Polen

1) REFERENTIES

Advies van de Commissie COM(97) 2002 def. [Niet verschenen in het Publicatieblad];

Verslag van de Commissie COM(98) 701 def. [Niet verschenen in het Publicatieblad];

Verslag van de Commissie COM(1999) 509 def. [Niet verschenen in het Publicatieblad];

Verslag van de Commissie COM(2000) 709 def. [Niet verschenen in het Publicatieblad];

Verslag van de Commissie COM(2001) 700 def. - SEC(2001) 1752 [Niet verschenen in het Publicatieblad];

Verslag van de Commissie COM(2002) 700 def. - SEC(2002) 1408 [Niet verschenen in het Publicatieblad];

Verslag van de Commissie COM(2003) 675 def. - SEC(2003) 1207 [Niet verschenen in het Publicatieblad].

Verdrag betreffende de toetreding tot de Europese Unie [Publicatieblad L 236 van 23.9.2003]

2) SAMENVATTING

In haar advies van juli 1997 heeft de Europese Commissie gesteld dat er op het gebied van onderzoek en technologische ontwikkeling geen grote problemen voor de toetreding van Polen moeten worden verwacht.

In het verslag van november 1998 werd gewezen op enige vooruitgang die in deze sector is geboekt, meer bepaald op het gebied van de ontwikkeling van onderzoek en technologie. Er zijn ook stappen vooruit gezet op het gebied van de informatiemaatschappij. Er moet echter meer werk worden gemaakt van de aanpassing van de bestaande wetgeving aan het acquis op telecommunicatiegebied.

In het verslag van oktober 1999 werd onderstreept dat Polen sinds september 1999 geassocieerd is aan het vijfde kaderprogramma. Er was weinig vooruitgang geboekt op het gebied van de informatiemaatschappij. In de telecommunicatiesector had Polen daarentegen een redelijke mate van vooruitgang bereikt en was de privatisering aan de gang.

In haar verslag van november 2000 wees de Commissie op aanzienlijke vooruitgang, zowel in de telecommunicatiesector als op het gebied van het onderzoek.

In het verslag van oktober 2002 werd gemeld dat Polen vooruitgang blijft boeken bij de versterking van zijn wetenschaps- en onderzoeksbeleid. In de telecommunicatiesector had Polen vorderingen gemaakt bij de aanpassing van zijn wetgeving aan het acquis en de liberalisering van de markt.

In het verslag van november 2003 wordt geconcludeerd dat Polen de meeste van zijn uit de toetredingsonderhandelingen voortvloeiende verbintenissen en verplichtingen op telecommunicatiegebied nakomt, maar slechts gedeeltelijk aan het acquis voor het postwezen voldoet. Inzake wetenschappen en onderzoek leeft Polen alle verplichtingen na om het acquis ten uitvoer te leggen.

Het toetredingsverdrag is ondertekend op 16 april 2003 en de toetreding vond plaats op 1 mei 2004.

ACQUIS COMMUNAUTAIRE

De communautaire activiteiten op het gebied van onderzoek en technologische ontwikkeling waarin artikel 164 van het Verdrag (oud artikel 130 G) en in het Kaderprogramma (artikel 166, oud artikel 130 I) voorzien, zijn erop gericht het concurrentievermogen van de Europese industrie en de kwaliteit van het leven te verbeteren en duurzame ontwikkeling en andere gemeenschappelijke beleidsdoelstellingen te ondersteunen.

De Europa-Overeenkomst tussen de Europese Unie en Polen voorziet in samenwerking op deze gebieden, met name via deelneming van het geassocieerde land aan het kaderprogramma. Het Witboek betreffende de landen van Midden- en Oost-Europa en de interne markt (1995) omvat geen directe maatregelen op dit gebied.

Het telecommunicatiebeleid van de Gemeenschap heeft als doelstelling de belemmeringen voor een goede werking van de interne markt voor telecommunicatieapparatuur, -diensten en -netwerken weg te werken, de buitenlandse markten te openen voor communautaire bedrijven en moderne diensten ter beschikking te stellen van de inwoners en ondernemingen van de Unie. Deze doelstellingen moeten worden bereikt via harmonisatie van de normen en voorwaarden voor de levering van diensten, de liberalisering van de markten voor eindapparatuur, diensten en netwerken en de vaststelling van de vereiste regelgevingsmaatregelen.

