Onderzoeks- en ontwikkelingsovereenkomsten

1) DOELSTELLING

De samenwerking op onderzoeks- en ontwikkelingsgebied tussen ondernemingen aanmoedigen zonder afbreuk te doen aan de daadwerkelijke mededinging op de interne markt.

2) MAATREGEL

Verordening (EG) nr. 2659/2000 van de Commissie van 29 november 2000 betreffende de toepassing van artikel 81, lid 3, van het Verdrag op groepen onderzoeks- en ontwikkelingsovereenkomsten [Publicatieblad L 304 van 05.12.2000].

3) SAMENVATTING

Onderzoeks- en ontwikkelingsovereenkomsten

Er mogen onderzoeks- en ontwikkelingsovereenkomsten worden gesloten voor de verwerving van knowhow, de uitvoering van theoretische analyses, studies of experimenten ten aanzien van producten of werkwijzen, met inbegrip van experimentele productie, de inrichting van de daartoe benodigde installaties en de verwerving van intellectuele eigendomsrechten voor de resultaten.

Context

Deze verordening moet worden gelezen in het licht van Verordening (EEG) nr 2821/71 waarbij de Commissie wordt gemachtigd om bepaalde types overeenkomsten, overeenkomstig artikel 81, lid 3, van het EG-Verdrag, vrij te stellen van bepaalde mededingingsregels. Onderhavige verordening vervangt Verordening (EEG) nr. 418/85 van 16 december 1984 die op 31 december 2000 is verstreken.

Bij deze nieuwe verordening waarbij een vrijstelling per categorie wordt toegestaan, wordt afgestapt van de traditionele aanpak van de vrijstellingsverordeningen die gebaseerd was op een lijst van vrijgestelde bepalingen. Voortaan wordt gekozen voor een aanpak die gebaseerd is op een algemene vrijstelling van alle voorwaarden waaronder ondernemingen O&O-overeenkomsten sluiten. Deze aanpak past in het door de Commissie in 1997 ingezette proces van vereenvoudiging en verduidelijking van de wetgeving.

Toepassingsgebied

Aangezien samenwerking op het gebied van onderzoek en ontwikkeling in het algemeen bijdraagt tot bevordering van de uitwisseling van knowhow en technologie, tot technische en economische vooruitgang en rationalisering van de vervaardiging en het gebruik van producten, met name ten voordele van de consument, worden bij deze verordening niet alleen die overeenkomsten vrijgesteld welke als voornaamste doelstelling onderzoek en ontwikkeling hebben, maar ook alle andere overeenkomsten die verband houden met en noodzakelijk zijn voor de tenuitvoerlegging van samenwerking op onderzoeks- en ontwikkelingsgebied. Voorwaarde is dat het gezamenlijke marktaandeel van de deelnemende ondernemingen op de relevante markt niet meer dan 25% bedraagt.

Deze verordening is evenwel niet van toepassing op overeenkomsten die niet onmisbaar zijn om bovengenoemde positieve effecten te hebben. Bepaalde ernstige belemmeringen van de mededinging (zoals de vaststelling van prijzen, productiebeperkingen, enz.) blijven in het algemeen verboden.

De Commissie behoudt zich het recht voor om zonodig een krachtens deze verordening verleende vrijstelling in te trekken.

Onder de vrijstelling vallende overeenkomsten

De overeenkomsten tussen twee of meer ondernemingen zijn vrijgesteld als hun gezamenlijke marktaandeel op de relevante markt niet meer dan 25% bedraagt, en die de bevordering ten doel hebben van:

• onderzoek en ontwikkeling (O&O) met betrekking tot producten en procédés met het oog op de gemeenschappelijke exploitatie van de resultaten;de exploitatie van de resultaten van voordien door de partijen verricht O&O;O&O met betrekking tot producten en procédés zonder dat dit de gezamenlijke exploitatie van de resultaten inhoudt;

Overeenkomsten waarvoor de vrijstelling geldt, moeten aan de volgende voorwaarden voldoen:

• alle partijen moeten toegang hebben tot de resultaten van de werkzaamheden;exploitatie van de resultaten door alle partijen. Wanneer de overeenkomst tot O&O beperkt is, moet het elke partij vrijstaan zelfstandig de resultaten voor exploitatiedoeleinden te gebruiken;de exploitatie moet verband houden met resultaten die door intellectuele-eigendomsrechten worden beschermd of als knowhow moeten worden beschouwd en die van doorslaggevende betekenis zijn voor de vervaardiging of het gebruik van de eindproducten;de ondernemingen die belast zijn met de vervaardiging en levering van het product moeten aan bestellingen voor alle partijen voldoen.

