Verkeersveiligheid: actieprogramma voor verkeersveiligheid (2003-2010)

Van alle takken van het vervoer is het wegvervoer veruit het gevaarlijkst en het duurst in mensenlevens. Om die reden voorziet het actieprogramma voor verkeersveiligheid 2003-2010 in een hele reeks maatregelen zoals de versterking van de controles langs de weg, de invoering van nieuwe technologieën ter verbetering van de verkeersveiligheid, de verbetering van de wegeninfrastructuur en acties om de weggebruikers aan te sporen tot een beter verkeersgedrag. Het uiteindelijke doel is het aantal verkeersdoden tegen 2010 met ten minste de helft te verminderen.

MAATREGEL

Mededeling van de Commissie - Europees actieprogramma voor verkeersveiligheid - Terugdringing van het aantal verkeersslachtoffers in de Europese Unie met de helft in de periode tot 2010: een gedeelde verantwoordelijkheid.

SAMENVATTING

Elk jaar brengen 1 300 000 ongevallen met lichamelijk letsel ruim 40 000 doden en 1 700 000 gewonden met zich mee. De kosten van dit bloedbad, zowel direct als indirect, worden geschat op 160 miljard euro, ofwel 2% van het BNP van de Europese Unie (EU). Bepaalde bevolkingsgroepen of gebruikerscategorieën zijn bijzonder kwetsbaar: jongeren van 15 tot 24 jaar (jaarlijks 10 000 verkeersdoden), voetgangers (7 000 doden) en fietsers (1 800 doden).

De Commissie heeft derhalve in het Witboek over het Europese vervoersbeleid voorgesteld dat de EU zich ten doel stelt het aantal doden in de periode tot 2010 met de helft terug te dringen. Alle landen hebben te maken met dezelfde problemen van verkeersveiligheid, namelijk overdreven snelheid, alcohol achter het stuur, niet-gebruiken van de veiligheidsgordel, onvoldoende bescherming, het bestaan van zwarte punten, niet-naleving van de regels met betrekking tot rij- en rusttijden in het beroepsvervoer en slechte zichtbaarheid. De nakende uitbreiding tot landen met een laag niveau van verkeersveiligheid is een extra uitdaging.

De voornaamste in deze mededeling besproken actiegebieden zijn:

De weggebruikers aansporen tot een beter verkeersgedrag

Doelstelling: de weggebruikers aansporen tot een beter weggedrag door een striktere naleving van de bestaande wetgeving en een harmonisatie van de bestraffing op Europees niveau, een permanente opleiding van particuliere en beroepschauffeurs, een verbetering van het politietoezicht en een bevordering van campagnes ter vorming en bewustmaking van de gebruikers.

De niet-naleving door de gebruikers van de wetgeving inzake verkeersveiligheid is de voornaamste oorzaak van ernstige ongevallen. De Commissie zal prioriteit geven aan vormings- en bewustmakingscampagnes ter bevordering van het gebruik van veiligheidshelmen en -gordels en ter vermijding van snelheidsovertredingen en alcoholgebruik.

Tegelijkertijd werkt de Commissie aan een wijziging van de richtlijn inzake rijbewijzen teneinde de minimumeisen voor de bekwaamheid van de bestuurders omhoog te trekken.

Voornaamste maatregelen: bevordering van een veralgemeend gebruik van de helm voor fietsers en alle gebruikers van motorvoertuigen op twee wielen, voortgaan met de specifieke activiteiten gericht op jonge bestuurders, harmonisatie van de sancties voor het internationaal beroepsvervoer, opstelling van een geschikte classificatie en etikettering van geneesmiddelen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden, uitwerking van richtsnoeren voor beste praktijken op het gebied van politietoezicht, enz.

De technische vooruitgang benutten om voertuigen beter te beveiligen

Doelstelling: de voertuigen veiliger maken door een harmonisatie van de passieve veiligheidsmaatregelen (zoals de verplichting om te voorzien in veiligheidsgordels) en steun aan de technische vooruitgang.

Aangezien inzittenden van auto's 57% vertegenwoordigen van de dodelijke slachtoffers van ongevallen, is het absoluut noodzakelijk dat er verdere vooruitgang wordt gemaakt op het gebied van de veiligheid van voertuigen. In die context blijft de Commissie steun verlenen aan het Europese programma voor de beoordeling van nieuwe auto's (EuroNCAP) waarbij nieuwe voertuigen worden getest volgens geharmoniseerde testprotocollen en de consumenten beter worden voorgelicht.

