Actieplan voor betere wetgeving

De vereenvoudiging van de regelgeving vergt een sterk politiek engagement van alle Europese instellingen en lidstaten tijdens het volledige wetgevingsproces. Deze mededeling stelt hun een aantal acties voor en zal te zijner tijd de mogelijkheid bieden een nieuwe wetgevingscultuur te creëren op basis van het beginsel "beter wetgeven".

BESLUIT

Mededeling van de Commissie van 5 juni 2002, Actieplan "Vereenvoudiging en verbetering van de regelgeving" [COM(2002) 278 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen].

SAMENVATTING

Het doel van deze mededeling is het regelgevingskader te verbeteren. Na de gehouden raadplegingen heeft de Commissie geconstateerd dat er behoefte is aan betere regelgeving tijdens het volledige wetgevingsproces, d.w.z. vanaf de voorbereiding van het voorstel door de Commissie tot de uitvoering door de lidstaten. Dit actieplan onderstreept de verantwoordelijkheden van elke betrokkene tijdens het wetgevingsproces. Het is erop gericht de instellingen en ook de lidstaten in de gelegenheid te stellen om betere wetgeving te maken.

Door de Commissie uit te voeren maatregelen

In de eerste plaats is de Commissie voornemens de kwaliteit van de wetgevingsvoorstellen te verbeteren door middel van verschillende acties zoals:

• vaststelling, vóór eind 2002, van minimumnormen voor de raadpleging: zo overweegt de Commissie voor de raadplegingen onder meer een minimumtermijn van zes weken en de invoering van één toegangspunt met de lijst van de lopende raadplegingen;
• beoordeling van het effect van de belangrijkste wetgevings- en beleidsinitiatieven: de effectbeoordeling zal helpen bepalen of communautaire wetgeving wenselijk is. Zij zal het ook makkelijker maken te beoordelen welk instrument, al dan niet van wetgevende aard, het meest geschikt is;
• uitbreiding van de toelichting bij de wetgevingsvoorstellen dankzij vijf criteria: bij elk voorstel voor een wetgevingsbesluit zal de Commissie informatie verstrekken over de gehouden raadplegingen en de uitkomsten daarvan, de uitgevoerde effectbeoordelingen, de motieven voor de keuze van het instrument en ten slotte de budgettaire gevolgen van het voorstel;
• invoering van een herzieningsclausule in de besluiten en, waar nodig, van een herzieningsclausule in de door haar voorgestelde besluiten, om de bijwerking en aanpassing van de wetgeving en de rechtszekerheid voor de betrokkenen te waarborgen. Deze herzieningsclausules zullen bijzonder nuttig zijn op gebieden die snelle technologische ontwikkelingen doormaken.

Voorts wil de Commissie meer toezicht houden op de goedkeuring en toepassing van wetgevingsbesluiten door:

• het Europees Parlement en de Raad meer aan te moedigen snel tot overeenstemming te komen;
• er bij de Raad op aan te dringen telkens wanneer zulks vereist is, met gekwalificeerde meerderheid te stemmen om de procedure te versnellen;
• vaker gebruik te maken van de mogelijkheid om haar voorstellen in te trekken, vooral wanneer een hangend voorstel na verscheidene jaren nog steeds niet door de Raad en het Europees Parlement is behandeld. Ook zal zij haar voorstellen intrekken, als de amendementen van het Europees Parlement en/of de Raad ze op onevenredige wijze vertekenen. Ten slotte wijst ze erop dat bij de intrekking van voorstellen rekening zal worden gehouden met het onderhandelingsproces en de door de instellingen gesloten politieke compromissen;
• de follow-up van inbreuken voort te zetten. Zij zal met name criteria vaststellen voor het bepalen van prioriteiten bij de behandeling van eventuele inbreuken op het Gemeenschapsrecht (bijvoorbeeld de kwaliteit van de omzetting van de richtlijnen en ernstige gevolgen voor het communautaire belang). Voorts zal de Commissie haar controle op de omzetting nog intensiveren.