Krachtens de Europa-Overeenkomst moeten de normen en praktijken op het gebied van de telecommunicatie- en postdiensten, de normalisering, de reglementering en de modernisering van de infrastructuur door middel van samenwerking worden opgetrokken tot op het niveau van de Gemeenschap. In het Witboek wordt de nadruk gelegd op de harmonisatie van de regelgeving, de netwerken en de diensten, alsook op de maatregelen die moeten worden genomen om de sector geleidelijk te liberaliseren.

EVALUATIE

Onderzoek en technologische ontwikkeling

Sinds september 1999 neemt Polen deel aan het vijfde kaderprogramma (1). Teneinde een geslaagde deelname voor te bereiden zijn onlangs in Polen verschillende structuren gecreëerd. Polen heeft ook besloten zijn overeenkomstige researchactiviteiten open te stellen voor ondernemingen, onderzoekers en universiteiten uit de lidstaten. Sindsdien is het Poolse beleid erop gericht geweest om de deelname van Polen aan dit programma te intensiveren. Het land heeft ook gemeld dat het geassocieerd wil worden met het zesde kaderprogramma.

In het verslag van november 2000 wordt er krachtig op aangedrongen de uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling als percentage van het BBP te verhogen. In de staatsbegroting voor 2002 zijn echter aanzienlijke beperkingen ingebouwd, aangezien de totale voorziene uitgaven ten opzichte van 2001 met ongeveer 20% zijn ingekrompen. De financiering blijft dus een netelige kwestie en Polen moet zijn inspanningen voortzetten om de totale voor onderzoek en ontwikkeling bestemde binnenlandse uitgaven op te trekken.

De institutionele regelingen voor de sector zijn goed vastgelegd en werden in de loop der jaren nog versterkt. Het is trouwens de bedoeling dat er nieuwe verbeteringen worden aangebracht aan de werking van het Nationaal Comité voor wetenschappelijk onderzoek (KBN) en aan het netwerk van contactpunten.

In januari 2002 is een samenwerkingsovereenkomst ondertekend met het Europees Ruimte-Agentschap, waarin het kader is vastgelegd voor de deelname van Poolse onderzoeksinstellingen aan onderzoeksprojecten van het Agentschap.

In haar verslag van 2003 is de Commissie van oordeel dat Polen al zijn uit de toetredingsonderhandelingen voortvloeiende verbintenissen en verplichtingen nakomt en in staat moet zijn om vanaf zijn toetreding het onderzoeksacquis ten uitvoer te leggen.

Informatiemaatschappij

In de sector van de informatiemaatschappij heeft Polen altijd een actieve rol gespeeld op de bijeenkomsten van het Gemengd Comité op hoog niveau van de Commissie en de kandidaat-lidstaten. In september 2001 heeft de ministerraad het actieplan "ePolen" vastgesteld, met als titel "Actieplan voor de ontwikkeling van de informatiemaatschappij in Polen voor de periode 2001-2006", waarbij de aanpak van het actieplan "eEurope+" (2) is gevolgd. Dit plan wordt jaarlijks geactualiseerd. Met het oog op de versterking van de bestuurlijke capaciteit is in de schoot van de overheidsadministratie een nieuwe afdeling "informatisering" opgericht. Onder de bevoegdheden van die afdeling vallen met name de informaticainfrastructuur, het informaticaonderwijs en de systemen en netwerken voor informatieverstrekking op afstand.

Telecommunicatie

Wat de telecommunicatiesector betreft, heeft Polen een redelijke mate van aanpassing aan het acquis communautaire bereikt. In juli 2000 is de nieuwe telecomwet bekrachtigd. De nieuwe wet moet als grondslag dienen voor de omzetting van de EG-richtlijnen op dit gebied. Ingevolge deze wet worden de exclusieve rechten waarover de overheidsonderneming TPSA op dit moment beschikt, afgeschaft. Afgezien van enkele beperkingen houdt deze wet een belangrijke vooruitgang in voor Polen.

