Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) — Zorgen voor veilige levensmiddelen en veilige diervoeders in de EU
SAMENVATTING VAN:
Verordening (EG) nr. 178/2002 — Algemene beginselen en voorschriften van de levensmiddelenwetgeving, tot oprichting van een Europese Autoriteit voor voedselveiligheid en tot vaststelling van procedures voor voedselveiligheidsaangelegenheden
Verordening (EU) nr. 2019/1381 — Transparantie en duurzaamheid van de EU-risicobeoordeling in de voedselketen
WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?
- Met deze verordening, die bekendstaat als de verordening betreffende algemene levensmiddelenwetgeving, worden de voorschriften voor veiligheid van levensmiddelen en diervoeders in de EU aangescherpt.
- Tevens voorziet de verordening in de oprichting van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA), die ondersteuning biedt voor de wetenschappelijke controle en evaluatie van levensmiddelen en diervoeders.
- De verordening heeft geen betrekking op productie op de boerderij voor particulier gebruik of op de behandeling van levensmiddelen thuis.
KERNPUNTEN
- Levensmiddelen die gevaarlijk zijn voor de gezondheid of die ongeschikt zijn voor consumptie, mogen niet in de handel worden gebracht. De volgende factoren worden in aanmerking genomen:
- de normale omstandigheden van het gebruik van het levensmiddel door de consument;
- informatie die aan de consument wordt verstrekt;
- het kortetermijn- en/of langetermijneffect dat het levensmiddel heeft op de gezondheid;
- vermoedelijke cumulatieve toxische effecten;
- de bijzondere fysieke gevoeligheden van een specifieke categorie consumenten ingeval het levensmiddel voor die categorie consumenten bestemd is.
- Indien onveilige levensmiddelen of diervoeders deel uitmaken van een partij, wordt aangenomen dat die hele partij onveilig is.
- Voedselwetgeving is van toepassing op alle stadia van de voedselketen, van de productie, de verwerking, het vervoer en de distributie tot aan de levering. Met name moeten levensmiddelenbedrijven:
- in alle stadia van de productie en de distributie de traceerbaarheid van levensmiddelen, diervoeders en voedselproducerende dieren garanderen,
- levensmiddelen of diervoeders onmiddellijk uit de handel nemen of de reeds geleverde producten terugroepen indien deze worden geacht schadelijk voor de gezondheid te zijn,
- de bevoegde autoriteiten in kennis stellen, alsmede consumenten indien nodig.
- EFSA biedt wetenschappelijke en technische ondersteuning aan de Europese Commissie en EU-landen op alle gebieden die van invloed zijn op voedselveiligheid. De autoriteit is bovendien verantwoordelijk voor het coördineren van risicobeoordelingen, het opsporen van nieuwe risico’s en het adviseren over crisismanagement.
- Indien er naar aanleiding van een gezondheidsrisicoanalyse een risico wordt geïdentificeerd, kunnen EU-landen en de Commissie voorlopige voorzorgsmaatregelen goedkeuren die verenigbaar zijn met een hoog niveau van gezondheidsbescherming.
- Het systeem voor snelle waarschuwingen (RASFF), waarbij EU-landen, de Commissie en de EFSA zijn betrokken, voorziet in de uitwisseling van informatie over:
- maatregelen voor het beperken van het in de handel brengen van levensmiddelen, of voor het uit de handel nemen ervan;
- genomen maatregelen om het op de markt brengen of het uiteindelijke gebruik van levensmiddelen of diervoeders te voorkomen, te beperken of aan specifieke voorwaarden te onderwerpen;
- de afkeuring van een partij geïmporteerde levensmiddelen.
- Deze informatie moet ook aan het algemene publiek beschikbaar worden gesteld indien dat van toepassing is.
- Wanneer levensmiddelen of diervoeders een ernstig en onstuitbaar risico voor de gezondheid of het milieu vormen, kunnen de beschermende noodmaatregelen de opschorting van handel in of invoer van het product omvatten. Indien de Commissie geen actie onderneemt, kunnen EU-landen vergelijkbare maatregelen treffen.
