De ontwikkeling van publiek-private partnerschappen

Publiek-private partnerschappen kunnen een rol spelen bij de heractivering van de economie en de duurzame ontwikkeling van de Europese Unie (EU). De capaciteiten en het publieke en private kapitaal combineren, is van essentieel belang in de context van de economische crisis. De Commissie stelt de belemmeringen voor de ontwikkeling ervan en de middelen om ze te ondersteunen voor.

BESLUIT

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de regio's van 19 november 2009 inzake de mobilisering van particuliere en openbare investeringen voor herstel en een structurele verandering op lange termijn: de ontwikkeling van publiek-private partnerschappen [COM(2009) 615 def. - Niet bekendgemaakt in het Publicatieblad].

SAMENVATTING

Publiek-private partnerschappen (PPP) zijn innoverende financieringsoplossingen die door de Europese Unie (EU) worden gepromoot. Ze kunnen in het bijzonder meehelpen om:

de realisatie van projecten van algemeen belang, namelijk infrastructuren en grensoverschrijdende openbare zaken, te vereenvoudigen;
de financiële risico's te delen en de infrastructuurkosten te beperken die gewoonlijk integraal door de overheid worden gedragen;
duurzame ontwikkeling, innovatie, onderzoek en ontwikkeling te promoten dankzij de mededinging en verbintenissen van de private ondernemingen;
de marktaandelen van Europese ondernemingen in overheidsopdrachten van niet-EU-landen te verhogen.

De PPP's binnen de EU

Deze partnerschappen moeten compatibel zijn met de regels van de EU inzake:

de werking van de interne markt;
het stabiliteits- en groeipact;
de gemeenschapswetgeving inzake het plaatsen van overheidsopdrachten en concessieovereenkomsten;
de mededingingsregels, voor zover de PPP's een economische activiteit uitvoeren.

De financiering van de EU kan aangewend worden om de PPP's mee te financieren. Nationale publieke en private actoren kunnen een beroep doen op:

de structurele fondsen voor de PPP's, net als voor de initiatieven JASPER, JESSICA en JEREMIE;
de fondsen van de Europese Investeringsbank (EIB) en het Europees Investeringsfonds (EIF). De EIB heeft eveneens een Europees expertisecentrum (EPEC) (EN) ingericht ter ondersteuning van het opzetten van PPP's;
de financiële instrumenten van het trans-Europese vervoersnetwerk (TEN-T) die zorgen voor private financieringen, risicokapitaal en de toekenning van bancaire kredietverleningen;
het 7e kaderprogramma voor onderzoek en ontwikkeling en het gezamenlijk technologie-initiatief (GTI).

Daarnaast beveelt de EU het gebruik van instrumenten voor innovatie aan:

de financieringsfaciliteit met risicodeling (RSFF) (DE) (EN) (FR) die de Commissie en de EIB hebben ingevoerd om de toegang tot leningen te verbeteren. Het Europees economische herstelplan voorziet een versnelde implementatie van de RSFF;
de instrumenten van het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie (CIP) die de PPP's ondersteunen op het vlak van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie.

De PPP's buiten de EU

De PPP's kunnen voorzien worden in het kader van het uitbreidingspakket en de acties voor externe samenwerking. De EU draagt eveneens haar steentje bij voor het Wereldfonds voor energie-efficiëntie en hernieuwbare energie, een internationaal PPP voor de investeerders in ontwikkelingslanden.

Ten slotte promoot de EU de verbetering van de transparantie en de werking van de PPP's in het kader van haar internationale handelsrelaties.

Belemmeringen voor het opzetten van PPP's

De economische crisis heeft de toegang tot financiering beperkt door:

het verhoogde kostenplaatje van kredieten;
het terugdringen van bankvervaldagen om de kredieten in looptijd te beperken;
het gebrek aan financiering bij aanvang van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten.

Om die reden heeft de Commissie een tijdelijke communautaire kaderregeling inzake staatssteun voorgesteld, ter stimulering van de toegang tot financiering in tijden van economische crisis.

Voor het opzetten van PPP's is vaak het volgende nodig:

aanzienlijke financiële middelen;
expertise en specifieke opleidingen binnen de overheidssector;
ingewikkelde financiële transacties;
een langdurige inzet van de overheid.

De PPP's in het domein van technologische innovatie zijn essentieel voor het concurrentievermogen van de EU. De Commissie moet een specifiek kader opzetten om:

de uitvoering hiervan vlotter te laten verlopen en ervoor te zorgen dat risico's en verantwoordelijkheden tussen de publieke en private actoren worden verdeeld;
de toegang tot financiering te verzekeren d.m.v. subsidies, overheidsopdrachten of investeringen.

EU-maatregelen

De economische crisis heeft een negatieve invloed gehad op de overheidsfinanciën en de projecten die langdurige investering nodig hadden. Zo voorziet de Commissie in 2010, in het kader van het Europees economisch herstelplan, vijf specifieke acties om de uitwerking van PPP's te verbeteren:

een dialoog- en uitwisselingsgroep oprichten voor de actoren die bij een PPP betrokken zijn;
de beschikbare financiële middelen optrekken via de bestaande Europese instrumenten en door specifieke instrumenten uit te werken;
toezien op een gelijke verhouding tussen de openbare en particuliere partners in geval van een Europese financiering;
innovatie stimuleren, met name door de EU te laten deelnemen aan groeperingen van privaat recht en rechtstreeks in de projecten te investeren;
een nieuw juridisch instrument voorstellen voor openbaredienstconcessies aan de particuliere sector.

Daarnaast moet de Commissie een reeks extra maatregelen evalueren vóór eind 2011. Het gaat om:

de uitbreiding van het toepassingsveld van de Europese financiële instrumenten;
de aanvulling van de effectenbeoordeling betreffende het initiatief voor de toekenning van concessies van diensten;
de verbetering van de boekhoudkundige praktijken;
de verspreiding van gespecialiseerde kennis en expertise;
de stimulering van informatie- en communicatietechnologieën en innovatie.

See also