In het kader van de liberalisering van de telecommunicatiemarkt zijn de lokale telecommunicatiediensten in januari 2002 volledig vrij gemaakt. Sinds die datum zijn de aanbieders van langeafstandstelecommunicatiediensten niet langer verplicht een vergunning aan te vragen. Zij mogen hun activiteit uitvoeren op basis van een gewone toestemming van het Regelgevingsbureau voor post- en telecommunicatiediensten (URTiP). Dit organisme is in maart 2002 opgericht als nationale regelgevingsautoriteit voor telecommunicatie- en postdiensten in Polen. Het bureau functioneert volkomen onafhankelijk van de economische marktdeelnemers en de bevoegdheden ervan worden bij wet vastgelegd.

De penetratiegraad van de mobiele telefonie bedraagt nu 26%. Drie GSM-exploitanten verdelen de markt en de UMTS-vergunningen zijn al toegekend, zodat het systeem kan worden opgestart zodra de marktcondities dat mogelijk maken. De marktpenetratie van de vaste telefonie is momenteel 32% en loopt traag maar gestaag op.

Het is nu nodig dat het land snel vooruitgang maakt met de resterende afgeleide wetgeving die nodig is voor de regulering en volledige openstelling van de markt. Er zijn ook extra inspanningen nodig op wetgevingsgebied om de aanpassing aan het acquis op telecommunicatiegebied te voltooien. Meer in het bijzonder moet de telecomwet worden gewijzigd teneinde daarin de universele dienst en de voorwaarden voor de verlening van die dienst vast te leggen, alsook de voorschriften vast te stellen voor preselectie en keuze van de exploitant, interconnecties, nummeroverdraagbaarheid en ontbundeling van de toegang tot het lokale aansluitnet.

In 2003 waren nog wijzigingen nodig op het gebied van de universele dienstverlening en de interconnectieregeling. Voorts was de vaststelling van de vereiste uitvoeringsbepalingen niet voltooid aangezien met name het acquis inzake de universele dienstverlening nog niet volledig ten uitvoer was gelegd. Bovendien moeten er redelijke interconnectietarieven worden vastgelegd en moet het lokale aansluitnet worden ontbundeld teneinde de concurrentie op de markt te ontwikkelen. Polen moet ook voorzien in de mogelijkheid van carrierpreselectie en -selectie en moet ervoor zorgen dat de tarieven zijn gerelateerd aan de kosten.

Tenslotte is het acquis communautaire van 2002 betreffende de invoering van een nieuw regelgevingskader inzake elektronische communicatie nog niet omgezet in Poolse wetgeving.

Postdiensten

Verwacht had mogen worden dat zich in het postwezen soortgelijke ontwikkelingen zouden hebben voorgedaan als in de telecommunicatiesector, maar de vooruitgang is daar veel beperkter en bovendien veel trager geweest. Sinds februari 2002 wordt gewerkt aan ontwerpteksten.

In 2003 moest Polen de aanpassing van zijn wetgeving nog voltooien, met name wat de vergunningen, licentieregelingen en universele dienstverlening betreft (meer bepaald de kwaliteitseisen en de tariefbeginselen). De desbetreffende uitvoeringsvoorschriften moeten nog worden aangenomen, in het bijzonder wat de procedures bij klachten van klanten en het systeem voor de kostenberekening betreft. Tenslotte moet de administratieve capaciteit van de sector worden versterkt door de indienstneming van hoger gekwalificeerd personeel en de invoering van een systeem van permanente vorming.

(1) Besluit nr. 4/1999 van de Associatieraad EU-Polen van 4 augustus 1999 tot vaststelling van de voorwaarden voor de deelname van Polen aan communautaire programma's op het gebied van onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie (1998-2002)

Publicatieblad L 281 van 04.11.1999

(2) Het actieplan e-Europe+ heeft tot doel het proces van hervorming van de economieën van de kandidaat-lidstaten te versnellen door intensiever gebruik te maken van de technologieën en instrumenten van de informatiemaatschappij.

Laatste wijziging: 03.02.2004