- De Commissie moet, samen met EFSA en EU-landen, een algemeen crisismanagementplan opstellen dat betrekking heeft op situaties waarin de standaard beschermende noodmaatregelen ontoereikend zijn. Indien een dergelijk geval is geïdentificeerd, moet de Commissie onmiddellijk een crisiseenheid oprichten om de mogelijkheden voor de bescherming van de gezondheid van de mens te identificeren.
- De EU streeft er ook naar consumenten te beschermen tegen frauduleuze of bedrieglijke praktijken in de levensmiddelenhandel, zoals vervalsing van levensmiddelen (bijvoorbeeld paardenvlees in rundvleesproducten), en wil consumenten een basis bieden om met kennis van zaken keuzen te maken ten aanzien van levensmiddelen.
Met Verordening (EU) 2019/1381 over de transparantie en duurzaamheid van de EU-risicobeoordeling in de voedselketen wordt voornamelijk Verordening (EG) nr. 178/2002 gewijzigd. Het heeft de volgende doelen.
- Zorgen voor meer transparantie: het publiek zal in een vroeg stadium van het risicobeoordelingsproces automatisch toegang hebben tot alle studies en informatie die ter ondersteuning van een verzoek aan de EFSA worden ingediend, bijvoorbeeld tot alle studies ter ondersteuning van een vergunningsaanvraag van een exploitant van een levensmiddelenbedrijf. Naar behoren gemotiveerde vertrouwelijke informatie zal niet openbaar worden gemaakt. Belanghebbenden en het grote publiek zullen ook over deze ingediende studies worden geraadpleegd. Met de feedback die de EFSA ontvangt, kan de autoriteit toegang krijgen tot een zo breed mogelijke bewijsbasis voordat zij haar wetenschappelijk advies uitbrengt.
- Vergroten van de onafhankelijkheid en robuustheid van ingediende wetenschappelijke studies: de EFSA zal van alle studies in kennis worden gesteld, wanneer deze in opdracht worden gegeven, met het oog op een toekomstige aanvraagprocedure, in de fase voorafgaand aan de indiening van de aanvraag. Dit garandeert dat bedrijven die een vergunning aanvragen alle relevante informatie verstrekken en geen belemmering vormen voor ongunstige studies. De EFSA zal ook algemeen advies verstrekken aan aanvragers, met name kleine en middelgrote ondernemingen, voordat het dossier wordt ingediend. De Commissie kan de EFSA vragen om in uitzonderlijke omstandigheden van ernstige controverses of tegenstrijdige resultaten aanvullende studies te laten uitvoeren ter verificatie. De Commissie zal ook onderzoeksmissies uitvoeren om na te gaan of de laboratoria voldoen aan de toepasselijke normen voor de uitvoering van de bij de EFSA ingediende studies. De resultaten van de onderzoeksmissies zullen in een overzichtsverslag worden gepresenteerd.
- Versterking van governance en wetenschappelijke samenwerking: De EU-landen, het maatschappelijk middenveld en het Europees Parlement zullen bij de governance van de EFSA worden betrokken door naar behoren vertegenwoordigd te zijn in haar raad van bestuur. EU-landen zullen de ontwikkeling van de wetenschappelijke capaciteit van de EFSA stimuleren, bijvoorbeeld door middel van gezamenlijke projecten en de uitwisseling van beste praktijken, en zullen promotieactiviteiten ondernemen om ervoor te zorgen dat de beste onafhankelijke deskundigen worden aangeworven voor het werk van de EFSA.
- Ontwikkeling van uitgebreide risicocommunicatie: er zal door middel van een uitvoeringshandeling een algemeen plan voor risicocommunicatie worden vastgesteld, om te zorgen voor een uitgebreid kader voor risicocommunicatie gedurende het gehele risicoanalyseproces, in combinatie met een open dialoog tussen alle betrokken partijen.
VANAF WANNEER IS DEZE VERORDENING VAN TOEPASSING?
