Gemeenschappelijke ordening der landbouwmarkten

De Europese Unie heeft gemeenschappelijke regels vastgesteld voor de landbouwmarkten. Deze regels hebben met name betrekking op marktinterventies door de overheid, quota- en steunregelingen, normen voor het in de handel brengen en produceren van landbouwproducten en handel met derde landen.

BESLUIT

Verordening (EG) nr. 1234/2007 van de Raad van 22 oktober 2007 houdende een gemeenschappelijke ordening van de landbouwmarkten en specifieke bepalingen voor een aantal landbouwproducten ("Integrale-GMO-verordening") [Zie wijzigingsbesluit(en)].

SAMENVATTING

De term “gemeenschappelijke ordening van de landbouwmarkten” verwijst naar het juridische kader dat voor bepaalde landbouwsectoren op Europees niveau is vastgesteld. De betrokken landbouwsectoren zijn opgesomd in de bijlagen I en II bij deze verordening.

De Europese Unie voorziet zo in gemeenschappelijke regels betreffende het beheer van de landbouwmarkten, normen voor het in de handel brengen van landbouwgrondstoffen en voorschriften voor de in- en uitvoer van dergelijke producten in de Europese Unie (EU).

INTERNE MARKT

Marktinterventie

Om de markten te stabiliseren en de landbouwbevolking een redelijke levensstandaard te garanderen, is een systeem van prijsondersteuning ontwikkeld en zijn tegelijk regelingen inzake rechtstreekse steunverlening ingevoerd.

In het systeem van prijsondersteuning wordt rekening gehouden met de behoeften van elke landbouwsector alsook met de onderlinge afhankelijkheid van de verschillende sectoren. De maatregelen hebben concrete vorm gekregen als:

• openbare interventies op de markten voor landbouwproducten;
• steun voor particuliere opslag van granen, rijst, suiker, olijfolie, tafelolijven, rundvlees, kalfsvlees, melk en zuivelproducten, varkensvlees en schapen- en geitenvlees.

Bijzondere interventiemaatregelen

De Europese Unie kan uitzonderlijke interventiemaatregelen nemen om de markten bij crisis te ondersteunen. Dergelijke maatregelen zijn bijvoorbeeld noodzakelijk wanneer de landbouwmarkten de gevolgen voelen van de verspreiding van een dierziekte of van een natuurramp.

Quotaregelingen

Voor suiker en melk worden nationale productiequota vastgesteld. De lidstaten slaan die vervolgens om over de ondernemingen die deze producten produceren. In deze verordening is bepaald op welke wijze de overdracht van de quota tussen verschillende ondernemingen plaatsvindt en hoe de overschotten worden beheerd. Tot de maatregelen die worden genomen behoren onder meer heffingen die de producenten door de lidstaten worden opgelegd.

Steunregelingen

Voor de volgende sectoren wordt steun voorzien:

• suiker (productierestitutie);
• melk en zuivelproducten, olijfolie en tafelolijven, fruit en groenten en producten van de bijenteelt;
• programma’s ter bevordering van de consumptie van fruit en melk op scholen;
• wijn en hop;
• zijdeteelt.

AFZET EN PRODUCTIE

De Commissie kan voor bepaalde landbouwproducten handelsnormen opleggen. Deze normen kunnen onder meer betrekking hebben op de kwaliteit van de producten, de verpakking ervan dan wel de opslag of het vervoer ervan.

Deze verordening voorziet in aanvullende voorschriften voor de productie en het in de handel brengen van producten met een beschermend label in de wijnsector. Die labels zijn gecontroleerde oorsprongsbenamingen, geografische aanduidingen en traditionele aanduidingen. In de verordening wordt de aanvraagprocedure beschreven die producenten moeten volgen indien zij hun product met een dergelijk label willen beschermen.

Producenten‑ en brancheorganisaties

Bij deze verordening zijn de regels vastgesteld betreffende de erkenning en de werking van producenten- en brancheorganisaties.

Producentenorganisaties moeten met name de opstelling van gemeenschappelijke productieprogramma’s mogelijk maken, die eventueel op verzoek kunnen worden aangepast.

