Actieplan voor risicokapitaal (APRK)

Deze mededeling wil een gemeenschappelijk optreden op Gemeenschapsniveau bevorderen om de ontwikkeling van de markten voor risicokapitaal te stimuleren.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie van 31 maart 1998 met de titel "Risicokapitaal: sleutel voor het scheppen van werkgelegenheid in de Europese Unie" (DE)(EN)(FR) [SEC (1998) 552 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen].

SAMENVATTING

In de mededeling wordt onderstreept dat de markten voor risicokapitaal, die financiering door middel van deelneming in het aandelenkapitaal verschaffen aan het midden- en kleinbedrijf (KMO) en aan snelgroeiende ondernemingen, een rol van cruciaal belang vervullen bij het starten en de verdere ontwikkeling van nieuwe bedrijven, en derhalve bij het scheppen van werkgelegenheid binnen de Europese Unie.

Uit een vergelijking met de Verenigde Staten blijkt dat de markten voor risicokapitaal in de Europese Unie nog aanzienlijk onderontwikkeld zijn. Dit geldt niet alleen voor effectenmarkten die gespecialiseerd zijn in de financiering van snelgroeiende bedrijven, maar ook voor investeringen in risicokapitaal bij het opstarten of in de ontwikkelingsfase van nieuwe bedrijven of in ondernemingen in de sector geavanceerde technologie. Andere opmerkelijke verschillen zijn onder meer de mate waarin de Amerikaanse pensioenfondsen bijdragen aan het verschaffen van risicokapitaal in de Verenigde Staten en de tendens die daar bestaat naar geografische concentratie van marktpartijen met een belang in de ontwikkeling van bedrijven (verschaffers van risicokapitaal, onderzoekers, ondernemers).

Europese ondernemers hebben niet voldoende toegang tot het kapitaal dat zij nodig hebben voor het opstarten en ontwikkelen van hun bedrijf. Bovendien ontbreekt het de investeerders van risicokapitaal aan goede beleggingsmogelijkheden. Dit gebrek aan dynamiek heeft negatieve gevolgen voor de capaciteit van de Europese Unie om haar eigen innoverende ideeën te ontwikkelen en haar potentieel op het gebied van het scheppen van werkgelegenheid volledig te gebruiken.

In de mededeling worden zes categorieën belemmeringen aangeduid die de totstandkoming van markten voor risicokapitaal op Europees niveau in de weg staan:

• de nationale markten zijn nog sterk versnipperd, hetgeen zowel de kapitalisatie als de liquiditeit van de markten beperkt;
• barrières van institutionele en regelgevende aard blijven bestaan bij gebrek aan afdoende wetgeving op Europees of nationaal niveau. Dit geldt met name voor de regelgeving inzake durfkapitaalfondsen, institutionele beleggers (verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen), beleggingsdiensten, grensoverschrijdende emissies en noteringen en de boekhoudnormen;
• in de nationale belastingstelsels van de lidstaten worden beleggingen in risicodragend kapitaal ongunstig behandeld. Ten eerste worden de inkomsten uit rechtstreekse deelnemingen in ondernemingen (dividenden) doorgaans tegen een hoger tarief belast dan inkomsten uit risicoloze beleggingen in obligaties en bankdeposito's (rente). Ten tweede is het belangrijk dat de vermogenswinstbelasting investeringen en gebruikmaking van aandelenopties als aanvulling op het beloningspakket niet afremt. Ten derde is er een algemeen gebrek aan duidelijkheid ten aanzien van de belastingregelingen die op durfkapitaalfondsen van toepassing zijn;
• in de sector van de spitstechnologie is er een nijpend tekort aan nieuwe KMO's en aan de daaruit voortvloeiende investeringsmogelijkheden. Dit gebrek wordt nog verscherpt door het gebrek aan netwerken of geografische concentraties van hoogtechnologische KMO's en door een juridisch en regelgevingsklimaat (regels inzake de intellectuele eigendom en formaliteiten voor de oprichting van bedrijven) dat niet erg bevorderlijk is voor innovatie en oprichting van ondernemingen.
• er is te weinig menselijk potentieel (gekwalificeerde ondernemers en deskundigen) beschikbaar voor beleggingsprojecten in durfkapitaal;
• door "culturele" factoren, zoals de houding van beleggers ten opzichte van risico, en het ontbreken van een bedrijfscultuur in scholen en universiteiten, wordt de vorming van een nieuwe generatie Europese ondernemers afgeremd.

