Litouwen

1) REFERENTIES

Advies van de Commissie [COM(97) 2007 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verslag van de Commissie [COM(98) 706 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verslag van de Commissie [COM(99) 507 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verslag van de Commissie [COM(2000) 707 def. - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verslag van de Commissie [COM(2001) 700 def. - SEC(2001) 1750 - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verslag van de Commissie [COM(2002) 700 def. - SEC(2002) 1406 - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verslag van de Commissie [COM(2003) 675 def. - SEC(2003) 1204 - Niet verschenen in het Publicatieblad]

Verdrag betreffende de toetreding tot de Europese Unie [Publicatieblad L 236 van 23.9.2003]

2) SAMENVATTING

In haar advies van juli 1997 heeft de Commissie gesteld dat voor Litouwen de volledige omzetting van het milieu-acquis op de middellange termijn waarschijnlijk haalbaar is. Zij merkte evenwel op dat een aantal wetten (inzake bijvoorbeeld de behandeling van stedelijk afvalwater, de drinkwaterkwaliteit, het afvalbeheer en de luchtverontreiniging) pas op lange termijn daadwerkelijk ten uitvoer zullen kunnen worden gelegd en een aanzienlijke stijging van de milieu-investeringen en een grote inspanning bij het versterken van de bestuurlijke capaciteit zullen vergen.

In haar verslag van november 1998 concludeerde de Commissie dat Litouwen grote vooruitgang heeft geboekt bij het vervullen van de prioriteiten voor de korte termijn van het Partnerschap voor de toetreding, vooral wat de omzetting van wetgeving betreft. Er waren echter nog inspanningen nodig op het gebied van de lucht-, water- en industriële verontreiniging en de stralingsbescherming. Litouwen moest zijn inspanningen blijven concentreren op het versterken van de controle-infrastructuur in de sectoren lucht en water en op het versterken van de capaciteit op lokaal niveau. Er moesten nog aanzienlijke inspanningen worden geleverd om de financiering van de noodzakelijke investeringen, in nauwe samenwerking met de internationale instellingen, rond te krijgen.

In haar verslag van oktober 1999 onderstreepte de Commissie dat Litouwen in essentie had voldaan aan de regels van het partnerschap voor toetreding op dit terrein. Het niveau van de formele overeenstemming tussen de milieuwetgeving van Litouwen en de EU liep evenwel van sector tot sector sterk uiteen. Litouwen moest zich nu concentreren op de tenuitvoerlegging van de vastgestelde programma's zowel wat de omzetting als wat de uitvoering betreft. Litouwen moest aanvullende inspanningen leveren om de met het milieu belaste administratieve structuren te herstructureren.

In haar verslag van november 2000 gaf de Commissie aan dat Litouwen vooruitgang was blijven maken op het gebied van de omzetting van de communautaire wetgeving. De tenuitvoerlegging daarvan bleef echter een probleem, voornamelijk in de sectoren waarin aanzienlijke investeringen vereist zijn, zoals de sector van het water, het afvalbeheer en die van de geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging (IPPC).

In haar verslag van november 2001 belichtte de Commissie de inspanningen van Litouwen voor de harmonisatie van zijn wetgeving op verschillende gebieden. Bedoelde harmonisatie was reeds goed gevorderd en nu moest er ten volle worden gewerkt aan de tenuitvoerlegging van het acquis, met name in de sectoren water en afvalstoffen.

In het verslag van oktober 2002 werd aangestipt dat er vooruitgang was geboekt op het gebied van de harmonisatie van de wetgeving en dat verscheidene maatregelen werden genomen om de bestuurlijke capaciteit te versterken. Het niveau van omzetting van het acquis was hoog, maar de eigenlijke tenuitvoerlegging was nog onbevredigend.

In het verslag van november 2003 wordt gemeld dat Litouwen zijn bij de toetredingsonderhandelingen (afgesloten in december 2002) aangegane verbintenissen op milieugebied nakomt. Het land zou op 1 mei 2004, datum van toetreding tot de Unie, het grootste deel van het milieuacquis ten uitvoer moeten kunnen leggen.

Het toetredingsverdrag is ondertekend op 16 april 2003 en de toetreding vond plaats op 1 mei 2004.