De leden van brancheorganisaties zijn niet noodzakelijk allemaal producenten. Vertegenwoordigers van economische activiteiten die verband houden met de productie van, de handel in en de bewerking van landbouwproducten kunnen eveneens lid zijn. Brancheorganisaties hebben met name ten doel de productie- en bewerkingskosten van producten te optimaliseren.

HANDEL MET DERDE LANDEN

In principe is de toepassing van heffingen van gelijke werking als douanerechten, van kwantitatieve invoerbeperkingen of van maatregelen van gelijke werking verboden in het handelsverkeer met derde landen.

Invoer

De Commissie kan de overlegging van invoercertificaten eisen bij de invoer van producten van bepaalde sectoren: granen, rijst, suiker, zaaizaad, olijfolie en tafelolijven, vlas en hennep, bananen, wijn, levende planten, rundvlees, varkensvlees, schapen‑ en geitenvlees, vlees van pluimvee, melk en zuivelproducten, eieren, en ethylalcohol uit landbouwproducten.

Op deze producten zijn de invoerrechten van het gemeenschappelijk douanetarief van toepassing, hoewel voor sommige producten bijzondere bepalingen gelden. In bepaalde gevallen kunnen de invoerrechten worden geschorst of kunnen aanvullende rechten worden toegepast.

Deze bijzondere bepalingen zijn met name van toepassing op de invoer van mengsels van granen, rijst of granen en rijst en het invoerrecht hangt af van de samenstelling van het mengsel. Bovendien geldt voor suiker een preferentiële regeling en zijn voor de invoer van hennep en hop bepaalde voorwaarden vastgesteld.

Voorts kan de Commissie tariefcontingenten voor invoer voorzien, dat wil zeggen maximumvolumes voor goederen die met verlaagde douanerechten kunnen worden ingevoerd. De tariefcontingenten worden door de Commissie beheerd en zo toegewezen dat elke vorm van discriminatie vermeden wordt.

Uitvoer

De Commissie kan de overlegging eisen van uitvoercertificaten voor de producten van de sectoren: granen, rijst, suiker, olijfolie en tafelolijven, wijn, rundvlees, varkensvlees, schapen‑ en geitenvlees, vlees van pluimvee, melk en zuivelproducten, eieren en ethylalcohol uit landbouwproducten.

De uitvoer van bepaalde producten kan worden ondersteund met uitvoerrestituties die het verschil dekken tussen de prijs op de wereldmarkt en de prijs in de EU. De uitvoerrestituties kunnen afhankelijk zijn van de bestemming van de producten en worden door de Commissie periodiek vastgesteld, op basis van de evolutie van de Europese markt en de markten in de rest van de wereld. Voor de vaststelling van de uitvoerrestituties voor opgeslagen mout en voor granen en rundvlees gelden specifieke bepalingen.

Verder zijn er ook voorschriften vastgesteld voor het beheer van de uitvoercontingenten in de sector melk en zuivelproducten en de speciale behandeling bij invoer in derde landen.

Mededinging

Het Europese mededingingsrecht is van toepassing. Artikel 176 van de verordening voorziet evenwel in uitzonderingen, waarbij de Commissie afspraken of onderling afgestemde gedragingen toelaat. De verordening voorziet ook voor de sectoren fruit en groenten en tabak in dergelijke uitzonderingen.

Voorts is de Europese regeling inzake staatssteun in beginsel van toepassing op de landbouwsectoren. De verordening bevat evenwel bijzondere bepalingen voor staatssteun in de melk- en de wijnsector.

Comitéprocedure

De Commissie wordt bijgestaan door het Beheerscomité voor de gemeenschappelijke ordening van de landbouwmarkten (EN).

Context

Voor de goedkeuring van deze verordening beschikte elke landbouwsector over een eigen gemeenschappelijke marktordening. Op Europees niveau bestonden er dan ook tal van marktordeningen in de landbouwsector. Dit juridisch kader vereenvoudigt en verzamelt de verschillende regelingen die er vroeger waren.

Laatste wijziging: 04.03.2011