De Europese Rekenkamer
SAMENVATTING VAN:
Artikel 287 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU)
Reglement van orde van de Rekenkamer van de Europese Unie
WAT IS HET DOEL VAN ARTIKEL 287 VWEU EN VAN HET REGLEMENT VAN ORDE?
De Europese Rekenkamer is de externe controleur van de EU. In die hoedanigheid waarschuwt de Rekenkamer voor risico’s, geeft zij betrouwbaarheidsverklaringen af, geeft zij aan waar sprake is van tekortkomingen en van goede praktijken, en biedt zij beleidsmakers en wetgevers richtsnoeren over de wijze waarop het beheer van EU-beleid en -programma’s kan worden verbeterd. De Rekenkamer treedt op als de onafhankelijke bewaker van de financiële belangen van EU-burgers.
In artikel 287 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie is de rol van de Rekenkamer gedefinieerd.
De Rekenkamer stelt zelf haar reglement van orde vast, dat vervolgens door de Raad moet worden goedgekeurd. In het reglement van orde is de interne werking van de Rekenkamer geregeld. Het reglement heeft betrekking op aspecten als:
- de organisatie van de Rekenkamer (aanstellingen, ambtsperioden, de taken van de Rekenkamer, verkiezing van de president);
- operationele procedures (vergaderingen van Rekenkamer en kamers; besluitvorming door de Rekenkamer, kamers en comités; controles en opstelling van verslagen, adviezen, opmerkingen en betrouwbaarheidsverklaringen).
KERNPUNTEN
Samenstelling en structuur
- De Rekenkamer is opgezet als een college, d.w.z. dat haar leden gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor genomen besluiten en acties. Het college bestaat uit 27 leden — één uit elke EU-lidstaat. De leden worden benoemd voor zes jaar en kunnen worden herbenoemd. De voor benoeming in aanmerking komende leden moeten in hun eigen lidstaat behoren of behoord hebben tot een externe controle-instantie of moeten voor deze functie bijzonder geschikt zijn. Voor leden van de Rekenkamer geldt een gedragscode die betrekking heeft op hun onafhankelijkheid, onpartijdigheid, integriteit, inzet, collegialiteit, vertrouwelijkheid, verantwoordelijkheid en verplichtingen bij beëindiging van het mandaat.
- De leden kiezen uit hun midden de president. Deze wordt benoemd voor een periode van drie jaar en kan worden herbenoemd. De president heeft o.a. als taken:
- de vergaderingen van het college te beleggen en voor te zitten;
- toe te zien op de uitvoering van de besluiten van de Rekenkamer;
- zich ervan te vergewissen dat de diensten van de Rekenkamer, met inbegrip van protocol en bezoeken, communicatie, juridische zaken en interne audit, goed functioneren en dat de werkzaamheden van de Rekenkamer goed worden geleid;
- de persoon aan te wijzen die de Rekenkamer vertegenwoordigt in rechtszaken;
- de Rekenkamer te vertegenwoordigen in haar externe betrekkingen en haar betrekkingen met andere EU-instellingen.
- De Rekenkamer heeft een secretaris-generaal die verantwoordelijk is voor het dagelijks functioneren van het secretariaat van de Rekenkamer, alsmede voor administratie, financiën en ondersteuning, personele middelen, informatietechnologie en vertaling.
- Daarnaast bevat de Rekenkamer kamers en comités:
- De kamers hebben tot taak adviezen, speciale verslagen en specifieke jaarverslagen goed te keuren. Ze stellen tevens de jaarverslagen op over de EU-begroting, die vervolgens door de Rekenkamer worden goedgekeurd.
- De comités (waaronder het administratief comité en het auditcomité) houden zich bezig met administratieve zaken en met besluiten over kwesties die verband houden met communicatie en beleid.
Taken van de Rekenkamer
- De Rekenkamer is de onafhankelijke externe controleur van de Europese Unie. Haar verslagen en adviezen vormen een essentieel onderdeel van de verantwoordingsketen van de EU. Ze worden gebruikt voor het aanspreken van degenen die verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van EU-beleid en -programma’s: de Commissie, andere EU-instellingen en -organen, en regeringen in lidstaten.
- De Rekenkamer waarschuwt voor risico’s, geeft betrouwbaarheidsverklaringen af, geeft aan waar sprake is van tekortkomingen en van goede praktijken, en biedt beleidsmakers en wetgevers richtsnoeren over de wijze waarop het beheer van EU-beleid en -programma’s kan worden verbeterd zodat EU-middelen optimaal worden benut.