ACQUIS COMMUNAUTAIRE

Het communautair milieubeleid, dat is afgeleid van het Verdrag tot oprichting van de Europese Unie, is gericht op een duurzame ontwikkeling op basis van de integratie van milieubescherming in het sectoraal beleid van de Europese Gemeenschap, preventieve maatregelen, het beginsel dat de vervuiler betaalt, bestrijding van milieuschade bij de bron en gedeelde verantwoordelijkheid. Het communautair acquis omvat ongeveer tweehonderd wettelijke maatregelen die betrekking hebben op een groot aantal verschillende onderwerpen, zoals water- en luchtvervuiling, beheer van afvalstoffen en chemische stoffen, biotechnologie, stralingsbescherming en bescherming van de natuur. De lidstaten moeten erop toezien dat een milieueffectenbeoordeling wordt uitgevoerd voordat voor bepaalde openbare en particuliere projecten een ontwikkelingsvergunning wordt afgegeven.

Overeenkomstig de Europa-Overeenkomst moet het ontwikkelingsbeleid van Litouwen worden onderworpen aan het beginsel van duurzame ontwikkeling en moet het ten volle rekening houden met milieuoverwegingen.

Het Witboek betreffende de landen van Midden- en Oost-Europa en de interne markt (1995) heeft slechts betrekking op een klein deel van het acquis op milieugebied, namelijk de wetgeving met betrekking tot producten, hetgeen rechtstreeks verband houdt met het vrije verkeer van goederen.

EVALUATIE

De horizontale wetgeving is omgezet en de betreffende nationale wetgeving is in overeenstemming met het acquis, behalve wat de bepalingen inzake de strategische milieueffectevaluatie betreft. Die bepalingen moeten uiterlijk in juli 2004 worden vastgesteld. Litouwen heeft met de aanneming van de wet op burgerbescherming de wettelijke en organisatorische structuren voor civiele bescherming en reddingssystemen tot stand gebracht. De regering heeft een nieuw plan ter bescherming van de bevolking in geval van een radiologisch ongeval in de kerncentrale van Ignalina goedgekeurd. In juli 2001 heeft Litouwen het Verdrag van Aarhus geratificeerd. Er is ook een handleiding betreffende de eisen qua evaluatie van de milieueffecten van grote werkzaamheden gepubliceerd. De kaderwet inzake de bescherming van het milieu is gewijzigd en is in 2002 in werking getreden. Er is ook een programma voor het informatiebeheer goedgekeurd met het oog op de opstelling van milieueffectbeoordelingen.

De wetgeving op het gebied van water is aangenomen en is in overeenstemming met het acquis, behalve wat de meest recente watervoorschriften betreft. Voor die laatste voorschriften moeten omzettingsbepalingen zijn vastgesteld vóór de datum van toetreding. In juli 2001 is een drinkwaterwet vastgesteld. Het toezicht op de kwaliteit van het drinkwater moet echter worden versterkt en de administratieve capaciteit van de desbetreffende controle-instanties moet worden versterkt. De programma's inzake gevaarlijke stoffen moeten worden afgewerkt. Er is een besluit betreffende de bescherming van de wateren tegen nitraatvervuiling vastgesteld en is er een actieplan opgesteld om het fluoridegehalte van drinkwater terug te dringen. Het fluorprobleem als zodanig moet echter nog worden opgelost. Voor huishoudelijk afvalwater is een tot december 2009 lopende overgangsregeling getroffen.

Op het gebied van het afvalbeheer is de omzetting van de communautaire wetgeving afgerond. De Litouwse normen zijn in overeenstemming met het acquis, afgezien van de normen betreffende afgedankte voertuigen en PCB's/PCT's. De betreffende communautaire voorschriften moeten nog vóór de toetreding worden omgezet. De tenuitvoerlegging moet worden verbeterd door een versterking van de overheidsinstanties en de controlestructuren, vooral op regionaal en lokaal niveau. Vóór 1 mei 2004 moeten er plannen voor het beheer van afvalstoffen en mechanismen voor het toezicht op de overbrenging van afvalstoffen zijn uitgewerkt. Hetzelfde geldt voor het systeem voor de inschrijving van voertuigen en de uitschrijving van afgedankte voertuigen. Er moet verder werk worden gemaakt van de invoering van mechanismen voor het ophalen van afvalstoffen en de oprichting van installaties voor de valorisatie en/of verwijdering van afval. Bijzondere aandacht moet gaan naar het probleem van het beheer van gevaarlijke afvalstoffen. Voor verpakkingsafval is een overgangsperiode toegestaan die loopt tot december 2006.

