Het Solidariteitsfonds van de Europese Unie

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EG) nr. 2012/2002 tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

• Met de verordening wordt het Solidariteitsfonds van de Europese Unie (SFEU) ingesteld, dat financiële steun biedt aan EU-lidstaten die geconfronteerd worden met grote natuurrampen.
• Met in 2014 aangenomen nieuwe regels (door wijziging van Verordening (EU) nr. 661/2014) zijn werkprocedures vereenvoudigd en ontvankelijkheidscriteria verduidelijkt. Tevens is het fonds uitgebreid met droogte.
• Na de COVID-19-uitbraak in 2020 zijn de regels verder gewijzigd met Verordening (EU) 2020/461, waardoor het SFEU niet alleen financiële steun kan verlenen aan landen die met een natuurramp worden geconfronteerd, maar ook in geval van grote volksgezondheidscrises.

KERNPUNTEN

Voorwaarden voor interventie

• Als algemene regel kan het SFEU financiële bijstand verlenen indien de totale directe schade die door een ramp is teweeggebracht meer bedraagt dan 3 miljard EUR (in prijzen van 2011), of meer dan 0,6 % van het bruto nationaal inkomen (BNI) van een EU-land, indien dat lager is.
• De Verordening (EG) 2012/2002 wordt met Verordening (EU) 2020/461 uitgebreid met grote volksgezondheidscrises, dat wil zeggen elk levensbedreigend of anderszins ernstig gevaar voor de gezondheid van biologische oorsprong in een ontvankelijk land dat een ernstige bedreiging voor de menselijke gezondheid vormt en daadkrachtige actie vereist om verdere verspreiding te beperken. Een land komt in aanmerking als deze noodsituatie voor het ontvankelijke land een financiële last voor crisismaatregelen met zich meebrengt die wordt geraamd op meer dan 1,5 miljard EUR (in prijzen van 2011), of meer dan 0,3 % van het BNI van het land.
• Hoewel grote natuurrampen het voornaamste aandachtspunt van het SFEU zijn, is er ook hulp beschikbaar voor beperktere regionale rampen, waarvoor de drempelwaarde voor ontvankelijkheid 1,5 % is van het regionale bruto binnenlandse product (bbp), of 1 % voor een ultraperifeer gebied.

Strategieën voor rampenpreventie en risicobeheersing

Met de nieuwe regels worden EU-lidstaten aangemoedigd om strategieën voor rampenpreventie en risicobeheersing in te stellen door verslagen voor en na de aanvraag te vereisen. Als getroffen landen herhaaldelijk nalaten de EU-wetgeving inzake rampenpreventie uit te voeren, lopen ze het risico dat de hulpbijdrage wordt verlaagd of geweigerd.

Ontvankelijke landen

Het SFEU is bedoeld voor EU-landen en landen waarmee over toetreding tot de EU wordt onderhandeld.

Waarvoor wordt het SFEU gebruikt?

• Het SFEU vormt een aanvulling op de eigen overheidsuitgaven van landen om noodacties inzake eerste levensbehoeften te financieren. Deze omvatten:
  • het herstel van essentiële infrastructuur, zoals energie, water, gezondheidszorg en onderwijs;
  • voorlopige huisvestingsmaatregelen en inzet van hulpdiensten die zich op de onmiddellijke behoeften van de bevolking richten;
  • veiligstelling van infrastructurele preventievoorzieningen, zoals dammen;
  • maatregelen om cultureel erfgoed te beschermen;
  • reinigingsoperaties, en
  • maatregelen om, onder andere op medisch gebied, snel ondersteuning te verlenen aan de door een grote volksgezondheidscrisis getroffen bevolking en om de bevolking te beschermen tegen de daarmee gepaard gaande risico’s; het gaat daarbij onder meer om preventie, monitoring of beheersing van de verspreiding van ziekten, de bestrijding van ernstige risico’s voor de volksgezondheid of de beperking van de gevolgen ervan voor de volksgezondheid.
• SFEU-betalingen zijn beperkt tot de financiering van maatregelen om niet-verzekerbare schade te herstellen, en moeten worden teruggevorderd indien de kosten voor schadeloosstelling later door een derde worden vergoed.

Aanvragen voor steun

• Het getroffen land moet binnen twaalf weken na een ramp een aanvraag indienen bij de Europese Commissie. De door de Commissie voorgestelde financiële hulp moet vervolgens worden goedgekeurd door de Raad en het Europees Parlement.
• Er is een speciale website met specifieke informatie over aanvragen om de COVID-19-uitbraak aan te pakken.

Begroting

• Het SFEU wordt buiten de normale begroting van de EU om gefinancierd, dat wil zeggen met extra geld dat door EU-landen wordt opgehaald (zie het Interinstitutioneel Akkoord van december 2013 en de samenvatting). De maximale jaarlijkse begroting bedraagt 500 miljoen EUR (in prijzen van 2011), plus eventuele bedragen die zijn overgebleven van het voorafgaande jaar.

VANAF WANNEER IS DEZE VERORDENING VAN TOEPASSING?

• Verordening (EC) nr. 2012/2002 is sinds vrijdag 15 november 2002 van toepassing.
• Wijzigingsverordening (EU) nr. 661/2014 is sinds 28 juni 2014 van toepassing.
• Wijzigingsverordening (EU) 2020/461 is sinds 1 april 2020 van toepassing.

ACHTERGROND

Voor meer informatie zie:

• Solidariteitsfonds van de EU (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EG) nr. 2012/2002 van de Raad van 11 november 2002 tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie (PB L 311 van 14.11.2002, blz. 3–8)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EG) nr. 2012/2002 zijn opgenomen in de oorspronkelijke tekst. Deze geconsolideerde versie heeft slechts informatieve waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Interinstitutioneel Akkoord van 2 december 2013 tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie betreffende de begrotingsdiscipline, de samenwerking in begrotingszaken en een goed financieel beheer (PB C 373 van 20.12.2013, blz. 1–11)

Laatste bijwerking 25.05.2020