Verordening (EG) nr. 178/2002 is sinds 21 februari 2002 van toepassing.
De nieuwe regels uit wijzigingsverordening (EU) 2019/1381 zijn vanaf 27 maart 2021 van toepassing.
ACHTERGROND
Met Verordening (EU) 2019/1381 worden ook acht andere sectorale besluiten (d.w.z. besluiten met betrekking tot specifieke verwante sectoren) gewijzigd voor wat betreft transparantieaspecten:
Voor meer informatie zie:
BELANGRIJKSTE DOCUMENTEN
Verordening (EG) nr. 178/2002 van het Europees Parlement en de Raad van 28 januari 2002 tot vaststelling van de algemene beginselen en voorschriften van de levensmiddelenwetgeving, tot oprichting van een Europese Autoriteit voor voedselveiligheid en tot vaststelling van procedures voor voedselveiligheidsaangelegenheden (PB L 31 van 1.2.2002, blz. 1-24)
Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EG) nr. 178/2002 werden in het oorspronkelijke document opgenomen. Deze geconsolideerde versie heeft slechts informatieve waarde.
Verordening (EU) 2019/1381 van het Europees Parlement en de Raad van 20 juni 2019 betreffende de transparantie en duurzaamheid van de EU-risicobeoordeling in de voedselketen en tot wijziging van Verordeningen (EG) nr. 178/2002, (EG) nr. 1829/2003, (EG) nr. 1831/2003, (EG) nr. 2065/2003, (EG) nr. 1935/2004, (EG) nr. 1331/2008, (EG) nr. 1107/2009 en (EU) 2015/2283 en Richtlijn 2001/18/EG (PB L 231 van 6.9.2019, blz. 1-28)
GERELATEERDE DOCUMENTEN
Verordening (EU) 2017/745 van het Europees Parlement en de Raad van 5 april 2017 betreffende medische hulpmiddelen, tot wijziging van Richtlijn 2001/83/EG, Verordening (EG) nr. 178/2002 en Verordening (EG) nr. 1223/2009, en tot intrekking van Richtlijnen 90/385/EEG en 93/42/EEG van de Raad (PB L 117 van 5.5.2017, blz. 1-175)
Zie geconsolideerde versie.
Verordening (EU) 2015/2283 van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2015 betreffende nieuwe voedingsmiddelen, tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1169/2011 van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 258/97 van het Europees Parlement en de Raad en Verordening (EG) nr. 1852/2001 van de Commissie (PB L 327 van 11.12.2015, blz. 1-22)
Zie de geconsolideerde versie.
Verordening (EG) nr. 1107/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 betreffende het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen en tot intrekking van de Richtlijnen 79/117/EEG en 91/414/EEG van de Raad (PB L 309 van 24.11.2009, blz. 1-50)
Zie de geconsolideerde versie.
Verordening (EG) nr. 1331/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 16 december 2008 tot vaststelling van een uniforme goedkeuringsprocedure voor levensmiddelenadditieven, voedingsenzymen en levensmiddelenaroma’s (PB L 354 van 31.12.2008, blz. 1-6)
Zie de geconsolideerde versie.
Verordening (EG) nr. 1935/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 27 oktober 2004 inzake materialen en voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in contact te komen en houdende intrekking van de Richtlijnen 80/590/EEG en 89/109/EEG (PB L 338 van 13.11.2004, blz. 4-17)
Zie de geconsolideerde versie.
Verordening (EG) nr. 1831/2003 van het Europees Parlement en de Raad van 22 september 2003 betreffende toevoegingsmiddelen voor diervoeding (PB L 268 van 18.10.2003, blz. 29-43)
Zie de geconsolideerde versie.
Verordening (EG) nr. 1829/2003 van het Europees Parlement en de Raad van 22 september 2003 inzake genetisch gemodificeerde levensmiddelen en diervoeders (PB L 268 van 18.10.2003, blz. 1-23)
Zie de geconsolideerde versie.
Laatste bijwerking 01.07.2022