De vrijstelling geldt voor de hele O&O-looptijd, behalve wanneer de overeenkomst niet de gemeenschappelijke exploitatie van de resultaten omvat. In dit laatste geval geldt de vrijstelling slechts voor een periode van 7 jaar vanaf de datum dat de betreffende producten voor het eerste in de handel zijn gebracht.

Het marktaandeel wordt berekend op grond van de waarde van de verkopen op de markt of op basis van een raming daarvan op grond van de gegevens van het voorafgaande kalenderjaar. Wanneer het marktaandeel na enige tijd oploopt tot meer dan 25%, maar kleiner blijft dan 30%, blijft de vrijstelling nog gedurende 2 jaar gelden. Wanneer de drempel van 30% wordt overschreden, geldt de vrijstelling nog slechts voor één kalenderjaar.

Niet onder de vrijstelling vallende overeenkomsten

De vrijstelling is niet van toepassing op O&O-overeenkomsten die direct of indirect tot doel hebben:

• de vrijheid van de deelnemende ondernemingen te beperken om, hetzij op een gebied dat geen verband houdt met dat van het O&O-programma, hetzij na de verwezenlijking van dat programma op het door het programma bestreken gebied, onderzoeks- en ontwikkelingswerkzaamheden te verrichten;de ondernemingen te verbieden de geldigheid van de intellectuele-eigendomsrechten aan te vechten, of deze nu om onderzoek en ontwikkelingsdoeleinden worden geëxploiteerd, dan wel uit de O&O-resultaten voortvloeien;de productie of de verkoop te beperken;de prijzen bij verkoop vast te stellen;de klantenkring te beperken die de deelnemende ondernemingen mogen bedienen na afloop van een periode van 7 jaar na de marktintroductie van de contractproducten;de passieve verkoop van de contractproducten te verbieden in gebieden die aan andere partijen zijn voorbehouden;de ondernemingen te verbieden om, ook na afloop van de periode van 7 jaar na de marktintroductie, de producten te verkopen op het aan de andere contractpartijen toegewezen territorium;de deelnemende ondernemingen te verplichten geen licenties voor de vervaardiging van de contractproducten aan derden te verlenen wanneer niet is voorzien in de exploitatie van de resultaten van het gemeenschappelijke O&O door de partijen zelf of wanneer die exploitatie niet heeft plaatsgevonden;de ondernemingen te verplichten niet te voldoen aan de vraag van gebruikers die de contractproducten binnen de gemeenschappelijke markt zouden afzetten;de ondernemingen te verplichten de verspreiding te bemoeilijken door bijvoorbeeld een oneigenlijk gebruik van de intellectuele-eigendomsrechten.

Intrekking van de vrijstelling

Overeenkomstig Verordening (EEG) nr. 2821/71 kan de Commissie het voordeel van de vrijstelling intrekken wanneer:

• de overeenkomst de mogelijkheid voor derden om op het betrokken gebied onderzoek en ontwikkeling te verrichten of de markt te betreden aanzienlijk beperkt;de resultaten van de O&O-overeenkomst niet worden geëxploiteerd door de partijen;de uit het O&O voortkomende producten op de gemeenschappelijke markt of op een wezenlijk deel daarvan geen daadwerkelijke mededinging ondervinden;de overeenkomst de daadwerkelijke mededinging op het gebied van O&O op een bepaalde markt uitschakelt.

Gedurende de periode van 1 januari 2001 tot en met 30 juni 2002 is deze verordening niet van toepassing op de overeenkomsten die op 31 december 2000 al van kracht waren en voldoen aan de in verordening (EEG) nr. 418/85 neergelegde voorwaarden.

Laatste wijziging: 07.03.2007