De euro en de internationale economie

In dit werkdocument presenteert de Europese Commissie een eerste analyse van de waarschijnlijke gevolgen van de euro op de ontwikkeling van de internationale economie en in het bijzonder op het internationaal monetair bestel.

BESLUIT

Werkdocument van de Commissie van 23 april 1997 betreffende de externe aspecten van de Economische en Monetaire Unie [SEC(97) 699 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad].

SAMENVATTING

Gezien het economisch belang van de eurozone zal de invoering van de eenheidsmunt grote gevolgen hebben, niet alleen voor de lidstaten die niet deelnemen, maar ook voor derde landen. Dit externe aspect van de euro komt steeds vaker ter sprake in internationale organisaties als de Organisatie van Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

Uitgaande van de veronderstelling dat alle lidstaten aan de eurozone deelnemen, vertoont de EMU de volgende kenmerken:

• vanuit economisch en handelsoogpunt zal de betekenis van de EMU vergelijkbaar zijn met die van de Verenigde Staten en groter dan die van Japan;
• als de intracommunautaire handel buiten beschouwing wordt gelaten, bedraagt de openstellingsgraad van de eurozone 10,2%, wat gelijk is aan het niveau van de Verenigde Staten en Japan;
• doordat de conjunctuurcycli van de verschillende lidstaten ten gevolge van een betere coördinatie van het economisch beleid steeds meer synchroon zullen lopen, zal de economisch ontwikkeling van de eurozone voor de rest van de wereld steeds belangrijker worden;
• door het verdwijnen van de spanningen tussen de Europese valuta (die soms het gevolg waren van gebeurtenissen buiten de Unie) zullen de economische prestaties van de eurozone minder kwetsbaar zijn voor wisselkoersschommelingen.

De totstandbrenging van de EMU leidt tot een ware integratie van de Europese financiële markt:

• ontwikkeling van een doeltreffend systeem voor grensoverschrijdende betalingen (TARGET) dat de financiële markten met elkaar verbindt;
• harmonisatie van de financiële instrumenten en convergentie naar de efficiëntste financieringsmiddelen;
• een gemeenschappelijke monetaire markt waardoor de concurrentie tussen banken en financiële intermediairs zal toenemen;
• uitschakeling van het wisselkoersrisico tussen de deelnemende landen.

Ondanks de integratie zullen bepaalde nationale kenmerken van de financiële markten waarschijnlijk behouden blijven.

De omvang van de EMU, de stabiliteit van de eenheidsmunt en de grote financiële markt waarop deze is gebaseerd, zouden het internationaal gebruik van de euro in de hand moeten werken.

Wat de facturering van handelstransacties betreft, zal de euro waarschijnlijk niet alleen in ruime mate worden gebruikt voor transacties waarbij de Europese Unie direct betrokken is, maar ook tot op zekere hoogte voor handelstransacties waarbij de lidstaten van de Unie niet rechtstreeks partij zijn.

Door de onafhankelijkheid van de Europese Centrale Bank (ECB) en zijn op stabiliteit gericht beleid zal de euro vermoedelijk een belangrijke reservemunt worden en op wereldniveau een gewichtige rol spelen in financiële tegoeden. Hoewel deze factoren ook de aantrekkelijkheid van de euro voor particuliere beleggers zullen vergroten, is het moeilijker om te voorspellen hoe groot de rol van de euro in particuliere portefeuilles zal zijn.

De ontwikkeling van de euro tot een belangrijke internationale munteenheid zal geleidelijk zijn en zal het eerst zichtbaar worden bij landen die nauwe economische banden met de Europese Unie onderhouden.

Door de internationalisering van de euro zullen de maatregelen van de ECB gevolgen op internationaal niveau hebben. Om te beginnen zal het monetaire beleid hierdoor echter ingewikkelder worden, daar beslissingen van externe actoren van invloed zullen zijn op de monetaire aggregaten.

Er bestaat een risico dat de omschakeling op de euro tot een tijdelijke instabiliteit van de wisselkoersen tussen de euro en andere grote munten zal leiden, door:

• de verwachtingen die men heeft ten aanzien van het monetaire beleid van de ECB: haar centrale positie in het Europees Systeem van Centrale Banken (ESCB), haar in de regelgeving vastgelegde onafhankelijkheid en haar statutair bepaalde streven naar prijsstabiliteit zouden evenwel de geloofwaardigheid van deze instelling onmiddellijk buiten kijf moeten stellen;
• een eventueel teveel aan dollarreserves in de centrale banken: daar de centrale banken zich ten volle bewust zijn van de mogelijke gevolgen van hun transacties voor de deviezenmarkten, zullen eventuele verrichtingen ter beperking van overtollige dollarreserves waarschijnlijk geleidelijk en in nauw onderling overleg worden uitgevoerd;
• de complexiteit van de herindeling van de particuliere portefeuilles na de invoering van de euro: er zullen zich uiteenlopende effecten voordoen, die netto en over het geheel genomen echter tegen elkaar zullen opwegen.

Op lange termijn worden de wisselkoersen voornamelijk bepaald door fundamentele economische factoren (groei, inflatie, productiviteit, saldo op de begroting en lopende rekening enz.); deze factoren worden op hun beurt beïnvloed door het economisch beleid van de Unie, maar ook door dat van haar partners.

Het in het Verdrag vastgelegde kader voor het economisch beleid zou de mogelijkheid moeten bieden om weinig restrictieve monetaire voorwaarden te hanteren en tegelijkertijd de wisselkoers op een passend niveau te handhaven. Het economisch beleid op Europees niveau zal zo een referentiepunt zijn voor internationale economische aangelegenheden.

De totstandbrenging van de EMU zal tot een belangrijke ontwikkeling van het internationale monetaire bestel leiden en zal met name tot de symmetrie van dit bestel bijdragen: de mogelijke voordelen van een macro-economische coördinatie zullen gelijker onder de verschillende partners zijn verdeeld.

Tot slot zal de EMU ook gevolgen hebben voor het functioneren van internationale instellingen zoals het IMF: de vertegenwoordiging van de Unie in deze organisaties moet worden bestudeerd en er moet worden nagegaan of bestaande praktijken verenigbaar zijn met de bepalingen van het verdrag.

GERELATEERDE BESLUITEN

Mededeling van de Commissie "De eurozone in de wereldeconomie - Balans van de eerste drie jaar" [COM(2002) 332 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]. Deze mededeling maakt de balans op van de eerste drie jaar van de Economische Monetaire Unie (EMU) en van de eurozone in de context van de wereldeconomie.

Laatste wijziging: 23.02.2007