Het initiatief eSafety (EN), dat in 2002 door de Commissie en de automobielindustrie is gelanceerd, heeft tot doel aanbevelingen te formuleren en een aantal acties op communautair niveau op te zetten. Tegelijkertijd moet het onderzoek op het gebied van de wegveiligheid worden voortgezet, met name in de context van het zesde kaderprogramma voor onderzoek.

Voornaamste maatregelen: veralgemening van de universele bevestigingssystemen voor kinderzitjes, verbeteringen aan wegvoertuigen teneinde de ernst van ongevallen waarbij voetgangers en fietsers betrokken zijn, te verminderen, wegwerken van de 'dode hoek' van vrachtwagens, vereenvoudiging van het rijden voor personen met een mobiliteitshandicap, verbetering van de veiligheid van motorfietsen, enz.

De verbetering van de wegeninfrastructuur stimuleren

Doelstelling: de wegeninfrastructuur verbeteren door het opsporen en wegwerken van zwarte punten.

Een verbetering van de wegeninfrastructuur kan bijdragen tot een vermindering van de frequentie en de ernst van verkeersongevallen. De vroegtijdige detectie van abnormale verkeersomstandigheden en de overdracht van relevante gegevens aan de bestuurder, zullen een wezenlijke bijdrage leveren aan de verbetering van de verkeersveiligheid. In dat kader zal de ontwikkeling van de "intelligente weg", de ingebruikname van het Europees satellietplaatsbepalingssysteem Galileo vanaf 2008, het mogelijk maken navigatie- en geleidingssystemen te ontwikkelen, de weggebruikers beter te informeren over de verkeerssituatie en voertuigen die gevaarlijke goederen transporteren permanent te volgen.

De Commissie zal een kaderrichtlijn indienen over de veiligheid van de verkeersinfrastructuur om een geharmoniseerd systeem voor het beheer van zwarte punten en het auditen van de verkeersveiligheid in te voeren voor de wegen in het trans-Europese netwerk (TEN).

Voornaamste maatregelen: voorstel voor een richtlijn inzake de veiligheid van de verkeersinfrastructuur, uitwerking van technische richtlijnen betreffende de auditmethoden, beheer van de veiligheid in een stedelijke omgeving, technieken om de snelheid te matigen, samenstelling van een gids met optimale praktijken voor de veiligheid van overwegen, realisatie van onderzoeks- en demonstratieprojecten over het thema "intelligente wegen", evaluatie van de impact op de veiligheid van nieuwe projecten, verbetering van het veiligheidsniveau in tunnels, enz.

Veiligheid van beroepsgoederen- en -personenvervoer

Doelstelling: vermindering van het aantal ongevallen waarbij vrachtwagens betrokken zijn en reglementering van de eisen voor de opleiding van beroepschauffeurs en het toezicht op de naleving van rij- en rusttijden.

Gezien de permanente toename van het vrachtwagenverkeer is het noodzakelijk de veiligheid van het trans-Europees wegennet te blijven verbeteren. Het besturen van vrachtwagens is een van de gevaarlijkste beroepen en ook beroepschauffeurs hebben recht op een veilige werkomgeving die voldoet aan de meest recente normen op het gebied van arbeidsomstandigheden.

Voornaamste maatregelen: aanscherping van de regelgeving inzake de arbeidsomstandigheden van beroepschauffeurs, invoering van de digitale tachograaf in beroepsvoertuigen, aanpassing van de communautaire wetgeving inzake het vervoer van gevaarlijke goederen aan de technische vooruitgang, verplicht stellen van het dragen van de veiligheidsgordel in touringcars en vrachtwagens, invoering van beschermingsvoorschriften voor voertuigen waar regelmatig kinderen mee worden vervoerd, enz.

Hulp aan en verzorging van verkeersslachtoffers

Doelstelling: studie van beste praktijken op het gebied van medische verzorging na ongevallen.

