Overdracht van ondernemingen

SAMENVATTING VAN:

Mededeling (COM (2006) 117 definitief) - Overdracht van ondernemingen – Continuïteit door een nieuwe start

WAT IS HET DOEL VAN DE MEDEDELING?

• In de mededeling wordt belicht hoe geslaagde bedrijfsoverdrachten een groot groei- en werkgelegenheidspotentieel bieden. Daarom moet worden voorkomen dat ondernemingen verdwijnen ten gevolge van juridische en fiscale belemmeringen die een overdracht in de weg staan.
• Deze mededeling van de Europese Commissie bevat aanbevelingen aan de EU-landen om passende voorwaarden te scheppen voor de overdracht van ondernemingen.

KERNPUNTEN

• Wanneer een ondernemer met pensioen gaat, is zijn bedrijf haast tot verdwijning gedoemd. Juridische, fiscale en psychologische problemen zorgen er vaak voor dat de overdracht van bedrijven - al verkeren zij in goede gezondheid - op een mislukking uitloopt. Het is niet altijd gemakkelijk om een opvolger te vinden, temeer daar bedrijven tegenwoordig vaker worden overgedragen aan derden dan aan familieleden. Bovendien werkt het merendeel van de Europeanen liever in loondienst en tonen ondernemers meer belangstelling voor de oprichting dan voor de overname van bedrijven.
• Toch biedt de overname van een bedrijf tal van voordelen (bestaande productiestructuur, klantennetwerk, knowhow, gevestigde naam, enz.). Bovendien hebben geslaagde overdrachten gunstige gevolgen voor de groei en juist daarom spelen zij een doorslaggevende rol in de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europa 2020-strategie. Bestaande ondernemingen bieden gemiddeld vijf banen, terwijl nieuwe ondernemingen gemiddeld slechts twee arbeidsplaatsen creëren.
• De overdracht van ondernemingen is een verschijnsel dat in het komende decennium enorm in omvang zal toenemen. Maar liefst een derde van de ondernemers van de Europese Unie gaat in de komende tien jaar met pensioen. Geschat wordt dat hierbij jaarlijks 690 000 kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's) en 2,8 miljoen banen betrokken zullen zijn. Daarom is het van essentieel belang passende voorwaarden voor bedrijfsoverdrachten te scheppen.
• Te dien einde stelt de Commissie diverse verbeteringen aan de EU-landen voor, waaronder:

• 1.

  Meer beleidsaandacht voor overdracht van bedrijven

EU-landen moeten de overdracht van bestaande bedrijven stelselmatig stimuleren als alternatief voor de oprichting van nieuwe bedrijven. Zij moeten zich met name afvragen of de steunmaatregelen voor de oprichting van bedrijven niet ook kunnen worden toegepast op de overdracht van bedrijven.

• 2.

  Bewustmaking van alle actoren

• De huidige bewustmakingsacties schieten tekort. Slechts de helft van de EU-landen heeft op dit vlak maatregelen ingevoerd. Net zoals vertrekkende ondernemers verdienen ook potentiële nieuwe ondernemers bijzondere aandacht, aangezien het vaak interessanter is om een bestaande onderneming over te nemen dan een nieuw bedrijf op te richten. Daarom beveelt de Commissie aan om ondernemers beter voor te lichten, bijvoorbeeld via de kamers van koophandel of andere gesprekspartners zoals belastingadviseurs, boekhouders of banken, opdat zij de overdracht tijdig kunnen plannen.
• De Commissie zet EU-landen tevens aan tot het bevorderen van mentoringprogramma's die tot doel hebben ondernemers te begeleiden tijdens de overdracht.
• EU-landen moeten in het kader van hun bewustmakingscampagnes ook directe benaderingen overwegen, zoals het toezenden van persoonlijke brieven aan bedrijfseigenaren boven een bepaalde leeftijd.

• 3.