Ten slotte zal de Commissie toezien op de algemene coördinatie en tenuitvoerlegging van dit actieplan door een intern netwerk "Betere wetgeving" op te richten. Dit netwerk zal de directoraten-generaal bundelen en zal door het secretariaat-generaal worden gecoördineerd. Het zal met name de volgende taken krijgen:

• toezien op de naleving van het subsidiariteits- en evenredigheidsbeginsel;
• zorgen voor de coördinatie van de opstelling van de jaarlijkse evaluatie van de kwaliteit van de regelgeving en van de nationale verslagen;
• zorg dragen voor de coherentie van het standpunt van de Commissie binnen het interinstitutionele netwerk en in de betrekkingen met de lidstaten.

Aan het Europees Parlement en de Raad voorgestelde maatregelen

De Commissie verzoekt het Europees Parlement en de Raad mee te werken aan het initiatief tot verbetering van de kwaliteit van de regelgeving door bijvoorbeeld vóór eind 2002 een interinstitutioneel akkoord te sluiten. Eerst en vooral stelt de Commissie de instellingen voor de bestaande wetgevingsinstrumenten beter te gebruiken door:

• terug te keren naar de oorspronkelijke definitie van de richtlijn en de verordening zoals die in het Verdrag is opgenomen: voor een verordening mag alleen worden gekozen als een maatregel in alle lidstaten op uniforme wijze moet worden toegepast. De richtlijn moet in de mate van het mogelijke alleen worden gebruikt om een algemeen kader te creëren;
• in pertinente gevallen gebruik te maken van bepaalde alternatieven voor regelgeving, zoals zelfregulering, vrijwillige afspraken per bedrijfstak en de open coördinatiemethode. De Commissie zal de wetgever voorstellen vaker een beroep te doen op mederegulering, waardoor de betrokken partijen in staat worden gesteld uitvoeringsbepalingen vast te stellen overeenkomstig de door de wetgever vastgelegde doelstellingen. De wetgever zal zich kunnen uitspreken over de wenselijkheid om van dit instrument gebruik te maken;
• de toezegging van de Commissie om haar wetgevingsvoorstellen niet te verzwaren.

Voorts wordt het Europees Parlement en de Raad verzocht de Commissie bij te staan bij haar project tot vereenvoudiging en beperking van de communautaire wetgeving. De Commissie stelt het Europees Parlement en de Raad voor structuren in het leven te roepen die speciaal met de vereenvoudiging van de wetgeving worden belast. De sluiting van een interinstitutioneel akkoord inzake vereenvoudiging is wenselijk. Het Europees Parlement en de Raad wordt gevraagd het codificatieprogramma te steunen door de voorstellen voor codificatie via versnelde procedures goed te keuren.

Ten slotte zijn de instellingen van de Europese Unie verantwoordelijk voor de kwaliteit van de goedgekeurde wetgeving. Sommige amendementen kunnen door hun ingewikkelde formulering of hun al te of onvoldoende gedetailleerde karakter de kwaliteit van het besluit zelf nadelig beïnvloeden. De invoering van een termijn voor herlezing door de juristen-vertalers zou aan de kwaliteit en de coherentie van het besluit vóór de definitieve goedkeuring ten goede komen. De Commissie stelt het Europees Parlement en de Raad voor om het effect van de door hen in eerste lezing aangebrachte inhoudelijke wijzigingen te beoordelen.

Maatregelen betreffende de lidstaten

Ook de lidstaten zouden een steentje moeten bijdragen tot de verbetering en vereenvoudiging van het regelgevingskader. Daarom beveelt de Commissie de lidstaten aan:

• de communautaire besluiten nauwgezet en binnen de gestelde termijn in nationaal recht om te zetten;
• hun nationale, regionale en lokale overheden die belast zijn met de omzetting en toepassing van de communautaire besluiten, zo vroeg mogelijk in het wetgevingsproces in te schakelen;
• een contactpersoon voor de coördinatie van de omzetting en toepassing van de communautaire besluiten aan te wijzen.

De Commissie stelt de lidstaten concrete maatregelen voor zoals:

• kennisgeving van de nationale omzettingsmaatregelen langs elektronische weg aan de hand van één formulier. Het is wenselijk dat de lidstaten tegelijkertijd hun eigen concordantietabel toezenden om de omzettingsmaatregelen met het oorspronkelijk communautair besluit te kunnen vergelijken;
• raadplegingen over en beoordelingen van het effect van de eventuele aanvullende bepalingen die bij de omzetting in de besluiten zijn opgenomen.