Audits
Deze:
- zijn gebaseerd op stukken en worden, indien nodig, ter plaatse bij de andere EU-instellingen uitgevoerd;
- worden ter plaatse uitgevoerd bij organisaties die inkomsten en uitgaven ten behoeve van de EU beheren;
- worden in de lidstaten en in landen overal ter wereld uitgevoerd, inclusief ter plaatse bij natuurlijke of rechtspersonen die betalingen uit de EU-begroting ontvangen.
In haar rol als externe controleur van de EU werkt de Rekenkamer samen met de nationale autoriteiten en de EU-instellingen. Daarnaast kan zij alle voor de succesvolle uitvoering van haar taken vereiste informatie opvragen bij EU-instellingen en -organen, organisaties die betalingen uit de EU-begroting ontvangen of nationale controle-instanties.
Strategie en werkprogramma’s
- Om voorop te blijven lopen bij ontwikkelingen op het gebied van de controle van de overheidsfinanciën, stelt de Rekenkamer vooraf een planning op voor haar strategische ontwikkeling en controleprioriteiten. Haar belangrijkste doelstellingen worden vastgelegd in meerjarige strategieën.
- Ieder jaar neemt de Rekenkamer een werkprogramma aan dat haar prioriteiten met betrekking tot audittaken bevat. Dit programma wordt gepubliceerd, en door de president van de Rekenkamer voorgelegd aan de Commissie begrotingscontrole van het Europees Parlement.
Jaarlijkse kwijtingsprocedure
- De Rekenkamer heeft geen rechterlijke bevoegdheden en is derhalve niet bevoegd om sancties op te leggen. Na afsluiting van ieder begrotingsjaar stelt de Rekenkamer een jaarverslag op dat wordt gepubliceerd in het Publicatieblad. Dit verslag heeft betrekking op het beheer van de EU-begroting en de Europese Ontwikkelingsfondsen door de bevoegde instellingen. Het vormt een essentieel onderdeel van het besluitvormingsproces van het Europees Parlement met betrekking tot het verlenen van kwijting van de begroting aan de Commissie.
- De Rekenkamer voorziet de Raad en het Parlement van een betrouwbaarheidsverklaring betreffende de betrouwbaarheid van de rekeningen en ter bevestiging van de goede besteding van de begroting overeenkomstig de regelgeving. Daarnaast kan de Rekenkamer, op ieder moment, opmerkingen indienen, met name in de vorm van speciale verslagen over specifieke kwesties of evaluaties, en adviezen uitbrengen wanneer zij dit wettelijke verplicht is, op verzoek van een van de andere EU-instellingen of op eigen initiatief.
- De Rekenkamer besluit tijdens formele zittingen, bij meerderheid van haar leden, over de goedkeuring van het jaarverslag. De vergaderingen zijn niet openbaar, tenzij de Rekenkamer dit anders beslist. Zij kan eveneens van geval tot geval bepalen om besluiten volgens een schriftelijke procedure te nemen.
- De Rekenkamer brengt verslag uit over onregelmatigheden in het gebruik van EU-middelen en legt eventuele gevallen van vermoedelijke fraude die zij gedurende haar audits heeft ontdekt voor aan het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) of aan het Europees Openbaar Ministerie (EOM).
VANAF WANNEER IS HET REGLEMENT VAN ORDE VAN TOEPASSING?
Dit is van toepassing sinds 1 juni 2010.
ACHTERGROND
De Rekenkamer, gevestigd in Luxemburg, werd in opgericht in 1977 en is sinds 1992 een volwaardige EU-instelling.
Zie voor meer informatie:
BELANGRIJKSTE DOCUMENTEN
Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Zesde deel — Institutionele en financiële bepalingen — Titel I — Bepalingen inzake de instellingen — Hoofdstuk 1 — De instellingen — Zevende afdeling — De Rekenkamer — Artikel 287 (oud artikel 248 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 170-171)
Reglement van orde van de Rekenkamer van de Europese Unie (PB L 103 van 23.4.2010, blz. 1-6)
Zie de geconsolideerde versie.
GERELATEERD DOCUMENT
Gedragscode voor de leden en voormalige leden van de Rekenkamer (PB L 128 van 2.5.2022, blz. 102–113)
Laatste bijwerking 02.05.2022