Er wordt een actieplan voorgesteld om deze obstakels weg te nemen en aldus de voorwaarden voor de ontwikkeling van risicodragend kapitaal in de Europese Unie te verbeteren. Voor sommige voorgestelde maatregelen (zoals bij voorbeeld de hervorming van het Europese octrooistelsel) is een inspanning op het niveau van de Europese Unie vereist, terwijl andere (zoals duidelijkheid over het belastingklimaat voor ondernemingen) door de lidstaten zelf moeten worden aangepakt.

GERELATEERDE BESLUITEN

Mededeling van de Commissie van 4 november 2003 aan de Raad en het Europees Parlement betreffende de tenuitvoerlegging van het actieplan voor risicokapitaal (APRK) [COM(2003) 654 - Niet in het Publicatieblad verschenen].

In deze mededeling wordt verslag uitgebracht over de bij de tenuitvoerlegging van het APRK in 2002 en, voor bepaalde aspecten, in de eerste drie kwartalen van 2003 gemaakte vorderingen. Aangezien dit het vijfde en laatste van dit soort jaarlijks verslag is, maakt de Commissie tevens de balans op van de gehele periode van tenuitvoerlegging van het APRK (1998-2003). Zij rapporteert dat aanzienlijke vorderingen zijn gemaakt: alle politieke en verscheidene technische doelstellingen zijn gehaald.

Hoewel de kloof ten opzichte van de VS blijft voortbestaan - de investeringen in de VS zijn nog steeds dubbel zo groot als in Europa - moet niettemin worden geconstateerd dat deze kloof sinds 2000 is gehalveerd. Al blijft de Europese markt gefragmenteerd door de aanhoudende verschillen tussen lidstaten, toch is de risicokapitaalsector thans veel groter, veel rijper en veel professioneler dan in 1998. Het EU-regelgevingskader is er aanzienlijk op vooruitgegaan. Belastingen blijven evenwel het zwakste punt. In Europa zijn ondernemingen en overheden thans ten volle doordrongen van het strategische belang van deze sector en van de mogelijkheden die dit soort financiering te bieden heeft. Het APRK heeft een politieke rol vervuld doordat het een steun in de rug betekende voor degenen die direct of indirect bij risicokapitaalactiviteiten betrokken zijn. De achterliggende filosofie is in andere regionale, nationale en communautaire beleidsterreinen en programma's doorgesijpeld.

Om de dynamiek in stand te houden, zal de Commissie de ontwikkelingen op de Europese risicokapitaalmarkten van zeer nabij blijven volgen. In 2004 zal zij nagaan op welke terreinen er inefficiënties blijven bestaan om indien nodig aanbevelingen en voorstellen te doen, rekening houdend met de in Lissabon vastgestelde uiterste termijn van 2010.

Mededeling van de Commissie van 16 oktober 2002 aan de Raad en het Europees Parlement betreffende de tenuitvoerlegging van het actieplan voor risicokapitaal (APRK) [COM(2002) 563 - Niet in het Publicatieblad verschenen].

Deze mededeling vormt het vierde jaarlijkse voortgangsverslag over de bij de tenuitvoerlegging van het APRK sedert de goedkeuring ervan in 1998 gemaakte vorderingen. In de mededeling wordt de vooruitgang behandeld die is geboekt in 2001 en, op een aantal punten, in het eerste halfjaar 2002, waarbij de uiterste termijn voor de voltooiing van het actieplan is gesteld op eind 2003.

In de mededeling wordt onderstreept dat de Europese risicokapitaalsector een periode van aanpassing doormaakt waarin het functioneren, de regulering en de liquiditeit van de aandelenmarkten alsook de pan-Europese dimensie van de markt voor durfkapitaal door rationalisatie moeten worden verbeterd. Ook wordt erop gewezen dat met de modernisering van het regelgevingskader goede voortgang is gemaakt in een financieel klimaat dat in het teken stond van de succesvolle invoering van de chartale euro.

Tevens is belangrijke vooruitgang geboekt op het gebied van de invoering van internationale standaarden voor jaarrekeningen in 2005 en de toekomstige wetgeving inzake aanvullende pensioenfondsen. Voorts wordt erop gewezen dat het aandeel van de Structuurfondsen in de financiering van durfkapitaalinvesteringen aanzienlijk is toegenomen.