Ontwikkeling van een gemeenschappelijke wetgevingscultuur in de Unie

Om dit actieplan naar behoren te kunnen uitvoeren, moet de verbetering van de regelgeving als doel in de hele wetgevingscyclus worden opgenomen, vanaf de opstelling van het voorstel tot de goedkeuring ervan door de wetgever en vervolgens de toepassing ervan door de lidstaten. De ontwikkeling van een gemeenschappelijke wetgevingscultuur zal te zijner tijd aan de Europese burgers ten goede komen. Daarom stelt de Commissie de volgende maatregelen voor:

• de oprichting van een netwerk voor de wetgeving op twee niveaus: enerzijds tussen de communautaire instellingen en anderzijds tussen de instellingen en de lidstaten. De Commissie stelt de communautaire instellingen voor een permanent mechanisme in het leven te roepen, namelijk het interne netwerk "Betere wetgeving", om dit actieplan uit te voeren. Om de samenwerking tussen het communautaire en het nationale niveau te verbeteren, wil de Commissie contactpersonen "omzetting en toepassing" invoeren;
• jaarlijkse beoordeling van de kwaliteit van de regelgeving: de Commissie zal jaarlijks een beoordeling geven van de uitvoering van dit actieplan en bij toerbeurt nationale verslagen over een groep landen opstellen;
• de toegang van de burger tot de wetgeving moet worden ontwikkeld door met name de toegang van het publiek tot Eur-Lex te verruimen, fora op internet op te zetten en een beroep te doen op de traditionele communautaire infocentra en contactpunten.

GERELATEERDE BESLUITEN

Mededeling van de Commissie van 6 juni 2002, "Europese governance: een betere wetgeving" [COM(2002) 275 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen]. Deze mededeling completeert het actieplan "Vereenvoudiging en verbetering van de regelgeving". Het doel ervan is de kwaliteit van de uitvoering van de Unie te verbeteren dankzij verschillende initiatieven zoals:

• de uitvoeringsbevoegdheden verduidelijken: de Commissie stelt voor de regels inzake "comitologie" te verduidelijken, met name door middel van waterdichte definities van de taken van elke instelling. Het verdient aanbeveling het Europees Parlement bij de comitologie te betrekken, vooral voor de uitvoering van besluiten waarvoor de medebeslissingsprocedure geldt;
• een kader vaststellen voor de oprichting van Europese organen: de Commissie zal het Parlement en de Raad een interinstitutioneel akkoord daarover voorleggen;
• rekening houden met regionale, stedelijke en plaatselijke omstandigheden: de regionale of gemeentelijke overheden en ook de lidstaten zal de mogelijkheid worden geboden om met de Commissie proefcontracten te sluiten met het oog op de verwezenlijking van gemeenschappelijke doelstellingen op het gebied van duurzame ontwikkeling;
• een nieuwe aanpak om de toepassing van het recht te controleren: de Commissie zal meer aandacht schenken aan vertragingen bij de toepassing van nationale uitvoeringsmaatregelen.

Deze mededeling bevestigt ten slotte nogmaals het belang van de communautaire methode als grondbeginsel van de Europese Unie. De hervormingen van de governance, "een stille revolutie van onze manier van optreden", vereisen dat de instellingen de verdeling van hun bevoegdheden consolideren en verduidelijken.

Mededeling van de Commissie van 11 februari 2003 aan de Raad, het Europees Parlement, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's, "Modernisering en vereenvoudiging van het acquis communautaire" [COM(2003) 71 def. - Niet in het Publicatieblad verschenen]. Deze mededeling is een vervolg op het actieplan "Vereenvoudiging en verbetering van de regelgeving". Sinds de oprichting van de Gemeenschap is het acquis communautaire nooit volledig onderzocht. Om het acquis communautaire te vereenvoudigen, stelt de Commissie een actiekader voor met de volgende zes doelstellingen:

• het acquis vereenvoudigen;
• de consolidatie van het acquis afronden en nauwgezet up-to-date houden;
• het acquis codificeren;
• de organisatie en presentatie van het acquis herzien;
• transparantie en effectieve monitoring op politiek en technisch niveau waarborgen;
• een effectieve uitvoeringsstrategie vaststellen.

Laatste wijziging: 28.02.2007