Met betrekking tot door de industrie veroorzaakte verontreiniging is de omzetting voltooid en is de wetgeving in overeenstemming met het acquis, met uitzondering van de bepalingen inzake grote stookinstallaties, de nationale emissieplafonds en de risico's van grote ongevallen. Die bepalingen moeten nog vóór 1 mei 2004 zijn omgezet. Er moeten nog steeds nieuwe vergunningen worden afgegeven voor installaties die aan de voorschriften voor geïntegreerde preventie en vermindering van verontreiniging zijn onderworpen. De administratieve capaciteit van de instanties die bevoegd zijn om geïntegreerde vergunningen voor dergelijke installaties af te geven, moet worden versterkt. Voor bepaalde grote stookinstallaties is een overgangsperiode toegestaan die loopt tot 2015.

Op het gebied van de bescherming van de lucht is de nodige wetgeving vastgesteld en in overeenstemming met het acquis. Voordat Litouwen tot de Unie toetreedt, is echter een herziening vereist van de lijst van plaatsen waar de grenswaarden worden overschreden. Met het oog op de versterking van de capaciteit voor toezicht op de luchtverontreiniging is in april 2002 een lijst van het benodigde materieel en een investeringsplan goedgekeurd. Het toezicht op de luchtkwaliteit moet echter worden verbeterd. Er is een regeling getroffen voor de bepaling van de uitstoot van privé-wagens in steden. Voor bepaalde installaties is een tot december 2007 lopende overgangsregeling toegestaan inzake de uitstoot van vluchtige organische verbindingen ten gevolge van de opslag en distributie van benzine.

Voor chemische producten en genetisch gewijzigde organismen (GGO's) is de omzetting voltooid. De aangenomen wetgeving is in overeenstemming met het acquis, behalve wat de voorschriften inzake toezicht op biociden betreft. De coördinatie tussen de bevoegde instanties moet worden versterkt.

Litouwen voldoet volledig aan de Europese voorschriften op het gebied van de bescherming van proefdieren.

Wat de bescherming van de natuur betreft, is de goedgekeurde wetgeving in overeenstemming met het acquis. Een uitzondering daarop vormen de uitvoeringsbepalingen van de habitat- en de vogelrichtlijn. De lijsten met betrekking tot de voorgestelde gebieden van communautair belang en de speciale beschermingszones moeten nog worden afgerond. De bestuurlijke capaciteit op lokaal en regionaal niveau moet worden versterkt. Litouwen heeft het verdrag inzake internationale handel in bedreigde dier- en plantensoorten (CITES) geratificeerd en er is een wetsbesluit betreffende de uitvoer, invoer en heruitvoer van en handel in wilde dieren vastgesteld.

Op het gebied van de stralingsbescherming en de nucleaire veiligheid is de nodige wetgeving aangenomen en in overeenstemming met het acquis. De Seimas (het parlement van Litouwen) heeft in januari 1999 een wet inzake stralingsbescherming en in mei 1999 een wet op het beheer van radioactief afval aangenomen. Een agentschap wordt belast met de opslag en de veiligheid van deze afvalstoffen. Voorts is er een overeenkomst bekrachtigd betreffende de uitwisseling van toezichtsgegevens tussen de noordelijke landen en de landen van het Balticum.

Op het gebied van de strijd tegen de lawaaihinder verloopt de omzetting van het acquis zoals gepland. Met uitzondering van de meer recente communautaire wetgeving inzake omgevingslawaai, is de toepassingswetgeving in overeenstemming met het acquis. De omzetting van het acquis inzake omgevingslawaai moet uiterlijk in juli 2004 zijn afgerond.

De administratieve capaciteit van het Ministerie van Milieu is versterkt. Er zijn opleidingsprogramma's voor inspecteurs en lokaal personeel opgesteld en ten uitvoer gelegd.

De kosten voor de tenuitvoerlegging van het milieu-acquis worden geraamd op ongeveer 1 miljard euro.

Litouwen neemt deel aan het Europees Milieuagentschap en het Europees milieu-informatie en -observatienetwerk.

De onderhandelingen met betrekking tot dit hoofdstuk zijn afgerond.

Laatste wijziging: 12.02.2004