Er zouden duizenden levens in de EU kunnen worden gered door bij verkeersongevallen de snelheid te verbeteren waarmee wordt gehandeld en een diagnose wordt gesteld. Het alarmnummer 112 maakt het voor de beheerders van telefoonnetwerken mogelijk om de noodhulpdiensten de informatie te verschaffen waarmee zij de locatie kunnen achterhalen van noodoproepen. Er moet ook gedetailleerde informatie beschikbaar komen over de ernst van de letsels teneinde een groter inzicht te krijgen in de mogelijkheden om dergelijke letsels te beperken en de efficiëntie van de medische nooddiensten te meten.

Voornaamste maatregelen: realisatie van demonstratieprojecten waarbij de hele hulpketen wordt betrokken en bestudering van de beste praktijken na ongevallen.

Verzameling, analyse en verspreiding van gegevens over ongevallen

Doelstelling: verbetering van de verzameling en analyse van gegevens over ongevallen en selectie van de prioritaire actiegebieden.

Hoewel ongevallen onvoorspelbare gebeurtenissen zijn, is het noodzakelijk er de oorzaken, omstandigheden en gevolgen van te kennen om ze te beheersen en vermijden, of in elk geval de ernst ervan af te zwakken. Het betreffende onderzoek moet worden ingesteld op nationaal niveau, op intelligente wijze en op basis van een Europese methodiek. De resultaten moeten worden medegedeeld aan een comité van onafhankelijke deskundigen dat zal belast worden met de verbetering van de wetgeving en een aanpassing van de methodologie aan de technologische ontwikkeling.

Een voorbeeld is de gegevensbank CARE (EN), waarvan de gegevens worden aangeleverd door de politiediensten en die op transparante wijze verder moet worden ontwikkeld. De Commissie is ook voornemens een Europees studiecentrum voor de verkeersveiligheid op te richten, als interne organisatie van de Commissie.

Voornaamste maatregelen: verdere ontwikkeling en aanvulling van de gegevensbank CARE, beoordeling en verbetering van de systemen om gegevens van ziekenhuizen te koppelen aan nationale statistieken over verkeersongevallen, oprichting van een Europees studiecentrum voor de verkeersveiligheid, vaststelling van een Europese methodiek voor onafhankelijk onderzoek naar verkeersongevallen en oprichting van een groep onafhankelijke deskundigen die ressorteert onder de Commissie, enz.

Een Europees handvest over de verkeersveiligheid

De Commissie heeft het voornemen om alle betrokken partijen te mobiliseren, meer bepaald de transportondernemingen, de fabrikanten van voertuigen en producenten van uitrusting, de verzekeringsmaatschappijen en de lokale en regionale overheden, meer bepaald door hen te verzoeken een Europees handvest over de verkeersveiligheid te ondertekenen. Elke ondertekenende partij zal specifieke verbintenissen moeten aangaan die zullen worden gepubliceerd en waarvan de uitvoering zal worden gevolgd.

VERBONDEN MAATREGELEN

Mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement - Informatie- en communicatietechnologie voor veilige en intelligente voertuigen [COM(2003) 542 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad].

Voor meer informatie over de reeds getroffen maatregelen en de verdere werkzaamheden, met inbegrip van de geldende wetgeving (richtlijnen en verordeningen) en de geplande wetgevingsmaatregelen (voorstellen), zie de website van het Directoraat-generaal Vervoer (EN).

Europees handvest over de verkeersveiligheid

Dit handvest (EN) heeft tot doel het middenveld te betrekken bij de inspanningen om de communautaire doelstelling van een vermindering van het aantal verkeersdoden met de helft tegen 2010 te bereiken. Het uitgangspunt is dat niet alleen de beroepssector van het wegvervoer concrete maatregelen moet nemen, maar dat ook scholen, gemeentebesturen, verzekeringsmaatschappijen, autofabrikanten, transportbedrijven, discotheken en dienstenleveranciers zich voor deze zaak moeten inzetten.

Aanbeveling van de Commissie van 6 april 2004 inzake toepassing van de regelgeving op het gebied van de verkeersveiligheid [Publicatieblad L 111 van 17.04.2004].

Beschikking van de Commissie van 17 januari 2005 inzake de harmonisatie van de 24 GHz-radiospectrumband voor in de tijd beperkt gebruik door kortbereikradarapparatuur voor motorvoertuigen in de Gemeenschap [Publicatieblad L 21 van 25.01.2005].

Laatste wijziging: 27.01.2005