelsel * van de VN, in het kader waarvan concrete oplossingen op mondiaal niveau worden aangenomen, met name met het oog op duurzame ontwikkeling, armoedevermindering, vrede en veiligheid.

Doelmatigheid van het multilaterale bestuur

De EU moet actiever bijdragen aan de goedkeuring en de uitvoering van multilaterale beleidsmaatregelen en instrumenten. De invloed van de EU kan immers bepalend zijn voor de nakoming van door de lidstaten en derde partnerlanden aangegane verbintenissen.

Bovendien moet de EU actiever deelnemen aan de institutionele hervorming van de VN, teneinde de organisatie efficiënter te maken, haar aan te passen aan de ontwikkelingen in de multilaterale betrekkingen en het internationale beleid inzake ontwikkelingshulp te bevorderen.

Evenzo moet werk worden gemaakt van meer coördinatie en samenwerking op internationaal niveau, zodat de effectieve nakoming van aangegane verbintenissen gemakkelijker kan worden opgevolgd en meer kan worden gedaan om vrede, veiligheid en eerbiediging van de mensenrechten te bevorderen.

Ten slotte draagt de EU in het kader van haar buitenlands beleid bij aan de capaciteit van de ontwikkelingslanden om hun internationale verbintenissen daadwerkelijk na te komen. Daartoe besteedt de EU in haar programma’s op het gebied van buitenlands beleid aandacht aan duurzame ontwikkeling, handelsgebonden hulpverlening, het bevorderen van correcte arbeidsnormen en de bestrijding van terrorisme, drugshandel en georganiseerde criminaliteit.

Doelmatigheid van de samenwerking

De Commissie geeft een reeks richtsnoeren voor een breder partnerschap tussen de EU en de VN met het oog op:

een intensievere politieke dialoog, met name door meer ontmoetingen op hoog niveau en samenwerking met de agentschappen van de VN;
een betere vertegenwoordiging van de EU bij de VN;
een betere financiële samenwerking en een grotere financiële bijdrage van de EU aan de acties van de VN;
het sluiten van strategische partnerschappen met de agentschappen, fondsen en programma’s van de VS op het gebied van ontwikkelingshulp en humanitaire hulpverlening;
een strategische dialoog voor de coördinatie van de humanitaire hulpacties.

Ook op het gebied van vrede en veiligheid moet politiek en technisch gezien meer worden samengewerkt, zowel inzake conflictpreventie als met betrekking tot crisisbeheer en wederopbouw na crisis. Bij die samenwerking moeten de verantwoordelijke regionale organisaties (zoals de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Raad van Europa) systematisch worden betrokken.

Bevordering van de waarden en de belangen van de EU

De EU draagt binnen de VN in ruime mate bij aan de totstandbrenging van het beleid. Toch dienen de standpunten van de lidstaten meer op elkaar te worden afgestemd, dienen de doelstellingen van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB) meer met de standpunten van de VN-Veiligheidsraad in overeenstemming worden gebracht en moeten de EU-delegaties in de VN een belangrijkere rol krijgen.

Teneinde de EU meer invloed te geven in het VN-bestuursstelsel, beveelt de Commissie aan:

de standpunten van de lidstaten op elkaar af te stemmen en in een zo vroeg mogelijk stadium aan de besluitvormingsprocedure deel te nemen, met name met betrekking tot het internationale beleid inzake sociale aangelegenheden, gezondheid, mensenrechten, ontwikkelingssamenwerking en humanitaire hulpverlening;
werk te maken van een betere coördinatie en intensievere dialoog tussen de EU en de landen of groepen landen die bepaalde thema’s aanbelangen;
erop toe te zien dat het Europese beleid verenigbaar is met het internationale beleid en dat de EU doelmatig wordt vertegenwoordigd in de werkzaamheden van de VN met betrekking tot onderwerpen die de EU aanbelangen.

Belangrijkste begrippen

VN-bestuursstelsel: door de Commissie gedefinieerd begrip dat verwijst naar de voornaamste organen van de VN (met name de Algemene Vergadering, de Economische en Sociale Raad en de daarvan afhankelijke organen, de Veiligheidsraad en het Secretariaat) en de gespecialiseerde programma’s, fondsen en instellingen van de Verenigde Naties, met inbegrip van de instellingen van Bretton Woods (met name de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds).
Multilateraal bestuur: organisatiewijze van internationale betrekkingen tussen meer dan twee landen.

See also