Tot slot wordt gesteld dat de flankerende beleidsmaatregelen om de Europese risicokapitaalsector verder uit te bouwen, in de afgelopen vier jaar ingrijpende en positieve veranderingen hebben ondergaan. De huidige inspanningen om het klimaat voor dit soort investeringen te verbeteren moeten worden voortgezet en vanuit een lange-termijnperspectief worden bekeken, zonder dat met conjuncturele invloeden rekening wordt gehouden en er zal moeten worden nagedacht over verdere maatregelen om de ontwikkeling van het risicokapitaal in de komende jaren nog te stimuleren.

Mededeling van de Commissie van 25 oktober 2001 aan de Raad en het Europees Parlement betreffende de tenuitvoerlegging van het actieplan voor risicokapitaal (APRK) [COM(2001) 605 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen].

Deze tekst analyseert de vooruitgang bij de tenuitvoerlegging van het APRK in de jaren 2000 en 2001 en geeft een tussentijdse analyse, aangezien het APRK in 2003 moet zijn voltooid. De Commissie is weliswaar tevreden over de spectaculaire prestaties van de kapitaalinvesteringmarkten in Europa en over het feit dat alle lidstaten van deze groei hebben geprofiteerd, maar wijst op het blijven bestaan van belangrijke verschillen en op de fragmentatie van de Europese markt. De val van de beurskoersen, de vertraging van de economische groei en de gebeurtenissen van 11 september 2001 in de Verenigde Staten hebben een negatief effect op de ontwikkeling van de sector in Europa gehad. Ook al is de tenuitvoerlegging van een reglementair kader voor kapitaalinvesteringen voortgezet, er zijn nog talrijke obstakels zoals de afwezigheid van het uniform octrooi en het discriminerende effect van bepaalde fiscale regels. De invoering van de euro zou de opheffing van barrières voor grensoverschrijdende operaties moeten bevorderen. Anderzijds zijn ontwikkeling en bevordering van het ondernemingsklimaat in Europa gestimuleerd en zijn belangrijke maatregelen genomen wat betreft overheidsfinanciering: zo heeft de Commissie bijvoorbeeld haar standpunt over staatssteun toegelicht.

Concluderend kan worden gesteld dat, ondanks de geboekte vooruitgang, de activiteiten van de kapitaalinvesteringssector nog duidelijk geïntensiveerd moeten worden, alvorens Europa de in Lissabon geformuleerde ambitie kan waarmaken en uitgroeien tot een wereldleider in deze sector.

Mededeling van de Commissie van 20 oktober 1999 aan de Raad en het Europees Parlement met de titel "Risicokapitaal: uitvoering van het actieplan - Voorstellen voor verdere vooruitgang" [COM(1999) 493 - Niet in het Publicatieblad verschenen].

In deze mededeling zet de Commissie uiteen welke maatregelen er sinds de goedkeuring van het actieplan in maart 1998 zijn genomen om de belemmeringen voor de ontwikkeling van het risicokapitaal in Europa op te heffen. Zij dringt erop aan dat het proces wordt bespoedigd en ontwikkeld en stelt voor de vorderingen regelmatig te onderzoeken door middel van een benchmarking-proces dat de identificatie van goede praktijken behelst.

Mededeling van de Commissie van 11 mei 1999 met de titel "Tenuitvoerlegging van het kader voor financiële markten: een actieplan" [COM(1999) 232 - Niet in het Publicatieblad verschenen]. Dit actieplan, dat op verzoek van de Europese Raad is ingediend, is gebaseerd op het actiekader dat door de Commissie in oktober 1998 is gepubliceerd en op de beraadslagingen van de werkgroep voor het beleid inzake de financiële dienstverlening. In het actieplan wordt een reeks beleidsdoelstellingen en specifieke maatregelen beschreven om de interne markt voor financiële diensten in de komende vijf jaar te vervolmaken. Met name worden indicatieve prioriteiten en tijdschema's voorgesteld voor wetgevende en andere initiatieven ter verwezenlijking van drie strategische doelstellingen:

• totstandbrenging van een interne wholesalemarkt voor financiële diensten;
• realisatie van open en veilige retailmarkten;
• modernisering van het toezicht- en regelgevingskader.

Het actieplan roept de Raad en het Europees Parlement tevens op vóór eind 1999 de voorgestelde richtlijnen inzake instellingen voor collectieve belegging, de verkoop op afstand van financiële diensten en elektronisch geld aan te nemen.

Laatste wijziging: 01.08.2006