  Passende voorwaarden voor het veranderen van de rechtsvorm van bedrijven

Successieovereenkomsten, vennootschapsovereenkomsten, de oprichting van vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid en herstructureringen zijn wetsinstrumenten waarmee de verdwijning van ondernemingen kan worden tegengegaan. De successieovereenkomst - die in een relatief groot aantal landen niet is toegestaan -, de vennootschapsovereenkomst en de oprichting van een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid zijn manieren om de continuïteit van een bedrijf te waarborgen in geval van overlijden van de eigenaar of een van de vennoten. Voorts kan een juridische herstructurering vóór de overdracht liquidatie van het bedrijf bij verandering van de rechtsvorm voorkomen.

• 4.

  Passende financiële voorwaarden

• Het financiële klimaat is vaak niet bevorderlijk voor bedrijfsoverdrachten. Immers, bij de overdracht van bedrijven doen zich tal van moeilijkheden voor:
  • een overdracht vergt in het algemeen meer financiële middelen dan de oprichting van een onderneming, maar vaak zijn de financiële faciliteiten die voor de oprichting van bedrijven zijn vastgesteld, ontoereikend voor overdrachten;
  • banken zijn vaak de mening toegedaan dat de financiering van de overdracht te duur en te riskant is, met name in het geval van kleine ondernemingen
  • het is soms moeilijk om tijdig een financiële oplossing te vinden. Vaak is de passende financieringsoplossing een mix van aandelenkapitaal en vreemd vermogen.
• Daarom beveelt de Commissie EU-landen aan om te voorzien in passende financiële voorwaarden zoals faciliteiten, leningen en garanties voor startende bedrijven. De garanties voor fondsinvesteringen in aandelenkapitaal in kleine en middelgrote ondernemingen zouden ook moeten gelden voor investeringen door lokale of regionale fondsen die zaaikapitaal en/of startkapitaal verstrekken en voor mezzaninefinancieringsfondsen (combinatie van aandelenkapitaal en vreemd vermogen).

• 5.

  Belastingverlichting voor bedrijfsoverdrachten

Overdracht binnen de familie wordt in tal van landen bevorderd, maar er moet meer worden gedaan om ook de overdracht aan derden te vergemakkelijken, bijvoorbeeld door vrijstellingen van inkomstenbelasting voor winsten uit de verkoop van een bedrijf toe te kennen, bijzondere verlichtingen in te voeren voor opbrengsten die opnieuw in een ander bedrijf worden geïnvesteerd of die worden gebruikt om het pensioen van de bedrijfseigenaar te financieren, of door belastingvrijstellingen voor investeringen door werknemers in hun eigen bedrijf toe te kennen.

• 6.

  Organisatie van transparante beurzen voor overdracht van ondernemingen

Het opzetten van onpartijdige diensten, die bemiddelen tussen potentiële kopers en verkopers, zou moeten leiden tot de organisatie van transparante beurzen voor de overdracht van bedrijven. In sommige landen wordt deze rol vervuld door de kamers van koophandel.

Om deze aanbevelingen ten uitvoer te kunnen leggen moet een ondersteunende infrastructuur worden opgezet waarmee de honderdduizenden bedrijven kunnen worden bereikt die de volgende jaren met de noodzaak van overdracht geconfronteerd zullen worden. Deze infrastructuur kan slechts tot stand komen met de steun van de EU-landen en van hun nationale, regionale en lokale overheidsdiensten en bedrijfsondersteunende organisaties. Het gaat daarbij met name om de verspreiding van informatie aan steunverleners, de opleiding van opleiders en de ontwikkeling van didactisch materiaal.

ACHTERGROND

• In 1994 heeft de Commissie een aanbeveling inzake de overdracht van kleine en middelgrote ondernemingen gepubliceerd. In deze mededeling maakt zij de balans op van de tenuitvoerlegging van de aanbeveling van 1994.
• Kijk voor meer informatie op:
  • „Overdracht van ondernemingen” op de website van de Europese Commissie.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's: „Uitvoering van het communautair Lissabonprogramma voor groei en werkgelegenheid - Overdracht van ondernemingen: Continuïteit door een nieuwe start” (COM (2006) 117 definitief, 14.3.2006)

Laatste bijwerking 01.12.2016